په داسې حال کې چې په پاکستان کې د افغان کډوالو او کوچیانو برخلیک لا هم ناڅرګند دی، په اسلاماباد کې د طالبانو سفیر سردار احمد شکیب له یوې ډلې کوچیانو سره لیدلي او هغوی د خپلو ستونزو د حل غوښتنه کړې ده.
د یاد پلاوي په وینا، شاوخوا ۳۰ زره کوچیان په پاکستان کې اوسېږي او نږدې ۱۰ لکه پسونه او نور څاروي لري.
دوی د طالبانو له یاد سفیر څخه غوښتي، چې یا دې ورته اجازه ورکړل شي چې خپل مالونه افغانستان ته ولېږدوي او یا دې لږ تر لږه تر راتلونکي اختر پورې پرېښودل شي، ترڅو خپل مالونه یا څاروي وپلوري او له هغې وروسته بېرته خپل هېواد ته ستانه شي.
کوچیانو ټینګار وکړ، چې د پاکستان له لوري کډوالو ته ورکړل شوی وخت خورا محدود دی او دوی نه شې کولای چې په دغه موده کې خپل کاروبار او اموال راټول یا خرڅ کړي.
سره له دې چې د طالبانو سفیر سردار احمد شکیب له کوچیانو سره د دوی د ستونزو د حل ژمنه وکړه، خو تر اوسه هېڅ عملي اقدام نه دی شوی. طالبان په خپلو بهرنیو استازولیو کې اکثرا د «ژمنو» خبره کوي، خو د کډوالو د ژوند د خوندیتوب، د هغوی د مالدارۍ د ساتنې او د بېرته ستنېدو د پروسې په اړه واضیح او عملي تګلاره نه لري.
نیوکه کوونکي وایي، چې د طالبانو ډیپلوماتیک حضور یوازې د رسمیاتو ښودلو لپاره دي، نه د خلکو د واقعي ستونزو د حل لپاره. په داسې حال کې چې د زرګونو افغان کوچیانو ژوند او مالونه له جدي ګواښونو سره مخ دي، د طالبانو سفارتونه یوازې په ژمنو بسنه کوي او هېڅ پایله نه لري.
ظاهر اغبر د دوشبنې په ورځ (د زمري ۲۷مه) په خپل اېکس کې لیکلي، چې په تاجکستان کې د سامانیانو د عمومي تعلیماتو ښوونځي له رهبرۍ سره په کتنه کې یې پرېکړه کړې، چې په ګډه به په افغانستان کې له زده کړو محرومو افغان نجونو ته په انلاین بڼه د زده کړو د دوام زمینه برابره کړي.
د نوموړي په وینا، په تاجکستان کې یې د سامانیانو د عمومي تعلیماتو ښوونځي له رهبرۍ سره په کتنه کې همداراز پرېکړه وکړه، چې په تاجکستان کې له زده کړو پاتې افغان زده کوونکو ته د سویې د ازموینې په اخیستو سره د زده کړو د دوام زمینه برابره کړي.
په تاجکستان کې د سامانیانو د عمومي تعلیماتو د ښوونځي مشرتابه هم ژمنه کړې، چې افغان نجونو ته به د زده کړو د دوام لپاره خپلو همکاریو ته دوام ورکړي.
طالبانو له ۲۰۲۱ کال راهیسې د نجونو پر منځنیو او لوړو زدهکړو بندیز لګولی، ښوونځي یې تړلي او حتی د ښځو زدهکړهییزې ادارې، لکه د طب او قابلګۍ ښوونځي یې هم بند کړي دي. دا بندیزونه نه یوازې د ښځو سواد ته تاوان رسوي، بلکې د ټول هېواد د پرمختګ بهیر یې هم اغېزمن کړی دی.
څه موده مخې یونسکو ویلي، چې باسواده وګړي باید د خپلې پوهې له لارې د ټولنې بدلون ته زمینه برابره کړي، خو دا مهال افغانستان کې ان د لیک لوست اساسي مهارتونه د میلیونونو خلکو له لاسرسي بهر دي. د تېرو شلو کلونو پرمختګونه اوس له منځه تللي او د ټول نسل تعلیمي راتلونکی له ګواښ سره مخ دی.
