بخش انگلیسی بیبیسی در گزارشی نوشت که طالبان با نصب ۹۰ هزار دوربین مداربسته در کابل زندگی مردم را نظارت میکند. بیبیسی نوشته است که اولین رسانه بینالمللی است که اجازه یافته از سیستم دوربینهای طالبان بازدید کند.
خالد زدران، سخنگوی پولیس طالبان در کابل درباره دوربینهای مداربسته و مرکز کنترول گفته است: «ما از اینجا کل شهر کابل را زیر نظر داریم.»
بیبیسی روز پنجشنبه نهم دلو نوشت مقامهای طالبان میگویند که نظارت از طریق دوربینهای مدار بسته، به مبارزه با جرایم کمک میکند، اما منتقدان نگران هستند که از دوربینها برای سرکوب مخالفان و نظارت بر قوانین سختگیرانه اعمال شده توسط دولت اسلامگرای طالبان استفاده شود.
گفته شده در داخل اتاق کنترول، افسران پولیس طالبان در ردیفهایی نشستهاند و به تماشای پخش زنده از هزاران دوربین میپردازند و زندگی شش میلیون نفری که در کابل زندگی میکنند را زیر نظر دارند؛ از شمارههای موتر گرفته تا حالات چهره، همه چیز تحت نظر است.
خالد زدران میگوید: «در محلههای خاص، وقتی متوجه گروههایی از مردم میشویم و مشکوک میشویم که ممکن است در مصرف مواد مخدر، فعالیتهای مجرمانه یا موارد مشکوک دست داشته باشند، سریعا با پولیس محلی تماس میگیریم.»
به گفته وی، پولیس محلی طالبان به سرعت وارد میشود تا ماهیت تجمع را بررسی کند.
بیبیسی میگوید «افزایش چشمگیر تعداد دوربینهای نظارتی در پایتخت، نشانهای از پیشرفت روزافزون در نحوه اجرای قانون و نظم توسط طالبان است.»
به گفته خالد زدران، قبلا تعداد دوربینهای مداربسته در کابل فقط ۸۵۰ عدد بود.
این گزارش در حالی منتشر شده که پیشتر رسانه خبری-تحقیقی «آنهرد» مستقر در بریتانیا در یک گزارش تحقیقی نوشت که بیبیسی و نهاد «مدیا اکشن» این رسانه، مبالغ هنگفتی را به طالبان پرداخت میکنند.
آنهرد گزارش داد که بیبیسی از پخش خبرهایی که ممکن است طالبان را برنجاند خودداری کرده و حتا کارمندانش را در این زمینه تحت فشار قرار میدهد. دفتر مطبوعاتی بیبیسی در پاسخ به سوال افغانستان اینترنشنال گفت که گزارش وبسایت آنهرد درباره کار این رسانه در افغانستان، «حاوی موارد اشتباه» است.
براساس یافتههای رسانه «آنهرد» (UnHerd)، طالبان فعالیت بسیاری از رسانهها، از جمله صدای امریکا و رادیو اروپای آزاد (رادیو آزادی) را منع کرد اما این گروه به بیبیسی روی خوش نشان داده است.
سیستم نظارتی طالبان که به بیبیسی در کابل نشان داده شده، دارای گزینهای برای ردیابی افراد از طریق تشخیص چهره است. در گوشه یک صفحه، تصاویری ظاهر میشوند که هر چهره بر اساس محدوده سنی، جنسیت و داشتن یا نداشتن ریش یا ماسک دستهبندی میشود.
خالد زدران به بیبیسی گفته است: «در روزهای روشن میتوانیم روی افرادی که کیلومترها دور هستند زوم کنیم.»
طبق این گزارش، طالبان حتی افراد خود را نیز زیر نظر دارند. در یک ایست بازرسی، هنگامی که افراد صندوق عقب یک موتر را باز کردند، اپراتورها لنزهای خود را برای بررسی دقیق محتویات داخل آن، زوم کردند.
وزارت داخله طالبان میگوید این دوربینها «به طور قابل توجهی به افزایش ایمنی، کاهش میزان جرم و جنایت و بازداشت سریع مجرمان کمک کردهاند.»
با این حال، گروههای حقوق بشر نگراناند که چه کسانی و برای چه مدت تحت نظارت هستند.
عفو بینالملل میگوید نصب دوربینها «تحت پوشش امنیت ملی» الگویی را برای طالبان ایجاد میکند تا این گروه به سیاستهای سختگیرانه خود که حقوق اساسی مردم، به ویژه زنان را در مکانهای عمومی نقض میکند، ادامه دهد.
فریبا، دختر تحصیل کردهای که با پدر و مادرش در کابل زندگی میکند و از زمان برگشت طالبان نتوانسته کار پیدا کند، گفته است: «نگرانی قابل توجهی وجود دارد که ممکن است از دوربینهای نظارتی برای نظارت بر حجاب زنان استفاده شود.»
طالبان پس از روی کار آمدن در اسد سال ۱۴۰۰، زنان را ملزم به پوشاندن صورت کرد.
فریبا میگوید نگران است که دوربینهای نظارت طالبان، مخالفان حکومت طالبان را هم بیشتر به خطر بیندازد.
به گفته او، بسیاری از افراد، بهویژه نظامیان سابق، حامیان حقوق بشر و زنان معترض «اغلب مخفیانه زندگی میکنند.»
در گزارش بیبیسی آمده است که طالبان میگوید که فقط پولیس این گروه به سیستم دوربین مداربسته دسترسی دارد و اداره امر به معروف از آن استفاده نمیکند.
با این حال، دیدهبان حقوق بشر میگوید که افغانستان قانون حفاظت از دادهها را ندارد تا نحوه نگهداری و استفاده از تصاویر دوربینهای مدار بسته جمعآوری شده را تنظیم کند.
بر اساس توضیحات پولیس طالبان، دادههای دوربینهای مداربسته برای سه ماه نگهداری میشوند و خطری برای حریم خصوصی ندارند چون «از یک اتاق ویژه و کاملا محرمانه توسط یک فرد مشخص و حرفهای اداره میشوند.»
طبق این گزارش، احتمالا دوربینهای مداربسته ساخت چین هستند. مانیتورهای اتاق کنترول و برندهایی که بیبیسی مشاهده کرده، نام داهوا، یک شرکت مرتبط با دولت چین را داشتند.
همچنین گفته شده بخشی از هزینه نصب دوربینها بر عهده خود مردم است.
شلا، یک باشنده کابل به بیبیسی گفت که از او خواسته شد تا هزینه برخی از دوربینهای نصب شده در خیابانهای نزدیک خانهاش را بپردازد.
شلا میگوید: «اگر خانوادهها از پرداخت [برای دوربینها] خودداری میکردند، تهدید میشدند که آب و برق ظرف سه روز قطع شود.»
طالبان در شهرهای دیگر نیز دوربینهای مدار بسته نصب کرده است.
