سه فعال حقوق زنان از امریکا خواستند آپارتاید جنسیتی طالبان در افغانستان را به عنوان جنایت علیه بشریت به رسمیت بشناسد. هدر بار، وحیده امیری و میترا مهران گفتند زنان و دختران افغان دسترسی به عدالت ندارند و اعتراضها به شکنجه و زندان منجر میشود.
این فعالان حقوق بشر روز سهشنبه در نشست ویژه کانگرس امریکا درباره وضعیت حقوق بشر در افغانستان، وضعیت زنان، دختران افغان را اسفبار توصیف کردند.
خانم بار از سازمان دیدبان حقوق بشر گفت که گزارشگر ویژه سازمان ملل و فعالان حقوق بشر افغان خواهان به رسمیت شناختن رفتار طالبان با زنان به عنوان آپارتاید جنسیتی هستند. او گفت که باید این آپارتاید جنسیتی به مجموعه قوانین بینالمللی افزود شود.
بار افزود که «وضعیت زنان افغان بدون هیچ نوع تعارفی شوکهکننده و نگرانکننده است.» او گفت که صحبتهای دیپلوماتهای غربی درباره وضعیت زنان در مجالس خصوصی با طالبان در عمل چیزی را تغییر نداده است.
معاون بخش زنان دیدبان حقوق بشر، کنار گذاشتن نمایندگان زنان در نشست سوم دوحه را یک پیروزی برای طالبان توصیف کرد.
وحیده امیری در سخنان خود از اعضای کمیته حقوق بشر کانگرس امریکا خواست تا «بر مبنای کرامت انسانی، و حقوق بشر، کنوانسیونها و اسناد بینالمللی حقوق بشر و در روشنایی دستورات الزامآور معاهده رم»، برای حمایت از زنان و مردم افغانستان کاری انجام دهند.
او خواستار آن شد تا حکومت امریکا بر مبنای ماده هفتم و هشتم معاهده رم «جنایتهای گروه تروریستی طالبان» علیه مردم افغانستان و به ویژه زنان را به عنوان جنایت علیه بشریت به رسمیت بشناسد.
امیری خطاب به اعضای این کمیته گفت: «از شما میخواهم آپارتاید جنسیتی حاکم بر افغانستان را به عنوان جنایت علیه بشریت به رسمیت بشناسید. طالبان را به عنوان حاکمان یک نظام آپارتاید جنسیتی به رسمیت بشناسید.»
او گفت که این صدا، صدای مردم افغانستان، زنان و کودکان افغانستان است.
این فعال حقوق زن گفت که در پی اعتراضات به سیاستهای سرکوب طالبان توسط این گروه اختطاف و زندانی شد.
او افزود که رفتار طالبان در برابر گروههای قومی، زبانی و جنسیتی در افغانستان خلاف تمام ارزشهای انسانی و دموکراتیک است. او گفت که طالبان در پی حذف و پاکسازی تک تک افراد و گروههای غیرخودی است.
کمکهای مالی امریکا
خانم امیری در بخشی از سخنان خود گفت که بخشی از ستم طالبان بر زنان و دختران افغانستان و سیاستهای سرکوب این گروه با حمایت امریکا ممکن شده است. او گفت که حکومت امریکا باوجود هشدار زنان و دیگر جریانهای دموکراتیک افغانستان، با باور به تغییر پذیر بودن طالبان با این گروه وارد گفتوگو شد و با آن پیمان صلح بست.
او افزود که در سه سال گذشته حکومت امریکا میلیونهای دالر از پول مالیه دهندگان امریکایی را تحت عنوان کمکهای بشردوستانه در خدمت طالبان قرار داده است.
امیری از اعضای کانگرس خواست اجازه ندهند پول مالیه دهندگان امریکایی در خدمت این گروه قرار گیرد.
هر روز سرکوب و محدودیت
میترا مهران، هم در این نشست گفت که طالبان از زمان به رسیدن قدرت حقوق زنان و دختران را قدم به قدم محدودتر کرده، حق اشتغال، تحصیل و آزادی بیان را از آنها گرفته و دسترسی به خدمات صحی و فعالیتهای اجتماعی و ورزشی زنان را از آنها گرفته است.
او هم از کانگرس خواست آپارتاید جنسیتی را به عنوان جنایت علیه بشریت به رسمیت بشناسد.
خانم مهران جلوگیری از کار زنان در سازمانهای غیردولتی، از بین بردن خانه های امن برای زنان و دختران قربانی خشونت و لغو فعالیت تمام نهادهای حامی زنان را بخشی از سیاست سرکوب طالبان خواند.
او گفت که زنان و دختران افغان دسترسی به عدالت ندارند و اعتراض آنان به شرایط موجود به شکنجه و زندان منجر میشود. خانم مهران به گزارش سازمان عفو بینالملل اشاره کرد که زمان بازگشت طالبان به قدرت، زنان معترض ناپدید و بازداشت شده و در حبس مورد بدرفتاری و شکنجه قرار گرفتهاند.
او از حکومت امریکا خواست تا «به صورت معنادار و جدی» صدای زنان افغانستان را بشنود و پیشنهادهای آنها را مدنظر بگیرد.
مهران گفت: «به صدای افغان در داخل و خارج گوش داده شود و نهادهای زنان در داخل حمایت شود و منابع لازم تخصیص داده شود تا موارد نقض حقوق بشر علیه زنان مستند و حفظ شود تا در آینده در محاکم استفاده شود.»
او همچنین گفت که از صلاحیت قضایی برای به عدالت کشاندن آن دسته از رهبران طالبان که مرتکب تعدی و جنایات شدهاند، استفاده شود.
در اروپا هم برخی سفارتخانههای تحت کنترول دیپلوماتهای حکومت پیشین افغانستان اعلام کردهاند که با وزارت خارجه طالبان در تعاملاند.
وزارت خارجه طالبان به تازگی از اقدامات دستکم ۱۴ نمایندگی سیاسی و قنسولی افغانستان در اروپا انتقاد کرد و گفت که خدمات قنسولی آنها را نمیپذیرد و در قبالشان مسئولیت نمیگیرد.
به نظر میرسد حکومت طالبان به دنبال تصاحب سفارتخانههای افغانستان در اروپا، آخرین قلعههای نظام جمهوری در غرب است.
سفارتخانههای افغانستان در هالند، اسپانیا و جمهوری چک رسما اعلام کردهاند که با حکومت طالبان در تماساند.
اولین سفارتخانه افغانستان در اروپا که رسما به قول منتقدان طالبان با این گروه «بیعت» کرد، سفارت افغانستان در جمهوری چک بود.
سفارت افغانستان در پراگ به دست شهزادگل آریوبی، منصوب حکومت پیشین اداره میشود.
این سفارتخانه در ۲۶ نوامبر ۲۰۲۲ در بیانیهای نوشت که «بدون هیچگونه تبعیض»، به متقاضیان خدمات قنسولی اطلاع میدهد که با وزارت خارجه طالبان در تماس است.
سفارت افغانستان در پراگ هدف از تعامل با طالبان را حل مشکلات و ارائه خدمات به شهروندان خوانده است.
در هالند نیز سفارت افغانستان در لاهه، در یازدهم میزان پارسال خبر داد که با حکومت طالبان در تعامل است. این سفارتخانه نیز گفت که به خاطر حل مشکلات شهروندان و ارائه خدمات قنسولی با وزارت خارجه طالبان در تماس است.
پس از نشر این خبر، منابع دیپلوماتیک به افغانستان اینترنشنال گفتند که محمدآصف رحیمی، سفیر حکومت پیشین در لاهه، از مدتها پیش با مقامهای طالبان در کابل تماس داشته تا سفارت افغانستان در هالند را به این گروه بسپارد و به کار خود به عنوان سفیر ادامه دهد.
سفارت افغانستان در اسپانیا نیز در ششم اکتبر سال گذشته میلادی، اعلام کرد که به منظور رفع مشکلات در امر ارائه خدمات قنسولی بهتر» به شهروندان، با وزارت خارجه طالبان در تماس است.
در حال حاضر، محمدرحیم پیرزاده، دیپلومات گماشته حکومت پیشین، سرپرستی سفارت افغانستان در مادرید را به عهده دارد.
وزارت خارجه طالبان روز سهشنبه، اعلام کرد که خدمات قنسولی ۱۴ نمایندگی سیاسی افغانستان در کشورهایی اروپایی مورد پذیرش این گروه نیست و در قبال آن مسئولیتی ندارد.
طالبان پیش از این بیانیه مشابهی درباره سفارتخانههای افغانستان در لندن و ویانا منتشر کرده بود اما تا این جای کار فهرست سفارتخانههایی که از همکاری با طالبان خودداری کردهاند، طولانیتر شده است.
به دنبال نشر اعلامیه اخیر طالبان، نظیفالله سالارزی، سفیر افغانستان در بلجیم این بیانیه را «غیرمشروع» خواند و گفت که خدمات قنسولی در بلجیم و اتحادیه اروپا مثل گذشته ادامه خواهد داشت.
زلمی رسول، سفیر افغانستان در لندن نیز به افغانستان اینترنشنال گفت که خدمات قسنولی این سفارتخانه ادامه دارد.
فشار طالبان برای برای تصاحب سفارتخانهها
با «بیعت» شماری از سفارخانههای افغانستان در اروپا با طالبان، به نظر میرسد تمایل این گروه به گرفتن کنترول بقیه سفارتخانهها نیز بیشتر شده است.
طالبان انتظار دارد که سفارتخانههای بیشتر وارد تعامل با این گروه شوند و به این ترتیب، در نمایندگیهای سیاسی و قنسولی افغانستان در اروپا نفوذ کند؛ کاری که با سفارتخانههای افغانستان در کشورهای منطقه انجام داد.
طاهر قادری، سفیر افغانستان در پولند، اقدامات اخیر طالبان در پیوند به نپذیرفتن خدمات قنسولی سفارتخانهها اهرم «فشار» سیاسی این گروه بر این نمایندگیها خواند.
آقای قادری در گفتوگو با افغانستان اینترنشنال گفت که این سومین بار است که طالبان چنین «هشداری» را به سفارتخانههای افغانستان در اروپا ارسال میکند.
او تصریح کرد که نمایندگیهای افغانستان در خارج، پس از سقوط نظام جمهوری، به منابع مالی خود از درک ارائه خدمات قنسولی وابستهاند.
سفارتخانههای افغانستان در اروپا هنوز در کنترول دیپلوماتهاییاند که حکومت پیشین افغانستان گماشته است.
هنوز معلوم نیست با دستور اخیر طالبان مبنیبر بیاعتبار خواندن خدمات قنسولی سفارتخانهها، اسناد صادرشده از این نهادها بیاعتبار خواهد شد یا خیر. طالبان از آنجا که رسمیت و امکان چاپ و توزیع مدارک هویتی چاپ جدید را ندارد، در داخل افغانستان هم با مهر و نشان جمهوری اسلامی افغانستان پاسپورت صادر میکند.
نمایندگیهای سیاسی و قنسولی تحت کنترول دیپلوماتهای حکومت پیشین، پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، پول و خدماتی از از کابل دریافت نمیکنند.
این نهادها بیشتر متکی به درآمدشان از خدمات قنسولی مانند، صدور و تمدید پاسپورت، ویزا، نکاحنامه و مدارک مشابهاند.
سرگردانی افغانهای اروپانشین
طالبان در بیانیه جدید خود از شهروندان خواسته است که برای دریافت خدمات قنسولی مورد قبول این گروه، به نمایندگیهای سیاسی و قنسولی افغانستان در سایر کشورها به جز ۱۴ نمایندگی مخالف همکاری با این گروه مراجعه کنند. به طور مشخص از نمایندگیهای قابل قبول برای طالبان نام برده نشده است.
سفیر افغانستان در پولند میگوید که راهحل پیشنهادی طالبان برای متقاضیان خدمات قنسولی عملی نیست، چرا که به گفته او شماری زیادی از شهروندان افغانستان در اروپا مدارک لازم برای سفر را ندارند و نمیتوانند به آسانی از یک کشور به کشور دیگر سفر کنند.
طالبان در حالی سعی میکند که فعالیتهای قنسولی در نمایندگیهای افغانستان در اروپا را محدود کند که صدها هزار پناهجوی افغان در این کشورها به دنبال پاسپورت و سایر مدارک مورد نیازشان سرگرداناند.
سفارتخانههای افغانستان در اروپا که با طالبان «بیعت» کردهاند، تاکنون هیچ توضیحی درباره چگونگی این تعامل و دریافت حمایتهای مالی از کابل چیزی نگفتهاند.
بسیاری از سفارتخانههایی که ازهمکاری با طالبان خوداری کردهاند، از سیاستها و نقضهای حقوق بشری طالبان انتقاد کردهاند.
پیامدهای وابستگی سفارتخانهها در غرب به طالبان
حضور مقامها و حامیان طالبان در کشورهای اروپایی همواره نگرانیها و انتقادهای فراوان را برانگیتخه است.
منتقدان طالبان میگویند که وابستگی سفارتخانهها در اروپا به طالبان، باعث میشود که این گروه دستکم با شماری از مهاجران کار کند و بنیادگرایی اسلامی و افراطیت را گسترش دهد.
با اوجود اینکه ماهها از آغاز تعامل سفارخانههای افغانستان در هالند، اسپانیا و چک با طالبان میگذرد، اتحادیه اروپا تاکنون به این موضوع واکنش نشان نداده است.
ناامیدی طالبان از تعامل با نمایندگیهای دیپلوماتیک در غرب
بیانیه اخیر وزارت خارجه طالبان، نشان میدهد که این گروه از تعامل با سفارتخانههای تحت کنترول دیپلوماتهای نظام جمهوریت در غرب دست شسته است.
همزمان ودانت پتل، معاون سخنگوی وزارت خارجه امریکا نیز در تازهترین نشست خبریاش طالبان را یک گروه «تروریسی» خواند.
اظهارات آقای پتل نیز بیانگر این است که طالبان چندان نمیتواند به رسمیت شناخته شدن از سوی غرب دل ببندد.
به نظر میرسد طالبان درنظر دارد با آوردن فشار بر نمایندگیهای دیپلوماتیک افغانستان، برای لابیگری در غرب جا باز کند.
