وزارت امور خارجه بریتانیا روز سهشنبه اعلام کرد که ۳ میلیون پوند دیگر به زلزلهزدگان افغانستان کمک میکند. معاون وزیر خارجه بریتانیا گفت پس از دسترسی امدادرسانها به مناطق زلزلهزده، ابعاد رویداد آشکار شده است.
این کمک مالی بریتانیا از طریق موسسات مستقل غیردولتی مصرف خواهد شد.
ایوت کوپر، معاون وزیر خارجه بریتانیا در بیانیهای گفت: «وضعیت در افغانستان پس از زلزله اخیر همچنان وخیم است و اکنون که امدادگران توانستهاند به مناطق دورافتاده و بهشدت آسیبدیده برسند، ابعاد خسارت و تاثیرات انسانی آن آشکار شده است.»
او گفت که به همین دلیل بریتانیا کمک اضافی ۳ میلیون پوندی را برای حمایت از نهادهای بشردوستانه فعال در محل، از جمله صندوق جمعیت سازمان ملل، صلیب سرخ، سازمان افغاناید و نهاد وار چایلد فراهم میکند.
در بیانیه آمده است که این کمکها امکان دسترسی زلزلهزدگان به خدمات صحی، آب آشامیدنی، سرپناه اضطراری و همچنین پشتیبانی ویژه از زنان و دختران آسیبدیده از طریق بستههای صحی و کیتهای سلامت باروری را فراهم میسازد.
کوپر تاکید کرد: «با نزدیکشدن فصل زمستان، تلاش جمعی برای رسیدگی به نیازهای آسیبدیدگان این فاجعه ضروری است.»
پیشتر، حکومت بریتانیا در ۱۱ سنبله، یک میلیون پوند کمک اضطراری به زلزلهزدگان افغانستان اختصاص داده بود.
منابع محلی در خوست به افغانستان اینترنشنال گفتند که دو روز پیش، محمدالله گران، فعال شبکههای اجتماعی توسط استخبارات طالبان بازداشت شد.
منابع نزدیک به آقای گران، علت بازداشت او را برخی نوشتههایش در فیسبوک دانستهاند که ظاهراً طالبان این پستها را پس از بازداشتش حذف کرده است.
منابع محلی گفتند که آقای گران درباره مشکلات اجتماعی نوشته بود که بعداً مورد اعتراض طالبان محلی قرار گرفت.
یک منبع نزدیک به آقای گران که نخواست نامش گرفته شود، به افغانستان اینترنشنال گفت: «او پیش از این نیز بارها از سوی نهادهای مختلف طالبان در خوست احضار شده بود و از او خواسته بودند دست از نشر مطالب انتقادی بردارد.»
تا کنون طالبان درباره بازداشت این فعال اجتماعی چیزی نگفته است.
منابع میگویند که دوسیه او به نهادهای قضایی طالبان سپرده شده و علیه او اتهام «تبلیغ علیه امارت اسلامی» مطرح شده است.
طالبان منتقدان را به علت اعتراض به وضعیت کشور و سیاستهای این گروه بازداشت و شکنجه کرده است. در تازهترین مورد، طالبان روز سهشنبه دو نفر را در ولایت قندوز به دلیل «تبلیغات منفی در شبکههای اجتماعی» بازداشت کرد.
پیش از این، فاروق اعظم، مشاور وزارت انرژی و آب طالبان، پس از آنکه از هبتالله آخندزاده رهبر این گروه انتقاد کرد، بازداشت شد. او گفته بود باید پرستاران زن به مناطق زلزلهزده کنر فرستاده شوند تا برای مخالفان آموزش زنان، درسی عبرتآموز باشد.
در پی قطع اینترنت وایفای در چندین ولایت از جمله بلخ، سیستم بانکداری در این مناطق با اختلالات جدی مواجه شده است.
منابع به افغانستان اینترنشنال گفتند که به دنبال اختلال در خدمات بانکی، یوسف وفا، والی طالبان در بلخ، دستور داده است که بانکها از محدودیتهای اینترنتی مستثنی شوند.
طالبان روز دوشنبه خدمات اینترنتی را در پنج ولایت متوقف کرده است.
یک منبع به افغانستان اینترنشنال گفت: «امروز بانکداری در مزارشریف با اختلالات جدی روبهرو بود. در پی این وضعیت، والی طالبان دستور داد که بانکها، اداره تذکره الکترونیکی و چند نهاد مشابه از قطع اینترنت مستثنی شوند.»
به گفته این منبع، اینترنت بانکها ظهر امروز در مزارشریف وصل شده است.
همزمان با تصمیم هبتالله برای قطع اینترنت ادارات و خانهها، چند روز پیش هیئتی به رهبری وزارت اقتصاد طالبان و با حضور مقامهایی از وزارت مالیه و بانک مرکزی به قندهار رفت تا با رهبر طالبان درباره پیامدهای قطع اینترنت دیدار و گفتوگو کند. این هیئت بر این نکته تاکید داشت که تمامی امور این نهادها بهشکل آنلاین انجام میشود و قطع اینترنت پرسرعت، فعالیت و سیستمهای آنها را با اختلال جدی روبهرو میسازد.
گفتوگوهای شرکتهای مخابراتی با طالبان برای حل این مشکل بینتیجه بوده است. منابع گزارش دادند که در جلسهای با حضور نمایندگان شرکتهای خصوصی در وزارت مخابرات و تکنولوژی معلوماتی طالبان، مقامات این وزارت اعلام کردند که سرعت اینترنت تلفنها نیز کاهش مییابد و به ۲ جی محدود خواهد شد.
این منبع آگاه افزود: «در این جلسه تاکید شد که دستور رهبر طالبان غیرقابل تغییر است و در تمام ولایتهای افغانستان اجرا خواهد شد.»
وزارت مخابرات طالبان اعلام کرده که هر شرکتی نیاز به اینترنت وایفای دارد، باید درخواست رسمی ارائه کند و پس از تایید اداره استخبارات و طی مراحل در این وزارت، مجوز دسترسی به اینترنت دریافت خواهد کرد.
وبسایت نتبلاکس، که محدودیتهای اینترنتی را رصد میکند، نیز اختلال در اینترنت افغانستان را تایید کرده است. طالبان دسترسی به اینترنت بیسیم(وایفای) را در ولایتهای قندهار، ارزگان، هلمند، نیمروز و بلخ قطع کردهاند.
از این اینترنت در خانهها، ادارات و شرکت ها استفاده می شود.
طالبان در حالی اینترنت را در افغانستان قطع کرده که طی چهار سال گذشته همواره ادعا کرده شرایط برای سرمایهگذاری در این کشور بیش از هر زمان دیگری مهیا است. مقامات طالبان اخیراً در نشستی در کابل از سرمایهگذاران خارجی دعوت کردند تا در افغانستان سرمایهگذاری کنند.
با این حال، این گروه خدمات اینترنتی را که یکی از نیازهای اساسی سیستم بانکداری و ارتباطات در دنیای مدرن است، متوقف کرده است.
در دو دهه حضور جامعه بینالمللی در افغانستان، خدمات اینترنتی در این کشور پیشرفت چشمگیری داشت و چندین شرکت بزرگ مخابراتی و اینترنتی در آن فعالیت میکنند.
همزمان با انتقادهای شدید نخست وزیر پاکستان از حمایت طالبان از شبه نظامیان این کشور، احمد شکیب، سفیر طالبان در پاکستان دیدار با سیاستمداران مخالف حکومت شهباز شریف را افزایش داده است.
او روز سهشنبه با اسد قیصر، رئیس سابق مجلس پاکستان، و افراسیاب ختک، رهبر حزب عوامی نشنل، دیدار کرد.
برخی از این مقامها، از جمله علی امین گنداپور، وزیر اعلای خیبرپختونخوا به عمران خان، رهبر زندانی تحریک انصاف و از مخالفان سرسخت شهباز شریف و ارتش پاکستان، نزدیک اند.
خبر دیدارهای سفیر طالبان نشان میدهد که او در چند ماه گذشته با مقامهای رسمی حکومت پاکستان دیدار نکرده است که نشان دهنده عدم تمایل حکومت شریف برای تعامل با سفیر طالبان در پاکستان است.
برخی تحلیلگران دیدارهای پیوسته احمد شکیب با اپوزیسیون را به لابیگری با مخالفان شهباز شریف برای منافع حکومت طالبان تعبیر کرده اند. این دیدارها نشان میدهد که مخالفان، به ویژه سیاستمداران نزدیک به عمران خان، روابط نزدیک با طالبان را در دستور کار خود قرار داده اند.
همزمان با افزایش حملات مرگبار شبه نظامیان به نیروهای پاکستانی در خیبرپختونخوا، عمران خان، رهبر زندانی حزب تحریک انصاف، خواستار گفتوگو و همکاری با طالبان افغان شده و از علی امین گنداپور، وزیر اعلی ایالت خیبرپختونخوا خواست که برای مذاکره با طالبان به افغانستان برود. اما، حکومت پاکستان پاسپورت گنداپور را باطل کرد.
با این حال، گنداپور به سفارت طالبان در اسلامآباد رفت و درباره همکاریهای دوجانبه گفتوگو کرد
همچنین، عمرانخان روز دوشنبه این هفته باردیگر محمود خان اچکزی را موظف کرد که برای میانجیگری به افغانستان برود.
عمران خان گفت که بدون همکاری طالبان افغان و مردم مناطق قبایلی، امکان برقراری صلح در خیبرپختونخوا نیست. اما مقامات پاکستانی گفتهاند که مذاکره با کشورهای خارجی تنها از صلاحیتهای حکومت مرکزی است.
یک معضل اسلام آباد مشارکت جنگجویان افغان در حملات علیه نیروهای پاکستانی است که به طور ملموس تلفات شان پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان افزایش یافته است.
در ۱۶ سنبله، در یک حمله انتحاری بر پایگاه نیروهای پاکستانی در خیبرپختونخوا، پنج انتحارکننده، در پیشاپیش جنگجویان مسلح، شرکت کردند. بنا به اطلاعات منابع امنیتی پاکستان، سه انتحارکننده اهل افغانستان بودند.
علی امین گنداپور، سروزیر خیبرپختونخوا به سفارت افغانستان تحت کنترول طالبان در اسلامآباد رفتزیر
سفیر طالبان همچنین میزبان مولانا فضلالرحمن، رهبر جماعت علمای اسلام و حامی سرسخت طالبان، بود. فضلالرحمن سال گذشته با سفر به کابل تلاش کرد روابط طالبان و پاکستان را بهبود بخشد، اما میانجیگری او ناموفق ماند.
حکومت پاکستان، حزب تحریک انصاف را مسئول وخامت اوضاع امنیتی میداند و معتقد است مماشات با شبهنظامیان در مناطق قبایلی، آنها را جسورتر کرده است. نهادهای تحقیقاتی پاکستان نیز گزارش دادهاند که پس از قدرتگیری طالبان در افغانستان، وضعیت امنیتی در پاکستان رو به بحران رفته است.
شهباز شریف، نخستوزیر پاکستان، به طالبان هشدار داده که بین تیتیپی و اسلامآباد یکی را انتخاب کند. ارتش پاکستان نیز تاکید کرده که طالبان نباید اجازه دهد خاک افغانستان علیه پاکستان استفاده شود. با این حال، طالبان هرگونه حمایت از شبهنظامیان مخالف پاکستان را رد کرده است.
مولانا فضلالرحمن به سفارت افغانستان در اسلامآباد رفت
ملیحه لودی، سفیر پیشین پاکستان در واشنگتن روز گذشته در مقالهای در روزنامه دان نوشت که به رغم سفر معاون نخست وزیر پاکستان به کابل برای بهبود مناسبات با حکومت طالبان، روابط اسلام آباد با این گروه به پایین ترین سطح سقوط کرده است.
او گفت بازگشت سردی به روابط دو طرف ناشی از بی توجهی طالبان به نگرانیهای امنیتی حکومت پاکستان است.
این سردی روابط نشان میدهد که سفیر طالبان راهی به محافل رسمی و سیاسی حکومت پاکستان ندارد و از سوی دیگر اپوزیسیون برای پیشبرد دستورکار، رفتوآمد به سفارت طالبان در اسلام آباد را افزایش داده است و از سفیر طالبان استفاده سیاسی میکنند.
دبيركل سازمان ملل متحد اجازه ندادن به زنان برای شرکت در عملیات کمکرسانی، از جمله در مناطقی چون کنر را احمقانه خواند.
آنتونیو گوترش گفت آنچه طالبان در مورد کار زنان در افغانستان انجام میدهند، «نه تنها تحمل ناپذير بلکه احمقانه است.»
سازمان ملل در ۲۰ سنبله اعلام کرد که طالبان جلو کار امدادگران زن افغان در مناطق زلزلهزده را گرفت. این سازمان گفت که این اقدام طالبان رسیدگی به مردم نیازمند و آسیبپذیر در این مناطق را دشوار کرد.
گوترش روز سهشنبه، در یک نشست خبری در نیویارک در پاسخ به پرسش مریم رحمتی، خبرنگار افغانستان اینترنشنال در این باره گفت: «آنچه در افغانستان جریان دارد نه تنها تحملناپذیر، بلکه کاملاً احمقانه است. جلوگیری از کار زنان در امدادرسانی برای مردم افغانستان، به شدت زیانبار است.» آقای گوترش گفت که این انتقاد از طالبان تنها محدود به کمکرسانی نمیشود امادر وضعیت کنونی سهمگیری زنان در روند امدادرسانی موضوع خیلی با اهمیت است.
او تاکید کرد که حضور زنان در بخش کمکرسانی حیاتی است و بدون آنان، دسترسی به بخش بزرگی از جامعه افغانستان ممکن نیست. به گفته دبیرکل، «ما هرچه در توان داریم مستقیم و با بسیج جامعه جهانی، انجام میدهیم تا طالبان درک کنند که زنان و دختران باید اجازه یابند که در فعالیتهای بشردوستانه سهم بگیرند تا کمکها به نیازمندان برسد.»
دبیرکل سازمان ملل پیشتر نیز بارها از محدودیتهای گسترده طالبان علیه زنان و دختران، از جمله ممنوعیت آموزش و اشتغال، انتقاد کرده بود و آن را مانعی جدی در مسیر ارائه خدمات انسانی و توسعه در افغانستان خوانده بود.
ممنوعیت آموزش و کار زنان در افغانستان از سوی رهبر طالبان پیامدهای عمیق و ویرانگری بر جامعه بهجا گذاشته است. این تصمیم نه تنها آینده میلیونها دختر را از حق آموزش و پیشرفت محروم کرده، بلکه چرخه فقر و عقبماندگی را در کشور تقویت کرده است.
یافتههای افغانستان اینترنشنال و سازمانهای بشردوستانه نشان میدهد که محدودیت طالبان برای خارج شدن زنان از خانه و همچنان جلوگیری از دسترسی امدادگران به آنان در افزایش مرگ زنان آسیب دیده در مناطق زلزلهزده نقش داشته است.
منابع وابسته به طالبان در قندهار به افغانستان اینترنشنال گفتند که وزارتهای مالیه و اقتصاد طالبان و همچنان بانک مرکزی افغانستان با تصمیم رهبر طالبان برای قطع خدمات فایبر نوری مخالفت کردهاند.
این منابع گفتند که چند روز پیش هیئتی به رهبری وزارت اقتصاد طالبان و با حضور مقامهایی از وزارت مالیه و بانک مرکزی به قندهار رفت تا با رهبر طالبان درباره پیامدهای قطع اینترنت دیدار و گفتوگو کند. به گفته آنان، این هیئت بر این نکته تاکید داشت که تمامی امور این نهادها بهشکل آنلاین انجام میشود و قطع اینترنت پرسرعت، فعالیت و سیستمهای آنها را با اختلال جدی روبهرو میسازد.
منابع افزودند که نگرانی از درز اسناد و اطلاعات رسمی به خارج از کشور و نیز نبود کنترول کامل بر شبکه فایبر نوری، از جمله دلایلی بوده که رهبر طالبان برای این تصمیم بیان کرده است. او همچنین به وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی دستور داده است تا از شرکتهای مخابراتی ضمانت بگیرد که تمامی مکالمات و دادهها در اختیار طالبان باشد.
طبق گفته منابع، از شرکتهای مخابراتی خواسته شده است «لغات یا کدهای خاص» تعریف کنند و در صورتی که کسی از این لغات استفاده کرد، تمام سوابق و دادههای او در اختیار ریاست عمومی استخبارات طالبان قرار گیرد.
اطلاعات تازه نشان میدهد که پس از بلخ و پنج ولایت دیگر خدمات فایبر نوری مسدود شدن اینترنت بیسیم بهتدریج به دیگر ولایتها گسترش خواهد یافت.
منابع گفتند که شماری از ملاهای تندرو، بهویژه والی بلخ، محمد یوسف وفا و نوراحمد اسلامجار، والی هرات از این تصمیم رهبر طالبان حمایت کردهاند. به گفته آنان، والی بلخ در نشستی گفته است که با قطع اینترنت، اطلاعات ادارهها به دست استخبارات خارجی نمیافتد و محفوظ خواهد ماند.
در کابل نیز شماری از کارمندان تلویزیون ملی گفتند دسترسی کارمندان این نهاد به اینترنت قطع شده است. تنها برای کسانی که ناگزیر به استفادهاند، حساب ویژهای ایجاد میشود که همه فعالیتهای شان بهطور کامل زیر نظارت قرار دارد.
در بلخ، سخنگوی والی طالبان، حاجی زید، گزارش اینترنشنال مبنی بر ممنوعیت استفاده از اینترنت فایبر نوری به فرمان رهبر طالبان را تایید کرد و گفت از این پس «برای جلوگیری از منکرات» از این خدمات استفاده نخواهد شد و آنها به دنبال گزینه بدیل هستند.
منابع مستقل نیز تایید کردند که از حدود سه هفته پیش تاکنون خدمات شرکتهای فایبر نوری در سراسر افغانستان یا قطع شده و یا بهشدت ضعیف است.
باشندگان مزار شریف نیز روز دوشنبه گفتهاند طالبان در این شهر شبکههای وایفای را مسدود کردهاند. مقامهای شرکتهای مخابراتی نیز این موضوع را تایید و اعلام کردهاند که این اقدام به دستور رهبری طالبان صورت گرفته است.
کارشناسان میگویند محدودسازی فایبر نوری و خدمات اینترنتی برای طالبان یک ابزار کوتاهمدت در جهت کنترول جریان اطلاعات دیجیتال است، اما در درازمدت اقتصاد، آموزش و رشد تکنولوژی افغانستان را بهشدت آسیب خواهد زد.
آنان وضعیت نپال را نمونهای میدانند که در آن، ممنوعیت شبکههای اجتماعی به اعتراضهای گسترده مردمی انجامید. در آن کشور پس از مسدود شدن ۲۶ شبکه اجتماعی، جوانان و مردم به خیابانها آمدند و این اقدام را تلاشی برای محدودسازی مبارزه با فساد تلقی کردند. در نخستین روز تظاهرات، ۱۹ نفر کشته شدند و شمار قربانیان بهزودی به ۷۲ تن رسید. در نهایت نخستوزیر کی.پی. شارما اولی استعفا داد، پارلمان منحل شد و نخستوزیر جدیدی قدرت را بهدست گرفت.