فضاپیمای عظیم استارشیپ شرکت اسپیساکس، پنجشنبه چند دقیقه پس از پرتاب از تگزاس در فضا منفجر شد. این حادثه باعث شد سازمان هوانوردی فدرال امریکا ترافیک هوایی در بخشهایی از فلوریدا را متوقف کند. این دومین شکست متوالی در سال جاری برای برنامه ارسال راکت مریخی ایلان ماسک محسوب میشود.
ویدیوهای متعددی در شبکههای اجتماعی نشان دادند که قطعات آتشین در آسمان غروب جنوب فلوریدا و باهاما پراکنده شدهاند. در پخش زنده اسپیساکس از این ماموریت نیز مشاهده شد که استارشیپ در فضا شروع به چرخش کنترلنشده کرد و چندین موتور آن از کار افتاد.
آخرین تماس با استارشیپ حدود ۹ دقیقه و ۳۰ ثانیه پس از پرتاب برقرار بود و پس از آن ارتباط مرکز کنترل با این فضاپیما از کار افتاد.
سازمان هوانوردی فدرال در پی این حادثه، برای مدت کوتاهی پروازهای فرودگاههای میامی، فورت لادردیل، پالم بیچ و اورلاندو را به دلیل بارش «قطعات فضاپیما» متوقف کرد.
این هشتمین آزمایش پرتاب استارشیپ بود که تنها یک ماه پس از شکست هفتمین پرتاب، با انفجاری دیگر به پایان رسید. این شکستهای متوالی در مراحل اولیه ماموریت رخ دادهاند، در حالیکه اسپیساکس پیشتر این مراحل را با موفقیت پشت سر گذاشته بود.
این عقبگردی جدی برای برنامهای محسوب میشود که ماسک قصد داشت در سال جاری سرعت آن را افزایش دهد. راکت ۱۲۳ متری استارشیپ نقشی کلیدی در برنامههای ماسک برای اعزام انسان به مریخ در آغاز دهه آینده میلادی دارد.
جزئیات پرتاب و لحظه انفجار
راکت استارشیپ نزدیک ساعت ۶:۳۰ عصر به وقت شرق امریکا از پایگاه پرتاب اسپیساکس در بوکا چیکا در تگزاس پرتاب شد.
مرحله اول راکت، یعنی تقویتکننده «سوپر هوی» {بسیار سنگین}، طبق برنامه به زمین بازگشت و با موفقیت به دست جرثقیل اسپیساکس در هوا گرفته شد.
اما چند دقیقه بعد، استارشیپ (مرحله دوم راکت) در فضا دچار چرخش غیرقابلکنترل شد و چندین موتور آن از کار افتاد.
در پخش زنده، شرکت اسپیسایکس اعلام کرد که تماس با فضاپیما قطع شده است و مفسران ماموریت، فورا این حادثه را با شکست پرتاب قبلی مقایسه کردند.
دن هوت، سخنگوی اسپیسایکس، در جریان پخش زنده گفت: «متاسفانه این اتفاق دفعه قبل هم رخ داد، حالا در این کار تمرین داریم.»
در بیانیهای هم که اسپیساکس اواخر پنجشنبه منتشر کرد، این شرکت اعلام کرد «در بخش انتهایی استارشیپ، مشکلات انرژی پیش آمد که باعث از کار افتادن چندین موتور گردید و این امر منجر به از دست رفتن کنترل و در نهایت قطع ارتباط با استارشیپ شد.»
اسپیسایکس همچنین تاکید کرد هیچ ماده سمی در بین قطعات سقوطکرده وجود نداشته است.
قطعات فضایی بر فراز کارائیب
در پرتاب قبلی استارشیپ در جنوری، راکت تنها هشت دقیقه در فضا دوام آورد و پس از انفجار، قطعات آن در جزایر کارائیب پراکنده شد. در آن حادثه، یک قطعه سقوطکرده باعث واردشدن آسیب جزئی به یک خودرو در جزایر تورکس و کایکوس شد.
سازمان هوانوردی فدرال که مسئول نظارت بر پرتابهای خصوصی فضایی است، اعلام کرد که تحقیقات در مورد علت این شکست را آغاز کرده است.
اسپیساکس باید این تحقیقات را تکمیل کند و تاییدیه سازمان هوانوردی فدرال را دریافت کند قبل از اینکه مجددا اجازه پرتاب داشته باشد.
به گزارش رویترز، چنین اقدامی یک چرخش چشمگیر از سیاستهای مهاجرتی دولت جو بایدن خواهد بود که در دوره ریاستجمهوری خود استقبال گستردهای از اوکراینیها انجام داده بود.
این تصمیم ممکن است اخراج سریع این مهاجران را به دنبال داشته باشد.
ترامپ در پاسخ به خبرنگاران در دفتر بیضیشکل کاخ سفید، درباره امکان لغو وضعیت قانونی اوکراینیها و اخراج آنها گفت: «ما قصد نداریم به کسی آسیب برسانیم، قطعا قصد نداریم به آنها آسیب برسانیم، من در حال بررسی این موضوع هستم.»
او افزود: «برخی معتقدند که این تصمیم مناسب است و برخی دیگر مخالفند. بهزودی تصمیم خود را اعلام خواهم کرد.»
لغو حمایتهای مهاجرتی اوکراینیها بخشی از یک تلاش گسترده دولت ترامپ برای حذف وضعیت قانونی بیش از ۱.۸ میلیون مهاجر است که تحت برنامههای اقامت موقت بشردوستانه دولت بایدن به امریکا وارد شدهاند.
یک مقام ارشد دولت ترامپ و سه منبع آگاه از این موضوع به رویترز اعلام کردند که لغو این برنامه در حال بررسی است.
به گفته این منابع، لغو وضعیت قانونی اوکراینیها ممکن است از اوایل اپریل اجرایی شود. آنها همچنین تاکید کردند که این برنامه از قبل از درگیری علنی اخیر ترامپ با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، در هفته گذشته آغاز شده است.
کارولین لوویت، سخنگوی کاخ سفید، در پستی در شبکه اجتماعی اکس، گزارش رویترز را رد کرد و نوشت: «در حال حاضر هیچ تصمیمی گرفته نشده است.»
تریشیا مکلاگلین، سخنگوی وزارت امنیت داخلی امریکا، نیز چهارشنبه اعلام کرد که این وزارتخانه هنوز هیچ اطلاعیه جدیدی در این زمینه ندارد. مقامات دولت اوکراین نیز به درخواستهای رویترز برای اظهارنظر پاسخ ندادند.
ترامپ در دستور اجرایی صادرشده در ۲۰ جنوری از وزارت امنیت داخلی خواست که «تمام برنامههای اقامت موقت بشردوستانه دستهجمعی را لغو کند.»
دولت ترامپ قصد دارد وضعیت قانونی حدود ۵۳۰ هزار مهاجر کوبایی، هائیتی، نیکاراگوئهای و ونزوئلایی را در همین ماه لغو کند. این موضوع را ابتدا شبکه سیبیاس نیوز گزارش کرد.
مهاجرانی که وضعیت اقامت بشردوستانه خود را از دست بدهند، ممکن است با روند اخراج سریع مواجه شوند.
بر اساس ایمیلی داخلی از اداره مهاجرت و گمرک امریکا که رویترز مشاهده کرده است، مهاجرانی که بهطور غیرقانونی وارد کشور شدهاند، ممکن است با روند اخراج سریع مواجه شوند. این روند معمولا تا دو سال پس از ورود فرد به آمریکا اعمال میشود.
اما برای کسانی که از طریق گذرگاههای قانونی وارد کشور شدهاند اما بهطور رسمی پذیرفته نشدهاند، مانند مهاجرانی که تحت برنامههای اقامت موقت بشردوستانه آمدهاند، هیچ محدودیت زمانی برای اخراج سریع آنها وجود ندارد.
علاوه بر ۲۴۰ هزار اوکراینی که از جنگ با روسیه فرار کردهاند، و ۵۳۰ هزار کوبایی، هائیتی، نیکاراگوئهای و ونزوئلایی، این برنامهها شامل بیش از ۷۰ هزار افغان میشود که از تسلط طالبان بر افغانستان گریختهاند.
همچنین حدود ۱ میلیون مهاجر دیگر از طریق اپلیکیشن سیبیپی وان* برای ورود قانونی به امریکا وقت رزرو کرده بودند.
هزاران نفر دیگر با برنامههای کوچکتر مانند برنامه اقامت موقت برای اعضای خانواده در آمریکای لاتین و منطقه کارائیب وارد آمریکا شدهاند.
ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی خود وعده داده بود که برنامههای مهاجرتی بایدن را متوقف کند و این برنامهها را فراتر از قوانین آمریکا توصیف کرده بود.
دشواری اوکراینیهای مهاجر در ایالات متحده
محدود شدن فرآیندهای مهاجرتی، برخی از اوکراینیها را در شرایط نامشخصی قرار داده است.
لیانا آوتیسیان، مهاجر اوکراینی، به همراه همسر و دختر ۱۴ سالهاش در سال ۲۰۲۳ از کیف فرار کردند و در شهر دویت، آیووا خانهای خریدند. وضعیت اقامت موقت آنها و مجوز کارشان در ماه مه به پایان میرسد. آنها نزدیک به ۴ هزار دالر برای درخواست تمدید اقامت موقت خود و تلاش برای ورود به برنامه وضعیت حفاظت موقت (TPS) هزینه کردهاند.
آوتیسیان میگوید که نگرانیهایش باعث شده که دچار سردردهای شدید شود. او گفت «نمیدانیم چه باید بکنیم.»
رهبران جامعه اوکراینی در حال آگاهسازی مردم از حقوقشان در برابر ماموران مهاجرتی و گزینههای آنها برای اقامت بلندمدت در کشور هستند.
آندریج دوبریانکی، مدیر ارتباطات کمیته کانگرس اوکراینیهای امریکا، گفت: «بسیاری از این افراد دیگر خانهای برای بازگشت ندارند. آنها از شهرهایی آمدهاند که کاملا نابود شدهاند. کجا باید آنها را بفرستیم؟ به هیچجا»
پایان استقبال از مهاجران افغان
متحدان افغانستانی امریکا که در زمان دولت بایدن وارد این کشور شدهاند، نیز گرفتار شدهاند و برنامههای مهاجرتی تازه آنان را هم تحت فشار گذاشته است.
رفیع، یک افسر سابق اطلاعاتی افغانستان، جنوری ۲۰۲۴ بهطور قانونی از طریق اپلیکیشن سیبیپی وان وارد امریکا شد. اما ۱۳ فبروری سال جاری، کمتر از یک سال پس از ورودش، در جریان یک قرار ملاقات در دفتر اداره مهاجرت و گمرک در ویرجینیا بازداشت شد و وضعیت اقامتش لغو گردید.
طبق یک نامه توصیه از یک افسر سابق سیا در اکتبر ۲۰۲۲، رفیع بهطور مستقیم با نیروهای امریکایی کار کرده بود و اطلاعاتی درباره «اهداف با ارزش بالا» ارائه میداد.
او در یک تماس تلفنی از بازداشتگاه گفت: «وقتی کسی در کنار سربازان امریکایی میایستد و جانش را به خطر میاندازد... انتظار چنین رفتاری را ندارد.»
وکیل او ۲۴ فبروی به اداره مهاجرت و گمرک نامه نوشت و درخواست آزادی وی را مطرح کرد، اما مقامات این درخواست را رد کردند. جیمز مولان، مدیر دفتر اداره مهاجرت و گمرک در واشنگتن، در پاسخ به ایمیلش نوشت: «اولویتهایی که در ایمیل خود مطرح کردید، در ۲۰ جنوری ۲۰۲۵ پایان یافت.»
اولف کریسترسون، نخستوزیر سویدن، پنجشنبه ۱۶ حوت، در حاشیه برگزاری نشست سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا به خبرنگاران گفت: «ما سویدنیها، مانند اکثر مردم، میخواهیم تا حد امکان کمتر سلاح هستهای داشته باشیم، اما در حال حاضر باید خوشحال و قدردان باشیم که دو کشور همسایه هستند که سلاح هستهای دارند.»
او افزود: «بنابراین فکر میکنم خوب است که فرانسه گشادهرویی نشان میدهد.»
مکرون شامگاه چهارشنبه، ۱۵ حوت، در یک سخنرانی خطاب به مردم فرانسه گفت که با توجه به اظهارات فردریش مرتس، صدراعظم آینده آلمان، گفتوگوی راهبردی بر سر گسترش حفاظت ناشی از زرادخانه هستهای فرانسه به شرکای اروپایی خود را آغاز خواهد کرد.
فرانسه و بریتانیا هر دو قدرتهای هستهای هستند، اما بازدارندگی هستهای اصلی بیشتر کشورهای اروپایی از ایالات متحده سرچشمه میگیرد. چتر هستهای امریکا بر اروپا، برای چندین دهه نمادی از همبستگی دو سوی اقیانوس اطلس بوده است.
تغییر سیاست خارجی رادیکالی که از سوی حکومت جدید دونالد ترامپ طراحی شده، کشورهای اروپایی را به فکر واداشته که نیروی دفاعی خود را مستقل از امریکا تقویت کنند.
امریکا که به روسیه پیشنهادهایی داده، کییف را برای صلح با مسکو تحت فشار قرار داده و موضع تهاجمیتری نسبت به متحدان سنتی خود در اروپا و کانادا اتخاذ کرده است.
دنمارک که زمانی متحد سرسخت ایالات متحده بود و اکنون از تهدیدهای ترامپ مبنی بر تصرف گرینلند، قلمرو دنمارک نگران است، از پیشنهاد مکرون استقبال کرد.
بیشتر بخوانید: نگرانی از رفتن امریکا؛ مکرون با مقامهای ارشد نظامی کشورهای اروپایی ملاقات میکند
مته فردریکسن، نخستوزیر دنمارک پنجشنبه در بروکسل گفت: «من فکر میکنم ما اکنون باید در مورد همه چیز بحث کنیم، بنابراین همه ایدههای خوب در اطراف میز باید بخشی از بحث ما باشد.»
برخی از کشورهای حوزه بالتیک ابراز نگرانی کردهاند که اگر به روسیه اجازه داده شود در اوکراین پیروز شود، کشورهایشان میتوانند هدفهای بعدی حملات روسیه باشند. این کشورها نیز از پیشنهاد مکرون حمایت کردند.
گیتاناس ناوسدا، نخستوزیر لیتوانیا گفت: «فکر می کنم این ایده بسیار جالبی است. چتر هستهای به عنوان یک بازدارندگی بسیار جدی در برابر روسیه عمل میکند.»
مکرون برای اولین بار در سال ۲۰۲۰ ایده مشارکت اروپا در بازدارندگی هستهای خود را مطرح کرد. اما در آن زمان، واکنش شرکای فرانسه در اتحادیه اروپا سکوت بود.
اما پنج هفته پس از بازگشت ترامپ به کاخ سفید، فریدریش مرتس که قرار است صدراعظم جدید آلمان شود، به طور روشن از پیشنهاد مکرون استقبال کرد و گفت که برلین ممکن است نیاز داشته باشد کمتر به چتر هستهای ایالات متحده وابسته شود.
او خواستار گفتگو با فرانسه و بریتانیا در مورد گسترش حفاظت هستهای آنها شد.
مکرون در سخنرانی چهارشنبه خود از این اظهارات به عنوان یک نقطه عطف «تاریخی» یاد کرد.
با این حال، استراتژی فرانسه هنوز مبهم است و در چنین شرایطی، برخی از رهبران اتحادیه اروپا احتیاط کردهاند.
کارشناسان میگویند فرانسه نمیتواند امیدوار باشد که همان سطح زیرساختهای هستهای استراتژیک را که ایالات متحده در اروپا دارد، جایگزین کند.
بیشتر بخوانید: رهبران اروپایی در یک نشست اضطراری بر حمایت از اوکراین و تقویت نظامی اروپا تاکید کردند
فرانسه تنها کسری از تعداد تسلیحات اتمی هوابردی را که ایالات متحده میتواند ارائه دهد در اختیار دارد، بلکه هرگونه ارتقای سیستمهای هستهای فرانسه پرهزینه و پیچیده خواهد بود.
اویکا سیلینا، نخستوزیر لتونی، در پاسخ به این سوال که آیا لتونی تسلیحات هستهای فرانسه را در خاک خود میپذیرد یا خیر، گفت که برای پاسخ به این سوال «خیلی زود» است.
برخی دیگر از رهبران اروپایی نیز احتیاط کردند.
پتر فیالا، نخستوزیر چک پنجشنبه در یک کنفرانس خبری در پراگ پیش از نشست اتحادیه اروپا گفت که این بحث «زودرس» است.
فیالا افزود: «امکان بررسی آن وجود دارد، اما در حال حاضر امنیت ما با همکاری نزدیک با ایالات متحده تضمین شده است.»
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان که به زودی مقام خود را به مرتس واگذار خواهد کرد، گفت که مهم است اروپا از حفاظت نظامی ایالات متحده صرفنظر نکند.
شولتس در دوران صدراعظمی خود با استراتژی دفاعی فرانسه در مورد اروپا شدیدا اختلاف داشت.
پیشنهاد مکرون واکنشهای همراه با خشم و کنایه را نیز در روسیه به همراه داشت.
بیشتر بخوانید: روسیه با رد حضور نیروهای صلحبان در اوکراین، درباره 'تهدید هستهای' فرانسه هشدار داد
