رانا ثناالله، مشاور ارشد نخستوزیر پاکستان میگوید مهلت تعیین شده ۳۱ مارچ/۱۱ حمل، برای اخراج مهاجران افغان فاقد مدرک از پاکستان «صحیفه آسمانی» نیست و قابل تغییر است. او گفت پاکستان پس از بررسی نتایج سفر نماینده ویژه خود به کابل، در این مورد تصمیم خواهد گرفت.
مشاور ارشد شهباز شریف، نخستوزیر پاکستان چهارشنبهشب، ششم حمل در گفتوگو با تلویزیون پاکستانی ایآروای نیوز، گفت: «۳۱ [مارچ] کدام صحیفه آسمانی نیست که از تاریخ ۳۱، پیشتر یا عقبتر برده نشود.»
او با اشاره به سفر صادق خان، نماینده ویژه پاکستان برای افغانستان به کابل، گفت: «حکومت پاکستان براساس اطلاعات و معلومات گفتوگوی صادق خان با افغانها (طالبان) در این مورد [اخراج مهاجران افغان] میتواند تغییرات وارد کند.»
او بدون اسم بردن از مقامی گفت که بیانیههایی در این مورد صادر شدهاند، اما تصمیمی عملی میشود که به نفع پاکستان باشد.
پس از تیرهشدن روابط اسلامآباد با طالبان، پاکستان تصمیم گرفت که صدها هزار مهاجر افغان به شمول مهاجران بدون مدرک و مهاجران دارای کارت ایسیسی را پس از تاریخ ۳۱ مارچ/۱۱ حمل از پاکستان اخراج کند.
پاکستان گفته بود پس از شرکت شهروندان افغانستان در حملات تروریستی در پاکستان، این تصمیم را روی دست گرفته است.
هبتالله آخندزاده، رهبر دیدهنشده طالبان، در پیامی به مناسبت عید فطر، خواستار اتحاد و خودداری از اختلافات شده است. او روز پنجشنبه، هفتم حمل، در این پیام آیهای از قرآن را آورده که بر خودداری از «نزاع با یکدیگر در امور جهاد» تاکید میکند.
رهبر طالبان این پیام را خطاب به «برادران مسلمان» نوشته و در هیچ جایی از آن از زنان یاد نشده است.
او اتحاد را «راز موفقیت» دانسته و از طالبان خواسته در تحکیم آن تلاش کنند و متوجه «دسایس دشمنان» باشند. او بر دفاع قاطعانه از «نظام اسلامی و حاکمیت شرعی» در افغانستان تاکید کرده است.
هبتالله در این پیام نسبتا طولانی، گفته است که مردم افغانستان در حاکمیت طالبان روزهای عید را «فضای امن و خوشی» تجلیل میکنند. او افزود که در گذشته، «در همین روز جنازههای افغانها بیرون میشدند، در همین روز بالای ما بمباران میشد و در همین روز خانههای ما تلاشی میگردید و به زندانها افکنده میشدیم.»
گزارشها «درباره فقر و مشکلات اقتصادی را باور نکنید»
رهبر طالبان از مردم خواسته که «تبلیغات حلقات مغرض و سازمانهای استخباراتی» درباره فقر و مشکلات اقتصادی در افغانستان را باور نکنند.
هبتالله آخندزاده افزود که این گزارشها با هدف «مایوس کردن» مردم منتشر میشوند.
این در حالی است که نهادهای معتبری از جمله ملل متحد، میگویند تقریبا نیمی از جمعیت افغانستان تحت کنترول طالبان، متاثر از فقر و بیکاریاند.
دفتر هماهنگکننده کمکهای بشردوستانه سازمان ملل پیش از این گفته بود نزدیک به ۲۳ میلیون نفر از جمعیت افغانستان به کمکهای بشردوستانه نیاز دارند.
حمایت هبتالله از محتسبان طالبان
رهبر طالبان گفته است که بر اثر تلاشهای محتسبان وزارت امر به معروف این گروه، «سطح منکرات» در کشور پایین آمده است.
هبتالله خواستار همکاری دوامدار ادارات طالبان و مردم با محتسبان وزارت امر به معروف این گروه «برای محو فساد» شده است.
رهبر طالبان همچنین بر تطبیق فرمانهای خود در خصوص «جلوگیری از رسم و رواجهای ناپسند» تاکید کرده است.
او همچنین از ادارات طالبان خواسته که در تمام نهادهای آموزشی، در راستای «اصلاح عقاید و اعمال» توجه کنند و «نصابها را در مطابقت به شریعت عیار سازند.»
تاکید بر اجرای «حدود شرعی» و فقه حنفی
رهبر طالبان در پیام عیدی خود بار دیگر تاکید کرده دادگاههای این گروه مکلفاند «حدود شرعی» را علیه شهروندان اجرا کنند.
او همچنین گفته است که دادگاههای حکومت طالبان «شریعت اسلامی» را در روشنایی فقه حنفی تطبیق کنند.
محکومیت حملات اسرائيل به غزه
رهبر طالبان در بخشی از این پیام، گفته است: «قضیه فلسطین، قضیه تمام جهان اسلام است.»
هبتالله افزود که گروه طالبان حملات اسرائیل به فلسطین را شدیدا تقبیح میکند و آن را «ظلم و وحشت بزرگ» میداند.
او از کشورهای اسلامی خواسته است که تا اندازه توان خود، از فلسطینیها حمایت کنند تا حقوق از دسترفته خود را بهدست بیاورند.
سکوت درباره آموزش دختران
رهبر طالبان در پیام عیدیاش که مصادف است با چهارمین سال ممنوعیت آموزش دختران در مکاتب بالاتر از صنف شش و دانشگاهها، هیچ اشارهای به این موضوع نکرده است.
طالبان پس بازگشت به قدرت، زنان را در عرصههای مختلف اجتماعی و خصوصی شدیدا محدود کرده است.
فرمانهای محدودکننده طالبان علیه زنان افغانستان را هبتالله آخندزاده از قندهار صادر میکند.
جنبش شنبههای ارغوانی اعلام کرد که حذف جایزه بازداشت سراجالدین حقانی و دو عضو دیگر شبکه حقانی، «توهینی ناامیدکننده به قربانیان تروریسم» است.
این جنبش متشکل از زنان معترض افغانستان، روز پنجشنبه در بیانیهای نوشت اقدام اخیر امریکا، به معنای «تقدیر و ستایش از جنایات ضدبشری طالبان» و نشانهای از «رویکرد سودمحور» در سیاست جهانی است.
در این بیانیه آمده است در حالی که قربانیان تروریسم و جنایات طالبان، چشمانتظار عدالت و خواستار محاکمه اعضای این گروهاند، اقدام امریکا همزمان با شدت گرفتن سرکوب زنان افغانستان و نقض گسترده حقوق بشر، پیام خطرناکی به جامعه بینالمللی مخابره میکند.
جنبش شنبههای ارغوانی، حذف جایزه امریکا برای بازداشت اعضای شبکه حقانی را قربانی کردن عدالت و حقوق بشر توصیف کرده است.
در بیانیه همچنین هشدار داده شده که «عادیسازی روابط با طالبان و رویکرد نرم و تسامحآمیز در برابر این گروه، رنج مردم افغانستان را عمیقتر کرده و روند نابودی تدریجی حقوق زنان، شکنجههای طاقتفرسا و تحمیل تبعیضهای ساختاری را در افغانستان تسریع و تشدید خواهد کرد.»
جبنش شنبههای ارغوانی همچنین از اتحادیه و پارلمان اروپا خواسته که است که در برابر روند عادیسازی روابط کشورهای اروپایی، بهویژه کشور ناروی، با طالبان موضع قاطع و مسئولانه اتخاذ کند.
این در حالی است که اخیرا یک هیئت امریکایی به ریاست آدام بولر، نماینده رئیسجمهور ایالات متحده در امور گروگانها، و با حضور زلمی خلیلزاد، فرستاده پیشین امریکا برای صلح افغانستان، به کابل سفر کرد.
این نخستین سفر مقامات امریکایی به کابل از زمان به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان بود. هیئت امریکایی در کابل با امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان دیدار کرد.
به دنبال این سفر، وزارت خارجه امریکا به افغانستان اینترنشنال تایید کرد که در حال حاضر جایزهای برای دستگیری سراجالدین حقانی، وزیر داخله طالبان وجود ندارد. با این حال این وزارت گفت سراج الدین حقانی و شبکه حقانی از فهرست افراد و سازمانهای تروریستی امریکا حذف نشده اند.
کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، از اداره بایدن بهخاطر پاسخگو نکردن مقامهای دخیل و مسئولیتناپذیری در مورد خروج «فاجعهبار» امریکا از افغانستان انتقاد کرد و آن را «نفرتانگیز» خواند.
خانم لیویت که به پرسش خبرنگاران درباره افشای اطلاعات چتگروه مقامهای ارشد امنیتی امریکا پاسخ میداد، گفت اداره ترامپ به نگرانیهای مربوط به امنیت ملی دموکراتها و رسانههای جریان اصلی که از نحوه خروج فاجعهبار امریکا از افغانستان چشمپوشی کردند، گوش نخواهد سپرد.
سخگوی کاخ سفید گفت بهدلیل بیکفایتی حکومت پیشین امریکا، ۱۳ سرباز ایالات متحده در هنگام خروج از افغانستان جانهای خود را از دست دادند.
کارولین لیویت تاکید کرد که اداره قبلی، حتی یک نفر را هم بهدلیل خروج «فاجعهبار» امریکا از افغانستان مورد پاسخگویی قرار نداد و جو بایدن، رئيسجمهور وقت امریکا گفت که «این عملیات عالی بود.»
سخنگوی کاخ سفید گفت که چنین عملکردی «نفرتانگیز» و از نظر رئيسجمهور و وزیر دفاع کنونی امریکا، «غیرقابل قبول» است.
او توضیح داد که مایک والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، مسئولیت کامل اضافه شدن ناخواسته یک روزنامهنگار به چتگروه مقامهای ارشد دولت را پذیرفته است. خانم لیویت با اشاره به نگرانیها درباره افشای اطلاعات حساس درباره عملیاتهای ارتش امریکا، گفت: «ما با نهایت جدیت به امنیت، ایمنی و رفاه نیروهای خود در سراسر جهان مینگریم.»
پیشتر جفری گلدبرگ، سردبیر مجله آتلانتیک پیشتر بهطور سهوی به چتگروه اپلیکیشن سیگنال مقامهای ارشد امریکا، از جمله وزیر دفاع و معاون دونالد ترامپ، اضافه شده بود.
این گروه با هدف هماهنگی اقدامات مربوط به حوثیها، از جمله حمله به مواضع این گروه در یمن، تشکیل شده بود.
مایکل کوگلمن، از مدیران مرکز پژوهشی ویلسون در واشنگتن میگوید که به رغم سفر هیئت امریکایی به کابل و برداشتن جایزه تعیینشده برای دستگیری رهبران شبکه حقانی، تحول عمدهای در روابط امریکا و طالبان رخ نه داده است.
به باور او، با توجه به حضور داعش خراسان در افغانستان و زندانیان امریکایی، حکومت ترامپ بهدنبال تعامل محدود با طالبان است.
به گفته او، واشنگتن با در نظر گرفتن نفوذ فزاینده چین و ایران در افغانستان، سعی دارد از گسترش قدرت رقبای خود در این کشور جلوگیری کند.
پس از سفر هیئت امریکایی و حذف جوایز تعیینشده برای رهبران شبکه حقانی، برخی گزارشها حاکی از آن بود که ایالات متحده قصد دارد سفارت خود را در کابل بازگشایی کند.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، خواستار واگذاری سفارت افغانستان در واشنگتن به این گروه شد و گفت که امریکا میتواند سفارت خود را در کابل فعال کند.
کوگلمن روز چهارشنبه در مقالهای در فارن پالیسی نوشت که رویکرد ترامپ در قبال طالبان و افغانستان «معاملهگرایانه» است.
این پژوهشگر جنوب شرق آسیا در اندیشکده ویلسون باور دارد که حذف نام رهبران شبکه حقانی از فهرست افراد تحت تعقیب ایالات متحده، سفر هیئت امریکایی به کابل و رهایی جورج گلزمن، شهروند امریکایی که در اسارت طالبان بود، نشاندهنده تغییر قابلتوجه در سیاست واشنگتن نسبت به طالبان از زمان بازگشت این گروه به قدرت در سال ۲۰۲۱ است.
کوگلمن توضیح داد که دولت بایدن به دلیل نگرانیهای جدی درباره سیاستهای طالبان در قبال زنان و دختران، از هرگونه امتیازدهی به این گروه خودداری میکرد، اما دولت ترامپ رویکردی عملگرایانهتر را در پیش گرفته است.
او افزون که واشنگتن ظاهراً بر این باور است که میتواند با رهبران میانهرو طالبان در کابل تعامل کند، بدون آنکه مجبور باشد با حلقه تندرو هبتالله در قندهار، که مایل به مذاکره با غرب نیست، وارد گفتوگو شود.
او همچنین اشاره کرد که طالبان از اولویت دولت ترامپ در زمینه آزادی گروگانها بهعنوان اهرم فشار استفاده میکند و تلاش دارد با واشنگتن وارد مذاکره شود تا خواستههای خود را محقق کند. این خواستهها شامل بازگرداندن زندانیان گوانتانامو، لغو جوایز تعیینشده، دریافت کمکهای مالی، و حتی کاهش تحریمها میشود.
کوگلمن در بخشی دیگر از مقاله نوشت که در معامله ترامپ با طالبان نباید جنبه ژئوپلیتیکی را نادیده گرفت. او توضیح داد که نفوذ چین و ایران در افغانستان رو به افزایش است و ایالات متحده تلاش دارد از این روند جلوگیری کند.
او تصریح کرد: «چین که در ابتدا نسبت به تعامل با طالبان محتاط بود، اکنون بهدنبال قراردادهای سرمایهگذاری و گسترش روابط دیپلوماتیک با این گروه است. ایران نیز اخیراً تمایل بیشتری به همکاری با طالبان نشان داده است.»
او افزود: «ممکن است دولت ترامپ در حال اجرای یک بازی درازمدت باشد؛ به این امید که با افزایش محدود تعامل با طالبان، بدون به رسمیت شناختن رسمی این گروه، بتواند نفوذ رقبای خود در افغانستان را محدود کند.»
خانجان الکوزی، عضو اتاق تجارت و سرمایهگذاری افغانستان، اعلام کرد که با ایجاد مشکلات در دروازه تورخم در حوزه تجارت، مسیرهای جایگزینی به سوی آسیای میانه پیدا کردهاند. او افزود که افغانستان در سال گذشته ۵۰۰ میلیون دالر کالا به هند صادر کرد.
رقم صادرات افغانستان به هندوستان در سال ۲۰۲۳ به ۶۶۷ میلیون دالر میرسید. صادرات افغانستان کالاهایی چون میوه خشک و سبزیجات بوده است.
تورخم در طول سال گذشته چندین بار به روی تردد بازرگانان و مسافران بسته شده است. در آخرین مورد، این گذرگاه کلیدی تجاری به مدت یک ماه مسدود بود.
الکوزی روز چهارشنبه در یک نشست خبری با اشاره به بسته شدن این گذرگاه تجاری اظهار داشت که کالاهای تاجران افغانستان در کشورهای آسیای میانه به فروش رسیده است. با این حال، او خاطرنشان کرد که تاجران در بخش میوه و سبزیجات تازه متحمل زیان شدهاند. وی گفت: «هرگاه یکی از دروازههای پاکستان به روی تجارت بسته شود یا مشکلی ایجاد کند، ما مسیر جایگزینی از طریق آسیای میانه پیدا کردهایم.»
پیشتر، اتاق تجارت و سرمایهگذاری افغانستان اعلام کرده بود که بسته شدن تورخم باعث خسارت دهها میلیون دالری به تاجران افغانستان و پاکستان شده است. برخی منابع میزان خسارت تاجران را ۶۵ میلیون دالر و برخی دیگر بیش از ۹۰ میلیون دالر برآورد کردهاند.
خانجان الکوزی اعلام کرد که در سال ۱۴۰۳، حجم واردات از ۱۰ میلیارد دالر به بیش از ۱۱ میلیارد دالر افزایش یافته است.
او افزود که صادرات در سال گذشته به ۱.۷۸ میلیارد دالر رسید که در مقایسه با سال ۱۴۰۲ تفاوت قابلتوجهی نداشت.
هند پس از فروپاشی دولت پیشین، تمامی روابط تجاری، بازرگانی و مردمی با افغانستان را بهطور کامل قطع کرده بود. اما در یک سال اخیر، این کشور از طریق بندر چابهار روابط بازرگانی با افغانستان را از سر گرفته است.
هند همچنین بهتازگی روابط دیپلوماتیک خود با طالبان را گسترش داده و سفارت افغانستان در این کشور به طالبان واگذار شده است. شماری از دیپلوماتهای طالبان نیز فعالیت خود را در هند آغاز کردهاند.
در مقابل، روابط بازرگانی افغانستان با پاکستان بهطور چشمگیری کاهش یافته است. روزنامه نیشن پاکستان گزارش داد که صادرات پاکستان به افغانستان ۵۲ درصد کاهش یافته است.
