د خوړو نړۍوال پروګرام: هره ورځ له ۷۰۰ زرو زياتو افغان ماشومانو ته غذایي مواد وېشو

د خوړو نړيوال پروګرام(ډبلیو ایف پي) ویلي، چې هره ورځ د افغانستان په بېلابېلو ولايتونو کې له ۷۰۰زرو زياتو د ښوونځيو ماشومانو ته په ويټامينونو بډاي بیسکټ وېشي.

د خوړو نړيوال پروګرام(ډبلیو ایف پي) ویلي، چې هره ورځ د افغانستان په بېلابېلو ولايتونو کې له ۷۰۰زرو زياتو د ښوونځيو ماشومانو ته په ويټامينونو بډاي بیسکټ وېشي.
دغه ادارې د خوړو نړیوالې ورځې په مناسبت پر ایکس خواله رسنۍ لیکلي،چې دا ویټامین لرونکي بیسکټ د ماشومانو په ذهني وده او د زدهکړې په بهير کې مرسته کوي.
د «ډبلیو ایف پي» په وينا، د دغو بیسکټو توليد په خپله د افغانستان دننه ترسره کېږي او د توليد په فابريکه کې ډېری مېرمنې په کار ګمارل شوي دي.
په ياد يادښت کې راغلي، په داسې حال کې چې د افغان مېرمنو د کار موندلو فرصتونه ورځ تر بلې راکمېږي، د ښځو استخدام په دې پروژه کې يوه لويه لاسته راوړنه بلل کېږي.
د پروګرام له قوله، په دغو بیسکټونو کې کارېدونکي مواد د ماشومانو انرژي لوړه ساتي او د هغوی د زدهکړې وړتيا زياتوي.
يوه مېرمن چې د بیسکټونو په کارخونه کې کار کوي، وايي: «ډېره خوشحاله يم چې زموږ توليد د هېواد د بېلابېلو سيمو ښوونځيو ماشومانو ته رسېږي».
هغې زياته کړه، دا د ځايي کارکوونکو لهخوا جوړېږي، بستهبندي کېږي او بيا بېلابېلو سيمو ته لېږدول کېږي.
د خوړو نړيوال پروګرام تر دې مخکې، د وږي په ۲۸مه نېټه خبرداری ورکړی و، چې شاوخوا ۵ميليونه افغان ماشومان او ميندې د خوارځواکۍ له ګواښ سره مخ دي، او د افغانستان د لوږې بحران ورځ تر بلې ژورېږي.

د کندهار د سپین بولدک ولسوالۍ اوسېدونکي وایي، د پاکستاني ځواکونو وروستي بریدونه د سیمې خلکو ته نه یوازې د ځاني زیانونو سبب شوي، بلکې د هغوی اقتصادي ژوند یې هم له سختو ننګونو سره مخ کړی دی. د جګړې له امله شاوخوا شل زره کورنۍ له خپلو مېنو بېځایه شوې دي.
د کندهار ولایت د طالبانو د پېښو سره د مبارزې او چمتوالي ادارې مسولین وایي، د جګړې پر مهال په سپین بولدک کې لږ تر لږه لس د موټر پلورنځي زیانمن شوي دي.
د دغه ریاست د معلوماتو له مخې، د جګړې له امله نه یوازې موټر پلورنځي، بلکې د سیمې شاوخوا پنځوس دوکانونه هم تخریب شوي او پکې پرتو وسایلو ته میلیونونه افغانۍ زیان رسېدلی دی.
طالبانو تر اوسه د مالي زیان په اړه دقیق معلومات نه دي وړاندې کړی، خو وایي چې په دې اړه پلټني روانې دي.
د سپین بولدک د موټر پلورنځیو یو مسوول عبدالله وویل: «یو هاوان زموږ په شوروم کې ولګېد، درې موټر یې راخراب کړل. شاوخوا دوه میلیونه افغانۍ تاوان راته رسېدلی دی. اوس مو نه د کار توان شته او نه د جبران وس.»
یو بل د موټر پلورنځي څښتن هم ورته شکایت لري. نوموړی وایي: «هاوان زموږ شوروم ته نږدې ولګېد، څو موټره یې تخریب کړل، موږ ته یې سلګونه زره افغانۍ زیان واړاوه. خلکو له ډاره خپل دوکانونه پرېښي دي.»

بل خوا د سپین بولدک ولسوالۍ له ډیورنډ کرښې سره نږدې سیمو څخه د خلکو بېځایه کېدل هم دوام لري.
د سیمه ییزو چارواکو په وینا، له دغو سیمو څخه شاوخوا شل زره کورنۍ نورو سیمو ته کډه شوې دي.
ډېری دغه کورنۍ د سپین بولدک په هغو سیمو کې مېشتې شوي، چې له ډیورنډ کرښې څخه لرې دي او یوه برخه یې بیا د کندهار ښار ته تللې دي.
د بې ځایه شویو کسانو له ډلې یو تن حاجي احمد وویل: «موږ له خپلو کورونو یوازې د سر ژغورلو لپاره راوتلي یو اوس مو نه سرپناه شته او نه خوراک، ژمی را روان دی که دا ستونزه همداسي دوام ولري نه پوهیږي چې چیري به ځو.»

د کندهار طالب چارواکي وایي، د بشري وضعیت د لا خرابېدو د مخنیوي لپاره د بېځایه شویو کورنیو د ثبت بهیر پیل شوی او که چیري ستونزه رامنځته کیږي هغوی ته به یو کمپ جوړ کړي.
د کندهار له میرویس روغتون څخه سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې د پاکستاني ځواکونو او طالبانو ترمنځ د تیرې ورځې نښتو او د پاکستان د هوايي بریدونو له امله ۴۰ ملکي وګړي وژل شوي او ۱۷۱ تنه نور ټپیان شوي دي.
د افغانستان او پاکستان تر منځ پر ډیورنډ کرښه له اوږدې مودې راهیسې وخت ناوخته جګړې، ډزې او هاواني بریدونه کېږي؛ دا جګړې هغه وخت زیاتې شوې چې پاکستان پر کابل او څو ولایتونو هوايي بریدونه وکړل.
دواړه هېوادونه یو بل د سرغړونو او بریدونو په تورونو تورنوي، طالبانو تل ټینګار کړی چې د پاکستاني ځواکونو له خوا د هاوانونو او توغندیو بریدونه د افغانستان د ملي حاکمیت خلاف عمل دی.
کارپوهان وایي، د دواړو لورو تر منځ د سرحدي کړکېچ دوام نه یوازې د خلکو ژوند اغېزمن کړی، بلکې د سوداګرۍ، راکړې ورکړې او د سیمه ییز اقتصاد د رکود لامل هم شوی دی.

د فریډم په نوم د خبریالانو د حقونو شبکې د پاکستان له حکومت څخه غوښتي، هغه افغان ژورنالیستان چې د امنیتي ګواښونو له کبله په پاکستان کې اوسیږي باید ونه ځوروي. دوی ویلي، چې د بیان ازادي او د خبریالانو خوندیتوب د نړیوالو بشري اصولو مهم اصل دی.
دوی ویلي، چې د بیان ازادي او خبریالانو خوندیتوب د نړیوالو بشري اصولو مهم اصل دی.
یادې شبکې د پاکستان له حکومت څخه غوښتنه کړې، چې افغان خبریالان خوندي کړل شي.
دوی لیکلي: «د پاکستان له حکومته جدي غوښتنه کوو هغو افغان ژورنالستانو ته چې د امنیتي ګواښونو له امله یې پاکستان ته پناه وړې، باید خوندي پناه ورکړل شي او د نیولو یا له ستونزو سره د مخ کولو څخه دې ډډه وشي.»
فریډم شبکه زیاتوي، د طالبانو او پاکستان تر منځ د وروستیو نښتو له امله پاکستان حکومت په افغان کډوالو فشار زیات کړې تر څو یې افغانستان ته ستانه کړي، په داسې حالاتو کې باید افغان خبریالانو ته ځانګړې پاملرنه وکړي.
د وروستیو معلوماتو له مخې، د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ د نښتو له زیاتوالي وروسته په پاکستان کې مېشت افغان خبریالان له زیات خطر سره مخ شوي دي.
فریډم نیټ ورک باور لري چې د بیان ازادي او د خبریالانو خوندیتوب د نړیوالو بشري اصولو مهم اصل دی او د دې اصل نقض نه یوازې د فردي خوندیتوب پر وړاندې دی، بلکې د ازادو رسنیو فعالیت ته هم زیان رسوي.
دغه بنسټ ټينګار کړی: «موږ له پاکستاني چارواکو غواړو چې ژر تر ژره دا مسله جدي ونیسي، ژورنالستانو ته دې خوندیتوب ورکړي او بشري مسولیتونه دې په پام کې ونیسي.»

د ملي مقاومت جبهې ادعا کړې چې د دې ډلې ځواکونو د کندز ولایت په مرکز کې د طالبانو د امر بالمعروف او نهی عن المنکر ادارې مرستیال «قاري بشیر» وژلی او دوه نور طالبان یې ټپیان کړي دي.
د ملي مقاومت جبهې په یوه خبرپاڼه کې چې پر ایکس یې خپره کړې، ویلي دي چې دا برید د تلی په ۲۳مه، د شپې شاوخوا نههنیمې بجې د کندز-بغلان عمومي سړک د ناصري کوڅې په سیمه کې شوی.
په خبرپاڼه کې راغلي: «د ملي مقاومت جبهې زړورو ځواکونو د طالبانو د امر بالمعروف ادارې د مرستیال قاري بشیر موټر په نښه کړ، چې په پایله کې نوموړی له یو بل طالب سره ووژل شو او دوه نور یې ټپیان شول.»
د جبهې په وینا، په دغه برید کې د دوی ځواکونو او ملکي وګړو ته هېڅ زیان نه دی اوښتی.
د طالبانو چارواکو تر اوسه د دغه برید په اړه رسنیو ته څه نه دي ویلي.

د پاکستان لومړي وزیر ویلي، چې اسلاماباد د «مناسبو او عادلانه شرایطو» پر بنسټ خبرو ته چمتو دی. شریف ټینګار کړی چې دوی د واضحو شرایطو پر بنسټ خبرو ته تیار دي، خو که «طالبان دا موده د جګړې د چمتووالي لپاره کاروي، نو دا کار به ونه زغمي».
شهباز شریف دا څرګندونې د چارشنبې په ورځ د فدرالي کابینې په غونډه کې وکړې او ویې ویل، پاکستان له محدودو امکاناتو سره سره له څلوېښتو کلونو راهیسې د شاوخوا څلور میلیونو افغان کډوالو مېلمستیا کړې ده.
هغه وویل: «په افغانستان کې وسله وال زموږ سرتېري، پولیس او عام وګړي وژني. په ۲۰۱۸ کال کې ترهګري له منځه تللې وه، خو وروسته یو شمېر خلکو دغه کسان بېرته پاکستان ته راستانه کړل.»
نوموړي وویل، اوس «د جګړې توپ د افغانستان په میدان کې دی»، خو د طالبانو په غوښتنه د ۴۸ ساعتونو لپاره اوربند شوی، او د قطر هېواد هڅه کوي چې شخړه د خبرو له لارې حل شي.
طالبانو ویلي، چې اوربند د پاکستان په غوښتنه شوی دی.
شهباز شریف ټینګار کړی چې دوی له افغانستان سره د مشروع او واضحو شرایطو پر بنسټ خبرو ته چمتو دي، خو که طالبان دا موده د جګړې د چمتووالي لپاره کاروي، نو دا کار به ونه زغمي.
بل پلو د طالبانو سرچینو ویلي، چې پر پاکستاني ځواکونو برید پر کابل او پکتیکا د پاکستان د هوایي بریدونو «دفاعي ځواب» و.
طالبانو ټینګار کړی چې د پاکستان له لوري د افغانستان د خاورې سرغړونه د منلو وړ نه ده او دوی د خپل حاکمیت د دفاع حق لري.
تازه د پاکستاني طالبانو مشر نور ولي مسید په یوه ویډیو کې ویلي، چې په کابل کې د ده د اوسېدو خبرې تورونه دی او دی د خیبر پښتونخوا ایالت په خیبر ولسوالۍ کې په خپله قبایلي سیمه کې فعالیت کوي.

د هند بهرنیو چارو وزارت ویاند رندهیر جېسوال په کابل کې د یاد هېواد د ډیپلوماټیکې استازولۍ د فعاله کېدو خبر ورکړی. نوموړي ویلي، چې تر راتلونکو څو ورځو به په کابل کې د هند سفارت تخینکي ماموریت چارې د سفارت کچې ته لوړې کړي.
جېسوال د پنجشنبې په ورځ، د تلې ۲۴مه، د یوه خبري کنفرانس پر مهال وویل، چې نوی ډیلی اوس په کابل کې تخنیکي ماموریت لري او دا ماموریت یې د ۲۰۲۲ کال په جون کې پیل کړی و.
د ۲۰۲۱ کال په اکسټ کې پر کابل د طالبانو له واکمنېدو سره هند خپل سفارت وتاړه، خو د ۲۰۲۲ کال په جون میاشت کې یې هلته خپل تخینکي ماموریت بیا پیل کړ.
هند ته د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي د څو ورځني سفر په ترڅ کې دواړو لوریو د ډیپلوماتیکو اړیکو پر لوړیدو او د ګډې کمېټې پر جوړېدو هوکړه کړې ده.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر هند ته خپل سفر تاریخي او له لاسته راوړنو ډک بللی دی.
