سخنگوی ارتش پاکستان ضمن تاکید بر روابط «برادرانه» با افغانستان، گفت که «مشکل از نخبگان افغان است که از سوی هند خریده شدهاند.» احمد شریف چودری خطاب به مردم افغانستان و طالبان گفت: «ابزار سیاستهای هند نشوید.»
سخنگوی ارتش پاکستان در کنفرانس خبری با اشاره به تنش اخیر با هند، بار دیگر به دهلینو هشدار داد که «اگر هند بار دیگر این اشتباه را تکرار کند، پاسخ ما شدیدتر خواهد بود.
چودری هند را به حمایت از تروریسم متهم کرد و گفت: «پشت هر حمله تروریستی در پاکستان، چهره هند دیده میشود.»
اشاره تلویحی سخنگوی ارتش پاکستان به طالبان مبنی بر همسویی با هند در حالی مطرح میشود که پیش از این وزارت خارجه طالبان با برگزاری نشستی در برابر تنشهای دوسویه بین هند و پاکستان اعلام بیطرفی کرد.
وزارت خارجه طالبان گفت که افغانستان با هر دو کشور مشترکات و روابط «مثبت» دارد. با نفی این ادعا، پیشتر وزیر دفاع پاکستان با لحن شکوهآمیز گفت که اسلامآباد سالها برای حمایت از طالبان، فشار و اتهامهای جهانی را به دوش کشید اما امروز این گروه در کنار اسرائيل و هند قرار گرفته است.
پاکستان طی دهههای گذشته بهویژه در دوران حضور امریکا در افغانستان، بارها متهم به پشتیبانی از طالبان شده است.
پاکستان انتظار داشت طالبان پس از رسیدن به قدرت در کابل، متحدی استراتژیک باقی بماند، اما اکنون میبیند که روابط طالبان با دشمنان سنتی پاکستان، بهویژه هند، در حال گسترش است.
اسحاق دار، وزیر خارجه پاکستان روز یکشنبه درباره پروژه خط آهن اوزبیکستان-افغانستان-پاکستان با همتای اوزبیکستانی خود گفتوگو کرد. بر مبنای بیانیه وزارت خارجه پاکستان، هر دو طرف ابراز امیدواری کردهاند که توافقنامه خط آهن ۵۷۳ کیلومتری از طریق افغانستان بهزودی نهایی شود.
خط آهن ۴.۸ میلیارد دالری اوزبیکستان-افغانستان-پاکستان یک پروژه بزرگ است که با هدف ایجاد یک مسیر ریلی مستقیم بین اوزبیکستان و پاکستان از طریق خاک افغانستان طراحی شده است.
هدف این پروژه، افزایش تجارت و لوجستیک از طریق ایجاد یک اتصال ریلی به طول ۵۷۳ کیلومتر است که شهر ترمذ در اوزبیکستان را از طریق مزارشریف افغانستان به شهر پیشاور در شمالغرب پاکستان متصل میکند.
این پروژه بخشی از تلاشهای پاکستان برای تبدیلشدن به یک مرکز کلیدی تجارت و ترانزیت است تا کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی را از طریق موقعیت راهبردی خود به بازارهای جهانی متصل کند.
وزارت خارجه پاکستان در بیانیهای گفت: «وزرای خارجه پاکستان و اوزبیکستان ابراز امیدواری کردند که توافقنامه چارچوبی برای این پروژه اتصال منطقهای بهزودی نهایی شود. همچنین دیدگاههایی درباره وضعیت فعلی منطقه رد و بدل شد.»
سه کشور همسایه در فبروری ۲۰۲۱ توافقنامهای را برای ساخت این پروژه اتصال منطقهای امضا کردند.
دار همچنین در اپریل امسال به افغانستان سفر کرد و در کابل با مقامات طالبان درباره این پروژه گفتوگو کرد.
پاکستان در تلاش است تا با استفاده از موقعیت راهبردی خود بهعنوان یک مرکز کلیدی تجارت و ترانزیت، آسیای مرکزی را به بازارهای جهانی متصل کند.
از سال گذشته تاکنون، رفتوآمدهای سطح بالا، مذاکرات برای سرمایهگذاری و دیگر تعاملات اقتصادی بین اسلامآباد و جمهوریهای آسیای مرکزی افزایش یافته است.
پاکستان و اوزبیکستان همچنین در حال کار بر روی ایجاد گذرگاههای سبز در نقاط گمرکی مرزی و دیجیتالیسازی فرآیندهای ترخیص کالا برای تسهیل عملیات تجاری روانتر هستند.
معاون امنیتی و انتظامی استاندار خراسان رضوی گفت پارسال، یکمیلیون و ۵۰ هزار افغان با مدارک قانونی از مرز دوغارون وارد ایران شدند که ۱۲۰ هزار نفر از آنها به افغانستان بازنگشتهاند. امیرالله شمقدری افزود روند بازداشت افغانهایی که مهلت اقامتشان به پایان رسیده، همچنان ادامه دارد.
این مقام جمهوری اسلامی روز یکشنبه، چهارم جوزا اعلام کرد که در سال گذشته دو میلیون و ۱۰۰ هزار شهروند افغانستان در مرز دوغارون تایباد بهطور رسمی رفتوآمد داشتند.
آقای شمقدری در گفتوگو با خبرنگاران افزود که با ایجاد زیرساختهای ثبت مشخصات بیومتریک در مرز دوغارون و ساماندهی اتباع خارجی، میتوان از روند عدم بازگشت مهاجران افغان جلوگیری کرد.
او گفت: «اخراج اتباع شامل افرادی میشود که یا بهصورت غیرقانونی وارد ایران شدهاند یا مدت اقامتشان به پایان رسیده و یا به فعالیتهای کاری غیرمجاز مشغولاند.»
به گفته این مقام جمهوری اسلامی در حال حاضر ۳۹۶ هزار پناهجو در استان خراسان رضوی حضور دارند و بر اساس برآوردها، حدود ۳۰۰ هزار مهاجر بدون مدرک دیگر نیز در این استان بهویژه در شهر مشهد سکونت دارند.
آمارهای ارائهشده از سوی این مقام ایرانی نشان میدهد که در سال گذشته، ۶۸۰ هزار مهاجر از مرز دوغارون اخراج شدهاند و در همین بازه زمانی، میزان بازداشت افرادی که قصد عبور غیرقانونی از مرز را داشتهاند، ۴۰ درصد افزایش یافته است.
معاون امنیتی و انتظامی استاندار خراسان رضوی همچنین از بهکارگیری دستگاه بیومتریک سیار برای ثبت اطلاعات مهاجران خبر داد و گفت که بهزودی از این سیستم برای ثبت اطلاعات مهاجران در زمان ورود به کشور استفاده خواهد شد.
بر پایه اسناد صوتی که به افغانستان اینترنشنال رسیده، از چند روز به اینسو اختلافات میان طالبان بدخشانی و والی این گروه شدت گرفته است. صلاح الدین سالار، معاون استخبارات وزارت دفاع طالبان به زادگاهش در بدخشان رفته و علیه والی این گروه قرار است جلسات مشورتی برگزار کند.
اسنادی که به دست افغانستان اینترنشنال رسیده نشان میدهند که اختلافات میان مقامات محلی طالبان در ولایت بدخشان، بهویژه میان والی طالبان و چهرههای بانفوذ بدخشانی، شدت یافته است.
در محور این تنشها، صلاحالدین سالار، معاون استخبارات وزارت دفاع طالبان قرار دارد که اخیراً به زادگاهش، بدخشان سفر کرده و بدون هماهنگی با قاری ایوب خالد والی این گره قرار است جلسات مشورتی پیرامون برکناری آقای خالد با مقامهای نظامی و ملکی این ولایت برگزار کند.
در یک پیام صوتی، صلاحالدین سالار از فرماندهان امنیه ولسوالیها، ولسوالان و روسای ادارات محلی طالبان خواسته تا در جلسهای برای بررسی «مشکلات مردم بدخشان» اشتراک کنند. او در این پیام تأکید میکند که هیچکس حق ندارد مانع برگزاری این جلسه شود. او هدف این جلسه را رساندن صدای مردم به مقامات ارشد طالبان عنوان میکند.
او همچنین تلویحاً والی طالبان را به تجارتپیشگی متهم میکند. او میگوید مقامهای محلی طالبان در بدخشان، دو گزینه دارند: «به خواست مردم لبیک بگویند و در جلسه شرکت کنند؛ یا هم به کسی گوش دهند که ماموریت شخصی دارد و صرفا به دنبال منافع شخصی است.»
صلاحالدین سالار معاون ریاست استخبارات وزارت دفاع طالبان
در واکنش به این فراخوان ملا اسد رئیس دفتر والی طالبان در بدخشان، در پیامی صوتی به ادارات محلی دستور داده که اشتراک در هرگونه جلسه بدون اجازه رسمی والی، ممنوع است. او هشدار میدهد که هیچ بخشی از ادارات محلی بدخشان حق برگزاری نشست «خودسر» را ندارد و پیش از هرگونه برنامهریزی باید به دفتر والی گزارش بدهند.
قاری ایوب خالد والی طالبان در بدخشان
همزمان با اوج گرفتن این اختلافات، عبدالرحمان، فرمانده لوای طالبان در بدخشان نیز در یک پیام صوتی جداگانه از وضعیت موجود بهشدت شکایت میکند.
این مقام محلی طالبان میگوید والی باید رویکردش را در برابر مردم بدخشان تغییر دهد. او تأکید میکند که ولایت، ملک شخصی والی نیست بلکه متعلق به مردم است. او میافزاید: «من واسکت انتحاری ندارم که هربار تلاشی میشوم و با این کار تحقیر و توهین میشوم.»
او گفته که با وجود مقام رسمیاش، حتی موفق نشده با والی طالبان در بدخشان دیدار کند و بارها از دروازه ولایت رد شده است. او هشدار میدهد که ادامه این وضعیت برایش غیرقابل تحمل شده و آماده است سلاحش را زمین بگذارد. این مقام محلی طالبان خطاب به عملکرد والی میگوید: «اینجا حاکم پادشاه است، در حالی که باید خادم باشد.»
پیش از این نیز منابع محلی در بدخشان از افزایش نارضایتی میان اعضای طالبان و شکاف در صفوف آنها بهویژه بر سر مدیریت منابع محلی و معادن، خبر داده بودند.
دفتر هماهنگکننده کمکهای بشردوستانه ملل متحد گزارش داد که محیط عملیاتی در افغانستان چالشبرانگیز و با دخالت طالبان در روند فعالیتهای بشردوستانه مواجه است. اوچا گفت که در ماه اپریل ۶۰ حادثه مرتبط با دسترسی در مناطق مختلف گزارش شده که ۱۸ درصد آن به مسائل جنسیتی مربوط بوده است.
دفتر هماهنگی کمکهای بشردوستانه سازمان ملل روز یکشنبه، چهارم جوزا گزارش داد که در ماه اپریل سال جاری، موارد متعددی از محدودیتهای مربوط به دسترسی در مناطق مختلف افغانستان، بهویژه در مناطق مرکزی، جنوبی و غربی ثبت شده است. به گفته این نهاد، شمار این موارد نسبت به ماه مارچ، ۱۱ درصد افزایش یافته است.
بر اساس گزارش اوچا، این محدودیتها تاثیر منفی بر روند تحویل بهموقع کمکهای بشردوستانه داشته است. این موانع شامل دخالت در فعالیتهای بشردوستانه، مشکلات محیطی، محدودیت در جابجایی و خشونت علیه کارکنان زن، اموال و تاسیسات بشردوستانه بوده است.
اوچا تاکید کرده است که در نتیجه این چالشها، ۳۵ اقدام بشردوستانه در ماه اپریل بهطور موقت متوقف شدهاند. این سازمان همچنین اعلام کرده که ۷۳ درصد از کل رویدادهای گزارششده در این مدت، مربوط به دخالت مقامهای طالبان بوده است.
در این گزارش آمده است که در ماه اپریل، ۴۴ مورد دخالت مستقیم طالبان در عملیات بشردوستانه ثبت شده که شامل مداخله در برنامهریزی، انحراف کمکها، ایجاد تأخیر یا پیچیدگی در روند امضای اسناد، دخالت در امور تدارکاتی و استخدام و محدودیت در مشارکت زنان در فعالیتهای بشردوستانه میشود.
گزارش همچنین نشان میدهد که خشونت علیه کارکنان بشردوستانه در این ماه افزایش یافته و شامل هفت مورد بازداشت، ۲۹ مورد تهدید و آزار کلامی و چهار مورد محدودیت در جابجایی سازمانها بوده است.
اوچا با اشاره به محدودیتهای اعمالشده بر مشارکت زنان در روند کمکرسانی گفت: «این موارد نسبت به ماه گذشته ۳۸ درصد افزایش یافته که نشاندهنده رشد خطرات و موانعی است که زنان شاغل در بخش بشردوستانه با آن مواجهاند.»
بر اساس گزارش، طالبان همچنین خواستار دسترسی به اطلاعات حساس، از جمله فهرست ذینفعان، شده است. اوچا هر ماه گزارشی از وضعیت نهادهای کمکرسان در افغانستان و چالشهایی که با آن روبهرو هستند، منتشر میکند.
کریم خرم، از مقامهای ارشد حکومت پیشین، هشدار داده که افغانستان بار دیگر در آستانه یک رقابت بزرگ جهانی قرار گرفته است. آقای خرم با بیان این موضوع، افزوده که در نبود «وفاق ملی و نهادهای مشروع» وضعیت افغانستان طوری است که انگار در این کشور «بمب ساعتی» کارگذاری شده است.
آقای خرم روز یکشنبه، چهارم جوزا با نشر یادداشتی در حساب کاربریاش در اکس با اشاره به تحولات جهانی نوشت: «قرن ۲۱ قرن رقابت چین و امریکاست، همانگونه که قرن ۲۰ شاهد رقابت امریکا و اتحاد شوروی و قرن ۱۹ شاهد رقابت بریتانیا و روسیه بود.»
او افزوده است که چین بهعنوان رقیب اصلی امریکا معرفی شده و یگانه قدرتی دانسته میشود که توان به چالش کشیدن سلطه جهانی امریکا را دارد.
رئیس دفتر رئیسجمهور سابق سیاستهای اخیر امریکا در قبال چین را ادامه سیاستهای پیشین این کشور دانسته و تأکید کرده است که رؤسایجمهور امریکا از اوباما تا بایدن و ترامپ، در اصل در یک مسیر واحد حرکت کردهاند.
به گفته او، آنچه تغییر یافته، صرفاً سبک و روحیه شخصی ترامپ بوده، اما در سطح راهبردی، هر سه رئیسجمهور امریکا در مسیر مشابهی حرکت کردهاند. او به نقل از اوباما یادآوری کرده است که رئیسجمهور پیشین امریکا گفته بود: «رابطه با چین، مسأله قرن آینده ماست.»
به باور خرم، همانطور که افغانستان در قرنهای ۱۹ و ۲۰ به دلیل موقعیت جغرافیاییاش به میدان رقابت قدرتها بدل شد و آسیب دید، در قرن ۲۱ نیز در آستانه چنین سرنوشتی قرار دارد. او تأکید کرده است که افغانها در آن رقابتها بازیگر نبودند، بلکه بازیچه شدند.
این مقام دولت پیشین میگوید اگر افغانستان عضو فعال جامعه جهانی میبود و از مشروعیت بینالمللی برخوردار میماند، میتوانست از رقابتهای جدید به نفع خود بهره بگیرد؛ اما اکنون که عضویت آن در نهادهای بینالمللی تعلیق شده و وحدت داخلی از میان رفته، این فرصت از دست رفته است.
او هشدار داده که «اگر تعدادی از هموطنان ما خود را تجریدشده و محروم احساس کنند، بدانیم که برای کشور بمب ساعتی گذاشتهایم.»
به گفته آقای خرم، نبود توان علمی، ضعف اقتصادی و نداشتن ظرفیت نظامی برای دفاع از کشور، از جمله مشکلات کلانیاند که مانع نقشآفرینی مؤثر افغانستان در رقابتهای قرن ۲۱ شدهاند.