خانوادههای قربانیان امریکایی: برخی بانکهای جهانی به القاعده و طالبان کمک کردند
دهها خانواده امریکاییهای کشته شده در افغانستان با طرح مجدد شکایتی، بانکهای اروپایی چون دویچه بنک و استندرد چارترد را متهم کردند که به القاعده و طالبان کمک کردهاند.
به گفته آنها، این بانکها محل پولشویی این سازمانهای تروریستی بودهاند.
به گزارش کورتنیوز سرویس، گروهی متشکل از ۵۰۰ شاکی با طرح این ادعا در یک دادگاه تجدیدنظر گفتند که گروههای تروریستی از طریق این بانکهای بینالمللی توانستند به فعالیتهای غیرقانونی مالی خود ادامه داده و از آن برای تمویل فعالیتهای تروریستی خود استفاده کنند که منجر به کشته شدن سربازان و شهروندان امریکایی در افغانستان شد.
یکی از اتهامات شاکیان این است که این بانکها به این گروههای تروریستی کمک کردند تا مواد لازم را برای حملات خود بدست آورند. آنان به دو کارخانه کود کیمیایی در پاکستان اشاره کردند که مواد مورد استفاده در بمبسازی را در اختیار القاعده و طالبان قرار دادند. با اینحال، این بانکها با این شرکتهای پاکستانی روابط تجاری خود را حفظ کردند.
بانکهای مذکور نیز در واکنش به شکایت شاکیان در دادگاهی در امریکا گفتند که فعالیتهای آنان مبتنی بر قوانین بانکی بوده و با شرکتهای معتبر دادوستد داشتهاند. این شرکتها گفتند که در برابر سوءاستفاده «بازیگران بدنیت» از سیستم بانکی مسئولیتی ندارند.
پیش از این، در ۲۰۲۲، یک دادگاه ابتدایی در امریکا دادخواست وکلای خانوادههای شاکی را رد کرده بود. چون، به گفته قاضی، آنها اسناد لازم را برای تایید مشارکت و کمک این بانکها به فعالیتهای تروریستی ارائه نکردند.
تاجندر سینگ، وکیل شاکیان روز چهارشنبه (۲۳ حوت) گفت که حدود ۹۰ درصد از تلفات مستقیما به بمبهایی نسبت داده میشود که مواد لازم آن از سوی دو کارخانه پاکستانی تولید و به افغانستان ارسال میشد. این کارخانهها با شرکت استندرد چارترد روابط مالی دارند.
جفری وال، وکیل سه بانک، دویچه بنک، استندرد چارترد و دنسک، در پاسخ به ادعای سینگ گفت که این بانکها با شرکتهای قانونی روابط تجارتی دارند. او افزود: «احتمالا یک درصد از چیزی که آنها تولید کردند از مرز به افغانستان رفت و در تولید بمب از آن استفاده شد.»
اما شاکیان میگویند، به عنوان مثال، دویچه بنک از رابطه این شرکتها با سازمانهای تروریستی آگاه بودند، به این علت، هزینه بیشتری برای خدمات بانکی خود از این دو کمپنی پاکستانی به علت محاسبه ریسک دادوستد با آنان دریافت میکرد.
سخنگوی وزارت خارجه امریکا به افغانستان اینترنشنال گفت از انتقاد دبیرکل سازمان ملل از سیاستهای طالبان علیه زنان افغان، حمایت میکنند.
او گفت افغانستان تنها کشوری است که زنان در آنجا حق کار ندارند و اقتصاد آن «زیان بزرگ مالی متحمل میشود.»
متیو میلر روز پنجشنبه در پاسخ به پرسشهای عارف یعقوبی، خبرنگار افغانستان اینترنشنال در واشنگتن در پیوند به اظهارات اخیر دبیرکل سازمان ملل گفت که سرکوب زنان افغان و وضع ممنوعیتها علیه آنان «وحشتناک و غیرقابل تحمل» است.
او گفت که امریکا تبعیض و بدرفتاری سیستماتیک طالبان در حق زنان افغان را محکوم میکند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، روز دوشنبه، ۲۱ حوت، در نشست کمیسیون وضعیت زنان سازمان ملل به صدور بیش از ۵۰ فرمان طالبان اشاره کرد و گفت که این فرامین برای سرکوب زنان و دختران افغان است.
سخنگوی وزارت خارجه امریکا تصریح کرد هر گام برای عادیسازی روابط با طالبان مشروط به رعایت حقوق همه افغانهاست.
او گفت: «هیچ کشور دیگری در جهان نیست که در آن زنان از رفتن به مکتب منع شده باشند و حق کار را برای حمایت از خانوادههای خود نداشته باشند.»
میلر گفت سیاستهای طالبان به اقتصاد افغانستان که از فقر و بحران رنج میبرد، آسیبهای زیادی میزند.
او گفت: «آموزش برای توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی افغانستان حیاتی است. اقتصاد افغانستان به علت کار نکردن زنان زیانهای زیادی را متحمل شده است.»
این هفته، غنی برادر، معاون رئیس الوزرای طالبان در دیدار با وزیر خارجه اوزبیکستان در کابل گفت که سیاست خارجی طالبان اقتصاد محور است و از تاشکند خواست که موافقتنامه های دوجانبه و سه جانبه تجاری با طالبان را امضا کند.
با این حال، طالبان بخش عمده نیروی کار افغانستان را خانهنشین کرده و جلو آموزش و کارآموزی شان را گرفته است.
برنامه توسعه سازمان ملل تخمین میزند که محدود کردن فضای کار برای زنان، میتواند سالانه حدود یک میلیارد دالر به افغانستان ضرر برساند.
۱۲ سناتور جمهوریخواه و دموکرات از مقامهای ارشد کانگرس امریکا خواستند تا شمار ویزاهای ویژه مهاجرتی را برای افغانهایی که با دولت امریکا کار کرده بودند، افزایش دهند.
سناتوران گفتند که تا پایان سال مالی به ۲۰ هزار ویزای دیگر برای آنها نیاز است.
به نقل از اسوشیتدپرس که این نامه را به دست آورده است، سناتوران به کانگرس گفتند که «این برنامه حیاتی تا حال جان هزاران افغان را که با شجاعت و افتخار در کنار سربازان و دیپلوماتهای ایالات متحده در افغانستان خدمت کردند، نجات داده است.»
این درخواست در حالی صورت میگیرد که خبرگزاری رویترز گزارش داد که روند صدور ویزای ویژه (اسآیوی) برای اسکان مجدد افغانهای همکار امریکا ممکن است اواخر امسال متوقف شود.
حکومت جو بایدن، رئیسجمهور امریکا نیز از کانگرس خواسته تا با سرعت بیشتری عمل کند. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی، روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت: «اگرچه جنگ ما در افغانستان پایان یافت، اما تعهد ما به افغانها و تعهد ما به کسانی که در آن جنگ به ما کمک کردند، پایان نیافته است.»
ویزای ویژه مهاجرتی یا اسآیوی، به افغانهای واجد شرایط اجازه میدهد تا با خانوادههای شان برای اقامت در امریکا درخواست دهند. افغانهای واجد شرایط شامل کارمندان و مترجمان پیشین در ارتش و سفارت امریکا اند.
هرچند این برنامه از سال ۲۰۰۹ وجود داشته است، اما شمار متقاضیان افغان پس از تسلط طالبان بر افغانستان افزایش چشمگیری داشته است.
کریس کونز، یکی از سناتوران حزب دموکرات به اسوشیتدپرس گفت: «هر روز که بدون اقدام کانگرس میگذرد، ما جان همکاران افغان خود را به خطر میاندازیم، این در حالیست که آنها سزاوار قدردانی ما هستند.»
وزارت خارجه امریکا چندی پیش اعلام کرد که از زمان آغاز این برنامه در سال ۲۰۲۱، تاکنون برای هزاران افغان واجد شرایط ویزا صادر شده و بیش از ۳۰ درصد از کل درخواستها بررسی شده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا نیز پیشتر گفته بود که حدود هشت هزار ویزای اسآیوی باقی مانده است. او افزود که وزارت خارجه از کانگرس خواسته تا سقف صدور این ویزا را افزایش دهد.
با اینحال منتقدان میگویند که بررسی پروندهها بسیار کند پیش میرود و متقاضیان در بلاتکلیفی و وضعیت خطرناک به سر میبرند.
وزارت مالیه طالبان روز پنجشنبه مجموعه بدهیهای نهادهای دولتی را اعلام کرد.
به نقل از خبرگزاری باختر، وزارت مالیه گفته است که این ادارات حدود ۱۸۶ میلیارد افغانی از شرکتها و اشخاص حقیقی و حکمی مقروض اند و پرداخت آن ادامه دارد.
این وزارت گفته که از این بدهیها، ۱۲۶ میلیارد افغانی مربوط به دولت پیشین و ۶۰ میلیارد نیز مربوط به نهادهای کمکدهنده همکار دولت سابق است.
طالبان چندی پیش وعده داده بود که این بدهیها را پرداخت خواهد کرد، با اینحال تاکنون گزارشی درباره پرداخت و یا عدم پرداخت بدهیهای فوق از سوی طالبان ارائه نشده است.
در همین حال اتاق تجارت و سرمایهگذاری طالبان در ماه جدی سال جاری گفته بود که ادارات دولتی در دوره پیشین، حدود ۱.۸ میلیارد دالر به سرمایهگذاران افغان بدهکار اند.
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان در ماه دلو به رسانهها گفته بود که ۱۸۰ میلیارد افغانی قرضه، تامینات و ضمانتهای مالی مردم از حکومت پیشین مانده است که طالبان میپردازد. مجاهد افزوده بود که ١٠ درصد این مبلغ سال مالی آینده پرداخت میشود.
بر حسب گفته مجاهد، هفت درصد مالیات قراردادها در بخشهای زراعتی، صنعتی و تجارتی نیز عفو شده است.
گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان در یک سخنرانی تازه، از نوع نظام و سیاستهای طالبان مانند منع آموزش دختران، شدیداً انتقاد کرد.
او در مورد منع آموزش دختران گفت کسی که میان آموزش پسران و دختران تفاوت قایل میشود، «یقیناً اشتباه میکند.»
حکمتیار این اظهارات در یک سخنرانی مجازی برای هوادارانش در خارج از کشور ابراز کرد که روز پنجشنبه، ۲۴ حوت از طریق کانال یوتیوب «بریا تیوی» نشر شد.
او گفت که شهروندان افغانستان باید در تصمیمگیری در مورد مسایل بزرگ ملی، چون نوع نظام سیاسی، تمامیت ارضی، سیاست داخلی و خارجی سهیم باشند. او گفت که مردم از طریق نمایندگان خود در امور کشور اشتراک کنند.
حکمتیار گفت:«این حق مسلم مردم افغانستان است که نوع نظام سیاسی شان را انتخاب کند. خدا و دین این حق را به آنها داده است و هیچ کسی نمیتواند این حق را از آنها سلب کند. اسلام به هیچ کسی حق نداده است که حقوقی را که خداوند برای مردم داده، سلب کند.»
طالبان با انتخابات مخالف است و در ماه سرطان ۱۴۰۱، یک گردهمایی علمای مذهبی طرفدار خود را برای تایید نظام این گروه برگزار کرد. در بیانیه پایانی نشست سه روزه «هزاران عالم دینی و متنفذین محلی» در کابل گفته شد که نظام طالبان «مشروعیت داخلی» دارد و از کشورهای جهان درخواست شد که با آن رابطه رسمی برقرار کنند.
آنها در این نشست با هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان که از انظار عامه غایب است، اعلام «بیعت» کردند.
گلبدین حکمتیار در بخشی دیگری از صحبتهایش از ممنوعیت آموزش دختران انتقاد شدید کرد و گفت که فراگیری علم، آن هم بدون استثنا، بر مرد و زن واجب است.
حکمتیار گفت: «علم مانند نماز بالای مرد و زن فرض است که باید بیاموزند. در این اگر کسی فرق قایل میشود، یقیناً اشتباه میکند. این تفکیک نظر شخصی او است و توجیه عقلی و دینی ندارد.»
به نظر میرسد که اشاره آقای حکمتیار به رهبر طالبان است که دستور داده مکاتب بالاتر از صنف ششم و دانشگاهها به روی زنان بسته شود. این گروه گفته که «شرایط شرعی» تحصیل دختران فراهم نیست، با این حال، طالبان تا هنوز نگفته است که چه زمانی شرایط بازگشایی را مساعد میکند.
در این سخنرانی، گلبدین حکمتیار از نوع نظام اقتصادی حاکم در افغانستان هم به شدت انتقاد کرده و به صورت تلویحی آن را غیر اسلامی خواند. او گفت که نظام اقتصادی بازار محور قبلی اسلامی نبود و حالا هم هیچ تغییراتی در نظام اقتصادی کشور به وجود نیامده، چنانچه به گفته او، سود در نظام بانکی از بین برده نشده است.
رهبر حزب اسلامی افغانستان گفت که در حال حاضر نصف مردم افغانستان واجد شرایط پرداخت ذکات نیستند. او گفت که اخذ مالیه، محصول، بهای مجوز، صفاییخانه و دکان از مردم در اسلام جواز ندارد. او افزود:«اما متاسفانه حالا از تمام مردم بلا استثنا مالیه گرفته میشود.»
طالبان برای افزایش عواید خود جمعآوری مالیات و هزینههای مالی خدمات محدود دولتی برای شهروندان را افزایش داده است. این اقدام طالبان، انتقاد مردم به خصوص کسبهکاران و کشاورزان را به دنبال داشته است.
فرشته عباسی، پژوهشگر دیدهبان حقوق بشر میگوید کمکهای بشردوستانه به افغانستان به علت سیاستهای طالبان کاهش یافته است.
به گفته او، نقض حقوق زنان بهویژه حق کار کردن در حاکمیت طالبان باعث شده تا بار سنگین بحران اقتصادی کشور بر دوش زنان بیفتد.
این عضو دیدهبان حقوقبشر روز پنجشنبه در مطلبی که در وبسایت این سازمان نشر شد، گفت که نقض حقوق زنان از جمله حق آموزش و اشتغال بحران بشری را در این کشور تشدید کرده است.
خانم عباسی گفت که وضعیت وخیم اقتصادی افغانستان پس از قطع کمکهای خارجی و ممنوعیت کار زنان، بیشتر از هر کسی به زنان آسیب زده است. زیرا، بخشی از آنان با بازگشت طالبان منابع درآمد خود را از دست دادند.
یک باشنده کابل به دیدهبان حقوق بشر گفت: « وقتی سالونهای آرایش زنان بسته شد، من کارم را از دست دادم و حالا هیچ راهی برای کسب درآمد ندارم. زنان افغانستان بیشتر از هر کسی حقوق خود و ابزار زندگی کردن را از دست دادهاند.»
پژوهشگر دیدهبان حقوق بشر میگوید که به رغم بحران اقتصادی، گسترش فقر و بیکاری در افغانستان، کمکهای بشردوستانه از سال ۲۰۲۳ به این کشور کاهش یافته است. به گفته او، عملکرد طالبان این وضعیت را به وجود آورده است.
بر اساس گزارش سازمان ملل در سال ۲۰۲۴، حدود ۲۳.۷ میلیون نفر یعنی بیش از نیمی از جمعیت افغانستان به کمکهای بشردوستانه نیاز دارند. بر اساس آمارهای این سازمان، ۶۹ درصد مردم افغانستان غذای کافی ندارند، ۶۷ درصد در دسترسی به آب مشکل دارند و فقط ۴۰ درصد مردم به برق دسترسی دارند.
همچنین، سیستم بهداشت و درمان نیز در افغانستان در آستانه سقوط قرار دارد.
سازمان ملل برای سال ۲۰۲۴ حدود ۳ میلیارد دالر برای رسیدگی به بحران اقتصادی و بشری در افغانستان درخواست کرده است، اما تاکنون کمتر از ۳ درصد از بودجه مورد نیاز را دریافت کرده است.