یک روز پس از دستور والی قندهار مبنی بر ممنوعیت عکس و تصویربرداری از انسانها، شماری از خبرنگاران در این ولایت میگویند مقامهای طالبان از مصاحبه تصویری خودداری میکنند. در همینحال، طالبان خبرنگاران را از نشر خبر در مورد این موضوع هم منع کردند.
در ادامه وضع محدودیت از سوی طالبان بر رسانهها، روز یکشنبه، ۲۹ دلو ملا شیرین، والی طالبان در قندهار در یک مکتوب رسمی به مسولان ادارههای حکومتی دستور داد که از نشستهای رسمی و غیر رسمی خود فیلم و عکس نگیرند.
در پی این دستور، دفتر والی قندهار هم از نشر عکس در خبرنامههای خود خودداری میکند و تنها متن خبرنامه را منتشر میکند.
یک خبرنگار محلی به افغانستان اینترنشنال گفت:«امروز برای تهیه یک گزارش تلویزیونی اجازه مصاحبه با مقامهای چندین ریاست داده نشد.»
ظاهرا طالبان تلاش دارند که وضعیت رسانهها در افغانستان مانند دوره قبلی حکومتشان شود.
اداره ملی احصائیه و معلومات طالبان روز دوشنبه اعلام کرد که افغانستان در سهربع سال جاری به ارزش یک میلیارد و ۳۵۵ میلیون دالر صادرات داشته است. این اداره ارزش مجموعی واردات را ۶ میلیارد و ۲۲۸ میلیون دالر گفته است.
به نقل از تلویزیون ملی، بر اساس آمارهای اداره ملی احصائیه، بیشترین اقلام صادراتی افغانستان شامل میوه خشک، نباتات طبی، مواد معدنی و میوه تازه بوده که به کشورهای پاکستان، هند و امارات متحده صادر شده است.
اقلام وارداتی را شامل مواد نفتی، روغنیات، ماشینآلات، وسایط ترانسپورتی، پرزهجات، منسوجات، فلزات و محصولات فلزی بوده است که عمدتاً از کشورهای ایران، پاکستان و چین وارد شده است.
طالبان از قول تاریه مگنوسن، رئیس کمیته ناروی برای افغانستان گفته که ناروی نشستی درباره پیامدهای تغییرات اقلیمی در افغانستان برگزار خواهد کرد. به گفته طالبان، او این موضوع را در دیدار با زینالعابدین عابد، معاون اداره محیطزیست طالبان بیان کرد.
رادیو و تلویزیون ملی، تحت کنترول طالبان روز دوشنبه (۳۰ دلو) به نقل از مگنوسن گزارش داد که این نشست در ماه اپریل در کابل و ناروی برگزار خواهد شد.
به گزارش این رسانه، مگنوسن گفته که با اداره ملی محیط زیست طالبان و نهادهای بینالمللی نشستی با محوریت تغییرات اقلیمی در افغانستان در کابل برگزار خواهند کرد.
زینالعابدین عابد در این دیدار درباره پیامدهای منفی تغییرات اقلیمی در زمینههای زراعت، آبیاری، صحت و برخی از بخشهای دیگر یاد کرده است.
در ماه سرطان سال گذشته دفتر هماهنککننده کمکهای بشردوستانه سازمان ملل گفت که افغانستان در بین ده کشور آسیبپذیر و در معرض تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی قرار دارد.
این سازمان نسبت به تشدید خشکسالی در افغانستان هشدار داده و آن را تهدیدی برای معیشت مردم و گرسنگی دانسته است.
سازمان ملل در ماه جدی گذشته بار دیگر نسبت به افزایش بلایای طبیعی هشدار داد و گفت که بیابانزایی بیش از ۷۵ درصد از زمینهای شمال، غرب و جنوب افغانستان را تحت تاثیر قرار داده است.
براساس برآورد سازمان ملل،افغانستان چهارمین کشور در معرض خطر و هشتمین کشور آسیبپذیر در برابر تغییرات اقلیمی قلمداد میشود.
شاهگل رضایی، یکی از اشتراککنندگان نشست دوحه گفت تعامل دیپلوماتیک با طالبان خلاف قوانین بین المللی و تصامیم شورای امنیت است. او در این نشست گفت طالبان از هیچ گروه مردم نمایندگی نکرده و تعامل با آن، وضعیت را برای مردم افغانستان بحرانیتر میکند.
او به سیاستهای طالبان و فقدان مشروعیت این گروه اشاره کرد و گفت جهان در دو و نیم سال گذشته در انتظار تغییر طالبان بود، اما برعکس طالبان فشارها را بر مردم و به خصوص بر گروههای قومی و جنسیتی افزایش داده و هر روز فرمانهای سختگیرانهتری را علیه زنان به اجرا میگذارد.
او گفت:«تلاش برای ادغام طالبان در جامعه بینالمللی، تعامل بیشتر یا به رسمیت شناختن طالبان نه تنها که راهحل مشکل افغانستان نیست بلکه بحران را عمیقتر میسازد.»
خانم رضایی، عضو پیشین مجلس نمایندگان افغانستان به نمایندگی از جامعه مدنی افغانستان در نشست دوحه اشتراک کرد و متن سخنرانی خود را در صفحه اکس منتشر کرده است.
در بخشی از متن سخنرانی شاه گل رضایی آمده است که مردم افغانستان باید در نظام و تقسیم قدرت آزادانه سهم بگیرند. او گفت که مذاکره در مورد نظام آینده و حل بنبست تاریخی حکومتداری در افغانستان به معنی تقسیم کرسیهای دولتی در میان گروهها و اشخاص و شریک شدن در نظام طالبانی نیست بلکه ایجاد یک سیستم با سازوکارهای پیشرفته برای تعیین حق سرنوشت مردم است.
این نماینده پیشین مجلس افغانستان در نشست دوحه پیشنهاد کرده که حکومت انتقالی در افغانستان ایجاد شود و گفتوگوهای همهشمول آغاز گردد.
در بخشی دیگری از متن سخنرانی خانم رضایی آمده که نسلکشی هزارهها همچنان ادامه دارد و این گروه قومی از تمام حقوق شهروندی خود محروم شده است. او همچنان تاکید کرده که نصف نفوس افغانستان تبدیل به زندانیهای شدند که هیچ نهاد حمایتی برای آنها وجود ندارد.
نشست دوحه به میزبانی سازمان ملل و با اشتراک نمایندگان ویژه کشورها برای افغانستان و پنج نماینده جامعه مدنی افغانستان روز یکشنبه به پایان رسید. دبیر کل سازمان ملل در نشست خبری خود گفت که عدم حضور طالبان به این نشست صدمه وارد نشد و این نشست را «بسیار مفید خواند.»
واشنگتنپست در گزارشی نوشته است که پس از به قدرت رسیدن طالبان، برخی از جنگجویان این گروه که میخواستند کابل را از نشانههای به گمان شان، تمدن غربی پاک کنند، به سرعت از مزایای زندگی شهری استقبال کردهاند.
ریک نوآک، مسئول دفتر واشنگتنپست در افغانستان در گزارشی از چشمدیدهایش که روز دوشنبه نشر شد، نوشت برخی از اعضای گروه طالبان روزهای آخر هفته را در پارکها سپری میکنند. برخی هم مسابقات کریکت را در تلویزیونهایی با صفحههای بزرگ در فضای باز تماشا میکنند. برخی دیگر صفحات فیسبوک خود را با سلفی پر میکنند یا کتابهای خودیاری از نویسندگان غربی میخرند.
او نوشت که حضور اعضای طالبان در کورسهای آموزش زبان انگلیسی پررنگ است و احتمالا آنان نیز مشتاق آموزش در خارج از کشور هستند.
به گفته نوآک، «در حالی که طالبان در صدد تغییر کابل اند، برخی در اینجا به این فکر افتادهاند که آیا این شهر ممکن است طالبان را نیز تغییر بدهد و این روند آغاز شده است؟»
عبدالرحمن رحمانی، یک عضو سابق طالبان که به پیروزی طالبان در هردو دوره کمک کرده به واشنگتنپست گفت: «از بسیاری جهات، آنها دگرگون شده اند.»
به گفته او، برخی از جنگجویان این گروه از ترک تحصیل بخاطر شرکت در جنگ پشیمان اند. یکی از طالبان که با برادرش تحصیلات خود را رها کردند، به رحمانی گفت: «اگر درس خوانده بودیم حالا در ادارههای دولتی پشت میز مینشستیم.»
اما تغییر در شیوه نگرش برخی از افراد طالبان به معنی نرم شدن سیاستهای سختگیرانه این گروه در برابر زنان نیست.
در گزارش آمده است که شهر حدود ۵ میلیون نفری کابل برای بسیاری از طالبان ناامید کننده است. برخی از سربازان طالبان گفته اند که زندگی شهری تنهاتر، پر استرستر و کمتر از آنچه تصور میکردند مذهبی است.
لندکروز و صنفهای کامپیوتر
گزارش واشنگتنپست به علاقهمندی افراد طالبان به خرید اشیای گران قیمت نیز پرداخته است. برخی از فروشندگان گفتهاند مقامات طالبان حالا به جای خرید موتر سایکل، به موترهای لندکروزر علاقهمند هستند.
این گزارش به اهمیت سرگرمی و ارتباطات برای طالبان نیز میپردازد. آنها گفتهاند که مشتاقانه پیگیر چندین سریال تلویزیونی شدهاند که سریال جنایی ترکی «دره گرگها» و «جومونگ»، سریال تاریخی تولید کوریای جنوبی از سریالهای مورد علاقه آنهاست.
برخی دیگر مانند حسام خان، ۳۵ ساله در میان انتخاب شهر و اطراف با خود در جدال اند. حسام میگوید هرچند احساس میکند ساکنان کابل از او میترسند اما دسترسی به برق، آب، صنفهای انگلیسی و علوم کمپیوتر او را به ماندن در این شهر تشویق میکند. او گفته است: «من این زندگی را دوست دارم.»
اما منصور و دوستانش اذعان کردند که هوای آلوده شهر و جدایی از خانوادههای شان آنها را وادار به تجدید نظر در کابل کرده است.
ذبیح الله مصباح و دوستش احمدزی فاتح، هر دو ۲۵ ساله، جز اولین جنگجویانی بودند که در سال ۲۰۲۱ وارد کابل شدند. او گفت: «وقتی در روستا زندگی میکند، بیشتر به خدا نزدیک هستید و آدم بیشتر مشغول نماز است.»
مصباح گفت که پیوندهای اجتماعی در روستاها نزدیکتر است و انسان در آنجا کمتر احساس تنهایی میکند. فاتح گفت: «وقتی دنبال جهاد میروی، به تو آرامش میدهد. اما وقتی به اینجا رسیدیم، نتوانستیم آرامش پیدا کنیم.»
به گزارش واشنگتنپست برخی از باشندگان کابل که با تسلط طالبان مخالف بودند، نیز متوجه تغییرات در طالبان شدهاند. طارق احمد امرخیل، یک فروشنده عینک گفت که احساس میکند طالبان « در تلاش هستند تا سبک زندگی ما را پیش گیرند."
او گفت وقتی با دوستانش در حالیکه موسیقی در داخل موتر پخش میشد به سمت ایستهای بازرسی امنیتی رفتند، سربازان طالبان با اشاره دست فرمان حرکت دادند.
به دنبال نشانههای اعتدال
ساکنان کابل اما امیدوارند تا افراد طالبان میانهروتر شوند. بسیاری از زنان می گویند که متوجه چنین پیشرفتی نشده اند.
رهبری طالبان با صدور فرمانهای محدود کننده زنان را از رفتن به دانشگاه ها منع کرد و دختران بالاتر از کلاس ششم نیز از آموزش محروم اند.
رقیه، فروشنده لباس زنانه در کابل به واشنگتنپست گفت: «طالبان تغییر نمی کند.» او گفت که پس از بازداشت زنان توسط افراد امر به معروف طالبان، فروش لباسهای زنانه به طور ناگهانی کاهش یافته است.
رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان میگوید طالبان با عدم اشتراک در نشست دوحه مرتکب «خطای استراتژیک» شد زیرا به طور بالقوه زمینه حمایت جهان از مخالفان طالبان را فراهم کرد. نبیل باور دارد طالبان تحت تاثیر برخی کشورهای منطقه در نشست دوحه شرکت نکرد.
دومین نشست سازمان ملل با محوریت افغانستان روز یکشنبه (۲۹ دلو) با اشتراک نمایندگان بیش از ۲۵ کشور جهان در دوحه آغاز شد. طالبان به دلیل آنچه عدم پذیرش خواستههای این گروه از سوی دبیرکل سازمان ملل دانستهاست، از اشتراک در نشست دوحه امتناع ورزید.
رحمتالله نبیل روز دوشنبه در شبکه اکس نوشت که شرکت در نشست دوحه معمایی برای طالبان بود. به گفته او، اشتراک طالبان در نشست دوحه به معنای گذاشتن مهر تایید بر انتصاب نماینده ویژه سازمان ملل برای افغانستان و «نشان دهنده نیاز به گفتوگو با دیگر جناحهای سیاسی افغانستان» بود.
با اینحال این مقام دولت پیشین افغانستان میگوید اشتراک طالبان در نشست دوحه میتوانست جایگاه سیاسی این گروه را در صحنه جهانی تقویت کند.
نبیل چالش عدم اشتراک طالبان در نشست دوحه را به معنای «بی توجهی به جامعه بینالمللی و سازمان ملل» تعبیر کرد و گفت که این رویکرد طالبان، حمایت «بالقوه جامعه جهانی را از گروههای مخالف طالبان» به همراه خواهد داشت.
رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان به نگاه تردیدآمیز کشورهای منطقه به نشست دوحه اشاره کرد که ظاهراً طالبان را به نرفتن به دوحه ترغیب کرده است. به گفته نبیل، به باور این کشورها، نشست دوحه «به قدرتهای غربی اجازه میدهد تا آینده افغانستان را مطابق منافع خود شکل بدهند.»
روسیه، ایران و چین با تعیین نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل برای افغانستان موافقت نکردند و علت آن را مخالفت طالبان با فرستاده جدید عنوان کردند.
با این حال، گوترش در نشست خبری خود در روز پایانی نشست دوحه گفت که به رایزنی خود برای تعیین نماینده ویژه ادامه خواهد داد. او قرار است با کشورهای شرکتکننده و جلب حمایت شان از ماموریت نماینده ویژه گفتوگوهای بیشتر انجام دهد.
