روحانی سرشناس شیعه به طالبان: اقوام را به عنوان واقعیتهای ملموس افغانستان بپذیرید
واعظزاده بهسودی، روحانی سرشناس شیعه به طالبان توصیه کرد که بدون برقراری روابط با جامعه جهانی و کشورهای همسایه و پذیرش اقوام و گروههای داخلی، به جایی نخواهند رسید. او در مراسمی در ولایت بلخ از طالبان خواست که اقوام افغانستان را در آغوش بگیرند.
واعظزاده بهسودی، مرجع تقلید اهل تشیع افغانستان در مسجد جامع «سرور کائنات» در کارته سینای ولایت بلخ، بهطور مشخص از پشتونها خواست که به عنوان «برادر بزرگ» برادران دیگر از جمله هزارهها، اوزبیکها، تاجیکها و سایر اقوام افغانستان را در آغوش بگیرند. این روحانی تاکید کرد که یک قوم به تنهایی نمیتواند در برابر توطئههای جهانی و منطقهای مقاومت کند.
آقای بهسودی گفت که «اگر مردم را با خود داشته باشیم، همه چیز داریم.» او خطاب به طالبان افزود که این گروه باید با کشورهای منطقه و جهان روابط برقرار کند زیرا به باور او «بدون روابط با منطقه و دنیا، نمیتوانیم کاری از پیش ببریم.»
او همچنین بر تشکیل یک «اداره ملی» در افغانستان تاکید کرد و گفت که بدون چنین ادارهای، نمیتوان در برابر تهدیدهای خارجی مقاومت کرد. بهسودی بیان کرد: «لذا ما باید مفکوره ملی، صدای ملی و حرکتهای ملی داشته باشیم.»
این روحانی از گروه طالبان خواست که به رسوم، آداب، مذهب و فرهنگ مردم احترام بگذارد و همچنین تاکید کرد که طالبان باید از یک اداره سرپرست به یک اداره ملی ارتقا یابد. بهسودی افزود «اگر یک اداره ملی داشته باشیم، جهان نمیتواند ما را حذف، تحقیر و نادیده بگیرد.»
به گفته او، مردم افغانستان بیش از هر زمان دیگری به برادری، همدیگرپذیری و همبستگی نیاز دارند.
طالبان متهم به انحصار قدرت و حذف اقوام و گروههای سیاسی از نظام است. این گروه پس از برگشت به قدرت، تمام ادارههای دولتی را از وجود اقشار مختلف به ویژه زنان و شماری از گروههای قومی تصفیه و نیروهای خود را جابجا کرده است.
طالبان فشارهای جهانی برای تشکیل حکومت فراگیر ملی را نیز مداخله در امور داخلی افغانستان عنوان میکند و اداره خود را همه شمول میداند.
جبهه مقاومت ملی میگوید در حمله به مدیریت استخبارات طالبان در ولسوالی قادس ولایت بادغیس، یک عضو طالبان را کشته و دو عضو دیگر این گروه را زخمی کرده است.
منابع محلی در بادغیس حمله بر طالبان را تایید کردند.
جبهه مقاومت ملی در روز شنبه ۲۷ دلو در خبرنامهای نوشت که این حمله «تهاجمی» جمعه شب، ساعت ۹ به وقت محلی انجام شده و در آن یکی از «عناصر استخباراتی» طالبان به قتل رسیده است.
این جبهه همچنین روز شنبه در خبرنامههایی از حمله به نیروهای طالبان در بغلان و تخار خبر داد.
جبهه آزادی افغانستان نیز اعلام کرد که نیروهایش شام روز جمعه، ۲۶ دلو، به ساختمان ولسوالی قادس در ولایت بادغیس حمله کرده و با افراد طالبان درگیر شدند. در خبرنامه این جبهه آمده که در نتیجه این درگیری که «حدود نیم ساعت ادامه داشت»، سه عضو طالبان کشته و دو نفر مجروح شدهاند.
تاکنون طالبان در مورد این رویدادها واکنشی نشان ندادهاند. مقامات طالبان پیشتر حملات جبهه مقاومت را شبیه به انفجار «پوقانهای» توصیف کرده بودند.
به تازگی شورای امنیت سازمان ملل گزارش داد که طالبان یک واحد انتحاری متشکل از جنگجویان انصارالله و القاعده را برای مقابله با جبهه مقاومت و جبهه آزادی مستقر کرده است.
منابع میگویند شماری از فرماندهان سپاه پاسداران و دیپلوماتهای جمهوری اسلامی با برخی از رهبران سیاسی مخالف طالبان در ترکیه دیدار کردند.
سه منبع معتبر به افغانستان اینترنشنال گفتند که سیدحسین موسوی، ناصر غزالیپور و محمدابراهیم طاهریان در دیدار با عبدالرشید دوستم، محمد محقق، معاون عطامحمد نور و تاجمحمد جاهد به آنها توصیه کردند که از نزدیکی با پاکستان خودداری کنند.
به گفته منابع، مقامهای ارشد سپاه پاسداران و وزارت خارجه جمهوری اسلامی با این رهبران سیاسی در خانه خواجه محبوب صدیقی یکی از افراد نزدیک به عطا محمد نور در استانبول دیدار کردند.
سیدحسین موسوی، معاون پیشین قاسم سلیمانی، ناصر غزالیپور، فرمانده قرارگاه انصار در مشهد و محمدابراهیم طاهریان، سفیر سابق ایران در کابل در ترکیب این هیئت حضور داشتند.
طبق اطلاعات منابع، مقامات ایرانی به رهبران مخالف طالبان توصیه کردهاند که از نزدیکی با پاکستان دوری کنند. منابع آگاه گفتند که هدف مقامات ایرانی از این توصیه حفظ نفوذ جمهوری اسلامی بر رهبران سیاسی است.
مارشال عبدالرشید دوستم رهبر حزب جنبش ملی، محمد محقق رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان و تاجمحمد جاهد وزیر داخله سابق افغانستان، از چهرههای مخالف طالبان در ترکیه زندگی میکنند.
یک منبع گفت که هیئت ایرانی پس از دیدار برخی از رهبران در استانبول به خانه مارشال دوستم به انقره رفته است.
منابع گفتند که مقامات جمهوری اسلامی نگراناند که رهبران مخالف طالبان با نزدیکشدن به پاکستان، از کنترول ایران خارج خواهند شد.
اخیرا یک هیئت بلندپایه از سازمان اطلاعات استخبارات پاکستان (آیاسآی) در استانبول با برخی از اعضای شورای مقاومت ملی برای نجات افغانستان و چهرههای جهادی دیدار کرد.
منابع آگاه به افغانستان اینترنشنال گفتند که این دیدارها با حضور صلاحالدین ربانی، عبدالرشید دوستم، عبد ربالرسول سیاف، محمد محقق و کریم خلیلی برگزار شد.
در پی این دیدار، زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین امریکا در امور افغانستان در مورد دیدار مقامهای استخبارات پاکستان با شماری از رهبران سیاسی افغانستان در ترکیه، از آنها خواست که به مهرههای آیاسآی تبدیل نشوند.
خلیلزاد گفت تشکیلات امنیتی پاکستان به احتمال زیاد قصد دارند از این رهبران به عنوان اهرم چانهزنی با طالبان برای گرفتن امتیازات استفاده کنند.
این درحالی است که رئیسجمهور ترکیه، روز چهارشنبه در سفری رسمی و دو روزه به اسلامآباد رفت و با مقامات پاکستانی دیدار کرد.
رجب طیب اردوغان و شهباز شریف بر اهمیت حکومت فراگیر و تامین حقوق بشر به ویژه حقوق زنان و دختران و مبارزه با تروریسم در افغانستان تأکید کردند.
وزارت خارجه پاکستان میگوید که رهبران ترکیه و پاکستان بر حمایت از یک افغانستان صلحآمیز و با ثبات تأکید کردند. بر اساس این بیانیه، دو کشور بر اهمیت حکومت فراگیر و تامین حقوق بشر به ویژه حقوق زنان و دختران و مبارزه با تروریسم در افغانستان تأکید کردند.
با سقوط حکومت پیشین افغانستان، رهبران ارشد سیاسی ابتدا به پاکستان و سپس به ترکیه رفتند. اکنون شماری زیادی از آنها در ترکیه به سر میبرند.
هرچند شورای مقاومت برای نجات افغانستان دیدار با هیئت استخبارات پاکستان را رد کرد، اما محمد عمر داوودزی از اعضای این شورا به افغانستان اینترنشنال گفت که سازمان استخبارات پاکستان (آیاسآی) با تمام رهبران جهادی و سیاسی مخالف طالبان در تماس است. او گفت که سازمان اطلاعات پاکستان تلاش دارد که از طریق رهبران سیاسی، طالبان را زیر فشار قرار دهد.
طالبان و پاکستان رابطه طولانی و پیچیده دارد؛ اما روابط میان دو طرف از چندی بدینسو به شدت پرتنش است. دو طرف بارها در مرز درگیر شده و پاکستان چند بار خاک افغانستان را آماج حملات هوایی قرار داده است.
با تسلط طالبان بر افغانستان ناامنی در پاکستان به طور کمسابقهای افزایش یافت. تحریک طالبان پاکستان از پیروزی طالبان افغان انگیزه گرفته و حملات خود علیه ارتش پاکستان را شدت بخشیده است. پاکستان طالبان افغان را متهم میکند به تحریک طالبان پاکستان پناه داده و این گروه شبهنظامی از خاک افغانستان دست به حملات تروریستی در پاکستان میزند. اتهامی که طالبان افغان همواره آن را تکذیب کرده است.
جمهوری اسلامی ایران نیز روابط نزدیکی با رهبری طالبان به ویژه جناح قندهار دارد. در دوره حاکمیت سه و نیم ساله طالبان، روابط دو کشور در عرصههای سیاسی و اقتصادی به طور چشمگیری افزایش یافته است. وزیر خارجه ایران اخیرا در سفر به کابل گفت که باب فصل جدیدی از روابط سیاسی با طالبان را گشودهاند.
منابع به افغانستان اینترنشنال میگویند که یوسف وفا، والی طالبان در بلخ، در کنار خویشاوندان و بستگانش، دوستانش را نیز در ریاستها، آمریتها و مدیریتهای ادارههای دولتی این ولایت منصوب کرده است.
منابع از ریاست منابع بشری طالبان در ولایت بلخ به افغانستان اینترنشنال تایید کردند که بیشتر مقامهای اداری که از سوی یوسف وفا گماشته شدهاند، از ولایت قندهار هستند. طبق این اطلاعات، مقامهای محلی که در دوره یوسف وفا در سمتهای مهم دولتی منصوب شدهاند، شامل بختمحمد مومنیار رئیس منابع بشری، رحمتالله منصور رئیس صحت عامه، محمود رئیس اطلاعات و فرهنگ، ناظم رئیس استخبارات، و عبدالرزاق راشد فرمانده امنیه بلخ هستند.
منابع گفتند که این افراد از نزدیکان والی بلخ هستند.
در میان مسئولانی که از سوی یوسف وفا از ادارههای دولتی در بلخ برکنار شدهاند، چهرههایی مانند محمد ظاهر مبشر رئیس استخبارات بلخ، عبدالوارث مغفورالله رئیس محکمه نظامی، نجیب توانا رئیس صحت عامه، عبدالبشیر فیضان فرمانده شاهراه، و چندین آمر حوزههای امنیتی شهر هستند.
گزارشها حاکی است که تعداد دیگری از همکاران یوسف وفا نیز در ادارههای ملکی و نظامی این ولایت جابهجا شدهاند. برخی از مقامات طالبان در بلخ که نخواستند نامشان فاش شود، میگویند که یوسف وفا افراد نزدیک خود را در سمتهای مهم و در ادارههایی که عواید بالا دارند، منصوب کرده است. به گفته منابع، بیشتر این افراد از قندهار و هلمند به بلخ آورده شدهاند.
یک مقام طالبان به افغانستان اینترنشنال گفت: «ما از امیر خود اطاعت میکنیم، اما اکنون میبینیم که رهبران محلی برخلاف دستورات او عمل میکنند. این مسئله باعث نارضایتی مجاهدین شده است.»
یوسف وفا که پیش از این والی طالبان در قندهار بود، از افراد نزدیک و قابل اعتماد به ملا هبتالله، رهبر طالبان بهشمار میرود.
در زمان تصدی ولایت قندهار، او پسرش کریمالله وفا را بهعنوان فرمانده قطعه خاص این ولایت منصوب کرده بود، اما پس از صدور فرمان ملا هبتالله درباره منع انتصاب بستگان در سمتهای دولتی، پسرش از این مقام برکنار شد.
منابعی از بلخ تایید کردهاند که کریمالله وفا، در حال حاضر در بلخ حضور دارد و در برخی از ادارههای عایداتی مداخله میکند.
این در حالی است که بسیاری از مقامهای طالبان بستگان و دوستان نزدیک خود را در ادارهها، وزارتخانهها، ریاستها و مدیریتهای دولتی گماشتهاند.
براساس گزارش تحقیقی افغانستان اینترنشنال، چندین وزیر طالبان برخلاف فرمان ملا هبتالله، رهبر این گروه، بستگان و نزدیکان خود را در سمتهای دولتی منصوب کردهاند.
بر اساس این گزارش، سراجالدین حقانی، وزیر داخله طالبان، شهابالدین دلاور، وزیر پیشین معادن و امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان اعضای خانواده خود را در ادارههای دولتی استخدام کردهاند. همچنین، سهیل شاهین، مسئول جدید سفارت طالبان در قطر، پسر خود را بهعنوان دیپلومات در هند معرفی کرده است.
این انتصابها در حالی صورت گرفته که رهبر طالبان در فرمانی از مقامهای طالبان خواسته بود که از انتصاب بستگان و نزدیکان خود بر اساس روابط شخصی در ادارههای دولتی خودداری کنند.
پس از صدور این فرمان، برخی از وزیران طالبان در یک توافق داخلی تصمیم گرفتند که اعضای خانواده یکدیگر را در وزارتخانههای خود استخدام کنند تا فرمان رهبر طالبان را بهطور غیرمستقیم دور بزنند.
ریاست تعقیب و نظارت بر فرمانها و احکام ملا هبتالله اخیرا به تمامی ادارههای ملکی و نظامی طالبان اعلام کرد که از فرمان رهبر این گروه سرپیچی نکنند.
وزیران خارجه زن ۱۷ کشور جهان، خواستار لغو احکام و قوانین امر به معروف طالبان شدند. آنان در بیانیهای مشترک که روز شنبه ۲۷ دلو منتشر شد، از نقض فزاینده حقوق بشر در افغانستان ابراز نگرانی کرده و تاکید کردند که افغانستان سرکوبگرترین کشور برای زنان است.
این بیانیه روز شنبه توسط وزیران امور خارجه کانادا، آلمان، استرالیا، کلمبیا، اکوادور، اتحادیه اروپا، فنلند، گرجستان، ایسلند، جامائیکا، کوزوو، لتوانیا، لیختناشتاین، موناکو، مغولستان، اسلوونیا، آندوراس و سویدن و همچنین نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی صادر شد.
قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان، در چهار فصل و ۳۵ ماده از سوی ملا هبتالله توشیح شده است.
این قانون زنان را از حقوق اساسی آنها محروم است. طبق این قانون زنان حق ورزش و سفر بدون همراه «محرم» را ندارند و اختلاط زنان با مردان در وسایط نقلیه ممنوع است. این قانون همچنین صورت، بدن و صدای زنان را «عورت» دانسته و ظاهر شدن آنها در برابر مردان «نامحرم» را جرم اعلام کرده است.
وزیران خارجه زن جهان تاکید کردهاند که طالبان با هر فرمان جدید، حقوق زنان و دختران را بیش از پیش محدود میکنند و دسترسی آنان را به آموزش، خدمات بهداشتی، اشتغال و مشارکت اجتماعی از بین میبرند. در این بیانیه آمده است: «افغانستان سرکوبگرترین کشور جهان برای زنان، واقعیتی تلخ که نمیتوان آن را نادیده گرفت.»
وزیران خارجه همچنین فرمان اخیر رهبر طالبان مبنی بر ممنوعیت آموزش پزشکی برای زنان و دختران را محکوم کرده و نسبت به پیامدهای آن هشدار دادهاند. آنان بار دیگر از ممنوعیت تحصیل دختران بالاتر از صنف ششم ابراز نگرانی کرده و تاکید کردهاند که افغانستان تنها کشوری در جهان است که زنان و دختران در آن از تحصیلات متوسطه و عالی محروم هستند.
این بیانیه ممنوعیت تحصیل را «یک تراژدی شخصی برای هر دختر افغان» خوانده و آن را ضربهای سنگین به توسعه بلندمدت، رشد اقتصادی و ثبات افغانستان دانسته است.
در بیانیه آمده است: «ما قوانین امر به معروف طالبان را محکوم کرده و خواستار لغو آنها هستیم، زیرا این مقررات محدودیتهای موجود بر زنان و دختران افغان را تشدید کرده است. هدف این فرمانها، در واقع، ساکت کردن زنان و دختران افغان و حبس آنها در خانههایشان است. هیچ آیندهای برای هیچ حکومتی که زنان را از زندگی عمومی حذف کند، قابل تصور نیست—نه صلح پایدار، نه رفاه، و نه مشروعیت.»
وزیران خارجه زن جهان همچنین خواستار ایجاد یک حکومت فراگیر در افغانستان شدند که بازتابدهنده تنوع این کشور باشد.
آنان ابراز داشتند که افغانستان صلحآمیز و باثبات تنها زمانی قابل دستیابی است که تمام افغانها، از جمله زنان و دختران، بتوانند بهطور کامل در آینده کشور مشارکت و نقشآفرینی کنند.
به گفته آنان، مهم است که تمام افغانها در تصمیمگیریها در داخل و بیرون کشور نقشآفرینی کنند.
آنان از کشورهای جهان خواستهاند که از مشارکت کامل، برابر، معنادار و ایمن زنان افغان در مباحث مربوط به آینده افغانستان، از جمله در فرایند دوحه که تحت نظارت سازمان ملل برگزار میشود، حمایت کنند.
آنان بر حمایت از فعالان زن افغانستان تاکید کرده و اعلام کردهاند که با وجود محدودیتها و سرکوب، زنان افغان همچنان برای احقاق حقوق خود مبارزه میکنند.
وزیران خارجه زن هفده کشور همچنان از استقلال عمل دیوان کیفری بینالمللی حمایت کردهاند. دیوان کیفری بینالمللی اخیرا درخواست صدور حکم بازداشت رهبر طالبان و رییس دادگاه عالی این گروه را مطرح کرد.
پولیس آلمان اعلام کرد که یک زن ۳۷ ساله و دختر دو سالهاش که اخیرا در حمله یک پناهجوی افغان در شهر مونیخ زخمی شده بودند، روز شنبه جان باختند.
روز پنجشنبه یک پناهجوی ۲۴ ساله افغان با یک موتر به تجمع کارگری در مونیخ حمله کرد که در نتیجه آن ۳۹ نفر زخمی شدند. وضعیت شماری از زخمیها وخیم توصیف شده است.
پیشتر داستان مونیخ گفت که این پناهجوی افغان انگیزه «مذهبی» داشت و هنگام بازداشت فریاد «الله اکبر» سر داد.
به گفته دادستان، مظنون در جریان بازجویی به راندن عمدی موتر بهسوی جمعیت اعتراف کرده است.
دادستانهای دولت فدرال آلمان جمعه، ۲۶ دلو، اعلام کردند که بررسیهای انجامشده نشان میدهد که احتمالا مهاجم افغان در مونیخ با «انگیزه مذهبی» بهطور عمدی مردم را با موتر در مونیخ زیر گرفته است.
این دادستانها به نقل از پولیس به رسانهها گفتند که مظنون هنگام بازداشت شعار دینی «الله اکبر» را تکرار کرده است.
با این حال، مقامهای آلمانی «تروریستی» بودن این حمله را تایید نکردند.
مظنون حمله با موتر کیست؟
رسانههای آلمانی نام این پناهجوی افغان مظنون به حمله مونیخ را فرهاد نوری گزارش دادهاند و او با همین نام در شبکههای اجتماعی نیز حضور دارد.
پیشتر ، یواخیم هرمان، وزیر داخله ایالت بایرن گفت این جوان ۲۴ ساله افغان دارای مدارک معتبر اقامت بوده و اجازه کار نیز داشته است. او گفت: «بر اساس اطلاعات کنونی، اقامت فرد مهاجم تا امروز کاملاً قانونی بوده است.»
رسانههای آلمانی نام این پناهجوی افغان را فرهاد نوری گزارش دادهاند
به گفته هرمان، این شهروند افغانستان اواخر سال ۲۰۱۶ به عنوان یک پناهجوی خردسال بدون همراه وارد آلمان شد.
گفته شده درخواست پناهندگی این پناهجو در سال ۲۰۲۰ رد شد و حکومت آلمان خواستار خروج او از این کشور شد. با این حال، مقامهای شهر مونیخ در اکتبر ۲۰۲۱ در پی صدور دستوری، به این پناهجوی افغان مجوز اقامت دادند.
یواخیم هرمان افزود که این پناهجو سپس به مکتب رفت و یک دوره آموزشی حرفهای را گذراند.
به گفته هرمان، او بعدا به عنوان مامور امنیتی فروشگاه، با دو شرکت امنیتی کار میکرد. وزیر داخله ایالت بایرن گفت به همین دلیل «سوءتفاهم» پیش آمد و پیشتر گفته شد که او مظنون به سرقت بوده است.
این مقام آلمانی تصریح کرد که این پناهجوی افغان در پروندههای سرقت از فروشگاهها حضور حضور داشته «اما خودش مظنون نبوده، یک شاهد بوده است.»
نشریه اشپیگل در گزارش خود نوشت که تا هنوز تصمیمی درباره تمدید مجوز اقامت این پناهجوی افغان گرفته نشده بود اما مجوز کنونی او تا اتخاذ تصمیم بعدی، معتبر بوده است.
همزمان، مارکوس زودر، نخستوزیر ایالت بایرن در گفتوگو با رسانههای آلمانی گفته است که به نظر میسد مهاجم حمله روز پنجشنبه سابقه جرمی نداشته است. زودر افزود: «هیچ نشانهای در این زمینه وجود ندارد و او ملزم به ترک کشور نبوده است.»
واکنشها
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان در پی این رویداد گفت مهاجم افغان که مردم را با موتر در شهر مونیخ زیر گرفت باید مجازات شود و آلمان را ترک کند. او تاکید کرد که عامل این رویداد نباید به «هیچ نرمشی» از سوی دولت آلمان امیدوار باشد.
اولاف شولتس همچنین افزود: «اگر این رویداد یک حمله بوده باشد، باید تمام ابزارهای تحقق عدالت علیه عاملان احتمالی این رویداد روی دست گرفته شود».
فرانک والتر اشتاین، رئیسجمهور آلمان روز جمعه در دیدار از محل حادثه گفت: «این اقدام وحشیانه ما را حیران و نگران کرده است».
برخی از سیاستمداران و فعالان افغان نیز این رویداد را محکوم کرده و نسبت به پیامدهای آن هشدار دادهاند.
مقامات آلمان میگویند که این حادثه یک «حمله مشکوک» است.
هرچند تحقیقات درباره این حمله تاکنون تکمیل نشده است، اما مقامات آلمان تروریستی بودن این حمله را تاهنوز تایید نکردهاند. کارشناسان میگوید زیر گرفتن مردم توسط این پناهجوی افغان در آستانه انتخابات این کشور، تاثیرات منفی زیادی بر روند پذیرش و زندگی پناهندگان افغان در آلمان میگذارد.