عربستان سعودی از به رسمیت شناختن کشور فلسطین توسط بریتانیا، استرالیا، کانادا و پرتگال استقبال کرد. عربستان سعودی این اقدام را نشاندهنده «تعهد جدی کشورهای دوست» و گامی مهم در حمایت از صلح خوانده است.
عربستان سعودی گفته امیدوار است کشورهای دیگر نیز اقدام مشابهی انجام دهند تا مردم فلسطین بتوانند در صلح زندگی کنند.
بریتانیا، استرالیا، کانادا و پرتگال روز یکشنبه دولت فلسطین را به رسمیت شناختند.
انتظار میرود شمار دیگری از کشورها از جمله فرانسه و بلجیم نیز در روزهای آینده در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویارک، کشور فلسطین را به رسمیت بشناسند.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در واکنش گفته است که تشکیل کشور فلسطین، موجودیت اسرائیل را به خطر میاندازد.
کاخ سفید تصویری از دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا و ایلان ماسک، میلیاردر حوزه فناوری و رئیس پیشین اداره بهرهوری دولت را در مراسم یادبود چارلی کرک منتشر کرد. ماسک هم در شبکه اجتماعی اکس، پست کاخ سقید را بازنشر کرد.
دست دادن ترامپ با ماسک و نشستن آنها کنار هم در این مراسم، مورد توجه رسانهها قرار گرفت. پس از کنارهگیری ماسک از دولت و انتقادهای متقابل آن دو از هم، این نخستین بار است که آنان در انظار عمومی در کنار هم ظاهر میشوند.
ماسک بر سر لایحه مالیاتی و بودجه کاخ سفید، که آن را «کاملا دیوانهوار و ویرانگر» خواند، با ترامپ دچار اختلاف شد و انتقادها بین دو طرف در رسانههای اجتماعی ادامه یافت تا اینکه ماسک ترامپ را به ذکر نامش در آنچه «پروندههای اپستین» خوانده میشود، متهم کرد.
در ماه جولای، رئیسجمهور امریکا گفت بررسی خواهد کرد که آیا ایده اخراج ماسک را عملی کند یا نه.
اما یکشنبه ترامپ و ماسک کنار هم در جایگاهی در یک ورزشگاه در گلندیل آریزونا نشستند، در حالی که دهها هزار نفر برای ادای احترام به کرک، که ۱۰ سپتامبر (۱۹ سنبله) در محوطه یک دانشگاه در یوتا با شلیک گلوله کشته شده بود، گرد هم آمدند.
سرگئی آکسیونوف، رئیس تحت حمایت روسیه در شبهجزیره کریمه اعلام کرد که سه نفر در این منطقه در حمله پهپادی اوکراین کشته شدند. وزارت دفاع روسیه تائید کرده که اوکراین روز یکشنبه ۳۰ سنبله با استفاده از پهپادهای مجهز به کلاهکهای انفجاری قوی به کریمه حمله کرده است.
اوکراین تاکنون در این مورد اظهارنظر نکرده است.
اما مقامات روسیه میگویند گزارشهای اولیه نشان میدهد که چندین ساختمان و مرکز آموزشی نیز در شبهجزیره کریمه تخریب شدهاند.
مسکو شبهجزیره کریمه را در سال ۲۰۱۴ از اوکراین گرفت و ضمیمه خاک روسیه کرد.
چند روز پیش هم پهپادهای اوکراینی برای نخستین بار از آغاز جنگ، بندر نفتی پریمورسک – بزرگترین بندر صادراتی روسیه – را هدف گرفتند و فعالیت آن بهطور موقت متوقف شد.
کاخ کرملین پیشتر اعلام کرد که انتظار دارد دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا همچنان به تلاشها برای پایان درگیری و دستیابی به توافق صلح اوکراین ادامه دهد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گفت دونالد ترامپ درباره صلح اوکران «کاملا احساساتی است، اما این قابل درک است.»
دونالد ترامپ اخیرا در سفر به بریتانیا گفت: «پوتین مرا ناامید کرده است.»
افی دفرین، سخنگوی ارتش اسرائیل، با بیان اینکه عملیات علیه حماس عمیقتر به داخل شهر غزه منتقل شده و مقر اصلی آنها را هدف قرار میدهد، اعلام کرد که تاکنون بیش از ۵۵۰ هزار فلسطینی به جنوب نوار غزه منتقل شدهاند.
سخنگوی ارتش اسرائیل یکشنبه با انتشار ویدیویی به زبان انگلیسی گفت: «عملیات ما علیه حماس عمیقتر به شهر غزه رسیده و مقر اصلی آنها را هدف قرار داده است. ما درگیر نبرد هستیم و با تروریستها هم در زیر زمین و هم در سطح مواجهیم.»
او اضافه کرد: «اسرائیل همچنان اطمینان حاصل میکند که مسیرهای خروج برای غیرنظامیان به سمت جنوب نوار غزه و مناطق امن باز بماند. تا کنون، ۵۵۰ هزار نفر به جنوب منتقل شدهاند.»
دفرین تاکید کرد: «ما مشغول درگیری با تروریستها هم بالای زمین و هم زیر زمین هستیم.»
هشدارهای تخلیه
ارتش اسرائیل اعلام کرد هشدارهای تخلیه از طریق پیامهای صوتی و متنی، پرتاب برگههای اطلاعرسانی و تماسهای تلفنی صادر شده است.
بنابر اعلام این ارتش، در جنوب نوار غزه، یک منطقه بشردوستانه برای تخلیهشدگان آمادهسازی شده که شامل گسترش بیمارستانهای صحرایی، تعمیر و اتصال خطوط آب و تاسیسات آبشیرینکن و تامین مداوم غذا، چادر، دارو و تجهیزات پزشکی است.
دفرین گفت: «ارتش اسرائیل به تقویت منطقه انسانی ادامه میدهد و از ساکنان میخواهد از مناطق نبرد خارج شوند. در گذرگاه کرم شالوم، هزاران چادر و اقلام کمکرسانی هماکنون آماده جمعآوری از سوی سازمان ملل و سازمانهای بینالمللی هستند.»
او افزود: «ما از سازمانهای بینالمللی میخواهیم این کمکها را دریافت کرده و مستقیما به مردم غزه تحویل دهند. تنها در هفتههای اخیر، اسرائیل ورود بیش از ۲۴ هزار چادر به غزه را ممکن کرده است. اسرائیل اطمینان میدهد که غیرنظامیان در امان باشند و دسترسی به غذا، سرپناه و دارو برای آنها فراهم باشد.»
حمله حماس به کارمندان سازمان ملل
سخنگوی ارتش اسرائیل گفت که در «هفته جاری، حماس به تیم سازمان ملل آتش گشود و از موترهای سرقت شده سازمان ملل برای جلوگیری از ساخت جادهای جدید برای کامیونهای کمکرسان استفاده کرد».
به گفته او، حماس همچنین «چهار کامیون کمکهای یونیسف را با سلاح سرقت کرد که باعث شد ۲۷۰۰ نوزاد از شیرخشک محروم شوند.»
او گفت: «حماس همچنان به طور خشونتآمیز مانع تخلیه غیرنظامیان از مناطق نبرد میشود. حماس از مردم غزه محافظت نمیکند؛ آنها را قربانی میکند.»
مقامات بهداشتی غزه اعلام کردند که نیروهای اسرائیل یکشنبه چند ساختمان مسکونی دیگر در شهر غزه را منفجر کردند که دستکم ۳۱ فلسطینی کشته و بسیاری دیگر مجبور به فرار شدند.
در آستانه دومین سالگرد آغاز جنگ، اسرائیل شهر غزه را آخرین پایگاه حماس میداند و ارتش این کشور از زمان آغاز حمله زمینی خود به این شهر، برجهایی را که میگوید حماس از آنها استفاده میکرده، تخریب میکند.
اسرائیل اعلام کرده که با گسترش عملیات نیروهایش طی چند روز گذشته در منطقه شهر غزه، ۳۰ شبهنظامی را کشته و سلاحها را شناسایی کرده است.
با بالا گرفتن تنشها میان واشنگتن و کاراکاس، نیکلاس مادورو، رئیسجمهور ونزوئلا خواستار گفتوگو با دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا شد. مادورو در نامهای که یکشنبه از سوی کاراکاس منتشر شد، از ترامپ خواست «در سراسر نیمکره با گفتوگو و درک متقابل صلح برقرار کند.»
رئیسجمهور ونزوئلا همچنین اتهامات امریکا مبنی بر قاچاقچی مواد مخدر بودن را رد کرده است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، نامهای که به ترامپ نوشته شده و تاریخ ششم سپتامبر را دارد، چند روز پس از اعزام ناوهای جنگی امریکا به سواحل ونزوئلا و نخستین حمله این کشور به قایقهای مستقر در ونزوئلا که واشنگتن آنها را حامل مواد مخدر دانسته بود، ارسال شد.
در آن حمله ۱۱ نفر کشته شدند و پس از آن دو حمله دیگر نیز انجام شد.
در این نامه، مادورو که پیروزیاش در انتخابات جولای ۲۰۲۴ از سوی مخالفان و بخش بزرگی از جامعه جهانی «تقلبی» تلقی شد، اتهامات امریکا مبنی بر هدایت کارتل مواد مخدر را «کاملا دروغ» خواند.
او نوشت: «این بدترین خبر جعلی است که علیه کشور ما منتشر شده و بخشی از تشدید درگیری مسلحانهای است که میتواند آسیبهای فاجعهباری به کل قاره وارد کند.»
مادورو تاکید کرد: «رئیسجمهور، امیدوارم بتوانیم با هم این خبر جعلی را شکست دهیم که رابطهای را که باید تاریخی و صلحآمیز باشد، با هیاهو آلوده کرده است.»
بریتانیا، پرتگال، کانادا و آسترالیا روز یکشنبه دولت فلسطین را به رسمیت شناختند و انتظار میرود کشورهای دیگر نیز این هفته در نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویارک چنین کاری کنند. اما بهرسمیت شناختن کشور فلسطین چه معنا دارد و چه پیامدهایی برای فلسطینیها و اسرائیل خواهد داشت؟
وضعیت کنونی دولت فلسطین
سازمان آزادیبخش فلسطین در سال ۱۹۸۸ تشکیل کشور مستقل فلسطین را اعلام کرد و در گام نخست بیشتر کشورهای غیرغربی بهسرعت آن را به رسمیت شناختند. امروزه حدود ۱۵۰ کشور از میان ۱۹۳ عضو سازمان ملل فلسطین را به عنوان دولت مستقل به رسمیت میشناسند، هرچند در عمل کشوری با مرزها و دولت برسراقتدار وجود ندارد.
کشورهای غربی مانند کانادا و بریتانیا امیدوارند که این گام به تحقق طرح دو دولت کمک کند و اسرائیل نتواند سرزمینهای بیشتر فلسطینی را اشغال کند.
امریکا، اصلیترین متحد اسرائیل، با به رسمیت شناختن یکجانبه فلسطین و بدون مشارکت اسرائیل خودداری کرده است. واشنگتن گفته است که دولت فلسطین را تنها به شرط توافق فلسطینیها و اسرائیل بر سر راهحل دو کشوری به رسمیت خواهد شناخت.
هیئتی به نمایندگی از فلسطین در سازمان ملل جایگاه ناظر دارد، اما حق رای ندارد. صرفنظر از شمار کشورهایی که استقلال فلسطین را به رسمیت شناختهاند، عضویت کامل در سازمان ملل نیازمند تایید شورای امنیت است.
نمایندگیهای دیپلوماتیک فلسطین در سراسر جهان تحت کنترول «تشکیلات خودگردان فلسطین» فعالیت میکنند. این تشکیلات در سطح بینالمللی بهعنوان نماینده مردم فلسطین شناخته میشود.
تشکیلات خودگردان بر اساس توافقهایی با اسرائیل، در بخشهایی از کرانه باختری خودگردانی محدودی دارد. این نهاد پاسپورت فلسطینی صادر میکند و نهادهای بهداشتی و آموزشی را اداره میکند.
نوار غزه از سال ۲۰۰۷، پس از آنکه حماس طی درگیری کوتاه اما خونین نیروهای فتح و تشکیلات خودگردان به رهبری محمود عباس را بیرون راند، تحت کنترول این گروه قرار دارد.
از آن زمان تاکنون غزه عملا جدا از تشکیلات خودگردان اداره میشود و این وضعیت به دوپارگی سیاسی و نهادی در سرزمینهای فلسطینی انجامیده است.
بیشتر قدرتهای بزرگ به دلیل آنکه بیتالمقدس را پایتخت اسرائیل نمیدانند، سفارتهای خود را در تلآویو مستقر کردهاند. امریکا اما در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ سفارت خود را به اورشلیم یا بیت المقدس منتقل کرد.
در عین حال، حدود ۴۰ کشور دفترهای قنسولی در رامالله (کرانه باختری) یا در شرق بیتالمقدس دارند، منطقهای که الحاق آن به اسرائیل در سطح بینالمللی به رسمیت شناخته نشده و فلسطینیها آن را پایتخت خود میدانند.
این کشورها شامل چین، روسیه، جاپان، آلمان، کانادا، دنمارک، مصر، اردن، تونس و آفریقای جنوبی هستند.
هدف از به رسمیت شناختن کشور فلسطین
بریتانیا، کانادا و آسترالیا پیش از نشست مجمع عمومی سازمان ملل، کشور فلسطین را به رسمیت شناختهاند. کشورهای دیگری همچون فرانسه و بلجیم نیز اعلام کردهاند که همین اقدام را انجام خواهند داد.
کشورهایی مانند بریتانیا میگویند این تصمیم برای فشار بر اسرائیل جهت پایان دادن به حملات ویرانگر علیه غزه، متوقف کردن ساخت شهرکهای یهودی در کرانه باختری و بازگشت به روند صلح اتخاذ شده است.
امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه و نخستین رهبر یک قدرت بزرگ غربی که از این اقدام حمایت کرده، تاکید دارد که این شناسایی باید با تعهد تشکیلات خودگردان به اصلاحات اساسی همراه باشد.
معنای عملی بهرسمیت شناسی
منتقدان به رسمیت شناختن فلسطین را حرکتی عمدتا نمادین میدانند و میگویند که کشورهایی چون چین، هند، روسیه و بسیاری از کشورهای عربی دههها پیش چنین اقدامی انجام دادهاند اما تاثیر محدودی بر وضعیت فلسطینیها و مناقشه فلسطین و اسرائیل داشته است.
به باور آنان، بدون کرسی کامل در سازمان ملل یا کنترول مرزها، توان تشکیلات خودگردان برای روابط دوجانبه بسیار محدود است. اسرائیل ورود کالا، سرمایهگذاری و تبادلات آموزشی و فرهنگی به مناطق فلسطینی را کنترول میکند. این کشور غزه را محاصره کامل دارد و کرانه باختری تحت اشغال آن است.
هیچ میدان هوایی فلسطینی وجود ندارد و کرانه باختری تنها از طریق اسرائیل یا مرز تحت کنترول اسرائیل با اردن قابل دسترس است. اسرائیل همچنین تمامی نقاط دسترسی به نوار غزه را در اختیار دارد.
اسرائیل گفته است که کشوری به نام فلسطین شکل نخواهد گرفت، زیرا تهدید امنیتی برای اسرائیلیها خواهد بود. همچنین، حکومت اسرائیل با گسترش شهرکهای یهودی در مناطق اشغالی، عملاً امکان تشکیل دولت فلسطین را به شدت ضعیف ساخته است.
با این حال، حسام زملط، رئیس دفتر فلسطین در بریتانیا میگوید این شناسایی میتواند به ایجاد شراکتهایی برابر منجر شود. وینسنت فین، دیپلومات پیشین بریتانیایی در اورشلیم، معتقد است این اقدام شاید کشورها را وادار کند برخی جنبههای روابط خود با اسرائیل را بازنگری کنند.
او میافزاید در مورد بریتانیا، این میتواند شامل ممنوعیت محصولات تولیدشده در شهرکهای اسرائیلی واقع در سرزمینهای اشغالی باشد، هرچند تاثیر اقتصادی آن بر اسرائیل اندک خواهد بود.
واکنش اسرائیل و ایالات متحده
اسرائیل که با اعتراضات جهانی بر سر جنگ غزه روبهروست، میگوید شناسایی کشور فلسطین پاداشی به حماس برای حملاتی است که جرقه جنگ هفتم اکتوبر ۲۰۲۳ را زد. بنیامین نتانیاهو تاکید کرده است: «کشور فلسطین در غرب رود اردن تشکیل نخواهد شد.»
ایالات متحده با اقدام متحدان اروپایی خود در به رسمیت شناختن فلسطین مخالفت میکند. واشنگتن تحریمهایی علیه مقامهای فلسطینی اعمال کرده و با رد یا لغو ویزاها، مانع حضور محمود عباس و دیگر مقامهای تشکیلات فلسطین در مجمع عمومی سازمان ملل در ۲۳ سپتامبر شده است.
