افغانستان اینترنشنال
ملا هبتالله، رهبر طالبان با صدور آنچه رهنمودی برای والیان خوانده شده، گفته است افغانهایی که به "بهانه مشکلات سیاسی یا اقتصادی" کشورشان را ترک میکنند برای کسب اقامت به "اسلام و نظام اسلامی" تهمت میزنند.
رهبر طالبان در این توصیهنامه نگرانیاش را از به خطر افتادن ایمان خانوادههای افغان ابراز کرده است.
ملا هبتالله که خود را از انظار عمومی پنهان کرده به والیهای افغانستان توصیه کرده با همکاری علما افرادی را که قصد مسافرت دارند ار رفتن منصرف کنند.
در حدود چهار ماهی که طالبان قدرت را در افغانستان قبضه کرده است، صدها هزار نفر به خصوص نسل جوان و تحصیل کرده، این کشور را ترک کرده و هزاران نفر روزانه بهدنبال پاسپورتاند تا راهی برای خروج از کشور پیدا کنند.
این در حالیاست که بر اساس گزارشها روزانه تا پنج هزار نفر به صورت قاچاق از مرزهای غربی افغانستان، به خصوص نیمروز وارد ایران میشوند. مرزهای سپین بولدک و تورخم نیز وضعیت مشابهی دارند.
در کنار جو خفقان و سرکوبگرانهای که طالبان بهوجود آورده، فقر و بیکاری روز افزون بسیاری خانوادهها را وادار به ترک کشورشان کرده است.
اما در آنچه رهنمودی برای والیها خوانده شده، ملا هبتالله آخندزاده میگوید عقاید، اخلاق و ارزشهای معنوی افرادی که خارج میروند با خطر مواجه میشود.
رهبر طالبان به خصوص به مهاجرت خانوادهها و زنان اشاره کرده که "به کشورهای غربی میروند و در آنجا با مسایل امنیتی و اخلاقی مواجه میشوند.
ملا هبتالله با بر شمردن شماری دیگر از مشکلات مهاجرت برای افغانها گفته که آنها "در مسیر راه و کمپها با حالات بدی مواجه میشوند، که سبب ناراحتی اقارب و هر افغان میشود."
رهبر طالبان افزوده که بهجای اینکه "لیاقت مسلکی" بسیاری از آنها برای رفاه و پیشرفت کشور خرج شود، در خارج صرف کارهای عادی و حتی "کارهای حقیر" میشود.
ظاهرا اشاره عالیترین مقام طالبان به مهاجرت گروهی هزاران کارمند و نیروی با تجربهای است که در طول بیست سال گذشته رشد کردند و بخش بزرگ از سرمایه کاری افغانستان را تشکیل میدادند.
در جریان عملیات تخلیه در کابل بیش از یکصد هزار نفر از همکاران سابق نیروها و سازمانهای خارجی، خبرنگاران، فعالان حقوق بشر و چهرههای برجسته نظامی و ملکی افغانستان را ترک کردند.
در حال حاضر نیز برخی کشورها برنامه خروج کارمندان محلی، خانوادههای شان و افرادی در معرض خطر را از افغانستان ادامه میدهند.
ملا هبتالله به والیها توصیه کرده که با "همکاری مسوولان ذیربط و علما با آنها دیدارهای مستقیم داشته باشند، مشکلات شان را بشنود و برای یافتن راههایحل آنها را کمک کنند."
این در حالی است که بسیاری از نیروهای تحصیل کردهای که در افغانستان ماندهاند بیکارند و شمار دیگر برای نجات خود و خانوادههایشان به کارهای شاقه، دستفروشی و دیگر فعالیتهای به گفته ملا هبتالله، حقیر روی آوردهاند.
در همانحال، طالبان متهماند که به کشتار هدفمند و سر به نیست کردن افسران و نیروهای امنیتی پیشین و مخالفانشان ادامه میدهند.
اکنون این پرسش مطرح میشود که پس چگونه رهبری این گروه امیدوار است با صدور چنین توصیهای مانع از مهاجرت گسترده افغانها شود.
تا زمانی که طالبان از کشتار هدفمند و سر به نیست کردن کارمندان و ماموران نظامی و ملکی حکومت پیشین و فعالان مدنی، خبرنگاران و مخالفان سیاسی خود دست بر ندارند و همچنین زمینه کار و آموزش را برای زنان و دختران افغان فراهم نکنند، و با تشکیل حکومت همه شمول، جلب حمایتهای بینالمللی مانع فروپاشی اقتصادی و اجتماعی افغانستان نشوند، بعید به نظر میرسد که با صدور چنین توصیهنامههای بتوانند بر قصد و تلاش افغانها به مهاجرت به منظور یافتن شرایط بهتر برای زندگی مانع مهاجرت گسترده افغانها تاثیری بگذارند.
این مقامها گفتهاند که عوامل نفوذی طالبان در هیات افرادی با ریش تراشیده، شلوار جین و عینک آفتابی در بیشتر ادارات، از وزارتخانهها گرفته تا دانشگاهها، مراکز تجاری و سازمانهای امداد جا به جا شده بودند.
آنها میگویند زمانیکه اسلحه بهدست گرفتند و برای سقوط شهرها از داخل وارد عمل شدند، همسایهها و همکارانشان متعجب شدند.
مولوی محمد سلیم سعد، از رهبران ارشد طالبان که پیش از سقوط کابل یک گروه عملیات انتحاری و بمبگذاری را در داخل پایتخت ر هبری میکرد میگوید: ما در هر سازمان و ادارهای نفر داشتیم. این واحدها در کابل حضور داشتند و کنترل موقعیتهای استراتژیک را بهدست گرفتند."
مردان مولوی سعد به نیروی بدر شبکه حقانی وابستهاند. این چهره طالبان که بر امنیت میدان هوایی کابل نظارت دارد میگوید: "حتی در دفتری که امروز اداره میکنم نفر داشتیم."
جنگ ۲۰ ساله افغانستان معمولا به عنوان نبرد شورشیان طالبان و نیروهای امریکایی و افغان شناخته میشود اما سرانجام این جنگ را یک شبکه بزرگ زیرزمینی از عوامل شهری برد.
در ۱۵ آگست، زمانی که اشرف غنی از کابل فرار کرد، همین عوامل بودند که کنترل پایتخت را بهدست گرفتند و نیروهای متعارف طالبان، در بیرون شهر بودند.
محمد رحیم عمری، از فرماندهان میانه نیروی بدر یکی از این عوامل مخفی طالبان است.
او در یک تجارت خانوادگی "سوخت" در کابل کار میکرد و روز سقوط کابل برای عملیات فراخوانده شده بود.
او و دوازده نفر دیگر از افرادش ماموریت یافتند یک مرکز استخباراتی را در شرق پایتخت در کنترل بگیرند. بعدا آنها افسرانی را که در مرکز بودند از تخریب کامپیوترها و اسناد موجود بازداشتند.
به همین ترتیب، برخی دیگر از عوامل مخفی ماموریت یافتند کنترل سایر نهادهای دولتی و نظامی از جمله میدان هوایی کابل را بهدست گیرند.
این نیروها پیش از رسیدن جنگجویان طالبان کنترل اطراف میدان هوایی را بهدست گرفتند.
یک عامل مخفی به نام ملا رحیم وظیفه داشت تا امنیت موسسه باستانشناسی افغانستان و گنجینههای موجود در آن را بهدست بگیرد.
مولوی عمری به والستریت جورنال گفته که نیروی بدری هستههای مختلفی ایجاد کرده بود که روی وظایف مختلف، از استخدام جنگجو گرفته تا جمعآوری کمک مالی و تبلیغات کار میکردند.
او میگوید این نیروها حالا یکجا شدهاند و او خودش معاون آمر حوزه ۱۲ پولیس کابل است.
البته موفقیت این عوامل در تقویت موضع و نفوذ شبکه حقانی در درون گروه طالبان کمک زیادی کرده است.
نیروی بدری توسط بدرالدین حقانی تاسیس شد که در حمله هواپیمای بدون سرنشین امریکا در سال ۲۰۱۲ در پاکستان کشته شد و حالا تحت فرماندهی برادرش سراجالدین حقانی است که وزیر داخله طالبان شده است.
کامران یکی دیگر از عوامل مخفی طالبان در کابل است که مسوولیت او امنیت دانشگاه کابل و وزارت تحصیلات عالی بوده است.
این مرد ۳۰ ساله از ولایت میدن وردک میگوید در سال ۲۰۱۷، زمانی که ماستریاش را در رشته ادبیات زبان عربی در دانشگاه کابل میخواند شروع به استخدام نیرو برای طالبان کرده بود.
او به روزنامه والستریت جورنال گفته است که در این مدت حدود ۵۰۰ نفر عمدتا دانشجو را جذب طالبان کرده بود؛ اما برای اینکه شناسایی نشود ریش خود را تراشیده، شلوار جین و دریشی پوشیده و عینک آفتابی به چشم زده بود.
او میگوید بیشتر دوستانش که ریش داشتند هدف قرار گرفتند، بسیاری افراد پایین رتبه بازداش شدند اما او توانسته که این مجموعه را رهبری کند و بازداشت هم نشود.
کامران زمانی که در ماه آگست با اسلحه عرض اندام میکند، آن وقت بسیاری دوستان، همصنفیها و معلماناش متوجه میشوند که او یک طالب است.
کامران که شغل جدیدش رییس امنیت دانشگاه کابل است میگوید: "بسیاری از کارمندان وزارت و تمام کارکنان دانشگاه مرا می شناختند. آنها از دیدن من شگفتزده شدند."
هستههای مشابه طالبان در دیگر شهرهای بزرگ افغانستان نیز فعالیت داشتند.
فرشته عباسی، وکیل افغان میگوید مدتها به مردی که در کنار او در کمپ بارون در نزدیکی میدان هوایی کابل کار میکرد مشکوک بود. تا اینکه یک روز پس از سقوط کابل میبیند این مرد با کلاشنیکوف در تلویزیون ظاهر شد و آنوقت متوجه میشود که او در واقع یک فرمانده طالبان بوده است.
این فرمانده که به اسد مسعود کوهستانی معروف است در مصاحبه با سیانان گفته که زنان باید صورتشان را بپوشانند.
یک نفر آگاه با سابقه کاری آقای کوهستانی میگوید او با یک پروژه که از سوی امریکا تمویل میشد کار میکرد و قبلا هم به عنوان آمر مالی آژانس سازمان ملل کار کرده بود.
مولوی سعد، فرمانده بدری میگوید زمانی که ساعت هفت صبح ۱۶ آگست برای گرفتن کنترل میدان هوایی کابل شدند، در نگاه اول از دیدن افرادی مثل خانم عباسی تکان خوردهاست.
او میافزاید: "دردآور است که ببینی زنان افغان زندگی خود را گذاشته و به خارج فرار میکنند. نسل ۲۰ سال گذشته افغانستان هرگز ما را ندیده بودند و از ما میترسیدند."
ذبیحالله مجاهد، معین وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان، روز یکشنبه در نشستی با مسوولان رسانههای افغانستان به آنها گفت که این گروه در صورتی از رسانهها حمایت میکند که "در چارچوب شریعت سلامی و مطابق شریعت اسلامی نشرات کنند."
سخنگوی طالبان گفت رسانهها باید برنامههایی بر اساس راهنماییهای دین اسلام و شریعت نشر کنند.
در این نشست همچنین وزیر امر به معروف و نهی از منکر طالبان هشدار داد که برخی رسانهها به گفته او برنامههایی در تضاد با شریعت اسلامی و سنتهای افغانی نشر میکنند.
این در حالی است که از زمان روی کار آمدن طالبان در حدود ۱۰۰ روز گذشته، بسیاری از رسانههای غیردولتی افغانستان از کار افتاده یا برنامههای تفریحی و سرگرمی خود را به شدت محدود کردهاند.
محمد خالد حنفی، وزیر امر به معروف و نهی از منکر طالبان هشدار داد که رسانهها نباید فلمهای خارجی نشر کنند که به گفته او مخالف ارزشهای اسلامی و فرهنگ افغانی است.
در پایان این نشست ماموران امر و به معروف و نهی از منکر طالبان اطلاعیهای پیش روی نمایندههای رسانههای گذاشت که فعالیت آنها را محدود به نگاه سختگیرانه این گروه از اسلام و جامعه میکند.
این شیوهنامه از رسانهها میخواهد:
این اطلاعیه شیوهنامه از رسانهها میخواهد:
شرایطی که طالبان برای فعالیت رسانهها وضع کرده، نه تنها بسیار محدودکننده و سختگیرانه است، بلکه مبهم و قابل تفسیر به رای است.
در کنار اینکه برداشت این گروه از شریعت اسلامی، سختگیرانهتر از جامعه اسلامی دیگر است، شرطهای دیگری مانند خودداری از نشر برنامههای توهینآمیز یا مخالف منافع ملی، گنگ و مبهم است.
این گروه در اطلاعیه خود بر رعایت حجاب اسلامی توسط مجریان زن تاکید کرده، بدون اینکه الگوی حجاب مورد نظر خود را روشن کند.
تنها مورد حجاب مورد تایید طالبان که در سه ماه اخیر به نمایش گذاشته شده، زنان سراسر سیهپوش و نقابداری بودند که در اوایل به قدرت رسیدن این گروه، در چند شهر به نفع طالبان و با حمایت آنها تظاهرات کردند و در یک دانشگاه در کابل گردهمایی برگزار کردند.
اگر حجاب مورد نظر وزارت امر و به معروف و نهی از منکر طالبان، چنین پوششی باشد، مجریان زن باید اینگونه در برنامهها ظاهر شوند:
