جوان هلمندی: طالبان را حتی اگر نعمت الهی باشند، نمیخواهیم

چهرههای سیاسی و فکری افغان واکنشهای متفاوتی به بحثهای داغ شبکههای اجتماعی درباره پایگاه و جایگاه اجتماعی طالبان داشتهاند.

چهرههای سیاسی و فکری افغان واکنشهای متفاوتی به بحثهای داغ شبکههای اجتماعی درباره پایگاه و جایگاه اجتماعی طالبان داشتهاند.
ادریس استانکزی، مشاور وزارت داخله در حکومت پیشین نوشت که دیدگاه جوانی را در هلمند درباره حکومت طالبان پرسید و او در پاسخ گفت طالبان حتی اگر نعمت الهی باشند، آن را نمیخواهند.
این فعال سیاسی و مقام حکومت پیشین دیدگاه جوان «پشتون هلمندی» را با ویدیویی از صحبتهای علی امیری، استاد دانشگاه درباره پایگاه اجتماعی طالبان صفحه کاربری اکس خود منتشر کرده است.
حمایت قومی از طالبان یکی از سوژههای داغ مباحث کاربران شبکههای اجتماعی است. طالبان میگوید که از تمام مردم افغانستان نمایندگی میکند، اما منتقدان طالبان را به قومگرایی و انحصارطلبی سیاسی متهم میکنند.
علی امیری، نویسنده کتاب «خرد آواره» در مصاحبهای با «بودا میدیا» که افغانستان اینترنشنال نیز منتشر کرد، میگوید «حتی تبلیغاتی که میگویند طالبان نماینده اقوام قبایل جنوبی و مشرقیاند، نیز دروغ است.» به گفته آقای امیری «طالبان حتی نماینده آنها [پشتونها] هم نیستند.»
این نویسنده و استاد دانشگاه معتقد است که طالبان پایگاه اجتماعی ندارد و هیچ رژیمی به اندازه طالبان بدون پایگاه اجتماعی نبوده است.

سازمان ملل روز یکشنبه گفت که بدتر شدن وضعیت اقتصادی افغانستان، به میلیونها نفر آسیب زده است. به گفته این سازمان، امسال ۲۵ درصد از خانوادهها به دلیل کاهش توان مالی و هزینههای بالای درمان، به خدمات صحی دسترسی نداشتهاند.
ارزیابی سازمان ملل که روز یکشنبه، ۱۶ قوس منتشر شد، نشان میدهد که میانگین درآمد ماهانه هر عضو خانواده نسبت به سال گذشته میلادی ۱۳ درصد کاهش یافته است. کاهش درآمدها باعث شده است که میزان بدهی خانوادهها نیز ۳۰درصد افزایش یابد.
این سازمان در بیانیهاش گفت که قیمت غذا، کرایه مسکن و آب در افغانستان بالا رفته و قدرت خرید خانوادهها کم شده است.
افغانستان پس از خروج نیروهای امریکایی میلیاردها دالر کمک خارجی را از دست داده و به علت حاکمیت طالبان، تحت تحریم قرار گرفته است. در همین حال، روابط اداره طالبان با پاکستان شدیداً پرتنش شده است که این منجر به کاهش شدید مبادلات بازرگانی میان دو کشور شده است.
افغانستان که از نظر واردات غذایی و دارویی به پاکستان وابسته است، باید راههای جدید و ارزان تر برای تامین نیازهای خود پیدا کند. طالبان از شرکتهای افغان خواسته است که مسیرهای هوایی و زمینی جایگزین پاکستان را پیدا کنند اما این نگرانی وجود دارد که مسیرهای جدید بهای کالاها را برای مردم افزایش دهد.
یکی از عوامل فقر خانوادهها، به خصوص در شهرهای بزرگ، محروم شدن زنان از کار و تحصیل بوده است. زنان در دو دهه گذشته توانسته بودند سهم خود را از بازار کار به علت اشتغال در دولت، موسسات خارجی و داخلی و تا حدی بخش خصوصی افزایش دهند. اما، پس از بازگشت طالبان به قدرت، میزان اشتغال زنان به شدت کاهش یافته است.
براساس ارزیابی سازمان ملل، مشارکت اقتصادی زنان در یکسال گذشته اندکی بهبود یافته اما همچنان به دلیل سیاستهای تبعیض آمیز طالبان، آنها عمدتا به کارهای غیررسمی و خانگی مشغول اند.
ممنوعیت کار زنان دسترسی آنها به خدمات درمانی و امدادی را محدود کرده است. این دسترسی به علت کاهش کمکهای بین المللی ده درصد کمتر و بدتر شده است. چنانچه طبق آمار سازمان ملل، سهم خانوادههای افغان از کمکهای امدادی موسسات که شامل خدمات درمانی رایگان و حمایت از مراکز درمانی میشود، از ۳۴ درصد در سال ۲۰۲۴ به ۲۴ درصد در سال ۲۰۲۵ کاهش یافته است.

وزارت امر به معروف طالبان روز یکشنبه گفت که چهار جوان را در منطقه جبرئیل هرات به دلیل «تقلید فرهنگ بیگانه» بازداشت کرده است.
این جوانان که خود را گروه «توماس شلبی» معرفی میکنند، به تقلید از کلیان مورفی بازیگر نقش اول سریال بریتانیایی «پیکی بلایندرز»، با بالاپوش و کلاهپیکدار سیاه، کرتی، یخنقاق و نکتایی در شهر هرات گشتوگذار میکردند.
آنها ویدیوهای خود با این پوشش را در شبکههای اجتماعی بهطور گسترده منتشرکردهاند.
وزارت امر به معروف طالبان گفت که این نوع پوشش با «ارزشهای افغانی و اسلامی» در تضاد است و این جوانان نباید از رفتار غربیها «تقلید بیجا» کنند.
در بیانیه طالبان آمده است که با این جوانان برخورد قانونی شده و «به آنها توصیه شده است.»
یکی از اعضای گروه توماس شلبی به افغانستان اینترنشنال گفت که امر به معروف «پس از انجام نصیحت» آنها را آزاد کرد.
طالبان اعتراف اجباری یکی از این جوانان را منتشر کرده که در آن، او اظهارات امر به معروف در مورد نپوشیدن لباس توماس شلبی را تکرار کرده است.
سریال محبوب پیکی بلایندرز درباره توماس شلبی، رهبر کاریزماتیک و باهوش یک باند قدرتمند خانوادگی در بیرمنگام بریتانیا پس از جنگ جهانی اول است. توماس پس از بازگشت از جنگ با روان زخمی تلاش میکند خانواده خود را از یک گروه خیابانی به یک باند خلافکار بزرگ سیاسی و اقتصادی تبدیل کند.

محکمه عالی طالبان اعلام کرد که ۳۴ نفر را به اتهامهای فروش و قاچاق مواد نشئهآور و جعلکاری، در خوست در محضر عام شلاق زده است. طالبان این افراد را با ۱۰ تا ۳۹ ضربه شلاق مجازات و از یک تا هفت سال به حبس تنفیذی محکوم کرده است.
محکمه عالی طالبان یکشنبه، ۱۶ قوس در خبرنامهای نوشت که محکمه ابتدائیه طالبان در خوست حکم این افراد را تطبیق کرده است.
جزئیاتی درباره هویت افرادی که مجازات شدهاند و روند دادرسی آنها منتشر نشده است.
طالبان تقریبا هر روزه شماری از افراد را به اتهامات مختلف بازداشت و در محضر عام شلاق میزند.
طالبان اجرای مجازاتهای بدنی و اعدام در برابر دیدگان مردم را «تطبیق شریعت» مینامد.
از چهار سال به اینسو صدها نفر در ملأعام شلاق خوردهاند و دستکم یازده نفر نیز اعدام شدهاند.
آخرین اعدام پنج روز پیش در ورزشگاه شهر خوست انجام شد؛ جایی که طالبان ادعا کرد حدود ۸۰ هزار نفر برای تماشای اجرای اعدام حضور داشتهاند.

محمدرضا عارف، معاون اول رئیسجمهور ایران گفته است تهران با توجه به اشتراکات فرهنگی و اقتصادی با افغانستان میخواهد یک برنامه جامع برای توسعه همکاریها با طالبان تهیه کند و دستگاههای دولتی موظف شدهاند پیشنهادهای خود را برای نهایی شدن این برنامه ارائه دهند.
آقای عارف روز یکشنبه، ۱۶ قوس گفت که افغانستان دارای «ویژگیها و اشتراکات فراوان» با ایران است. معاون رئیسجمهور ایران گفته است که تهران دههها میزبان افغانهایی بوده است که «تحت ظلم تفکرات کمونیستی و امپریالیستی» قرار داشتند و ایران همواره سیاست پذیرش «آوارگان افغان» را دنبال کرده و اگر گاهی خللی در روابط ایجاد شده، ناشی از «نگاه حاکم بر افغانستان» بوده است.
معاون اول رئیسجمهور تاکید کرده که روند تحولات اخیر بهگونهای است که روابط دو کشور در حوزههای مختلف میتواند تقویت شود و این آمادگی در ساختار اداری افغانستان، چه در بخش دولتی و چه غیردولتی، بهوجود آمده است. به گفته او، افزایش مبادلات یک سال گذشته و پیامهای ردوبدلشده میان مقامهای دو طرف، نشانه تغییر رویکرد کابل در تعمیق همکاریها با ایران است.
آقای عارف همچنان دستور داده که کمیسیون مشترک همکاریها و وزارت خارجه ایران برنامه جامع توسعه روابط ایران و افغانستان را تدوین کنند و دستگاههای مختلف پیشنهادهای تخصصی خود را در بازه زمانی تعیینشده ارسال کنند تا این برنامه ظرف یک ماه نهایی شود.

یک تحلیلگر پیشین استخبارات امریکا با ابراز تردید نسبت به پرونده جهانشاه صافی، شهروند افغان بازداشتشده در وینزبورو، گفته است اتهامهای طرحشده علیه شهروند افغان با اطلاعات موجود درباره او همخوانی ندارد. صافی روز ۳ دسامبر به اتهام «حمایت از داعش خراسان» بازداشت شد.
بهدنبال بازداشت آقای صافی از سوی اداره مهاجرت و گمرک امریکا، وزارت امنیت داخلی او را به «حمایت از داعش شاخه خراسان» متهم کرد و گفت که او سلاح در اختیار پدر خود قرار داده است؛ فردی که این اداره او را فرمانده یک گروه مسلح در افغانستان معرفی کرده است.
اما منابع آگاه به سابقه همکاری صافی با نیروهای امریکایی میگویند روایت رسمی با گذشته او مطابقت ندارد. به گفته این منابع، صافی بیش از دو دهه در افغانستان در کنار نیروهای امریکایی علیه طالبان و داعش فعالیت کرده و پس از تسلط طالبان از مسیر برنامه «متحدان خوشآمدید» وارد امریکا شده است. این منابع میگویند او در فهرست افرادی قرار دارد که طالبان در خارج از کشور هدف قرار میدهد.
سارا آدامز، تحلیلگر پیشین سیآیای، در ارزیابی خود نوشته است که «پرونده صافی پرسشبرانگیز است» و اطلاعات داخلی داعش شاخه خراسان نشان نمیدهد که او عضو یا حامی این گروه بوده باشد. او گفته است نام صافی در فهرست کسانی دیده میشود که طالبان برای بازگرداندن آنان تلاش میکند و این مسئله باید توسط مقامهای امریکایی بررسی شود.
در واکنش دیگر، سناتورهای امریکایی مارک وارنر و تیم کین گفتهاند که صافی باید از روند عادلانه برخوردار باشد و دولت امریکا باید روشن کند که در صورت بازگرداندن او به افغانستان، چه خطرهایی متوجهاش خواهد بود. آنان هشدار دادهاند که برخورد کلی با مهاجران، بهویژه افغانهایی که در حمایت از نیروهای امریکایی نقش داشتهاند، میتواند پیامدهای خطرناک داشته باشد.
پرونده صافی اکنون در حال بررسی است و مقامهای امریکایی تاکنون توضیح بیشتری درباره مبنای اتهامها ارائه نکردهاند.
