د بښنې نړۍوال سازمان د درملنې له خدماتو د یوه افغان کډوال له محرومېدو وروسته له ترکیې غوښتي چې د کډوالو پر وړاندې خپلې سختې پالیسۍ بېرته واخلي او سمدستي د کډوالو لپاره د طبي خدماتو لاسرسی تضمین کړي.
د ترکیې د کډوالۍ ادارې د دغه افغان کډوال د پناه غوښتنې له ردولو وروسته د هغه د دیالیز خدماتو ته لاسرسی پرې کړی دی.
د بښنې نړۍوال سازمان وایي، دغه ۲۹ کلن افغان کډوال چې په شکرې ناروغۍ او د لیدلو په ستونزه اخته دی، د پناه غوښتنې له ردېدو وروسته د درملنې له خدماتو بېبرخې شوی دی.
خو د بښنې نړۍوال سازمان زیاتوي، چې د پناه غوښتنې د ردېدو پر وړاندې د اعتراض له ثبتېدو وروسته باید د طبي خدماتو پرې کېدل موقتي ودرول شي.
د بښنې نړۍوال سازمان ټینګار کړی، چې دا کړنه د ترکیې له نړۍوالو ژمنو څخه ښکاره سرغړونه ده، چې د روغتیايي پاملرنې د لاسرسي حق هم په کې شامل دی.
دغه سازمان له ترکي چارواکو وغوښتل، چې د کډوالو په ځانګړي ډول د ناروغو او زیانمنونکو کسانو د فزیکي وضعیت د لا خرابېدو څخه مخکې لازم اقدامات ترسره کړي او هغوی ته د طبي خدماتو لاسرسی تضمین کړي.
همداراز، د بښنې نړۍوال سازمان له نړۍوالې ټولنې وغوښتل چې د ترکیې پر چارواکو د فشار او ملاتړ له لارې، د کډوالو بشري حقونه یاد او له هغوی ملاتړ وکړي.
د ترکیې حکومت په وروستیو کلونو کې د کډوالو پر وړاندې سخت دریځ غوره کړی او د پناه غوښتونکو حقونه یې محدود کړي دي.
افغان کډوال په ځانګړي ډول هغه کسان چې د ۲۰۲۱ ز کال د اګست له تحول وروسته له افغانستانه وتلي، د ترکیې د کډوالۍ د سختو قوانینو له امله له ګڼو ستونزو سره مخ دي.
ترکیې د دې کډوالو لپاره د پناه غوښتنې پروسه ډېره محدوده کړې او ډېری غوښتنلیکونه ردوي.
د پناه غوښتنې د ردېدو تر څنګ، کډوال له اساسي خدماتو لکه روغتیایي پاملرنې او قانوني مرستو بېبرخې کېږي.
د بښنې نړۍوال سازمان ترڅنګ د بشري حقونو نورې ډلې هم د ترکیې پر حکومت نیوکه کوي، چې کډوال، په ځانګړي ډول ناروغان او زیانمنونکي کسان، له اساسي بشري حقونو څخه محروموي.
افغان کډوال یوازې په ترکیه کې نه، بلکې د ایران په شان هېوادونو کې هم له ورته ستونزو سره مخ دي او د زده کړو په ګډون له روغتیایي او نورونو خدمتونو څخه محروم دي.
د افغان اېواک په ګډون ګنو امریکایي بنستونو خبرداری ورکړی، چې ښايي نن دوشنبه سپینه ماڼۍ دغه پرېکړه اعلان کړي.
له افغانستانه د امریکایي ځواکونو تر وتلو وروسته د هغو افغانانو ژوند له ګواښ سره مخ شو، چې په خپل هېواد کې یې د امریکایي ځواکونو، موسساتو او د امریکا له لوري له تمویل کېدونکو ادارو سره دندې کړې وې.
طالبانو د واک ترلاسه کولو وروسته یو شمېر هغه کسان وژلي او زنداني کړي، چې د امریکا په ګډون یې له بهرنیو ځواکونو یاد ادارو سره دندې کړې دي.
د شمېرو له مخې، په پاکستان کې اوسمهال نږدې «۲۵زره افغانان چې امریکا یې د بیا مېشتېدو غوښتنلیکونه منلي» د ټرمپ د وروستۍ پرېکړې له مخې له یوه نامعلوم برخلیک سره مخ دي.
ټرمپ سپینې مانۍ ته د بیا ځل ننوتو په لومړۍ ورځ امریکا ته د کډوالو د ورتګ هر ډول پروګرامونه وځنډول، چې له امله یې د دوی افغان متحدین هم زیانمن شول.
اوس تازه د افغان اېواک په نوم د کډوالو د ملاتړ یو اېتلاف او امریکایي رسنیو راپور ورکړی، چې ټرمپ به دغه هېواد ته د افغانانو په ورتګ بشپړ بندیز ولګوي.
د دغه بندیز له مخې، به هغه افغانان چې د امریکا قانوني ویزې هم لري؛ دغه هېواد ته به له سفر کولو څخه منع شي.
په پاکستان کې د امریکا د کډوالۍ په تمه مېشت کډوال دغه راپورونو اندېښمن کړی دی.
احمدالله (مستعار نوم) چې اوسمهال په پلازمېنه اسلام اباد کې مېشت دی، د امریکا په مالي ملاتړ یې په ځینو پروژو کې دندې ترسره کړې دي.
هغه افغانستان انټرنشنل سره په خبرو کې د ډونالډ ترمپ وروستۍ پرېکړې ناعادلانه وبللې. احمد همدا راز وېره لري، که ټرمپ رښتیا هم پر افغانانو د سفر بندیزونه ولګوي؛ نو د کډوالۍ ژوند به یې لا ډېر له ستونزو ډک شي.
هغه زیاته کړه:« زه بېخي حیران یم، دا له موږ سره څه کېږي. موږ په افغانستان کې د امریکا د ماموریت ملاتړ وکړ او اوس دا دی راسره ناځواني کېږي او په تش میدان یې پرېښي یو».
دغه افغان کډوال له خپلې پنځه کسیزې کورنۍ سره مېشت دی او له تېرو درېیو کلونو راهیسې سخت اقتصادي مشکلات هم ګالي.
د یوې نادولتي امریکایي موسسې پخوانی کارکوونکی چې نه یې غوښتنل نوم یې په ډاګه شي اوسمهال په راولپنډۍ کې مېشت دی او د ټرمپ تازه بندیزونو یې پر رواني حالت بدې اغېزې کړې دي.
هغه له خپلو دوه لوڼو او مېرمنې سره په یوه اپارتمان کې چې دوه خونې لري ژوند کوي.
هغه وايي، اقتصادي ستونزو او د کډوالۍ قضیې ځنډېدو یې هیلې وژلې دي، چې له همدې کبله نه غواړي د خلکو خبرې واوري.
هغه وویل:« لوڼې مې همدا پوښتنه کوي، چې څه وخت به امریکا ته ځو؟ پلانکی او بېستانکی لاړو؛ خو موږ پاتې یو. زه د دې پوښتنو ځواب نه لرم، نو څه ورته ووایم؟ّ».
د امریکا د کډوالۍ قضیې لرونکي دغه کس زیاته کړه:« اوس بله اندېښنه رالوېدلې. اوازې دي چې ټرمپ په ټولو افغانانو سفرونه بندوي او دا کار به زموږ ټولې هیلې په سیند لاهو کړي».
د هغه یوه لور دیارلس کلنه او بله یوولس کلنه ده، چې په افغانستان کې د طالبانو تر واکمنۍ دمخه یې ښوونځي پیل کړي وو؛ خو اوس په پاکستان کې ښوونځي ته د تګ توان نه لري.
په پاکستان کې مېشت دغه کډوال په دولتي ښوونځیو کې د زدهکړو حق نه لري او په خصوصي ښوونخیو کې بیا ترې میاشتني فیسونه او قانوني ویزې غواړي.
کډوالو افغانستان انټرنشنل سره خبرو کې ویلي، چې له یو لوري د اقتصادي ستونزو له کبله خصوصي ښوونځیو ته اولادونه نشي لېږلی او له بل لوري یې بیا د ویزو مودې هم پای ته رسېدلې دي.
پاکستان ته د طالبانو تر واکمنۍ وروسته راغلي افغان کډوال په دغه هېواد کې د کار کولو حق نه لري او د امریکا په ګډون د لوېدیځو هېوادونو د پناه غوښتنې قضیو په تمه ناست افغانان له بې روزګارۍ هم ځورېږي.
افغانستان انټرنشنل یو افغان کډوال چې د امریکا د بیا مېشتېدو پروګرام ته په تمه دی پېغام پرېښود، څو یې پر وړاندې د شته ننګونو په تړاو وسره خبرې وکړي؛ خو له هغې خوا پېغام کې وویل، شو چې پولیس یې د کور مخته ولاړ دي او نشي کولای وغږېږي.
پاکستان کې له تېرو درېیو میاشتو راهیسې د ناقانونه افغان کډوالو پر ضد کور په کور د پولیسو له لوري د نیول کېدو عملیات روان دي.
دغه عملیات په اسلام اباد او راولپنډۍ ښارونو کې تر بل هر ځایه چټک دي.
د پاکستان د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي وروسته له هغې د دغو عملیاتو د پیل غوښتنه وکړه، چې د دغه هېواد امنیتي ادارو خبرو ورکړ چې د پخواني لومړي وزیر عمران خان د ګوند تحریک انصاف په ځینو لاریونونو کې افغان کډوالو برخه اخیستې او تاوتریخوالی یې کړی دی.
د هغه دغه ادعاوې که څه هم د افغان کډوالو له لوري د پاکستان کورني سیاسي مسایل وبلل شول او د افغانانو شتون په دې لاریونونو کې رد شوی دی.
تازه د پاکستان لومړي وزیر شهباز شریف په مشرۍ پرېکړه شوې، چې افغانان به د روان زېږدیز کال (د مارچ تر ۳۱مې نېټې) پورې له اسلام اباد او راولپندۍ څخه وځي.
د دغه پرېکړې له مخې به ناقانونه افغانان نیول کېږي او افغانستان ته به شړل کېږي؛ خو هغه افغانان چې یوازې په قانوني ویزو اوسېږي له پلازمېنې او راولپندۍ ښارونو څخه به اېستل کېږي.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار تېره اونۍ وویل، ښايي هغه افغانان هم له خپل هېواد څخه وباسي چې امریکا یې د پناه غوښتنې قضیې رد کړې یا ځنډولې دي.
د امریکا پخوانیو افغان متحدینو افغانستان انټرنشنل سره خبرو کې د پاکستان د دغه پرېکړې څخه ژوره اندېښڼه څرګنده کړه.
د پاکستان د دغو پرېکړو له امله اوس په اسلام اباد او راولپنډۍ ښارونو کې د کورونو ځینو مالکانو افغان کرایه دارو ته خبرداری ورکړی، چې د دوی کورونه ورته خالي کړي.
همدا راز په دغو ښارونو کې اوس په اسانۍ پاکستانیان د پولیسو له وېرې افغانانو ته په کرایې کورونه هم نه ورکوي.
په پاکستان کې مېشت د امریکا پخواني متحدین له یاد هېواد او ډونالډ ټرمپ غواړي، چې دوی ته دې د سفرونو د بندیز او د کډوالۍ د ځندېدلو پروګرامونو په برخه کې معافیت ورکړي.
احمدالله وایي: «موږ ورسره افغانستان کې مرسته وکړه، اوس باید امریکا په دې سختو حالاتو کې موږ پرېنږدي او که پولیسو افغانستان ته ډیپورټ کړو ؛نو موږ د مرګ له ګواښ سره مخ یو».
د امریکا دغو پخوانیو متحدینو نیوکې وکړې، چې د دوی سره روان چلند د بشري حقونو څخه ښکاره سرغړونه ده او د عدالت غوښتنې له چیغو سره، سره یې لا هم د قضیو برخلیک نامعلوم دی.
