ټرمپ: د اوکراین جګړه یوازې په دفاع نه ګټل کېږي

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ، داوکراین او روسیې د جګړې په اړه وایي چې د جګړې بریا یوازې د دفاع په وسیله ناشونې او ګټل یې برید ته اړتیا لري.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ، داوکراین او روسیې د جګړې په اړه وایي چې د جګړې بریا یوازې د دفاع په وسیله ناشونې او ګټل یې برید ته اړتیا لري.
ټرمپ په خواله رسنۍد جګړې وضعیت د ورزشي لوبو له بېلګې سره تشبیه کړی او لیکلي یې دي: «دا داسې ده لیکه یو لوی ټیم چې قوي دفاع لري، خو اجازه نه لري برید وکړي. په دې حالت کې هېڅ د بریا امکان نه شته. د اوکراین او روسیې حالت همداسې دی.»
هغه د جو بایډن پر تګلارو سختې نیوکې کړي او هغه یې «فاسد او نالایق» بللی دی.
د ټرمپ په وینا، بایډن یوازې د اوکراین دفاع ته اجازه ورکړې وه، خو جګړې ته یې نه دی پرېښی چې دا کار د ستونزو او ناکامۍ لامل شوی دی.
ټرمپ ټینګار کړی چې که دی ولسمشر وای، دا جګړه هېڅکله نه پیل کېده.
هغه وویل: «چانس یې صفر و. موږ په یوه جالب وخت کې داخل شوي یو.»
د امریکا ولسمشر همداراز څرګنده کړې، که د روسیې او اوکراین ترمنځ سیاسي حل ناشونی وبلل شي، ښايي د دوو اوونیو په موده کې د جګړې په اړه خپل دریځ بدل کړي.


د امریکا د خزانې وزارت اعلان کړی،چې د کښتیو ۱۳بهرنۍ شرکتونه او ۸تیل وړونکې بېړۍ یې د ایران سره د تړاو له امله تر تازه بندیزونو لاندې راوستي دي.
دغه اقدام د واشنګټن د هغو هڅو برخه ده چې غواړي تهران د بندیزونو څخه د تېښتې مخه ونیسي.
په نوي نوملړ کې د یونان یو وګړی، انټونیوس مارګاریتیس، او همداراز په هانګ کانګ، اماراتو، د مارشال ټاپوګانو او بریتانیا کې د کښتیو ګڼ شرکتونه شامل دي.
د امریکا د خزانې وزیر، سکاټ بسنټ، ویلي چې دغه بندیزونه به د تهران د وسلو د پرمختللو پروګرامونو د تمویل، د ترهګریزو ډلو د ملاتړ او د امریکا او د هغې د متحدینو د امنیت د ګواښ توان کم کړي.
هغه ټینګار وکړ: «د ولسمشر ترمپ په مشرۍ، موږ ژمن یو چې هر هغه څوک چې د ایران د رژیم ملاتړ کوي او د نړیوال امنیت د ګواښ لامل کېږي، حساب ورسره وکړو.»

د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړی استازی محمد صادق خان وایي، چې د بریټانیا له ځانګړي استازي «انډرو مککوبري» سره یې د افغانستان پر روان وضعیت او د سیمې پر امنیتي او سیاسي بدلونونو خبرې کړې دي.
د صادق خان په وینا، دغه لیدنه د پنجشنبې په ورځ ترسره شوې او دواړو استازو د افغانستان د راتلونکې، د سولې او ثبات د ټینګښت، او د سیمې د ګډو ننګونو په اړه خپل نظرونه تبادله کړل.
هغه زیاته کړې، چې د افغانستان اوسنی وضعیت یوازې د دغه هېواد نه، بلکې د ټولې سیمې لپاره مهم دی، ځکه د سولې او ثبات دوام به د سیمهییزې هوساینې لامل شي.
نوموړي ټینګار کړی چې نړیواله ټولنه باید له افغانستان سره تعامل ته دوام ورکړي او د افغانانو د راتلونکې لپاره ګډ ګامونه واخلي.
د بریټانیا ځانګړي استازي «انډرو مککوبري»هم د دغه ناستې پر مهال د افغانستان د ثبات پر اهمیت ټینګار کړی او ویلي یې دي چې د نړیوالې ټولنې دوامداره همکاري کولای شي د افغانستان د خلکو لپاره د سولې او سوکالۍ شرایط رامنځته کړي.
محمد صادق خان په ایکس خواله رسنۍ لیکلي: «نن مې د افغانستان لپاره د بریتانیا له ځانګړي استازي انډرو مککوبري سره لیدنه وکړه. موږ د سیمې د بدلېدونکو حالاتو، د افغانستان د وضعیت او د سولې، ثبات او هوساینې لپاره د نړیوال تعامل د دوام په اهمیت خبرې وکړې.»
د دواړو استازو تر منځ دا لیدنه په داسې حال کې ترسره کېږي چې افغانستان د سختو سیاسي او اقتصادي ننګونو سره مخ دی او د سیمې هېوادونه د ګډو همکاریو پر اړتیا ټینګار کوي.

د اسراییل لومړی وزیر بنیامین نتنیاهو وایي،چې که حماس له اوربند سره منښته هم وکړي، پوځ به د غزې بشپړ کنترول په لاس کې واخلي او جګړه به ډېر ژر پای ته ورسېږي.
نتانیاهو ټینګار وکړ چې «حماس به نور په غزه کې نه پاتې کېږي.»
د اسراییل دفاع وزارت د چهارشنبې په ورځ خبر ورکړی،چې د دغه هېواد دفاع وزیر د غزې د نیولو طرحه تصویب کړې ده.
د راپور له مخې، د دفاع وزیر یسراییل کاټز د نږدې «۶۰زره احتیاطي سرتېرو»د رابللو اجازه هم ورکړې ده.
د دې پرېکړې سره پر حماس فشارونه زیات شوي، په داسې حال کې چې منځګړي د اوربند د یوې نوې طرحې په اړه د اسراییل رسمي ځواب په تمه دي.
بلخوا د اسراییل د دفاع وزیر ویلي،چې هېواد به یې د غزې جګړه د خپلو شرایطو له مخې پای ته ورسوي.

د هند د بهرنیو چارو وزیر جی شنکر وايي، مسکو ته د سفر پرمهال یې د روسیې د بهرنیو چارو وزیر سرګي لاوروف سره د سوداګرۍ، پانګونې، انرژۍ او مهمو مسایلو په اړه خبرې کړې دي. جې شنکر ویلي: «موږ د اوکراین، اروپا، ایران، لویدیځې اسیا، افغانستان او هند نیمه وچې په اړه نظرونه تبادله کړل».
جی شنکر ویلي:«موږ د اوکراین، اروپا، ایران، لویدیځې اسیا، افغانستان او هند نیمه وچې په اړه نظرونه تبادله کړل. همدارنګه په ملګرو ملتونو کې د بریکس، جي ۲۰ هېوادونو، د شانګهای همکارۍ سازمان په اړه مو خبرې وکړې.»
د روسیې او هند د بهرنیو چارو وزارتونو د یادې لېدنې نور جزییات نه دي شریک کړي.
د روسیې د بهرنیو چارو وزارت د یادې لېدنې په اړه د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې په نړیوال ډګر کې د هند او روسیې تر منځ همکاري مانا لرونکې ده.
جی شنکر له سرګي لاوروف سره تر لېدنې وروسته په کریملین کې د روسیې له ولسمشر ولاديمیر پوتین سره هم لېدلي دي.

د روسیې د دولتي اټومي ادارې رییس ویلي، هېواد یې د موجوده سترو نړیوالو ګواښونو له کبله اړتیا لري چې په راتلونکو کلونو کې خپل اټومي ډال نور هم پیاوړی کړي.
د رویټرز د راپور له مخې، الکسي لیخاچوف، چې د روسیې د «روساټوم» ادارې مشر دی، ویلي:«اوسنی جیوپولیټیک وضعیت زموږ د هېواد د وجود پر وړاندې د ستر ګواښ زمانه ده، اټومي ډال، چې توره هم ده، زموږ د حاکمیت تضمین دی.»
نوموړې زیاته کړې:«موږ اوس درک کوو چې دا اټومي ډال باید په راتلونکو کلونو کې نور هم وده ومومي.»
د روسیې او امریکا ترمنځ د اټومي وسلو د نویو سیستمونو د پرمختګ سیالي چټکه شوې، په داسې حال کې چې چین هم په بېساري ډول خپلې اټومي وړتیاوې پراخوي او د بریتانیا او فرانسې تر کچې ډېرې شوې دي.
د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ سږکال د «ګولډن ډوم» په نوم د یوه نوي توغندیز دفاعي سیستم طرحه وړاندې کړه، چې د اسراییل د «ایرن ډوم» له دفاعي سیستم څخه یې په الهام اخیستې. د دې پروژې لګښت نږدې ۱۷۵ میلیارد ډالر اټکل شوی.
دغه دفاعي سیستم به وکړای شي چې بالستیک، هایپرسونیک او کروز توغندي شنډ کړي او د روسیې او چین د احتمالي ګواښونو پر وړاندې د امریکا دفاعي چتر پیاوړی کړي.
خو پوځي کارپوهان وايي، دا ډول سیستمونه نه شي کولی د ټولو توغندیو مخه ونیسي، په ځانګړي ډول د هغو توغندیو چې روسیه یا امریکا یې په پراخه کچه توغولی شي.