چهار ماه پیش، عبدالرحمان نیازی، مترجم سابق نیروهای امریکایی در افغانستان در دفتر کارش در هیوستون با ضربات چاقو بهدست مسیحالله ساحل کشته شد. متهم انگیزه این جنایت را کندی روند مهاجرت در امریکا عنوان کرده است. او قرار است روز ۱۲ آگوست در دادگاه محاکمه میشود.
در اوایل ماه حمل امسال، جسد عبدالرحمان نیازی در دفتر کارش در هیوستون پیدا شد. مسیحالله ساحل همان زمان به دستداشتن در این رویداد اعتراف و به قتل متهم شد، اما جزئیات مربوط به انگیزه این قتل تا مدتی فاش نشده بود.
عبدالرحمان نیازی، ۳۴ ساله، دفتری برای کمک به پناهندگان افغان در تگزاس ایجاد کرده بود. او چند سال پیش هنگام کار بهعنوان مترجم در افغانستان، هر دو پایش را در یک انفجار از دست داده بود. گفته شده او پنج فرزند زیر ۱۰ ساله دارد.
به گزارش انبیسی نیوز، اسناد دادگاهی حاکی از آن است که مسیحالله ساحل اعتراف کرده بهخاطر ناامیدی از روند کند سیستم مهاجرتی امریکا با نیازی مشاجره کرده و وی را بیش از ۱۲ بار با چاقو زخمی کرده است.
مسیحالله ساحل، ۳۷ ساله، متهم به قتل عمد نیازی است. پس از آنکه دادستانها نتوانستند طی سهماه طبق قانون تگزاس، علیه او کیفرخواست صادر کنند، قاضی دستور آزادی او را صادر کرد. با اینحال در ۱۰ جولای دادگاه اتهام جدید «جعل شاهد» را علیه ساحل مطرح کرد و او اکنون در بازداشت بهسر میبرد و قرار است روز ۱۲ آگوست محاکمه شود.
محمد بیان، دوست نزدیک نیازی، به انبیسی نیوز گفته است که مسیحالله ساحل یکی از مشتریهای نیازی بوده و از او برای دریافت مدارک بازگشت به افغانستان کمک خواسته بود.
محمد بیان به نقل از نیازی گفت: «ساحل همیشه به من زنگ میزد و میآمد تا بداند چگونه میتواند هرچه زودتر به کشورش برگردد، اما مدارکی که لازم داشت در دست من نبود.»
براندون رمینگتون، فرمانده پیشین گروه نیروی دریایی امریکا که با نیازی در افغانستان کار کرده بود، گفت: «این یک تراژیدی غیرقابل توصیف است. او چندین بار از مرگ گریخته بود و در نهایت به این شکل جان داد، این جنونآمیز است.»
انس حقانی از اعضای شناخته شده طالبان در گفتوگو با یک رادیوی محلی تحت اداره طالبان، در کابل گفت که در جریان مذاکرات طالبان و امریکاییها در دوحه، آنها دریافته بودند که امریکاییها قطعاً از افغانستان خارج میشوند و واشنگتن نیز به دنبال راهی برای خروج بود، اما بهصراحت چیزی نمیگفت.
در آن زمان، نظام به رهبری اشرف غنی همواره ادعا میکرد که از روند مذاکرات کنار گذاشته شده و چنین میپنداشت که امریکاییها از افغانستان خارج نخواهند شد.
به گفته انس حقانی، رهبران طالبان آگاه بودند که نظام به آنها واگذار خواهد شد و تمام تلاششان این بود که با حکومت وقت از راه تفاهم وارد کابل شوند تا روابط با جهان در حالت عادی باقی بماند.
اما به گفته او در آخرین لحظات، زمانی که روی برخی گزینههای احتمالی دیگر نیز کار میشد، خبر رسید که محمداشرف غنی رفته است؛ بنابراین، به دلیل ایجاد خلأ قدرت در کابل و اقتضای شرایط، وارد کابل شدند.
او افزود: «درباره کابل این نظر وجود داشت که مشروعیت حکومت حفظ شود، به ادارهها آسیبی نرسد و غارت صورت نگیرد؛ به همین دلیل رهبران تلاش کردند از راه تفاهم وارد کابل شوند تا روابط با جهان نبز عادی بماند.»
با این حال، آقای حقانی گفت: «ما میدانستیم که امریکاییها حتماً خارج میشوند و آنها هم همین مسیر را دنبال میکردند، اما بهصراحت نمیگفتند. ما وضعیت را درک کرده و به ضرورت آن آگاه بودیم.»
آقای حقانی از معدود اعضای طالبان است که بهجای واژه «فرار» از واژه «رفتن» برای خروج اشرف غنی از کابل استفاده میکند. او همچنان اشرف غنی را «داکتر صاحب غنی» خطاب میکند.
این مقام طالبان درباره روند مذاکرات در دوحه اظهار داشت که تمام تلاش تیم مذاکرهکننده آنها این بود که در برابر جهانیان با امریکا توافقنامه امضا کنند که به گفته او، این در واقع امضای شکست امریکا بود، هرچند غربیها آن را «توافق صلح» نامیدند.
به گفته او، با آغاز گفتوگوهای بینافغانی، نوعی ناامیدی در میان تیم مذاکرهکننده طالبان پدید آمد.
او افزود که تیم اعزامی از کابل میخواست زمانکشی کند تا در امریکا به جای ترامپ، بایدن وارد کاخ سفید شود و پس از آن، توافق را لغو کند.
حقانی افزود: «در کل، رهبران مذاکره کننده [طالبان] ناامید بودند که با آنها به نتیجه برسیم. گفتوگو با تیم افغانی سودی نداشت و تصمیم بر این شد که نشستهای نمایشی با آنها برگزار کنیم.»
این اظهارات در آستانه چهارمین سال حاکمیت طالبان مطرح شده است.
شماری از سیاستمداران افغانستان نیز معتقدند که در مذاکرات صلح، یک نکته مهم «توافق بینافغانی» بود، اما در دوحه، بدون آنکه توافقی میان طرفهای مختلف افغان حاصل شود، امریکا با طالبان توافقنامه امضا کرد و در نتیجه، نظام جمهوری سقوط کرد و افغانستان به طالبان سپرده شد.
انس حقانی، برادر ناتنی سراجالدین حقانی وزیر داخله طالبان است و در میزان ۱۳۹۳ از سوی اداره امنیت ملی بازداشت شد، اما در عقرب ۱۳۹۸ در قبال آزادی دو استاد امریکایی رها شد و بلافاصله به عنوان عضو هیئت مذاکرهکننده طالبان در دوحه فعالیت خود را آغاز کرد.
با آنکه او در ساختار اداره طالبان سمت کلان و رسمی نداشته، اما همواره در بحثها و تصمیمگیریها حضور فعال داشته است.
پس از مذاکرات دوحه، طالبان در سال ۲۰۲۱ برای دومینبار قدرت را در افغانستان به دست گرفتند. با روی کار آمدن دوباره این گروه، قوانین سختگیرانهای در کشور وضع شد؛ فعالیتهای سیاسی و احزاب لغو گردید، رسانهها سانسور شدند، درهای آموزش به روی دختران و زنان بسته شد، مشارکت سیاسی زنان ممنوع اعلام شد و رفتن آنان به پارکهای تفریحی نیز منع شد.
همچنین این گروه پس از به دست گرفتن قدرت، تمام بستهای عالی دولتی را به ملاها سپردند و نیروهای متخصصی که در بخشهای فنی برای حفظ سرمایه ملی افغانستان آموزش دیده بودند، مجبور به ترک کشور شدند.
با توجه به این سیاستها، تا کنون به جز روسیه، هیچ کشوری در جهان حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است.
وزارت خارجه طالبان روز یکشنبه، ۱۹ اسد در بیانیهای به گزارش مشترک یوناما و دفتر حقوق بشر سازمان ملل درباره بازداشت و شکنجه مهاجران اخراجی واکنش نشان داد. طالبان نوشت که کمیسیون مشترک این گروه با حضور نمایندگان وزارت خارجه، امر به معروف و اداره استخبارات، گزارش مذکور را بررسی کرده است.
وزارت خارجه طالبان میگوید گزارش یوناما درباره بازداشت و شکنجه مهاجران بازگشتی «غیرمعیاری» است، رویدادها را بزرگنمایی کرده و به آنها رنگوبوی «سیاسی، سمتی و زبانی» داده است. این گروه مدعی شد که یوناما «واقعیتها را تحریف» کرده و هویت و ارزشهای دینی-اجتماعی کشور را نادیده گرفته است.
طالبان میگوید که یوناما در این گزارش به جای تمرکز به کمکهای ارائه شده به مهاجران، «از طریق بازی با کلمات» به خلق نگرانی و تشویش اذهان عامه پرداخته است. بیانیه افزوده است که گزارش یوناما به تجربههای فردی شمار معدودی از افرادی تمرکز دارد که در برگشت به افغانستان با مشکلات مواجه شدهاند. اما بازگشت «امن و باعزت» میلیونها افغان را نادیده گرفته است.
در بیانیه طالبان آمده است که انتخاب شمار معدودی از مهاجران اخراجی توسط یوناما «هدفمند» بوده و بسیاری از ادعاها در آن، بدون ارائه شواهد و براساس گمانهزنیها مطرح شده است. طالبان یوناما را به استفاده از اصطلاحاتی با رنگوبوی سیاسی و نقض اصل بیطرفی در این گزارش متهم کرده است.
دفتر حقوق بشر سازمان ملل و یوناما در دوم اسد در گزارشی نوشتند بازگشتکنندگان افغان بهویژه زنان، نظامیان، کارمندان دولت پیشین و خبرنگاران با خطر جدی شکنجه، بازداشتخودسرانه و نقض حقوق بشر از سوی طالبان روبهرو هستند. این گزارش به اساس گفتوگو با ۴۹ مهاجر بازگشته از ایران و پاکستان در سال ۲۰۲۴ تهیه شده است.
گزارش یوناما حاکی است که تخطیها در برگیرنده «شکنجه و بدرفتاری، دستگیری و توقیف خودسرانه و تهدید امنیت فردی از سوی مقامات حاکم میباشد.»
طالبان به مسئولان یوناما خاطرنشان کرده است که باید روش گزارشدهی خود را «بهطور جدی بازنگری کند». این گروه از یوناما خواسته است که در «رفع نواقص علمی و حرفهای» گزارشهای خود اقدامات عملی انجام دهد.
طالبان پیش از این جلو ورود گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل به افغانستان گرفته بود. با این حال، گزارشگر ویژه و دفتر یوناما به طور مرتب گزارشهای انتقادی خود را از وضعیت حقوق بشر در افغانستان ارائه کردند.
یوناما روز یکشنبه در تازهترین گزارش سهماهه خود از موارد گسترده نقض حقوق بشر در این کشور، از جمله محدودیت بر زنان، خطرات برای بازگشتکنندگان، اعدامهای علنی و فشار بر رسانهها و فعالان مدنی خبر داده است.
