مصطفی رضایی، مدیر عامل کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان اعلام کرد که پارسال ۶۰ هزار تُن کالای صادراتی و ترانزیتی از طریق راهآهن خواف-هرات از گذرگاه ریلی و مرزی شمتیغ شهرستان خواف ایران به افغانستان ارسال شده است.
به گفته وی، سال ۱۴۰۲ میزان جابجایی کالا از مرز ریلی شمتیغ به افغانستان ۱۱ هزار و ۵۰۰ تُن بود.
مصطفی رضایی به خبرگزاری ایرنا گفت: از مجموع ۶۰ هزار تن کالای منتقل شده به افغانستان در سال قبل ۲۰ هزار تن «تراورس» ، ریل و مصالح ساخت خط آهن افغانستان بوده و ۴۰ هزار تن دیگر کالای صادراتی و ترانزیتی بوده است.
مدیر عامل کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان میگوید سیمان، کود شیمیایی و مواد غذایی اقلام صادراتی از ایران و کنجاله سویا، آهن آلات و شکر اقلام ترانزیتی از چین، هند و امارات عربی متحده بوده است.
به گفته مصطفی رضایی، ارقام نشان دهنده رشد تجارت ریلی بین ایران و افغانستان است.
او افزود: «طی نیمه نخست سال جاری ایستگاه رباط پریان در ۲۰ کیلومتری شهر هرات تکمیل شده و خطوط ریلی استاندارد در افغانستان از مرز ایران تا ایستگاه تازه تاسیس به ۱۰۵ کیلومتر خواهد رسید، روندی که رونق تجارت ریلی در افغانستان را تسریع خواهد کرد.»
گذرگاه گمرک مرزی شمتیغ بین ایران و افغانستان سال ۱۳۹۹ در شهرستان مرزی خواف واقع در جنوب شرقی خراسان رضوی ایران گشایش یافت.
روزنامه اکسپرس تریبون پاکستان در سرمقاله خود از وضعیت کنونی افغانستان ابراز نگرانی کرد و این کشور را به «بشکه باروت» تشبیه کرد. این روزنامه مدعی شد که سلاحهای باقیمانده امریکایی در افغانستان بهدست شبهنظامیان در خاورمیانه از جمله در اختیار حوثیهای یمن قرار گرفته است.
این روزنامه نوشته است که سلاحهای باقیمانده امریکا در افغانستان تهدیدی جدی برای امنیت و ثبات منطقه است که شبهنظامیان خاورمیانه از جمله حوثیها به آن دست یافتهاند.
به نوشته اکسپرس تریبون، گزارشهای معتبر و حوادث اخیر، مانند آدمربایی در قطار جعفر اکسپرس در نزدیکی کویته، تایید میکند که سلاحهای مرگباری که زمانی در اختیار نیروهای امریکایی بودند، اکنون بهصورت گسترده پخش شده و عمدتاً به دست گروههای غیردولتی و شبکههای جنایتکار افتادهاند.
بر اساس این سرمقاله که روز شنبه منتشر شد، تخمین زده میشود که بیش از یک میلیون قبضه سلاح و تجهیزات پیشرفته نظامی پس از خروج شتابزده دولت بایدن از افغانستان مفقود شدهاند. گزارشها حاکی از آن است که حدود نیمی از این تجهیزات گم، فروخته یا به گروههای شبهنظامی قاچاق شدهاند.
اکسپرس تریبون به اظهارات طالبان در کنفرانس سازمان ملل در دوحه اشاره کرد که اعلام کردند اکثر این سلاحها ناپدید شدهاند. به نوشت این رسانه، این موضوع ادعاهای مستقل درباره فروش سلاحها در بازار سیاه از طریق شبکههای اجتماعی را تقویت میکند. روزنامه هشدار داد که این وضعیت یک شکست امنیتی جدی است که نیازمند اقدامات فوری برای مهار خسارات است.
یک جنرال بازنشسته ارتش پاکستان اخیرا در مقالهای در روزنامه اکسپرس تریبون با اشاره به گفتوگوی اخیر وزرای خارجه امریکا و پاکستان درباره تجهیزات باقیمانده امریکایی در افغانستان، هشدار داد که این تسلیحات به یک تهدید امنیتی منطقهای تبدیل شدهاند.
بیشتر بخوانید: از کابل تا کشمیر؛ چگونه سلاحهای امریکایی به تهدید منطقهای تبدیل شده است؟ | افغانستان اینترنشنال
این روزنامه با اشاره به افزایش چشمگیر فعالیتهای تروریستی در منطقه از اگست ۲۰۲۱، نوشت که رژیم طالبان در کابل نتوانسته عناصر سرکش در خاک خود را کنترول کند. گروههایی مانند داعش خراسان، القاعده، تحریک طالبان پاکستان، ارتش آزادیبخش بلوچستان و تیپ مجید با دسترسی به سلاحهای سنگین، فعالیتهای مخربی در دو سوی مرز انجام دادهاند.
اکسپرس تریبون همچنین ادعا کرد که احتمال انتقال این سلاحها به خاورمیانه، بهویژه به حوثیها در یمن و گروههای ناراضی در سوریه و عراق، وجود دارد.
این روزنامه از بیتوجهی امریکا به این بحران انتقاد کرد و نوشت که انتظار میرفت ایالات متحده با همکاری کشورهای منطقه و اقدامات پیشگیرانه، گروههای تروریستی را مهار کند. سرمقاله تاکید کرد که اظهارات دونالد ترامپ درباره بازپسگیری سلاحهای به ارزش ۸۵ میلیارد دالر کافی نیست و باید با یک استراتژی منسجم همراه باشد.
اکسپرس تریبون در پایان هشدار داد که افغانستان امروز به یک بشکه باروت تبدیل شده و سلاحهای مرگبار رها شده نمیتوانند بدون نظارت باقی بمانند. این روزنامه تاکید کره است که این وضعیت زندگی بیش از یک میلیارد نفر در منطقه را تهدید میکند و نارضایتی گستردهای در خاورمیانه و فراتر از آن به دنبال خواهد داشت.
منابع امنیتی طالبان به افغانستان اینترنشنال گفتند که پس از دریافت گزارشهای استخباراتی، این گروه برای جلوگیری از نفوذ داعش در میان مهاجرین اخراجی، تدابیر امنیتی را در مرز با پاکستان به ویژه در گذرگاه تورخم تشدید کردهاند.
آنها گفتند که طالبان تیمی امنیتی را به رهبری سلطان مفکر، رئیس امنیت داخلی وزارت داخله این گروه در تورخم مستقر کردهاند.
منابع امنیتی طالبان روز شنبه، ۳۰ حمل، گفتند که اطلاعات آنها نشان میدهد داعش تلاش دارد تحت پوشش مهاجران و همراه با خانوادهها از طریق تورخم وارد افغانستان شود، به همین دلیل تدابیر در تورخم تشدید شده است.
به گفته آنها، یک تیم مشترک از اداره استخبارات و وزارت داخله طالبان همزمان با آغاز بازگشت مهاجران از پاکستان در تورخم مستقر شده است.
منابع افزودند که تمام مهاجران بایومتریک میشوند و پس از تثبیت هویت، اجازه عبور به آنها داده میشود.
یکی از منابع امنیتی طالبان اظهار داشت: «ما با تاکتیکهای پاکستان آشنا هستیم. ما نهتنها در تورخم، بلکه تمام مسیرهایی که در خط دیورند برای رفتوآمد باز هستند را تحت نظارت شدید قرار دادهایم.»
به گفته منابع، این اقدامات بر اساس اطلاعات استخباراتی انجام شده و علاوه بر تورخم، مسیرهای دیگری نیز وجود دارند که داعش تلاش میکند از طریق آنها تحت پوشش مهاجران از پاکستان وارد افغانستان شود.
بر اساس اطلاعات منابع، طالبان علاوه بر تورخم، در مناطق اسپینبولدک، غلامخان، خرلاچی پکتیا و انگوراده پکتیکا نیز تدابیر امنیتی خود را تشدید کردهاند.
اخیرا زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین امریکا برای افغانستان، به نقل از منابع آگاه نوشت که پاکستان ممکن است از اخراج مهاجران افغان بهعنوان «بهانهای برای انتقال گروه مسلح داعش به افغانستان» استفاده کند.
بیشتر بخوانید: خلیلزاد: شاید پاکستان از اخراج مهاجران افغان به عنوان پوششی برای انتقال داعش استفاده کند | افغانستان اینترنشنال
تدابیر ویژه طالبان برای نظارت بر مهاجران در تورخم
طالبان برای بازگشت کنندگان در تورخم اردوگاهی به نام عمری ایجاد کرده و مهاجران تازهوارد ابتدا در این اردوگاه اسکان داده میشوند.
منابع امنیتی طالبان در تورخم به افغانستان اینترنشنال گفتند که پس از انجام بایومتریک و تثبیت هویت مهاجران، مشخص میشود که هر مهاجر به کدام منطقه یا ولسوالی میرود و سپس به مدیریتهای استخبارات آن مناطق معرفی میشوند.
به گفته منابع: «پس از معرفی مهاجران، به ادارات اطلاعاتی و امنیتی طالبان در شهرها و ولسوالیها دستور داده شده که این مهاجران را تحت نظارت نگه دارند.»
برخی از مهاجران افغان شکایت دارند که مدت زیادی در این اردوگاه نگهداری میشوند.
از آغاز مرحله دوم اخراج مهاجران افغان، دهها هزار مهاجر از طریق تورخم به افغانستان بازگشتهاند.
در ۵ عقرب ۱۳۰۲ نیز گزارشهایی وجود داشت که در تورخم، مهاجران بازگشتی که در دوره جمهوریت وظایف نظامی داشتند، تحت بررسی بایومتریک قرار گرفته و پس از شناسایی به اداره استخبارات معرفی میشدند.
در آن زمان، برخی مسافران به افغانستان اینترنشنال گفته بودند که طالبان بررسی مهاجرانی که پس از سقوط جمهوریت به پاکستان رفته بودند را تشدید کردهاند.
طالبان بارها ادعا کردهاند که جنگجویان داعش در برخی شهرهای پاکستان آموزش دیده و سپس برای انجام حملات به افغانستان فرستاده میشوند.
وزارت خارجه پاکستان به افغانستان اینترنشنال، گفت که در پی نگرانی ملاله یوسفزی، برنده جایزه صلح نوبل درباره اخراج گسترده افغانها، این وزارت از او خواسته فهرست افغانهای در معرض خطر را با سازمانهای بشردوستانه شریک کند.
ملاله یوسفزی اخیر از اخراج پناهجویان افغان به ویژه زنان و دختران از پاکستان انتقاد کرد و خواهان توقف فوری این روند شد.
وزارت خارجه پاکستان به افغانستان اینترنشنال میگوید که این وزارت به نگرانیها خانم یوسفزی پاسخ داده و از او خواسته است که اگر افراد خاصی در معرض تهدید قرار دارند، اطلاعات و هویت آنها را با نهادهای بشردوستانه شریک کند تا اقدام لازم صورت گیرد.
پاکستان از جامعه جهانی خواسته که مسئولیت خود را بپذیرد، مسیرهای اسکان مجدد مهاجرین را گسترش دهد و از افزایش فشار بر پاکستان جلوگیری کند.
ملاله یوسفزی اخیرا گفت که دختران و زنان افغان با اخراج از پاکستان از همه حقوق بنیادین خود، از جمله آموزش و کار محروم میشوند. این فعال حقوق بشر تاکید کرد که مهاجران با اخراج از پاکستان ناگزیرند تحت حاکمیت «رژیم بیرحمانه آپارتاید جنسیتی طالبان» زندگی کنند.
او گفت که بسیاری از خانوادههای افغان در معرض اخراج، از جنگ و خشونت طالبان فرار کردهاند.
این فعال حقوق بشر و حامی آموزش دختران افغان گفت: «در حال حاضر افغانستان به ویژه برای دختران و زنان امن نیست». او افزود که بازگشت اجباری مهاجران افغان آسیبهای روحی آنها را عمیقتر میکند. او از جامعه جهانی خواسته بود که برای محافظت از افراد آسیبپذیر و گسترش گزینههای اسکان مجدد اقدام کند.
بیشتر بخوانید: ملاله یوسفزی میگوید دختران افغان با اخراج از پاکستان از همه حقوق خود محروم میشوند | افغانستان اینترنشنال
وزارت خارجه پاکستان در پاسخ به نگرانیهای ملاله یوسفزی گفته که این کشور در چهار دهه گذشته، میزبان بیش از چهار میلیون پناهجوی افغان بوده و یکی از بزرگترین تعهدات بشردوستانه جهان را انجام داده است، اما اکنون، به دلیل فشار شدید بر منابع داخلی، ادامه این روند برای پاکستان قابلتحمل نیست.
براساس متنی که در اختیار افغانستان اینترنشنال قرار گرفته، پاکستان در پاسخ به ملاله یوسفزی تأکید کرده که بازگشت پناهجویان اقدامی در چارچوب حقوق قانونی و بینالمللی پاکستان است و بهصورت داوطلبانه و انسانی صورت میگیرد.
پاکستان گفته که قوانین بینالمللی تنها مانع بازگرداندن افرادی میشود که با تهدید مشخصی مواجهاند، و پاکستان نیز به این اصل پایبند است، حتی با وجود اینکه عضو کنوانسیون ۱۹۵۱ پناهجویان نیست.
پس از تسلط طالبان بر افغانستان، صدها هزار نفر به دلیل نگرانی از انتقام طالبان به کشورهای ایران و پاکستان رفتند. آنها اکنون نگران هستند که در صورت اخراج به افغانستان زندگی آنها در خطر قرار خواهد گرفت.
وزارت خارجه پاکستان تاکید کرده است که هزینه سالانه حضور پناهجویان افغان در پاکستان بیش از ۲۰۰ میلیون دالر است و فشار زیادی بر زیرساختهای شهری، خدمات بهداشتی و اقتصادی در ایالتهای خیبرپختونخوا و بلوچستان وارد کرده است. مقامات پاکستانی همچنین به تهدیدات امنیتی اشاره کردهاند و گفتهاند که برخی از شهروندان افغان در قاچاق و فعالیتهای تروریستی دست داشتهاند و دولت موظف است در برابر این تهدیدات اقدامات لازم را اتخاذ کند.
در این نامه گفته شده که براساس گزارش یوناما، وضعیت امنیتی در بسیاری از مناطق افغانستان، بهویژه نواحی روستایی، بهبود یافته و بازگشت بسیاری از خانوادهها امکانپذیر است.
شرکت مخابراتی امتیان رسماً به فعالیت خود در افغانستان پایان داد و سهامش را به یک شرکت دیگر واگذار کرد. شرکت ام۱ که سهام امتیان را خریده فعالیت مخابراتی خود را تحت نام «اتوما» پیش میبرد.
در مراسم اعلام پایان کار امتیان، نجیبالله حقانی، وزیر مخابرات و تکنولوژی طالبان، گفت که سهام امتیان به گروه ام۱ منتقل شده و این شرکت از این پس با نام اتوما به فعالیت ادامه خواهد داد.
به گفته وی، امتیان تصمیم گرفته تمرکز خود را بر کشورهای افریقایی معطوف کند. حقانی افزود که گروه ام۱ سهام امتیان را به ارزش میلیونها دالر خریداری کرده است.
شرکت امتیان با داشتن ۴۰ درصد سهم در بازار، بزرگترین اپراتور مخابراتی در افغانستان محسوب میشد.
این شرکت مخابراتی در عقرب ۱۴۰۱ گفت که با تغییر مالکیت و نام به فعالیت خود در افغانستان ادامه میدهد. این شرکت گفته بود که «تغییر پلانگذاری شده در مالکیت شرکت» تاثیری بر خدمات به مشترکانش نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید: شرکت مخابراتی امتیان میگوید با تغییر مالکیت به فعالیت خود در افغانستان ادامه میدهد | افغانستان اینترنشنال
وزیر مخابرات طالبان به شرکت اتوما توصیه کرد که خدمات استاندارد و باکیفیت به مشترکان ارائه دهد، به شرایط جواز پایبند باشد و حقوق مشترکان را حفظ کند.
همزمان، عبدالمنان عمری، وزیر کار و امور اجتماعی طالبان، از گروه ام۱ برای این سرمایهگذاری بزرگ که به گفته وی تصویر مثبتی از افغانستان به جهان ارایه کرده، قدردانی کرده است.
هاشم رمضان، رئیس اجرایی شرکت اتوما، تعهد کرد که این شرکت خدمات باکیفیت و استاندارد ارایه خواهد کرد، زیرساختهای خود را نوسازی میکند و با ارتقای خدمات به ۴جی، دسترسی به اینترنت و مکالمات با کیفیت بالا را در سراسر کشور فراهم خواهد ساخت.
شرکت امتیان از سال ۲۰۰۷ در افغانستان فعالیت خود را آغاز کرده بود و میلیونها مشترک در سراسر کشور داشت.
بلومبرگ در سال ۱۴۰۱ گزارش داد که شرکت مخابراتی امتیان تجارت خود را در افغانستان، به یک شرکت مستقر در بیروت به قیمت ۳۵ میلیون دالر فروخته است.
به گزارش بلومبرگ، شرکت امتیان پس از خروج ایالات متحده از افغانستان با پیچیدگی رو به رو بوده است.
بیشتر بخوانید: شرکت مخابراتی امتیان با فروش سهام خود به قیمت ۳۵ میلیون دالر از افغانستان خارج میشود | افغانستان اینترنشنال
خروج این شرکت مخابراتی از خاورمیانه که مقر آن در افریقای جنوبی است، از اگست ۲۰۲۰ مورد توجه قرار گرفته است.
این گروه مخابراتی در اگست ۲۰۲۱ عملیات خود در سوریه را رها کرد و در نوامبر ۲۰۲۱ تجارت خود در یمن را نیز فروخت.
شرکت امتیان با خروج از افغانستان تنها با ۴۹ درصد سهم در شرکت ایرانسل، در ایران حضور دارد.
اکسپرس تریبون پاکستان گزارش داد که پولیس این کشور افغانهای کمدرآمد و فقیر را به ویژه در ایالت سند و شهر کراچی بازداشت و اخراج کرده است. این رسانه نوشت که پولیس پاکستان از بازداشت و اخراج مهاجران افغان «ثروتمند و با نفوذ» در شهر کراچی چشمپوشی کرده است.
رسانه پاکستانی اکسپرس تریبون شنبه، ۳۰ حمل در گفتوگو با شماری از مهاجران افغان به ویژه در ایالت سند و شهر کراچی نوشت نیروهای پولیس از آغاز اپریل تاکنون روزانه دستکم ۳۰۰ مهاجر افغان را از سراسر این ایالت بازداشت و اخراج کرده است.
معاون وزارت داخله پاکستان روز جمعه اعلام کرد که طی سه هفته گذشته بیش از هشتادهزار افغان از این کشور اخراج شدهاند.
این گزارش میافزاید که براساس آمار رسمی حدود ۱۶ هزار مهاجر افغان در ایالت سند ساکن هستند که بیشتر آنها در شهر کراچی زندگی میکنند.
عبدالرحمان و محمد خان، دو مهاجر افغان به این رسانه گفتند پولیس سند بستگان آنها را از شهر کراچی بازداشت و به اردوگاه کیماری بردهاند. این دو مهاجر افغان ادعا کردند که بستگانشان افراد فقیر و متکی به دستمزد روزانه بودند. آنها گفتند که پولیس این خانواده را در حالی بازداشت کرد که حتا پول کافی برای یک وعده غذا را نداشتند.
این مهاجران افغان گفتند: «پولیس از بازداشت افغانهای ثروتمند یا صاحب کسب و کار خودداری میکند و در عوض افراد فقیر را صرفاً برای تکمیل سهمیه اخراج، بازداشت میکند».
محمد طاهر، مهاجران افغان، مالک هتلی در منطقه سهرابگوت کراچی گفت ۳۵ سال پیش از ولایت قندوز به این شهر بندری مهاجرت کرده است. او که سه پسر و سه دختر دارد، میگوید تمام فرزندانش در پاکستان به دنیا آمدهاند. او فزود: «مانند فرزندان من، اکثر کودکان افغان ساکن کراچی در اینجا متولد شدهاند و هرگز به افغانستان نرفتهاند. چگونه ممکن است مجبور به زندگی در کشوری شوند که هرگز آن را ندیدهاند؟».
منیژه کاکر، وکیل و مدافع حقوق بشر که در حوزه حقوق مهاجران فعال است، میگوید اکثر افغانهایی که تاکنون توسط پولیس کراچی بازداشت شدهاند، کارگرانی بودند که در بازار سبزیجات کار میکردند. او افزود: «به اساس دستور رسمی دولت، باید صرف افغانهای دارنده کارت شهروندی (ایسیسی) هدف اخراج قرار گیرند.»
این فعال حقوق مهاجران تصریح کرد که دستکم در شهر کراچی بسیاری از مهاجران افغان دارای مدارک معتبر اقامتی نیز بازداشت و «به زور» از پاکستان اخراج شدهاند. او گفت اکثریت این مهاجران افراد کمدرآمد و فقیر بودند.
این گزارش میافزاید که در حال حاضر در شهر کراچی نسل سوم و چهارم مهاجران افغان نیز به دلیل نداشتن امکانات مالی و نفوذ اجتماعی در معرض اخراج قرار دارند.
