د بلخ لپاره د طالبانو د والي ویاند وايي، بېګا یې د دغه ولایت په بلخ ولسوالۍ کې د یوې «وسلوالې ډلې د شمال زون لپاره مسوول او د هغه ۲ ملګري ووژل.» حاجي زاید وايي، دې کسانو د بلخ لپاره د دوی پر والي او د نورو بریدونو پلان درلود او د دې کار لپاره یې ۵۰ زره ډالر ترلاسه کړي وو.
نوموړی خپل اېکس کې د دې ډلې د استخباراتو له قوله وايي چې دا کسان په دې وروستیو کې له هند او تاجکستان دغه ولایت ته ستانه شوي وو.
حاجي زاید زیاتوي چې دا کسان د بلخ په مرکز مزار شریف کې په ځینې بریدونو کې هم ښکېل و.
نوموړي د دې وژل شویو کسانو د هویت، نومونو او د اړوند ډلې په هکله څه نه دي ویلي.
خو د دوی په مقابل کې په بلخ کې پر داعش سربېره د ملي مقاومت او ازادۍ جبهو په نوم دوه مخالفې ډلې هم فعالې دي.
پاکستاني چارواکي وايي، د اکتوبر په لومړیو کې بې قانونه کډوالو ته د ضرب الاجل تر ټاکلو راهیسې له یو لک څلوښت زرو ډېر کډوال له دغه هېواد وتلي دي، چې ډېری یې افغانان دي. پاکستاني چارواکي وايي، نن د دې نېټې پوره کېدو سره یې د پاتې بې قانونه کډوالو د ټولولو او اېستلو هڅې پیل کړې دي.
په خیبر پښتونخوا کې ځايي کمېشنر نصیر خان نن رویټرز ته ویلي، چې تر یو لک څلور زرو ډېر افغانان د تورخم له لارې خپل هېواد ته ستانه شوي دي.
د هغه په خبره، په دوی کې ځینې له ۳۰ کلونو راهیسې بې سنده پاکستان کې اوسېدل.
د نوموړي په خبره، نامالوم شمېر افغانان هم د چمن له لارې خپل هېواد ته ستانه شوي دي.
پاکستاني چارواکي وايي، په دغه هېواد کې تر یو میلیون او اوو لکو بې قانونه کډوال اوسېږي.
دغو کډوالو ته د ټاکلې نېټې تر پوره کېدو وروسته نن د پاکستان په سترو ښارونو، کراچۍ، اسلام اباد او پېښور کې د بې قانونه مهاجرو د نیولو او افغانستان ته د لېږدولو لپاره عملیات پیل شوي دی.
د طالبانو د کډوالو او ستنېدونکو چارو وزارت وايي، له پاکستان او ایرانه له اوو زرو ډېر افغان کډوال په زور او په خپله خوښه افغانستان ته ستانه شوي دي.
دغه وزارت د سپین بولدک د سرحدي امریت په حواله پر خپل اېکس پانه لیکلي، چې د سه شنبې په ورځ د (لړم ۹مه) ۷۰۰ کورنۍ چې ټولټال ۴۵۰۰ تنو کېږي د سپین بولدک له لارې افغانستان ته ستنې شوې دي.
دغه وزارت وايي، دغه افغان کډوال په زور له پاکستانه شړل شوي دي.
د طالبانو د کډوالو او ستنېدونکو چارو وزارت وايي، افغانستان ته ستانه شوي تازه افغان کډوال یې د ملګرو ملتونو د کډوالۍ عالي سازمان ته د مرستو تر لاسه کولو لپاره ور پېژندلي دي.
همدارنګه د طالبانو د کډوالو او ستېدونکو چارو وزارت وايي، په همدغه ورځ له ایرانه ۳۶۰۸ تنه افغان کډوال افغانستان ته ستانه شوي.
د دوی په خبره، له ایران څخه افغان کډوال په خپله خوښه افغانستان ته ستانه شوي.
له تېرو څو اونیو راهیسې هره ورځ زرګونه افغان کډوال له پاکستانه افغانستان ته ستنېږي، ځکه د دغه هېواد له لوري د هغو افغان کډوالو پر وړاندې جدي عملیات پیل شوي؛ کوم چې د قانوني اسنادو پرته یې هلته ژوند کاوه.
د طالبانو ویاند مرستیال د چهار شنبې په ورځ (د لړم لسمه) پر خپل اېکس پاڼه لیکلي، د ګڼې ګوڼې د مخنیوي او د کډوالو د ستونزو د کمېدو په موخه تورخم ته د کډوالو د ثبت بهیر لپاره تخنیکي ډلې او وسایل رسېدلي دي.
هغه وايي، د کډوالو ستونزو ته د رسېدو کمېسیون ټولو کمیټو خپل فعالیتونه پیل کړي دي.
بلال کریمي لیکلي، د ثبت، تثبیت او هرکلي کمیټې لهخوا لسګونه تخنیکي کسان چې کمپیوټرونه او اړوند وسایل ورسره دي، تورخم ته رسېدلي.
نوموړی زیاتوي، دغه کمیټه به ډېر ژر د ثبت بهیر د ثبتولو په بېلابېلو مرکزونو کې پیل کړي، چې د ګڼې ګوڼې مخه ونیول شي او د کدوالو ستونزې ورسره را کمې شي.
طالبان له هغه وروسته په تورخم او سپین بولدک کې له پاکستانه د راستنېدونکو کډوالو لپاره د چمتوالي خبر ورکوي، چې د پاکستان له لورې په زور د افغان کډوالو د شړلو لړۍ پیل شوې ده.
همدارنګه طالب چارواکي وايي، چې د راستنېدونکو کډوالو ستونزو ته د رسېدو کمېسیون د ټرانسپورټ او روغتیا کمیټو هم خپل فعالیتونه پیل کړي.
د دوی په خبره د روغتیايي ډلو تر څنګ یې سلګونه موټر او وسایل تورخم ته لېږلي دي.
نن چهار شنبه د نومبر لومړۍ نېټه د پاکستان له لورې د افغان کډوالو د اېستلو عملیاتو د پیل لومړۍ ورځ ده.
پاکستان ویلي، چې ۱،۴ مېلیونه هغه افغان کډوال په زور افغانستان ته استوي چې په پاکستان کې د مېشتېدو قانوني اسناد نه لري.
بل خوا افغانستان ته د کډوالو په ستنېدو د کډوالو د اوسېدو او هغوی ته د کاري زمینې د نشتوالي په اړه هم اندېښنې مخ په زیاتېدو دي.
د جمعیت علمای اسلام مشر مولانا فضل الرحمان په خپلې اېکس پاڼه لیکلي، چې د افغان کډوالو د ستنولو موضوع دوه اړخیزه ده. هغه لیکلي:«د افغان کډوالو د ستنولو پر مهالوېش او د تګلارو په اړه دې له افغان حکومت سره خبرې وشي.»
هغه زیاته کړې، ځايي اداره او با نفوذه کسان د ناقانونه تر نامه لاندې په قانوني توګه مېشتو افغانانو ته هم ګوتڅنډنې کوي او د هغوی د پانګو او جایدادونو د نیولو لپاره یې ظالمانه چلند خپل کړی، چې دا به له ګاونډي هېواد سره پر اړیکو منفي اغېزې وکړي.
د دې ترڅنګ د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بینېټ هم په اېکس پاڼه لیکلي، یو ځلې بیا له پاکستانه غواړي چې د افغان کډوالو ډلهییزې اېستنې په اړه خپله پرېکړه بېرته واخلي؛ کنه دا به افغانانو لپاره یو بل «ناورین» رامنځته کړي.
نوموړي ویلي، چې د افغانانو د حقونو د دفاع لپاره به درېږي.
ورته مهال ملګرو ملتونو کې د افغانستان دایمي سرپرست استازي نصیر احمد فایق د افغان کډوالو د اېستلو په برخه کې د پاکستان پرېکړې په اړه اندېښنه څرګنده کړې او د دغې پرېکړې د بېرته اخیستو غوښتنه یې کړې ده.
ښاغلی فایق د ملګرو ملتونو عمومي اسمبلۍ په درېیمه کمیټه کې د وینا پرمهال ویلي، د کډوالو ستنېدل باید د منل شویو نړۍوالو اصولو سره برابر وي.
هغه زیاته کړې، چې په پاکستان کې افغان کډوال «د خپل سرې نیونې او ځورونې» سره مخامخ دي.
هغه له پاکستانه غوښتي، چې د افغانستان اوسني کړکېچن وضعیت ته په کتو دې خپله پرېکړه بېرته واخلي.
د پاکستان حکومت د اکټوبر په درېیمې نېټې افغان کډوالو ته د دغې میاشتې تر پایه پورې ضرب الاجل ټاکلی و، چې ټول ناقانونه کډوال دې په خپله خوښه دغه هېواد پرېږدي؛ کنه نو له قانوني چلند سره به مخ شي.
د پاکستان لهخوا ورکړل شوی ضرب الاجل پایته ورسېده، که څه هم د پاکستان حکومت تېره ورځ اعلان وکړ چې د ناقانونه کډوالو پر وړاندې به عملیات سر له سبا د نومبر په دویمې نېټې پیل کړي؛ خو راپورونه ښیي چې په ځینو ښارونو کې دغه چاره پیل شوې ده.
د تورخم دې غاړې ته طالب چارواکو د دغو کډوالو لپاره دوه لنډمهاله پنډغالي جوړ کړي او هاغاړې ته پاکستاني چارواکو د کډوالو مرکز لنډي کوتل ته لېږدولی دی.
افغانستان ته د تلونکو کډوالو لپاره پاکستاني چارواکو د تورخم پر ځای د کډوالو د راجسترولو مرکز لنډي کوتل ته لېږدولی دی.
د افغان کډوالو د ستنولو په چارو کې پاکستاني چارواکي غني خان رسنیو ته ویلي، چې د ټولو ستنېدونکو کډوالو نوم لیکنه به په همدغه مرکز کې ترسره کېږي، د بایومټریک کولو تر څنګ پر هغوی خوراکي توکي هم وېشل کېږي.
نوموړي ویلي، د دې کار موخه د کډوالو په ستنولو کې د اسانتیاوو برابرول دي.
هغه وايي، دوی سر له ننه ټول جوپړیز دفترونه لنډي کوتل ته لېږدولي دي.
غني خان وايي:« په لومړي سر کې ټول کډوال له موټرو همدلته ښکته کېږي. د دوی د بایومټریک چارو تر څنګ د پلټنو چارې یې هم همدلته ترسره کېږي. د هرې کورنۍ د غړو شمېر هم معلومېږي بیا وروسته دوی په ځانګړو شویو موټرو کې تورخم ته استول کېږي.»
هغه د کډوالو د کډو او کاڼو کودیو په اړه وویل، چې ټول کډوال به په ځانګړو موټرو کې تر تورخمه رسول کېږي او د هغوی کډې به یوازې په هغو لاریو کې تورخم ته رسول کېږي، چې د پاکستان د بېلابېلو برخو څخه بار شوي او یوازې به د دوی د کډو سره موټر چلوونکی وي او دوی به په ځانګړو موټرو کې رسول کېږي.
که څه هم چې نوموړي په دې برخه کې زیات معلومات نه دي ورکړي؛ خو لامل یې د کډوالو په ستنولو کې د اسانتیاوو برابرول یاد کړي.
غني خان دا رنګه وویل، چې د کډوالو لپاره د اوبو بسکټو او تشنابونو اسانتیاوې برابرې شوې او د ناروغانو لپاره د ډاکټرانو یوه ډله هم په سیمه کې فعاله ده.
له دغو څرګندونو داسې ښکاري، چې پاکستاني چارواکي پرته له دې چې د نړۍوالو بنسټونو غوښتنې په پام کې ونیسي بشپړ هوډمن دي، چې افغان کډوال په دوامداره توګه له پاکستانه وباسي او په دې برخه کې یې پریکړه وروستۍ ده.
