فرناندو آریاس، رئیس سازمان منع تسلیحات شیمیایی در پایان اولین سفر رسمی خود به دمشق پس از سقوط حکومت اسد، در بیانیهای اعلام کرد: «این سفر آغازی جدید است. پس از یازده سال ممانعت از سوی مقامات قبلی، مقامهای موقت سوریه این فرصت را دارند فصل جدیدی را آغاز کنند و به طور قطع پرونده سلاحهای شیمیایی سوریه را ببندند.»
رئیس سازمان منع تسلیحات شیمیایی خواستار عمل سوریه به تعهداتش در چارچوب قوانین بینالمللی شد و افزود دیدارهایی که با رهبران جدید سوریه در دمشق داشت، اولین گام برای پایان دادن به سالها روابط تیره با دمشق بود.
او افزود که سفرش زمینه «تقویت پایبندی طولانیمدت سوریه، ثبات منطقهای و کمک به صلح و امنیت بینالمللی» را فراهم میکند.
از زمان به قدرت رسیدن ائتلافی از مخالفان مسلح بشار اسد در سوریه، مدیریت و سرنوشت زرادخانه سلاح شیمیایی این کشور نگرانیهای جدی را در سراسر جهان برانگیخته است.
رئیس سازمان منع سلاحهای شیمیایی در سفرش به دمشق، مورد استقبال احمد الشرع رئیسجمهور موقت سوریه و اسعد الشیبانی وزیر خارجه این کشور قرار گرفت. وزارت اطلاعات سوریه عکسهایی از دست دادن این سه نفر را منتشر کرد.
سازمان منع سلاحهای شیمیایی در ماه دسامبر ابراز نگرانی کرد که شواهد ارزشمند موجود در این پرونده ممکن است در پی حملات شدید اسرائیل به سایتهای ارتش سوریه از بین رفته باشد.
اسرائیل گفت که اهدافش شامل تسلیحات شیمیایی است تا از افتادن آنها به دست «افراطیها» جلوگیری کند.
در سال ۲۰۱۳، سوریه به سازمان منع سلاحهای شیمیایی پیوست و موافقت کرد که ذخایر مواد شیمیایی سمی خود را تحت فشار روسیه و ایالات متحده تحویل دهد تا از حملات هوایی احتمالی ایالات متحده و متحدانش جلوگیری کند.
در جریان این توافق، ۱۳۰۰ تن از سلاحهای شیمیایی و پیشسازهای سوریه توسط جامعه بینالمللی منهدم شد.
این توافق پس از یک حمله مشکوک با استفاده از عامل اعصاب سارین که منجر به کشته شدن ۱۴۰۰ نفر در حومه دمشق شد، به دست آمد.
این حمله در بحبوحه جنگ داخلی سوریه اتفاق افتاد که در سال ۲۰۱۱ با سرکوب تظاهرات هواداران دموکراسی آغاز شد. این حمله به دولت سوریه نسبت داده شد اما دمشق هرگونه دخالت در آن را رد کرد و مخالفانش را مقصر دانست.
اگرچه باراک اوباما رئیسجمهور وقت امریکا اصرار داشت که استفاده از تسلیحات شیمیایی «خط قرمز» اوست، اما اوباما از انجام حملات تلافیجویانه خودداری کرد و ترجیح داد با روسیه در مورد انهدام زرادخانه شیمیایی سوریه تحت نظارت سازمان ملل به توافق برسد.
در مواجهه با انکار دولت بشار اسد، سازمان منع سلاحهای شیمیایی در سال ۲۰۱۴ یک ماموریت تحقیقاتی تشکیل داد. این اقدام به انتشار ۲۱ گزارش منجر شد که ۷۴ مورد ادعایی استفاده از سلاحهای شیمیایی در سوریه را پوشش میداد.
بازرسان به این نتیجه رسیدند که از چنین سلاحهایی در ۲۰ مورد استفاده شده یا احتمالا استفاده شده است.
بر اساس گزارش بارزسان، در ۱۴ مورد، ماده شیمیایی مورد استفاده کلر بوده است. در سه مورد سارین و در سه مورد دیگر از گاز خردل (ایپریت) استفاده شد.
در آپریل ۲۰۲۱، پس از اینکه یک تحقیق از حملات دیگری با گاز سمی از سوی سوریه خبر داد، این کشور از حق رای خود در سازمان منع سلاحهای شیمیایی محروم شد.
بازرسان به این نتیجه رسیدند که ذخایر اعلام شده سوریه هرگز به طور دقیق وضعیت این کشور را بازگو نکرده است.
در نوامبر ۲۰۲۳، فرانسه در ارتباط با حملههای مرگبار شیمیایی حکم بازداشت بینالمللی را برای بشار اسد، برادرش ماهر، که در آن زمان فرمانده ارتش سوریه بود، و همچنین دو فرمانده ارتش دیگر به نامهای غسان عباس و بسام الحسن که به دستداشتن در جنایات علیه بشریت متهم هستند، صادر کرد.
