منابع به افغانستان اینترنشنال گفتند که طالبان، حمیدالله نظری، برادر رئيس پیشین امنیت ملی تخار را بازداشت و شکنجه کرده است. به گفته منابع، طالبان آقای نظری را ماه گذشته در ۲۷ دلو، از روستای بودله در حومه شهر تالقان بازداشت کرده است.
منابع گفتند که حمیدالله نظری «معلول مادرزاد» است و هیچ نقشی در حکومت پیشین نداشته است. این منابع گفتند طالبان درباره بازداشت آقای نظری توضیحی نداده است.
برپایه اظهارات منابع، آقای نظری برادر نجیبالله نجیب، رئيس پیشین امنیت ملی تخار است و به نظر میرسد طالبان او به خاطر برادرش بازداشت کرده است.
منابع میگویند که استخبارات طالبان در تخار حمیدالله نظری را بازداشت کرده و او در جریان یک ماه گذشته تحت شکنجه این گروه قرار دارد. آنها میگویند آثار «شکنجه شدید» در بدن آقای نظری دیده شده است.
طالبان پس از تسلط بر افغانستان عفو عمومی اعلام کرد و گفت که این گروه نظامیان پیشین و کارکنان دولت را به دلیل وظایف گذشته آنها تحت تعقیب قرار نمیدهد.
با وجود این، نهادهای حقوق بشری و سازمان ملل به صورت متعدد گزارش دادند که طالبان در جریان بیش از دو و نیم سال گذشته نظامیان پیشین و کارمندان دولت را بازداشت کرده و در مواردی آنها را کشته است یا شکنجه کرده است.
در پی وقوع انفجار در مرکز شهر کابل، جبهه مقاومت ملی اعلام کرد که به یک ایست بازرسی طالبان «در مقابل هوتل سرینا» حمله کرده است. این جبهه مدعی شده که در این حمله دستکم پنج عضو طالبان کشته و دو تن دیگر از اعضای این گروه زخمی شدند.
پیشتر منابع محلی به افغانستان اینترنشنال از وقوع انفجاری نسبتا شدید در مرکز شهر کابل خبر دادند. یک منبع گفت که طالبان مسیر رفتوآمد در منطقهای را که در آن انفجار رخ داده، به روی ترافیک بستند.
جبهه مقاومت ملی در مورد نوعیت این حمله جزئيات نداده است. در اطلاعیه جبهه مقاومت آمده است که این حمله روز پنجشنبه (۲۴ حوت) حوالی ساعت هفت شام به وقت محلی انجام شد.
به گفته این جبهه، در این حمله به نیروهای آن و غیرنظامیان آسیبی نرسیده است.
مقامهای طالبان تاکنون درباره این حمله و تلفات نیروهای خود چیزی نگفتهاند.
هوتل سرینا در مرکز شهر کابل و در نزدیکی ارگ طالبان موقعیت دارد. این ساحه یکی از شلوغترین مناطق پایتخت است و تحت تدابیر شدید طالبان قرار دارد.
جبهه مقاومت ملی که در روزهای اخیر به حملات خود علیه طالبان شدت بخشیده است، گفته در جریان دو روز گذشته در حوزههای پانزدهم، هفدهم، پنجم و دوم امنیتی شهر کابل علیه مواضع طالبان حمله کرده که در اثر آن دستکم ۱۱ طالب کشته و زخمی شدهاند.
یافتههای اخیر دانشمندان نشان میدهند تاثیر گرانشی مریخ روی زمین، سیاره ما را به خورشید نزدیکتر میکند و بر گرمایش طولانی مدت کره زمین تاثیر میگذارد.
تلگراف در گزارشی نوشت دانشمندان دریافتهاند مریخ با نزدیکتر کردن زمین به خورشید در چرخههای دو میلیون و ۴۰۰ هزار ساله، بر آب و هوای زمین تاثیر میگذارد.
بر اساس این تحقیق که در مجله «نیچر کامیونیکیشن» منتشر شده است، محققان شواهدی زمینشناسانه کشف کردهاند که ثابت میکنند چگونه کشش گرانشی مریخ بر گرمایش طولانی مدت کره زمین تاثیر میگذارد و به جریان آبهای اقیانوسها سرعت میبخشد.
این تیم از محققان دانشگاه سیدنی و دانشگاه سوربن، با مطالعه بر روی دادههایی با قدمت ۶۵ میلیون سال که از حفاری در صدها سایت در سراسر جهان به دست آمده، سعی دارند چگونگی تغییر جریانهای عمیق اقیانوسها در طول زمان را بررسی کنند.
این تحقیقات نشان دادهاند قدرت جریانهای اقیانوسی در چرخههای دو میلیون و ۴۰۰ هزار ساله کاهش یافته است و همچنان روندی نزولی دارد.
این مدت همان مقیاس زمانی است که در آن مدارهای مریخ و زمین در یک رقص گرانشی، برهمکنش میکنند.
دکتر آدریانا دوتکیویچ از دانشکده زمینشناسی سیدنی گفت: «ما از یافتن این چرخهها که دوره زمانی هر کدام دو میلیون و ۴۰۰ هزار سال است در دادههای رسوبی اعماق دریا شگفتزده شدیم.»
دوتکیویچ افزود: «تنها یک راه برای توضیح این پدیده وجود دارد؛ اینکه آنها با چرخههای تعاملات گردش مریخ و زمین به دور خورشید مرتبط هستند.»
چرخههای نجومی بزرگ
فعل و انفعالات میان سیارات بهعنوان «چرخههای نجومی بزرگ» شناخته میشوند. به این معنا که زمین، تحت تاثیر چرخه گرانشی مریخ، طی یک دوره یک میلیون و ۲۰۰ هزار ساله کمی به خورشید نزدیکتر میشود.
این رویداد منجر به دورههایی از افزایش تابش خورشیدی و آب و هوای گرمتر میشود. البته قبل از اینکه این کاهش فاصله از کنترول خارج شود، زمین دوباره از خورشید دور میشود.
پروفسور دیتمار مولر از دانشگاه سیدنی در این مورد گفت میدانهای گرانشی سیارات در منظومه شمسی با یکدیگر تداخل دارند.
به گفته او، این برهمکنش که «تشدید» نامیده میشود، گریز از مرکز سیاره را بهعنوان معیاری برای سنجش نزدیکی مدارهای سیاره به آن چرخهها، تغییر میدهد.
چرخه گرمایش کنونی زمین
از چرخه گرمایش کنونی زمین ۲۰۰ هزار سال میگذرد و حدود یک میلیون سال دیگر به اوج گرمایش خواهد رسید.
این تیم شواهدی از گردابهای عمیق اقیانوسی پیدا کردهاند که با دورههای گرمایشی که در آن زمین به خورشید نزدیکتر شده و دریاها در پرتلاطمترین حالت خود قرار داشتهاند، مطابقت دارند.
این گردابها مانند جکوزیهای غولپیکری هستند که جریانهایشان تا کف دریا کشیده میشوند و فرسایش و تجمع رسوبهای عظیمی به نام «کانتورایت» را در پی دارند.
اگرچه این چرخهها ارتباطی با گرمشدن سریع فعلی زمین ندارند اما محققان میگویند این کشف به دقیقتر کردن مدلهای آب و هوایی کمک میکند و همچنین بینشی در مورد چگونگی تغییر گرمایش اقیانوسها ارائه میدهد.
عصر یخبندان جدید
این تیم بر این باور است که گردابهای حاصل از تعامل زمین با مریخ میتواند به خنثی کردن برخی از اثرات «گردش واژگونی نصفالنهاری اقیانوس اطلس» (AMOC) کمک کند.
این پدیده جریان گرم اقیانوسی است که گلف استریم یا همان جریان خلیج مکزیک را به حرکت در میآورد و به اعتدال آب و هوا در اروپا کمک میکند.
برخی دانشمندان پیشبینی میکنند که ممکن است جریان AMOC متوقف شود.
در این صورت، جهان در عصر یخبندان جدید فرو رفته و آن دسته از گونههای اقیانوسی که به اکسیژن موجود در آب متکی هستند، نابود میشوند.
پروفسور مولر در این زمینه گفت: «دادههای ما از اعماق اقیانوسها نشان میدهند اقیانوسهای گرمتر جریانهای آبی عمیقتر و قویتری دارند.»
به گفته او، این امر به احتمال زیاد از راکد شدن اقیانوسها جلوگیری میکند؛ حتی اگر گردش واژگونی نصفالنهار اقیانوس اطلس کُند یا بهطور کلی متوقف شود.
وزیر امور خارجه طالبان در دیدار با سفیر پاکستان در کابل از حکومت جدید این کشور خواست «سیاست مثبت» را در قبال این گروه در پیش گیرد. امیرخان متقی به عبیدالرحمان نظامانی گفت که «تعامل مثبت» کشورهای منطقه با طالبان در حال گسترش است.
وزارت امور خارجه طالبان روز پنجشنه (۲۴ حوت) با پخش خبرنامهای نوشت که امیرخان متقی و عبیدالرحمان نظامانی در این دیدار در باره مسایل سیاسی و اقتصادی افغانستان و پاکستان گفتوگو کردند.
در خبرنامه آمده است که کشورهای منطقه درک کرده است که ثبات افغانستان میتواند نقشی مثبتی در طرحها و پیشرفت همه جانبه منطقه داشته باشد.
وزیر خارجه طالبان ابراز امیدواری کرد که حکومت جدید پاکستان با سیاسیت مثبت، گامهای سازنده در تقویت روابط با این گروه بردارد.
آقای نظامانی روابط میان افغانستان و پاکستان را ارزشمند خوانده و گفته است حکومت جدید این کشور تلاش میکند در قسمت از میانبرداشتن مشکلات موجود به صورت مشترک با طالبان کار کند.
وزارت خارجه طالبان گفته دو طرف در این دیدار روی تسهیلات برای رفتوآمد مسافرین، بیماران و تجارت از «خط دیورند» تاکید کردند.
در سال ۲۰۰۹ میلادی حامد کرزی، رئیسجمهور پیشین افغانستان و پرانا موکرجی، وزیر خارجه هند شاهراه دلارام – زرنج را افتتاح کردند. افتتاح این پروژه فصل جدیدی از رقابت و همکاری میان کشورهای منطقه را کلید زد.
این شاهراه با هزینه نزدیک به ۱۴۰ میلیون دالر از مجرای کمکهای دولت هند و طول ۲۲۰ کیلومتر افغانستان را به بنادر مهم چابهار و بندرعباس ایران وصل کرد.
این شاهراه در عین حال بخشی از جاده حلقوی در داخل کشور بود که ولایتهای هرات و کندهار را به کابل و ولایتهای شمالی و بالاخره اوزبیکستان متصل میکرد.
این مهمترین اقدام عملی برای اتصال افغانستان به دهلیز استراتژیک تجارتی – ترانزینی چابهار بود.
برنامه بعدی هند، ساخت ۹۰۰ کیلومتر خط آهن از چابهار تا بامیان جهت سرمایهگذاری ۱۱ میلیارد دالری در معدن آهن حاجیگک بود که به دلیل بحران سیاسی پس از تسلط دوباره طالبان به تعویق افتاد.
در مدت دو سالی که کار ساخت این شاهراه به طول انجامید، به صورت پیوسته مورد حملات مرگبار طالبان قرار گرفت.
در سلسله حملات زنجیرهای این گروه برای متوقف ساختن این پروژه، بین ۱۰۰ تا ۱۳۰ تن از مهندسان و کارمندان این پروژه حیاتی به قتل رسیدند.
این حملات در نگرانی عمیق بعضی از مقامات نظامی پاکستان در زمینه توسعه روابط هند، ایران و افغانستان ریشه داشت. جنرال آصف یاسین ملک، وزیر دفاع پیشین پاکستان (۲۰۱۲ – ۲۰۱۴) که قبل از آن در موقفهای مهم نظامی در این کشور کار کرده بود، در سال ۲۰۱۶ این نگرانی را بهصورت علنی در یک نشست مهم در اسلامآباد مطرح و کریدور چابهار را تهدیدی برای امنیت ملی پاکستان قلمداد کرد.
هرچند وزارت خارجه پاکستان و سرتاج عزیز، مشاور پیشین امنیت ملی این کشور، چابهار را نه تنها تهدید بلکه فرصتی برای تقویت مناسبات منطقهای عنوان کردند، اما آنچه طالبان به عنوان نیروهای نیابتی پاکستان در زمین واقعی به نمایش گذاشتند، نشان میداد که استراتژیستهای پاکستان به صورت فزایندهای از تقویت نفوذ سیاسی و اقتصادی هند در افغانستان، نگران اند.
به صورت تاریخی، پاکستان مهمترین مسیر تجارتی و ترانزیتی برای افغانستان و دسترسی به آبهای آزاد بینالمللی به شمار میرود. با وجود تغییرات جدی در ساختار تجارت خارجی افغانستان، هنوز هم پاکستان به عنوان بزرگترین مقصد صادراتی کشور از جذابیت برخوردار است. این وابستگی گسترده، برای پاکستان امتیاز استراتژیک ایجاد کردهاست.
چابهار، هم از منظر هزینه و زمان و هم به لحاظ کاهش وابستگی استراتژیک از مجرای متنوعسازی مسیرهای تجارتی برای افغانستان از اهمیت ویژه برخوردار است.
بر اساس شواهد تاریخی در دهه ۵۰ میلادی، همزمان با آغاز جنگ سرد و اوج گرفتن تنشها بر سر مساله دیورند، افغانستان برای اولین بار طرح استفاده از چابهار را مطرح کرد ولی از جانب امریکا و شاه ایران به دلیل غیر عملی خواندن، مورد استقبال قرار نگرفت. با این حال روشن است که دلیل محوری مخالفت با این پروژه، نگرانی از نفوذ سیاسی و اقتصادی اتحاد جماهیر شوروی بود.
پس از به قدرت رسیدن دوباره طالبان و تداوم روابط دیپلوماتیک با هند – برخلاف دور اول حاکمیت این گروه – به نظر میرسد چابهار دوباره به یکی از اولویتهای مهم تبدیل شده است.
بازدید بلندپایهترین مقام اقتصادی طالبان از چابهار و سفر رئیس بخش افغانستان، ایران و پاکستان وزارت خارجه هند به کابل، تلاشهای دیپلوماتیک در راستای تقویت همکاری و بهخصوص در زمینه دهلیز چابهار به شمار میرود.
از سوی دیگر، افزایش تنشها میان طالبان و پاکستان بر سر مسایل مهمی چون خط دیورند، اخراج اجباری هزاران مهاجر افغان و حضور نیروهای تحریک طالبان پاکستان در مرزهای دو کشور، بارها منجر به درگیری مرزی و بستهشدن مرزها شد.
این تنشها به صورت واقعی فشار بر حاکمیت طالبان را افزایش داده و زندگی روزمره مردم و به خصوص صادرکنندگان کشور را تحت تاثیر قرار داده است.
این چالشها با ایران نیز همچنان وجود دارد. ایران به دلیل برنامه هستهای و سیاست بیثباتسازی منطقهای، مورد شدیدترین تحریمهای غرب قرار دارد. پروژههای چون چابهار و تقویت مناسبات اقتصادی و تجاری با کشورهای منطقه، بخشی از استراتژی این کشور در راستای دور زدن تحریمهای غرب است. پس از تسلط دوباره طالبان، این کشور به بزرگترین وارد کننده کالا به افغانستان تبدیل شده و بازرگانان افغانستان در جایگاه نخست سرمایهگذاران خارجی در این کشور قرار دارند.
ضمن تقویت روابط تجارتی و دیپلوماتیک، طالبان با رژیم ایران مسایل حلنشدهای زیادی دارند. از اختلافات ایدیولوژیک تا جنجال بر سر حقابه هلمند، بحران مهاجرین و نگرانیهای امنیتی ایران از ناحیه افغانستان و قاچاق مواد مخدر. بنابرین به نظر میرسد اختلافات سیاسی استفاده از ظرفیت بالقوه دهلیز چابهار را حداقل در کوتاهمدت تحت تاثیر قرار خواهد داد.
با تغییر مناسبات سیاسی و اقتصادی جهان و اهمیت محوری هند در استراتژی جنوب آسیای امریکا و مهار چین، به نظر میرسد این پروژه مورد حمایت امریکا نیز است.
در دوران ریاستجمهوری ترامپ، که ایران مورد شدیدترین تحریمهای اقتصادی قرار گرفت، پروژه چابهار از این تحریمها معافیت گرفته بود. حضور هند برای توسعه و ثبات افغانستان همواره مورد حمایت امریکا قرار داشته است. هند، برای دسترسی به بازارهای آسیای میانه و رقابت با برنامههای بلندپروازانهای چین در منطقه مانند بندر گوادر، اصلیترین بازیگر در این پروژه است.
هرچند چیناییها نیز خواستار سرمایهگذاری در بندر چابهار شدهاند، اما به نظر نمیرسد حداقل در کوتاهمدت، چابهار تبدیل به صحنهای برای همکاری میان هند و چین به عنوان دو قدرت رقیب در منطقه شود.
این واقعیت را میتوان از نگرانی فزایندهای امریکا در مورد نفوذ در حال افزایش چین، درک کرد. پارسال، در نشست سران گروه بیست در هند، امریکا از توافق بر سر ابر پروژه تجارتی و ترانزیتی هند – خاورمیانه – اروپا سخن گفت.
این دهلیز استراتژیک تجارتی، به عنوان رقیب یک جاده یک کمربند چین، که از آن به عنوان عظیمترین پروژه تجارتی – ترانزیتی در تاریخ بشر یاد می شود، مطرح شدهاست. این پروژه جدید، چابهار را به یکی از زیر مجموعههای مهم در چارچوب استراتژی مهار چین و دسترسی آسانتر به ذخایر عظیم انرژی آسیای میانه تبدیل خواهد کرد.
با وجود مناسبات پیچیده ژیوپولتیک میان قدرتهای منطقهای و بینالمللی، و نگرانی عمیق از تشدید فعالیت گروههای تروریستی در افغانستان تحت حاکمیت طالبان، بعید به نظر میرسد که مناسبات اقتصادی و تجارتی میان کشورهای منطقه، مجزا از تنشهای سیاسی، تبدیل به فرصتی برای افزایش تعامل منطقهای شود. پروژههای بزرگ منطقهای مانند چابهار و تاپی سالهاست که تحت تاثیر فضای رقابتهای سیاسی با چشمانداز نامطمینی مواجه بودهاست.
مرکز خبرنگاران افغانستان میگوید شهرداری طالبان در غزنی دفتر دو رادیوی محلی را به دلیل نپرداختن محصول جواز صنفی مهر و لاک کرد. به گفته این مرکز شهرداری طالبان پس از سه ساعت و در پی اعتراض مسئولان این دو رادیو و خبرنگاران، دفاتر این دو رسانه را به طور مشروط بازگشایی کرده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان روز پنجشنبه (٢٤ حوت) با نشر اعلامیهای از مکلف شدن رسانهها برای گرفتن «جواز صنفی محلی» ابراز نگرانی کرد.
این مرکز گفته دفترهای رادیوهای خصوصی «شمله» و «دهکده» در غزنی روز یکشنبه ۲۰ حوت پس از آن که دستور شهرداری طالبان مبنی بر دریافت جواز کار از این اداره را نادیده گرفتند، مهر و لاک شد. در اعلامیه این مرکز آمده که در پی اعتراض مسؤلان این رادیوها و خبرنگاران محلی، دفاتر این دو رسانه پس از حدود سه ساعت با همکاری اداره محلی و ریاست اطلاعات و فرهنگ طالبان به این شرط بازگشایی شدند که پول درخواست شده برای «جواز صنفی» شهرداری طالبان را بپردازند.
مرکز خبرنگاران تاکید کرده که این دو رادیو یک هفته قبل نیز به دلیل مشابه از سوی طالبان بسته شده بود.
این مرکز میگوید رادیو و تلویزیونهای کشور به چند وزارت مالیات میپردازند و طرح جواز صنفی محلی از سوی شهرداری فشار مضاعف بر رسانهها است.
مرکز خبرنگاران افغانستان نوشت طالبان تمام رسانهها را مکلف به گرفتن این جواز کرده است.
مبلغ درخواست شده برای جواز صنفی محلی از سوی شهرداری طالبان در غزنی سالانه حدود هفت هزار افغانی اعلام شده است.
این مرکز با اشاره به مشکلات اقتصادی رسانههای کشور ،اجرای اجباری طرح جواز صنفی محلی در غزنی را یک مورد تازه خوانده است.
مرکز خبرنگاران به نقل از منابع گفت که شهرداری طالبان در غزنی به خاطر اجرا شدن این طرح تحت فشار کابل قرار دارند.
طرح صدور جواز صنفی محلی از سوی شهرداریها در زمان نظام جمهوری روی دست گرفته شد اما به دلیل اعتراض رسانهها عملی نشد.
از زمان روی کار آمدن طالبان در ماه اسد ۱۴۰۰، دهها رسانه مستقل در افغانستان تعطیل شدند و هزاران خبرنگار دست از کار کشیده و بسیاری این کشور را ترک کردهاند.
در این مدت گزارشهای متعددی از بسته شدن رسانهها، هجوم بر رسانهها، بازداشت و ضربوشتم خبرنگاران و کارمندان رسانهها منتشر شده است.
