فرماندار منطقه هیرمند در سیستان و بلوچستان میگوید بهرغم محدودیتهای مقطعی، مبادلات مرزی با افغانستان از آغاز سال جاری تاکنون ۴۰ درصد افزایش یافته است. علیرضا شهرکی با اشاره به تردد روزانه حدود ۴۰۰ موتر باربری از گذرگاه میلک، گفت قرار است این رقم به هزار موتر در روز افزایش یابد.
علیرضا شهرکی روز شنبه (۲۲ قوس) تصریح کرد که در مقاطعی از سال بهدلیل بازگشت مهاجران افغان، فعالیت روزانه گذرگاه مرزی میلک کاهش یافته بود، اما اخیرا پس از برگزاری نشست مشترک با هیئت طالبان، مبادلات مرزی دوباره افزایش یافته است.
میلک از گذرگاههای مهم مرزی بین ایران و افغانستان و بخشی از منطقه آزاد تجاری و صنعتی سیستان و بلوچستان است که در محدوده منطقه هیرمند و در نزدیکی ولایت نیمروز افغانستان قرار دارد.
این مقام ایرانی در حالی از افزایش مراودات تجاری با افغانستان خبر داده است که پس از تشدید تنشهای دو سویه بین اداره طالبان و پاکستان و قطع مبادلات تجاری بین دو طرف، طالبان تعاملات تجاری خود را با کشورهای همسایه بهویژه ایران افزایش داده است.
به گفته او: تنها گفتن اینکه «نه منو» [قبول ندارم] یک رویکرد منفعلانه است و مشکلات جدی را حل نخواهد کرد.
آقای درانی در پیامی در شبکه اجتماعی اکس نوشته است که خودداری طالبان از حضور در نشست تهران، که با مشارکت مقامهای ارشد کشورهای همسایه افغانستان و روسیه برگزار میشود، «نمونه دیگری از ناتوانی طالبان در برخورد سیاسی با مسائل منطقهای» است.
وزارت خارجه طالبان روز شنبه اعلام کرد که در نشست تهران شرکت نخواهد کرد. سخنگوی این وزارت گفت که طالبان دعوتنامه این نشست را دریافت کرده، اما تصمیم گرفته که در آن حضور نداشته باشد.
نشست منطقهای تهران درباره افغانستان قرار است روز یکشنبه برگزار شود.
مقامهای ایرانی گفتهاند که کار این نشست میانجیگری میان طالبان و پاکستان نیست. هنوز دستور کار نشست تهران درباره افغانستان علنی نشده است.
در آستانهٔ برگزاری این نشست، سه جریان سیاسی عمده مخالف طالبان، با تشویق تهران، بیانیهای مشترک صادر کردند و از منطقه و جهان خواستند از راهحل سیاسی و گفتوگوهای بینالافغانی برای حل بحران افغانستان حمایت کنند. آنها هشدار دادند که اگر یک حکومت مشروع از طریق گفتوگوهای سیاسی در افغانستان شکل نگیرد، بحران دامن منطقه را خواهد گرفت.
روشن نیست که نشست منطقهای تهران به این درخواست سیاسیون افغانستان پاسخ خواهد داد یا خیر.
منابع محلی در افشار دارالامان میگویند باشندگان این منطقه روز چهارشنبه ۱۹ قوس جسد یکی از ساکنان محل را در گورستانی در نزدیکی وزارت عدلیه به خاک سپردند. در پی این رویداد، ماموران مسلح وزارت عدلیه طالبان از مردم محل خواستند جسد را دوباره از قبر درآورند و به جای دیگری منتقل کنند.
پیش از این نیز تصمیمهای جنجالی وزیر عدلیه طالبان اعتراضهای گستردهای را برانگیخته است. مقامهای طالبان میگویند این وزیر کارهای فراقانونی میکند و به کسی پاسخگو نیست.
زمین شخصی اهل تشیع یا زمین امارتی طالبان؟
این وزارت قبلا به باشندگان محل هشدار داده بود که مردگان خود را در این قبرستان دفن نکنند. طالبان مدعی است که این گورستان در ساحه سبز واقع شده است. ساکنان محل اما میگویند از چندین دهه به اینسو اجساد باشندگان محل را در این قبرستان دفن کردهاند، اما طالبان از آنان خواسته است نبش قبر کنند و بقایای اجساد را به جای دیگری منتقل کنند.
به گفته منابع، باشندگان محل که عمدتاً شیعه مذهباند، روز چهارشنبه در پی ممانعت طالبان دست به اعتراض زدهاند. به گفته آنها، ماموران وزارت عدلیه طالبان دستکم ۳۸ نفر از معترضان، به شمول ملای مسجد و وکیل گذر این منطقه را بازداشت کردند.
در ویدیوهایی که به افغانستان اینترنشنال رسیده، دیده میشود که دهها باشنده این منطقه در جاده دارالامان راهپیمایی میکنند.
یک باشنده محل گفت با گذشت سه روز از بازداشت این افراد، تاکنون از محل نگهداری و وضعیت آنان اطلاعی در دست نیست. به گفته او، باشندگان محل به حوزه ششم و دیگر مراجع مسئول طالبان مراجعه کردند، اما پاسخی دریافت نکردهاند.
باشندگان محل میگویند وزارت عدلیه طالبان زمین مسجد این منطقه را نیز «زمین امارتی» خوانده است. باشندگان محل مدعیاند که زمین مسجد، توسط یک ساکن محل اهدا شده و قباله شرعی دارد.
منابع میگویند این اقدامات به دستور وزیر عدلیه طالبان انجام میشود. به گفته آنان، وزیر عدلیه طالبان تلاش دارد با اعمال این محدودیتها، باشندگان این منطقه را به کوچ اجباری سوق دهد.
جنجال زمین در جنوب غرب کابل
پیش از این باشندگان منطقه سناتوریم در دارالامان کابل نیز، در ۲۸ عقرب گفتند عبدالحکیم شرعی، وزیر عدلیه طالبان باشندگان این محل را با زور از خانههایشان بیرون کرده و خانهها را به خویشاوندان و دوستان خود سپرده است. وزیر عدلیه طالبان در سناتوریم دارالامان زندگی میکند. به گفته منابع، افراد این وزیر طالبان زنان و کودکان را از خانهها بیرون کرده و آنها را وادار به کوچ اجباری کردهاند.
به گفته او، دلیل شرکتنکردن طالبان این است که افغانستان در حال حاضر از طریق سازمانهای منطقهای و چارچوبهای همکاری موجود، روابط فعالی با کشورهای منطقه دارد و در این زمینه به پیشرفتهای قابل توجهی دست یافته است.
تهران در روزهای ۲۵ و ۲۶ قوس میزبان نشست منطقهای درباره «تحولات مرتبط با افغانستان » خواهد بود. یکی از موضوعات این نشست کاهش تنش میان اداره طالبان و پاکستان است.
در این نشست، نمایندگان ویژه کشورهای پاکستان، تاجیکستان، اوزبیکستان، ترکمنستان، چین و روسیه حضور خواهند داشت.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت: «جمهوری اسلامی ایران اهمیت اساسی برای امنیت و ثبات در محیط همسایگی کشورمان قایل است و در همین راستا از هیچ کوششی برای کاهش تنش بین کشورهای منطقه و تقویت تفاهم میان آنها فروگذار نمیکند.»
او با اشاره به تنشهای اخیر میان طالبان و پاکستان گفت: «امیدواریم این نشست بتواند نقشی موثر در جهت تقویت همگرایی و رفع تنشها ایفا کند.»
این نشست در حالی برگزار میشود که روابط طالبان و پاکستان به بحران کشیده شده است. ایران از هنگام وقوع درگیری میان دو طرف بارها بر میانجیگری و کاهش تنشها تاکید کرده، اما تاکنون دو طرف پاسخی جدی به تلاشهای تهران ندادهاند.
یک روز پیشتر، نماینده ایران در سازمان ملل متحد نگرانی کشورش را از گسترش و فعالیت گروههای تروریستی در افغانستان اعلام کرد و گفت که ایران «به صورت مستقیم و فوری» از تحولات افغانستان متاثر است. به گفته او، «بدون تشکیل یک دولت فراگیر ملی، درگیری در افغانستان تشدید خواهد شد.»
پیش از تدویر نشست، جمهوری اسلامی، جریانهای مخالف طالبان را در قالب یک بیانیه مشترک موسوم به «همصدایی احزاب و جریانهای سیاسی افغانستان» گردهم آورد. جریانهای سیاسی افغانستان با تشویق ایران اعلامیه مشترکی صادر کرده و بر حل بحران افغانستان از طریق گفتوگوهای سیاسی تاکید کردند.
