د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد وايي، چې د دې ډلې مشر حمدالله فطرت د طالبانو د ویاند د مرستیال په توګه ټاکلی دی.
هبت الله اخوندزاده چې طالبان د خپل مشر په توګه یادوي، په عام محضر کې نه دی څرګند شوی؛ خو د هغه فرمانونه د هغه د ویاندویانو له خوا اعلانیږي.
د رسنیو ملاتړو نړۍوالو بنسټونو خبر ورکړی، چې د اسد په ۱۴۰۰ کې د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته په هېواد کې دننه د بیان ازادي او رسنۍ تر سخت فشار لاندې راغلې دي.
د طالبانو تر کنټرول لاندې په دولتي ادارو کې د اطلاعاتو لاس راسی محدود شوی او طالبان اطلاعاتو ته د لاسرسي حق ته پام نه کوي.
د نړۍوالو سازمانونو رپوټونه ښيي، چې په ۲۰۲۳ کال کې په افغانستان کې د خبریالانو پر وړاندې د تاوتریخوالي لږ تر لږه ۱۱۰ پېښې ثبت شوي، چې له ډلې یې «درې خبریالان په بلخ او یو خبریال په کابل کې» وژل شوي دي.
د خبریالانو او رسنیو د ملاتړ سازمان د شمېرو له مخې؛ په تېر کال کې ۴۰ خبریالان د طالبانو د امنیتي ځواکونو له خوا نیول شوي، چې یو شمېر یې موقتي بند خونو ته لېږدول شوي او یو شمېر یې له څو میاشتې په زندان کې تېرولو وروسته خوشې شوي دي.