جان ساپکو، بازرس ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان در مطلبی در نیویارک تایمز، دلایل شکست مأموریت ۲۰ ساله امریکا در افغانستان را بررسی کرده است. او نوشت که سقوط حکومت پیشین افغانستان نتیجه خودفریبی سیستماتیک در سیاستگذاریها و گزارشدهی مقامات ارشد ایالات متحده امریکا است.
بازرس ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان در این مقاله که روز پنجشنبه منتشر شد، نوشت که سقوط حکومت افغانستانن تحت حمایت امریکا، نمایانگر ناکامی گسترده در مدیریت هزینهها، درک فرهنگی و اجرای استراتیژیهای بلندپروازانهای است که طی دو دهه به اجرا درآمدند.
جان ساپکو تأکید میکند که مقامات امریکایی بارها به کانگرس و مردم امریکا اطمینان دادند که موفقیت نزدیک است، درحالیکه از «حقیقت تلخ شکست» آگاه بودند.
به گفته او حتا شش روز پیش از سقوط دولت افغانستان، پنتاگون اعلام کرد که افغانستان بیش از ۳۰۰ هزار سرباز و پولیس دارد، درحالیکه سالها هشدار داده بودیم که هیچکس واقعاً تعداد سربازان واقعی یا قابلیتهای عملیاتی آنان را نمیداند.
یکی از محورهای اصلی مقاله جان ساپکو، مشکلات سیستماتیک در هزینههای بیمورد گفته شده است.
بازرس ویژه امریکا در این مطلب به مواردی اشاره کرده که بودجههای میلیاردی صرف پروژههایی شدند که یا غیرقابل استفاده بودند یا هرگز به بهرهبرداری نرسیدند.
همچنین گفته شده است که در بیست سال همواره گزارشهای غلط و خوشبینانه بهجای واقعیتهای تلخ، برای حفظ جایگاه و افزایش بودجه ادامه یافتند.
جان ساپکو با بررسی دلایل اساسی شکست به مشکلاتی نظیر فساد گسترده در دولت افغانستان، بیانگیزه بودن نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان و توانمندی ایدئولوژیک طالبان اشاره میکند.
او در ادامه توضیح میدهد که چگونه طالبان با تجهیزات ساده اما انگیزه مذهبی، نیروهای دولتی با تجهیزات پیشرفته که از حمایت هوایی امریکا برخوردار بودند را شکست دادند.
در گزارش آمده است که پس از خروج امریکا، از سوی امریکا ۳٫۳ میلیارد دالر کمک از طریق سازمان ملل به افغانستان ارسال شده است که بخشی از آن به طالبان رسیده است.
این مقام امریکایی هشدار میدهد که نبود نظارت کافی بر این کمکها میتواند به تقویت گروههای تندرو منجر شود.
این استاد دانشگاه درهمایش «مهاجرت نخبگان علمی در ایران امروز، چالشها و راهکارها»، گفت که مهاجرت افغانها به ایران از دهه ۱۳۵۰ شروع شد و اکنون نسل دوم و سوم آنها در ایران حضور دارند، کسانی که به گفته او در ایران تحصیل کرده و رشد یافتهاند.
به گزارش ایرنا، تیشهیار گفت که پس از روی کار آمدن طالبان در افغانستان نیز موجی از این کشور خارج شدند که «شامل افرادی تحصیل کرده مانند استادان دانشگاه، دانشجویان، پزشکان، مهندسان، حقوقدانان، اقتصاددانان جامعه شناسان، روزنامه نگاران، ادیبان و ورزشکاران اند که علاوه بر سرمایه انسانی، سرمایه مالی هم به ایران آوردند».
تیشهیار با اشاره به این که این افراد بعد از مدتی به علل مختلف ایران را به مقصد کشورهای غربی، امریکا و استرالیا ترک میکنند، گفت: «تلاشی برای ماندگاری آنها انجام نشد، مهاجرت این گروه از افغانها از ایران به نفع کشور نیست و در بلند مدت به ضرر ایران تمام میشود.»
این استاد دانشگاه در ادامه گفت که با رفتن مهاجران افغان از ایران «نسل بعدی آنها با زبان فارسی بیگانه میشوند». او گفت: «مهاجران نخبه افغان میتوانستند در حل برخی مسائل مثل قاچاق، امنیت، مبارزه با تروریسم، محیط زیست، تغییرات اقلیمی، مساله آب به ایران کمک کنند.»
استادیار دانشگاه علامه طباطبایی در عین حال به مسئله ممانعت از تحصیل زنان و دختران در افغانستان اشاره کرد که جلوگیری از آموزش زنان توسط طالبان «در آینده موجب شود فرزندان آنها به خوبی تربیت نشوند که پیامدهای آن به ایران هم میرسد.»
این استاد دانشگاه در تهران در حالی از عدم تلاشها برای نگهداری مهاجران نخبه افغان انتقاد میکند که در ماههای گذشته جمهوری اسلامی کاراز گستردهای را برای جمعآوری و اخراج مهاجران افغان به کشورشان به راه انداخته است.
علاوه بر این، محدودیتها برای آموزش فرزندان خانوادههای مهاجران بیشتر شده و اشتغال و حتا اسکان افغانها در شمار زیاد از شهرهای ایران ممنوع شده است.
سختگیریها و برخورد نامناسب با مهاجران افغان از سوی ماموران انتظامی و در مواردی از سوی شهروندان ایرانی باعث شده است که کمتر خانوادهای به ماندن در ایران فکر کند. بسیاری افغانها در سالهای اخیر تلاش کردهاند راه کشورهای اروپایی، امریکا و استرالیا را در پیش بگیرند.
