بر خلاف اعلامیه طالبان، شیعیان دوشنبه نماز عید خواندند
برخلاف طالبان که به پیروی از عربستان سعودی روز یکشنبه را عید فطر اعلام کرد، ساکنان عمدتا هزاره و شیعه غرب کابل دوشنبه را بهعنوان نخستین روز عید فطر جشن گرفته و نماز عید را در مسجدهایشان اقامه کردند. حضور نمازگزاران روز دوشنبه در مسجدها بسیار پررنگ بود.
طبق گزارشی که به افغانستان اینترنشنال رسیده، نماز عید فطر در چندین مسجد در غرب کابل از جمله مسجد الزهرا برگزار شد. تصاویر نشان میدهد که حضور نمازگزاران در مراسم نماز عید پررنگ است.
هرچند بار اول نیست که بسیاری از ساکنان افغانستان همسو با اعلامیه نظام حاکم عید نمیکنند، در دولت پیشین هم همین روال دامه داشت، سر باز زدن از پیروی اعلامیه رسمی طالبان مبنی بر اعلام زمان عید فطر، میتواند اقدام جسورانه باشد.
با این حال امسال نیز طالبان در برخی از مناطق شیعهنشین مانند مالستان برخی از شیعیان را با استفاده از خشونت مجبور کردند روزه خود را در روز یکشنبه بشکنند.
در حدود چهار سال گذشته، طبق گزارشها، افراد طالبان کسانی را که مطابق اعلامیه این گروه روزهشان را افطار نمیکردند و عید نمیگرفتند، به اجبار وادار به خوردن روزه و همراهی با اعلامیه دادگاه عالیشان میکردند.
پارسال گزارشهایی به افغانستان اینترنشنال رسید که نشان میداد در برخی مناطق از جمله مزار شریف، ماموران طالبان روحانیون شیعه را به زور به خواندن نماز عید فطر وادار میکردند.
طبق سنت گذشته، شیعیان و هزارهها در ولایات هرات، مزار شریف و ولایتهای مناطق مرکزی بهدلیل تقلید از مراجع مذهبی شیع، عمدتا همزمان با اعلامیه رسمی در ایران، عید میکنند.
روز یکشنبه هیچ گزارشی از اجبار ساکنان مناطق هزاره و شیعهنشین در کابل و ولایات دیگر به خوردن روزه و اقامه نماز عید فطر منتشر نشد.
هرچند برخی گزارشها حاکیست که استخبارات طالبان در برخی نقاط ولایات مرکزی که عمدتا هزارهنشیناند، از طریق قریهداران اطلاع داده بود که باید بنا به اعلامیه این گروه عید شود.
ساکنان مناطق غرب کابل امروز نماز عید فطر را برپا کردند
مقامهای طالبان روز یکشنبه بهطور گسترده در نماز عید فطر شرکت کردند.
هبتالله آخندزاده در عیدگاه قندهار نماز عید را ادا کرد و برخی دیگر از رهبران طالبان در ارگ کابل و کاخ سپیدار. هرچند در کابل، برپایی دو نماز عید در فاصله ارگ و سپیدار، نشان خوبی از یکپارچگی این گروه نبود و بیشتر بر شدت اختلافات درونی این گروه تاکید داشت.
مولوی عبدالکبیر که مدت طولانی معاون پرقدرت و پرنفوذ رئیسالوزرای طالبان بود، تنزیل رتبه پیدا کرد و بهعنوان سرپرست وزارت مهاجرین گماشته شد. با گذشت مدت طولانی از انتصاب او به این سمت، او هنوز قصر سپیدار را ترک نکرده و از همانجا مسئولیت وزارت مهاجرین را پیش میبرد.
یک منبع رسمی به روزنامه پاکستانی «نیشن» گفته است که تجارت ترانزیتی بین افغانستان و پاکستان در یک سقوط بیسابقه، از جولای ۲۰۲۴ تا فبروری ۲۰۲۵ بیش از یک میلیارد و ۴۸۹ میلیون دالر (۶۶ درصد) کاهش یافته است.
روزنامه نیشن به نقل از یک منبع رسمی روز یکشنبه گزارش داد که کالاهای وارداتی افغانستان از پاکستان ۶۷ درصد کاهش یافته و از ۲۱ میلیون دالر در سال گذشته مالی به ۷۲۹ میلیون دالر در سال جاری میلادی افزایش یافته است.
با اینحال کالاهای صادراتی از افغانستان ۴۶ درصد کاهش داشته و از ۴۶ میلیون دالر به ۲۵ میلیون دالر رسیده است. به این ترتیب، در مجموع کل تجارت ترانزیتی افغانستان با پاکستان کاهش ۶۶ درصدی را نشان میدهد که از ۲۲۴۳ میلیون دالر در سال گذشته به ۷۵۴ میلیون دالر در سال مالی جاری کاهش چشمگیری یافته است.
بر اساس این منبع، تجارت ترانزیتی افغانستان در فبروری ۲۰۲۵ در مقایسه با سال گذشته، ۷ درصد کاهش یافته و از ۸۲ میلیون دالر به ۷۷ میلیون دالر رسیده است.
این منبع افزود که از جولای تا جنوری ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵، کاهش تجارت ترانزیتی افغانستان ۶۹ درصد بوده، اما در فوریه سرعت این کاهش به ۶۶ درصد کاهش یافته است.
در سال مالی گذشته نیز تجارت ترانزیتی افغانستان ۵۹ درصد کاهش را تجربه کرده است. در اوایل ماه میزان سال گذشته رسانههای پاکستان گزارش دادند که میزان تجارت ترانزیتی افغانستان با پاکستان در سال جاری میلادی ۸۴ درصد کاهش یافته است.
کاهش صادرات افغانستان به پاکستان و افت تجارت بین این دو کشور در حالی است که اخیرا گذرگاه تورخم حدود یک ماه بسته مانده بود.
امامعلی رحمان و صدر جباروف، روسای جمهور تاجیکستان و قرغیزستان، یک خط انتقال برق بین ایالتی را به عنوان بخشی از پروژه منطقهای کاسا-۱۰۰۰ راهاندازی کردند.
مراسم راهاندازی این خط انتقال برق در شهر خجند ولایت سغد تاجیکستان برگزار شد.
رهبران تاجیکستان و قرغیزستان کلید راهاندازی این خط انتقال برق را در حضور وزیران وزارتخانههای انرژی هر دو کشور به حرکت در آوردند.
ریاستجمهوری تاجیکستان روز دوشنبه یازدهم حمل در خبرنامهای نوشت که اسناد راهاندازی خط انتقال برق ۵۰۰ کیلووات داتکا-سغد در قالب پروژه کاسا-۱۰۰۰ بین سران هر دو کشور امضا و سپس راهاندازی شد.
پروژه کاسا-۱۰۰۰، برق را از آسیای مرکزی به آسیای جنوبی منتقل میکند. این پروژه در سال ۲۰۱۶ در تاجیکستان با حضور رهبران کشورهای منطقه افتتاح شد و قرار بود تا مارچ ۲۰۲۲ تکمیل شود. خط انتقال برق کاسا-۱۰۰۰ با ظرفیت ۵۰۰ کیلووات از هفت ولایت افعانستان عبور کرده و به پاکستان منتقل خواهد شد.
هزینه این پروژه ۱.۲ میلیارد دالر است و توسط بانک جهانی، بانک توسعه اسلامی، بانک سرمایهگذاری اروپا و بانک اروپایی بازسازی و توسعه تامین میشود.
اجرای پروژه در قلمروی افغانستان، جایی که تنها یک خط انتقال برق وجود دارد، به دلیل روی کار آمدن طالبان در اگست ۲۰۲۱ متوقف شد.
با این حال، فرهاد محمودی، رئیس برنامههای وزارت انرژی و آب طالبان ماه اسد ۱۴۰۳ گفت که این وزارت برای آغاز پروژه کاسا-۱۰۰۰ با بانک جهانی در تماس است و کار عملی آن بهزودی آغاز خواهد شد. فرهاد محمودی گفت با اجرای این طرح، حکومت طالبان سالانه ۶۵ میلیون دالر درآمد خواهد داشت.
به گزارش خبرگزاری تاس، دلیر جمعه، وزیر انرژی و منابع آب تاجیکستان ماه جنوری امسال اعلام کرد که این پروژه در سال ۲۰۲۷ پس از اتمام کارها در خاک افغانستان راهاندازی خواهد شد.
طبق این گزارش، وزیر انرژی و آب تاجیکستان گفته بود که مشکل اصلی در حال حاضر تعلیق بودجه برای ساخت زیرساختهای ضروری در افغانستان توسط شرکای انکشافی است.
دلیر جمعه در همان زمان گفت که طبق برنامهها، کارهای پروژه کاسا-۱۰۰۰ در قلمروی پاکستان باید تا پایان نیمه اول سال ۲۰۲۵ به پایان برسد.
رئیس برنامههای وزارت انرژی و آب طالبان در ماه اسد ۱۴۰۳ در برنامه معرفی دستاوردهای یکساله و پاسخگویی این وزارت درباره کاسا-۱۰۰۰ گفت: «با بانک جهانی در تماس هستیم، از طرف بانک جهانی توافقات صورت گرفته، [این پروژه] بهزودی آغاز خواهد شد و تا سال ۲۰۲۶ تکمیل میشود.»
بانک جهانی در ماه حوت ۱۴۰۲ اعلام کرد که کار پروژه ساخت خط انتقال نیروی برق کاسا-۱۰۰۰ را به درخواست کشورهای سهیم در این پروژه هریک قرغیزستان، اوزبیکستان و پاکستان را در افغانستان آغاز میکند.
بر اساس تصمیم بانک جهانی، تمام پرداختهای ساختوساز در پروژه کاسا-۱۰۰۰ در خارج از افغانستان و بهدور از سیستمهای اداری طالبان مدیریت خواهد شد.
در آستانه آغاز روند اخراج اجباری صدها هزار مهاجر افغان از پاکستان، کمیساری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در اسلامآباد میگوید که اخراج اجباری مهاجران افغان بیفایده است.
خانم کندلر روز یکشنبه، ۱۰ حمل در پیامی به مناسبت عید فطر گفت: «بازگشت اجباری [مهاجران افغان] به نفع هیچکسی نیست و پایدار نخواهد بود؛ بسیاری از کسانی که در سال ۲۰۲۳ مجبور به بازگشت شده بودند، دوباره به پاکستان برگشتهاند.»
فیلیپا کندلر در عین حال تاکید کرده که بازگشت مهاجران به افغانستان باید «داوطلبانه و با امنیت» باشد.
پاکستان از ماه سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی تاکنون نزدیک به یک میلیون مهاجر افغان را از این کشور اخراج کرده است.
براساس آمار کمیساری عالی پناهندگان سازمان ملل در پاکستان، هنوز هم ۱.۵۲ میلیون مهاجر و پناهجوی ثبتشده افغان در پاکستان حضور دارند که حدود ۸۰۰ هزار آن را مهاجرانی تشکیل میدهند که با کارتهای مهاجرتی ایسیسی ( Afghan Citizen Card) در این کشور اقامت دارند.
علاوه بر این مهاجران ثبتشده، هزاران مهاجر بدون مدرک قانونی اقامت هم در پاکستان به سر میبرند.
حکومت پاکستان به مهاجران بدون مدرک و مهاجران دارای کارت مهاجرتی ایسیسی تا امروز ۳۱ مارچ/۱۱ حمل مهلت داده بود که به گونه داوطلبانه به افغانستان برگردند.
پاکستان هشدار داده که از فردا روند اخراج اجباری این دو گروه از مهاجران افغان را آغاز خواهد کرد.
فیلیپا کندلر، مقام سازمان ملل در پاکستان میگوید این تصمیم حکومت پاکستان جامعه مهاجران افغان در پاکستان را «به لرزه انداخته است.»
او گفت:«هفته گذشته، من از یک خانواده افغان بازدید کردم که در سال ۲۰۲۲ پس از فرار از افغانستان به طور ناگهانی و با ترک همه چیزهایی که میشناختند، به دنبال صلح و امنیت به اینجا پناه آورده بودند. دیدن این که چقدر از بازگشت اجباری ترس دارند، دلخراش بود. آرزوها و رویاهایشان بر باد رفته است.»
به گفته خانم کندلر، در این شرایط بازگشت مهاجران افغان «بعید» است که پایدار باشد. «بازگشت پایدار به معنای ایجاد یک محیط امن و صلحآمیز در افغانستان است، تا پناهندگان دیگر مجبور نباشند از آزار و تبعیض هنگام بازگشت خود بترسند.»
رئيس کمیساری عالی پناهندگان سازمان ملل همچنین تاکید کرده است که برای مهاجرانی که نمیتوانند به گونه امن بازگشت نمایند، باید در پاکستان زمینه دسترسی به آموزش، بهداشت، فرصتهای شغلی مهیا شود و از حمایتهای قانونی براساس قوانین بینالمللی در امور پناهندگان برخوردار شوند.
پس از آزادی یک شهروند امریکایی دیگر از زندان طالبان در روز شنبه ۹ حمل، برادر محمودشاه حبیبی، افغان دوتابعیتی زندانی، از حکومت دونالد ترامپ خواست تا تلاشهای خود را برای آزادی برادرش افزایش دهد.
احمدشاه حبیبی با ابراز امیدواری به «قاطعیت ترامپ» در مذاکرات با طالبان گفت که خانوادهاش همچنان در انتظار خبری از محمودشاه هستند که بیش از دو سال و نیم در زندان طالبان به سر میبرد.
احمدشاه حبیبی، برادر محمود شاه حبیبی روز یکشنبه در مصاحبه با افغانستان اینترنشنال اظهار داشت که وزارت خارجه امریکا به آنها اطمینان داده است که در حال رایزنی با طالبان برای آزادی برادرش است. با این حال، او از طالبان ناامید است و میگوید که این گروه نه اجازه ملاقات داده و نه اطلاعاتی درباره محل نگهداری محمودشاه ارایه کرده است.
وی افزود: «مطمئنم برادر من نزد طالبان است. گزارشهایی از انتقال او به زندان ملا هبتالله، رهبر طالبان در قندهار شنیدهایم، اما نمیتوانیم این اطلاعات را تأیید کنیم.»
احمدشاه تاکید کرد که رهبران ارشد طالبان، از جمله ملا هبتالله، سراجالدین حقانی و عبدالحق وثیق از محل اختفای برادرش آگاهند.
فای دی هال، شهروند امریکایی آزادشده در روز شنبه پس از رهایی اعلام کرد زنان زندانی در زندانهای طالبان به بازگشت دونالد ترامپ به قدرت امیدوار بودند، زیرا او را «ناجی» خود میدانند.
این چهارمین شهروند امریکایی است که در سال ۲۰۲۵ از زندان طالبان آزاد میشود. پیش از او، رایان کوربت، ویلیام مکنتی و جورج گلزمن نیز از زندان طالبان رها شده بودند. رایان کوربت، ویلیام مکنتی در آخرین روزهای حضور جو بایدن در کاخ سفید با یک عضو زندانی طالبان در امریکا تبادله شدند.
سخنگوی وزارت خارجه امریکا در روزهای اخیر درباره وضعیت محمودشاه حبیبی و دیگر گروگانهای امریکایی در بازداشت طالبان، ابراز نگرانی کرد. رقم دقیق شهروندان امریکایی در زندان طالبان روشن نیست.
طالبان برای بهبود روابط با حکومت ترامپ، در چهار ماه گذشته چهار زندانی امریکایی را آزاد کرد، اما از سرنوشت محمودشاه حبیبی خبری در دست نیست. این افراد به اثر اتهاماتی که طالبان درباره آن توضیحی شفاف نمیدهد، برای مدت نامعلوم در حبس نگهداشته شده اند. طالبان از این شهروندان برای مبادله با زندانیان خود در امریکا استفاده کرده است. با این حال، اطلاعاتی در درست نیست که طالبان به طور رسمی یا غیررسمی در بدل رهایی محمود شاه حبیبی درخواستی را با حکومت امریکا مطرح کرده باشد.
به دنبال رهایی دو شهروند امریکا، سخنگوی وزارت خارجه طالبان با توجه به علاقه ترامپ به معادن، به ویژه معادن کمیاب، از شرکتهای امریکا درخواست کرده است که در معادن افغانستان سرمایهگذاری کنند.
با اتمام مهلت تعیینشده توسط پاکستان برای اخراج مهاجرین افغان، عبدالکبیر، وزیر مهاجرین و عودتکنندگان طالبان، از کشورهای همسایه درخواست کرد که در این زمینه صبر و شکیبایی پیشه کنند.
او تاکید کرد که کشورهای همسایه باید از رفتار نادرست با مهاجرین و اخراج اجباری آنان خودداری کنند.
روز دوشنبه، ۳۱ مارچ، آخرین مهلت اعلامشده توسط پاکستان برای بازگشت دارندگان کارت «شهروندی افغان» است.
کمیساری عالی پناهندگان سازمان ملل متحد نیز نگرانی خود را از اخراج پناهندگان افغان از پاکستان ابراز کرده است.
بر اساس آمار، از سال ۲۰۲۳ تاکنون، پاکستان بیش از ۸۴۰ هزار مهاجر افغان را مجبور به ترک این کشور کرده است.
عبدالکبیر روز یکشنبه در سخنرانی نماز عید در قصر سپیدار اظهار داشت که در چند ماه گذشته هزاران خانواده از کشورهای همسایه اخراج شدهاند و اکثر آنها در شرایط دشواری به سر میبرند.
وی افزود که طالبان مسئولیت خود میدانند تا مهاجرین را بازگردانند و خانوادههای آواره را به خانههای شان برگردانند.
عبدالکبیر همچنین خاطرنشان کرد که به هیچکس اجازه نمیدهند از خاک افغانستان به کشورهای منطقه و همسایه آسیب برساند و تاکید کرد که این گروه در سه و نیم سال گذشته به این تعهد پایبند بوده است.
این درحالی است که پاکستان مدعی است که طالبان به شبهنظامیان مخالف این کشور پایگاه فراهم کرده است. اسلامآباد میگوید که خاک افغانستان علیه این کشور استفاده میشود.
قرار است طی روزهای آینده دو طرف گفتوگوهای رسمی در این خصوص را از سر گیرند.
عبدالکبیر با این که از معاونت سیاسی رئیس الوزرای طالبان برکنار شده اما هنوز قصر سپیدار را ترک نگفته است. او پس از هفتهها ابراز نارضایتی غیرمستقیم از تصمیم هبتالله پذیرفت که سمت جدید خود را بپذیرد.