اروپايي ټولنې د پاکستان نړیوالې هوايي کرښې ته د الوتنو اجازه ور کړه

د پاکستان دفاع وزیر وايي، اروپايي ټولنې د دغه هېواد له نړیوالې هوايي کرښې یا پي ای اې بندیزونه لرې کړل او له دې وروسته به د دغې ټولنې غړو هېوادونو ته الوت کولی شي.

د پاکستان دفاع وزیر وايي، اروپايي ټولنې د دغه هېواد له نړیوالې هوايي کرښې یا پي ای اې بندیزونه لرې کړل او له دې وروسته به د دغې ټولنې غړو هېوادونو ته الوت کولی شي.
د ۲۰۲۰ په جون کې د پیلوټانو د جعلي اسناد له امله اروپايي ټولنې ته د پاکستان نړیوالې هوايي کرښې پر الوتنو بندیز ولګېد.
خو د پاکستان د دفاع وزیر وايي، اروپايي ټولنې بیا دغه شریکت ته اجازه ور کړې، چې دې وچې ته الوتنې وکړي.
خواجه اصف نن په خپل ټوېټر کې لیکلي، چې د پاکستان د هوايي چلن وزارت د څو کلنو هڅو په نتجه کې نن دې شریکت د اروپايي ټولنې له ټولو شرایطو سره ځان برابر او بېرته یې د الوت اجازه ترلاسه کړه.
ښاغلی اصف دا هم وايي، چې پر دولتي هوايي شرکت سربېره د ایر بلو په نوم د پاکستان یوه بل خصوصي شرکت ته هم د دې ټولنې غړو هېوادونو ته د الوتنو اجازه ور کړل شوې ده.
د اروپايي ټولنې د هوايي خوندیتوب ادارې د ۲۰۲۰ جون پر ۳۰ د پاکستان نړیوالې هوايي کرښې د پیلوټانو د جعلي سندونو د خبر خپرېدو پسې دغې ټولنې ته د دې شریکت پر الوتنو بندیز ولګاوه.
هغه وخت د حکومت په هڅو پسې د همغه کال د جولای تر ۳ د لنډمهال لپاره التونو ته اجازه ور کړل شوه، خو بیا تر اوسه پرې بندیز و.
هغه مهال د پاکستان د هوايي چلن وزیر د خپل هېواد پارلمان ته خبرو کې منلې وه، چې تر ۱۵۰ پیلوټان سندونه نه لري.


د پښتونخوا لپاره د ملي جمهوري غورځنګ مشره بشرا ګوهر له افغانستان انټرنشنل - پښتو سره په ځانګړې مرکه کې ویلي دي، چې طالبانو په پاکستان کې روزنه تر لاسه کړې او دوی د افغانانو ضد پروژه ده.
نوموړې ویلي، امریکا په دوحه کې له طالبانو سره د سولې تړون له مخې له افغان ولس او پښتنو سره لوی خیانت کړی دی.
هغې وویل چې د دې وخت رارسېدلی چې د دوحې تړون لغوه شي او افغانستان ته رښتینې رهبري ورکړل شي.
د بشرا ګوهر په خبره چې پاکستان د نړۍوالو نیابتي جګړو ټېکه دار دي او په لوی لاس کوښښ کوي چې پښتانه وځپي.
نوموړې وايي، تر هغې چې د پاکستان ریاست په خپل سیاست کې تغیر رانه ولي تر هغې به په افغانستان او پښتونخوا کې وضعیت خراب وي.
د ملي جمهوري ګوند د پښتونخوا مشره په پاکستان کې له افغان کډوالو سره روان چلند غندلی او زیاته کړې ده، چې د پاکستان د حکومت چلند د ټولو بشري قوانینو خلاف دی.
په اسلام اباد کې تر وروستیو لاریونونو وروسته د پاکستان د کورنیو چارو وزارت اعلان وکړ، چې له اسلام اباد څخه دې افغان کډوال ووځي او یا هغه افغانان چې غواړي اسلام اباد کې پاتې شي باید د این او سي سند له ځان سره ولري.

پښتون شاعر انور شاه بورا په یوه ویډیویي وینا کې وايي، پر کور یې د پاکستان د پوځ ډرون الوتکې برید کړی دی. ځايي سرچینو د افغانستان انټرنشنل ته وویل چې په دغه پېښه کې د انور شاه بورا یو کوچنی زوی وژل شوی او د هغه د میرمن په کډون ۶ تنه نور ټپیان شوي دي.
ځايي سرچینو نن جعمې په ورځ «د لیندۍ۹مه» وویل چې دغه پېښه تېره شپه د مومندو ولسوالۍ امبار کې د اتمان خېل په نوم کلي کې شوې ده.
د معلوماتو پر بنسټ د دې پېښې په ژوبلو کسانو کې پنځه ماشومان او یوه ښځه شامله ده.
په یوه ویډیویي وینا چې په هدایره کې د ژول شوي ماشوم د جنازې ادا کولو پرمهال ثبت شوې ده، پښتون شاعر انورشاه بورا وايي چې د ده پر کور ډرون الوتکې برید کړی دی.
انور شاه بورا په دې ویډیويي پېغام کې وویل:« د ماخستن لمانځه باندې ولاړ وم، ډرون د کور پر سر ولاړه وه، کله چې راښکته شوه ټول ښځې او ماشومان یې په تماشه ول چې برید پرې وشو.»
تر دې پيښې وروسته په ټولنیزو رسنیو کې د پاکستان د څارګرو ادارو اړوند په تبلغاتي اکونټونو کې دا یو لاسي بم برید ښودلی شوی دی هغه څه چې انور شاه بورا یې ردوي او له خلکو غواړي چې حققت بیان کړي.
تر دې دمه د پاکستان امنیتي ادارو ددې برید په اړه په رسمي ډول څه نه ډی ویلي.
په وروستیو کې د جګړې له زیاتېدو سره د پاکستان پوځ د پښتونخوا په بېلابیلو سیمو کې ډرون بریدونو ته زور ورکړی دی.
له ډیورنډ کرښې ته څیرمه یوه سیمه یز خبریال لال وزیر وايي چې په دې وروستیو کې د پاکستان پوځ په بېلابېلو سیمو کې دوولس ډرون بریدونه کړي دي.
لال وزیر:« په قبایلي سیمو کې ترسره شوي وروستي ډرون بریدونو کې زیاتره عام خلک په نښه شوي دي او قربانیان هم عام ولس دی.»
وزیر په دې باور دی چې که حالت په داسې ادامه پیدا کړي نو په راتلونکي کې به د سیمې خلک ملي پاڅون وکړي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو د ادارې د شمېرو له مخې په پاکستان کې د افغان کډوالو شمېر درې نیم میلیونو ته رسېږي. د دوی په منځ کې، یو میلیون ۴۰۰ زره افغانان د پي او ار د استوګنې کارت لري او نور ۸۰۰ زره افغانان بیا د اې سي سي کارتونه لري، خو ۶۰۰ زره افغان کډوال د اوسیدو اسناد نه لري.
پاکستانۍ ورځپاڼې "بزنس ریکارډر" د جمعې په ورځ د لیندۍ د میاشتې په نهمه د ملګرو ملتونو د کډوالو د ادارې په حواله لیکلي دي چې د طالبانو له خوا د افغانستان د واک تر نیولو وروسته ۷۰۰ زره افغانان چې پاکستان ته داخل شوي، په پام کې لري چې له پاکستانه بل هېواد ته ولاړ شي.
د ۲۰۲۳ کال په نومبر میاشت کې د پاکستان حکومت د استوګنې له اسنادو پرته د کډوالو جبري ایستل پیل کړل، چې له امله یې د افغان ستنېدونکو لپاره اقتصادي ستونزې او سخت رواني فشارونه زیات شوي دي.
ډیری ستنېدونکو دا چلند د "توهین وړ" وباله او د دوی د شخصي ملکیتونو د ضبط کولو خبرونه یې تایید کړل.
له بلې خوا د نړیوالو سازمانونو د راپور له مخې، په افغانستان کې له شلو میلیونو ډېر خلک له بې وزلۍ سره مخ دي.
په ورته وخت کې، د طالبانو واکمنۍ د دې لامل شوې چې ډیری مرستندویه سازمانونو د "بشري حقونو او د ښځو او نجونو د حقونو ضد" پالیسیو له امله خپل فعالیتونه ودروي یا د پام وړ کم کړي دي.
د پاکستان د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي د چهارشنبې په ورځ د لیندۍ په ۷ مه اعلان وکړ چې د ډیسمبر له ۳۱ وروسته به افغان وګړو ته له رسمي اجازې پرته په اسلام اباد کې د اوسېدو اجازه ور نه کړل شي.
دا څرګندونې په داسې حال کې کېږي، چې د حکومت ضد لاریونونو کې د افغان کډوالو د ګډون ادعا شوې ده.
په کابل کې د پاکستان پخواني سفیر رستم شاه مومند له اسلام اباده د افغانانو د ایستلو په اړه د پاکستان د کورنیو چارو وزارت پر نوې پرېکړې نیوکه وکړه او هغه یې غیر عادلانه وبلله.
نوموړي ویلي چې افغانان په پاکستان کې د داخلي سیاسي اختلافاتو له امله په نښه شوي دي.

د پاکستان د بهرنیو چارو د وزارت ویاندې ممتاز زهرا بلوچ ویلي چې په اسلام اباد کې د عمران خان د پلویانو په لاریون کې افغان وګړي نیول شوي دي. اغلې بلوچ وايي چې د نیول شویو کسانو شمېر او هویت به ډېر ژر د دغه هېواد د کورنیو چارو وزارت له خوا اعلان شي.
د پاکستان د بهرنیو چارو د وزارت ویاندې ممتاز زهرا بلوچ «د لیندۍ ۹مه» په اسلام اباد کې په یوه خبري غونډه کې وویل چې د پاکستان په سیاسي لاریونو کې د بهرنیو وګړو ګډون «غیر قانوني» دی.
هغې ټینګار وکړ، چې بهرنیان باید د پاکستان له سیاسي چارو لرې پاتې شي.
دغې چارواکې په دغو لاريونونو کې د نيول شويو افغانانو شمېر په ډاګه نه کړ.
دا لومړی ځل نه دی چې پاکستاني چارواکو په دغه هېواد کې د لاریونونو پر مهال د افغان ګړو د نیولو اعلان کړی دی.
د تلې په نیمايي کې د دغه هیواد د پخواني لومړي وزیر عمران خان د پلویانو په لاریون کې پاکستاني چارواکو د افغانانو نیول کېدل تاید کړي ول.
هغه مهال د پاکستان د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي ادعا کړې وه چې د تحریک انصاف په لاریون کې افغانان هم شامل وو او ۱۲۰ تنه یې نیولي دي خو د تحریک انصاف چارواکو دا ادعا رد کړه چې ګواکې په لاریون کې افغانانو کډون درلود.
د پاکستان د بهرنیو چارو د وزارت ویاند په وروستیو لاریونونو کې د افغانانو د نیولو اعلان په داسې حال کې کړی، چې د پاکستان حکومت په دې وروستیو کې په دغه هېواد کې د افغان کډوالو د ژوند شرایط سخت کړي دي.
د پاکستان حکومت هم اعلان کړی چې افغان کډوال باید د دغه هېواد په پلازمېنه کې د اوسېدو ځانګړې اجازه ترلاسه کړي.

د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمېشنري وایي، چې دوی دمګړۍ د پاکستان له حکومتي چارواکو سره په خبرو اترو بوخت دي او ښایي ډېر ژر د دغې را ټوکېدلې ستونزې د حل یوه لاره راوباسي.
په اسلام اباد کې د کډوالو عالي کمېشنرۍ (یو اېن اېچ سي ار) تېره ورځ د (لېندۍ ۹ مه) د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، هماغه شان چې پاکستان په تېرو څلورو لسیزو کې د افغان کډوالو سمه مېلمه پالنه کړې؛ لا هم ډاډمن دي چې دغه هېواد به د افغان کډوالو په خوندیتوب کې د تېر په څېر همکاري وکړي.
د دغې خبرپاڼې په یوه برخه کې له افغان کډوالو هم غوښتنه شوې چې: «افغان کډوالو ته هم په کار ده، چې د کوربه هېواد ټولو نافذه قوانینو ته درناوی وکړي او د دغه هېواد په سیاسي حالاتو کې ځان ښکېل نه کړي.»
په اسلام اباد کې د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ ویاند قیصر اپرېدي افغانستان انټرنېشنل پښتو ته وویل:« موږ پوهېږو هغه ننګونې چې حکومت ورسره مخ دی، په ځانګړې توګه د تړلو سیاسي موضوعګانو سره باید افغان کډوال ورته پاملرنه وکړي او د کوربه هېواد قوانین له پامه و نه غورځوي او زموږ غوښتنه د پاکستان له حکومته هم دا ده، چې د پناه غوښتونکو د خوندیتوب لپاره دوام ورکړي.»
دغه اندېښنې له هغه وروسته زیاتې شوې، چې وړمه ورځ د پاکستان د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي وویل چې د روان کال له ډسمبر میاشتې وروسته افغان کډوال په اسلام اباد کې د پولیسو د اجازه لیک پرته نه شي اوسېدای.
خو په اسلام اباد کې ګڼ افغانان وایي، چې دوی تر ډېره په پاسپورټ او ویزو راغلي او د پولیسو له ځانکړې ادارې سره ثبت شوي هم دي.
په اسلام اباد کې د کډوالو یو تن استازی میوند عالمي وایي، چې په سلو کې تر ۹۰ زیاتې کورنۍ ټولې د قانوني اسنادو په لرلو سره دلته قانوني ژوند کوي.
هغه زیاته کړه: «هغه افغانان چې یا ویزې نه لري او یا په ناقانونه توګه دلته راغلي وي، هغوی ته څوک کورونه هم په کرایه نه ورکوي؛ نو زما له نظره دلته هیڅوک ناقانونه نه دي او نه په ناقانونه توګه ژوند کولای شي.»
په اسلام اباد کې ګڼ افغانان نورو هېوادونو ته د مهاجرت د دوسیو د څېړلو په موخه په ډېرو سختو اقتصادي شرایطو کې ژوند کوي.
دوی وایي، که چېرته دوی په زوره اېستل کېږي؛ نو ښایي د دوی د مهاجرت قضیې هم نیمګړې پاتې شي.
سهراب هغه بل کډوال دی چې د څو ورځو بندي کېدو وروسته د پولیسو له زندانه خلاص شوی دی.
هغه افغانستان انټرنشنل پښتو ته وویل: «امریکا ته زما د کډوالۍ ټول پړاوونه بشپړ شوي وو؛ خو زه پولیسو ونیولم، په زندان کې له څو ورځو تېرولو وروسته د یو اېن اېچ سي ار او خپلو دوستانو په همکارۍ راخوشې شوم؛ که زه یې افغانستان ته ستون کړی وای هم به مې د مهاجرت چارې نیمګړې پاتې وې او هم به مې ژوند له خطر سره مخامخ شوی وای.»
دغو اندېښنو له هغې وروسته زور واخیست، چې د نومبر په ۲۴مه نېټه د پاکستان د تحریک انصاف ګوند پلویانو په اسلام اباد کې پراخ لاریونونه وکړل او پولیسو د دغه پراخ اعتراض او لاریون کوونکو د خورولو لپاره په ګڼ شمېر کې لاریون کونکي ونیول.
د اسلاماباد د پولیسو مشر سید ناصر علي رضوي رسنیو ته ویلي، چې د تحریک انصاف ګوند د درې ورځنیو مظاهرو په ترڅ کې یې شاوخوا ۱۰۰۰ کسه نیولي چې له ۵۰ زیات یې افغانان دي.
خو په پاکستان کې مېشت افغان کډوال بیا وایي چې دوی په هېڅ ډول سیاسي فعالیتونو کې ونډه نه لري او هغه کسان چې نیول شوي له لهجې او خبرو یې داسې ښکاري چې ټول د خیبر پښتونخوا پښتانه دي.