با سقوط دولت پیشین، حدود ۵۰ هلیکوپتر و هواپیما کمکشده امریکا به افغانستان، به خاک ازبکستان پرواز کردند. همچنین، چند فروند هواپیمای دیگر و چرخبالهای بلک هاک برای جلوگیری از افتادن به دست طالبان به تاجیکستان برده شدند.
رهبران طالبان از آن زمان اصرار کردهاند که این هواپیماها اموال افغانهاست و خواستار بازگشت آنها به افغانستان شدهاند.
ملا محمد یعقوب، وزیر دفاع طالبان در ماه جنوری در مراسمی در کابل گفت که حکومت طالبان هرگز اجازه نخواهد داد که این هواپیماها توسط همسایگان شمالی افغانستان ضبط یا مورد استفاده قرار گیرد.
ملا یعقوب در آن زمان از ازبکستان و تاجیکستان خواست که صبر طالبان را آزمایش نکنند و حکومت این گروه را مجبور نکنند تا گامهای تلافیجویانه ممکن برای بازپس گیری هواپیماها بردارد.
آقای ایرگاشاف، در مصاحبه با بخش انگلیسی صدای امریکا گفته است که ایالات متحده امریکا هزینه این هواپیماها و هلیکوپترها را پرداخت کرده و آنها معتقدند که این تجهیزات مربوط به واشنگتن است که چگونه با آنها برخورد کند.
علیرغم عدم تمایل ازبکستان برای تحویل این هواپیماها به طالبان، این موضوع به دلیل حساسیت روابط ازبکستان و طالبان، دو طرف از پرداختن به این مساله خودداری کردهاند.
مقامات دفاعی امریکا نیز به صدای امریکا تایید کردند که هم ازبکستان و هم تاجیکستان هیچ برنامهای برای تحویل دادن این هواپیما به طالبان ندارد.
سخنگوی وزارت دفاع آمریکا گفته است تا ۲۱ماه اگست سال ۲۰۲۱، ۴۶ فروند هواپیما در ازبکستان و ۱۸ فروند دیگر در تاجیکستان پرواز کرده است.
این هواپیماها شامل بالگردهای Mi-17 UH-60 و همچنین PC-12 ،C-208 ،AC-208 و A-29 هواپیماهای بال ثابت بودند.
در ماههای اخیر، پایگاه خبری درایف گزارش داد که امریکا شماری از هلیکوپترها را از ازبکستان به پایگاه نیروی هوایی ایالات متحده در آریزونا منتقل کردند.
این تجهیزات هوایی توسط یک طیاره کارگوی شرکت امارات از ازبکستان به آمریکا انتقال یافتهاند.
نیروی هوایی ایالات متحده تأیید کرده بود که چرخبالهای Mi-17 وارد پایگاه نیروهای هوایی این کشور در اریزونا شدهاند، اما مقامات امریکا از پاسخ گفتن به این سوال خودداری کرد که آیا این طیارهها قبلا متعلق به نیروهای هوایی افغانستان بوده است یا خیر.
کارشناسان میگویند تصمیم ازبکستان برای عدم تحویل هواپیماها به طالبان، به احتمال زیاد تلاشهای دولت ازبکستان را جهت توسعه مسیرهای تجاری از طریق همسایه جنوبی خود به پاکستان و اقیانوس هند را پیچیدهتر میکند.
عبدالعزیز کاملوف، وزیر خارجه ازبکستان دومین وزیر خارجه بود که دو ماه پس از تسلط طالبان بر افغانستان به کابل سفر کرد و با مقامات طالبان دیدار و گفتگو کرد.
او در این سفر گفته بود که کشورش به تعهدات ترانزیتی، تجاری و انرژی با افغانستان پایبند میماند.