کلمات خامنه‌ای از زبان هبت‌الله آخندزاده

طالبان پس بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید اعلام کرد که خواستار گسترش روابط با ایالات متحده است. با گذشت نزدیک به پنج ماه از ریاست‌جمهوری ترامپ، نه‌تنها نشانه‌ای از افزایش تعامل امریکا با طالبان دیده نشد، بلکه این گروه بیشتر به دامن کشورهای رقیب از جمله جمهوری اسلامی افتاد.

طالبان با پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا امیدوار بود صفحه جدیدی روابط میان این گروه با ایالات متحده باز شود. مقامات این گروه توقع داشتند رئیس‌جمهور جدید امریکا که در دور اول ریاست جمهوری خود توافقنامه دوحه را امضا کرد، سیاست بی‌اعتنایی محتاطانه جوبایدن نسبت به افغانستان را کنار گذاشته و به تعامل با این گروه روی بیاورد.

واگذاری نمایندگی‌های سیاسی افغانستان در امریکا و پذیرش نماینده این گروه به کرسی افغانستان در سازمان ملل از خواست‌های مهمی بود که طالبان توقع داشت با تغییر حکومت در ایالات متحده محقق شود.

سهیل شاهین، رئیس دفتر سیاسی طالبان در دوحه پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا، گفت که این گروه آماده تعامل مثبت با امریکا است. او ابراز امیدواری کرد با روی کار آمدن ترامپ، روابط طالبان با واشنگتن بهبود یابد.

عباس استانکزی، معین سابق سیاسی وزارت خارجه طالبان از دونالد ترامپ به‌عنوان یک فرد «قاطع و با جرئت» ستایش کرد. او از ترامپ خواست سفارت امریکا را در کابل بازگشایی کند و به توافق‌نامه دوحه پابند بماند. سهیل شاهین و سخنگویان این گروه بارها خواستار واگذاری کرسی افغانستان در سازمان ملل به طالبان شدند.

اما نادیده گرفتن خواست‌های طالبان توسط حکومت جدید امریکا، ادامه سیاست خارجی بی‌اعتنایی محتاطانه، تاکید ترامپ بر بازپس‌گیری تسلیحات امریکایی و تعلیق کمک‌های جارجی ایالات متحده سبب شدند که این گروه روابط و تعامل با رقبای امریکا در منطقه را افزایش دهد.

طالبان پس از ناامیدی از تعامل با امریکا، تلاش کرد که روابط دیپلوماتیک و بازرگانی را با چین، روسیه و به‌ویژه ایران گسترش دهد. مقامات طالبان در ماه‌های پسین بارها با مقامات جمهوری اسلامی دیدار کرده و درباره تقویت روابط گفت‌وگو کرد.

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران برای نخستین بار در نزدیک به چهار سال تسلط طالبان بر افغانستان به کابل سفر کرد. او پس دیدار با مقامات طالبان اعلام کرد که «باب تازه‌ای از روابط» ایران با این گروه گشوده شده است.

امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان نیز اخیرا به دعوت عباس عراقچی به ایران سفر کرد و در مجمع گفت‌وگوهای تهران شرکت کرد. او همچنین با مسعود پزشکیان، رئيس‌جمهور ایران ملاقات کرد. وزارت خارجه طالبان به نقل از رئیس‌جمهور ایران نوشت که جمهوری اسلامی آماده است روابط خود را در تمام بخش‌ها با این گروه گسترش دهد.

همچنین عباس استاکزی در اوایل جدی خواهان گسترش روابط تجاری و سیاسی این گروه با چین، روسیه و ایران شد. او ابراز امیدواری کرد که ایران و طالبان با گسترش روابط، به‌گونه مشترک به فشارهای امریکا پاسخ دهند.

موضع‌گیری‌های تند طالبان علیه اسرائیل به عنوان متحد امریکا و مخالف ایران، برگزاری تظاهرات سراسری در افغانستان به حمایت از مردم غزه، از دیگرنشانه‌های نزدیگی این گروه با جمهوری اسلامی و فاصله گرفتن از ایالات متحده است.

طالبان اخیرا برای حمایت از مردم غزه فراخوان تظاهرات سراسری در کشور داد. در تظاهرات این گروه شعارهای مرگ به امریکا، مرگ به اسرائیل، مرگ به حقوق بشر سر داده شد؛ ادبیاتی که عمدتا جمهوری اسلامی علیه امریکا و اسرائیل به کار می‌برد.

یکی از سخنرانان تظاهرات طالبان در ولایت قندوز گفت راه‌حل مشکل نوار غزه «جهاد» و «قتال» است، نه اقدام دیپلوماتیک از طریق سازمان ملل.

سفر آدم بولر، نماینده ویژه رئیس جمهور امریکا در امور گروگان‌ها، به کابل و دیدار با مقامات طالبان اوج رابطه این گروه با واشنگتن بوده است. هیئت امریکایی برای آزادی شهروندان این کشور از بازداشت طالبان به کابل سفر کرد.

فای دی هال و جورج گلزمن، دو امریکایی اند که از زمان به قدرت رسیدن مجدد دونالد ترامپ از زندان طالبان رها شدند.

اما ترامپ کمک‌های خارجی ایالات متحده به افغانستان تحت کنترول طالبان را تعلیق کرد که در نتیجه آن صدها موسسه امدادی بسته شدند. این امر طالبان را با بحران بیشتر اقتصادی مواجه کرد و سبب شد طالبان تشکیلات ملکی و نظامی خود را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

از سوی دیگر، وزیران خارجه پاکستان و طالبان اخیرا به چین سفر کردند و وزارت خارجه چین اعلام کرد که دو کشور روابط دیپلوماتیک خود را از سطح کاردار به سفیر ارتقا می‌دهند. چینن تلاش کرد میان طالبان و اسلام‌آباد میانجیگری و تنش‌ها میان دو طرف را کاهش دهد.

طالبان با گسترش تعامل با ایران و تبعیت از مواضع سیاسی جمهوری اسلامی، علیه امریکا و متحدان آن قرار گرفته‌ است. شعارهای مرگ بر امریکا در تظاهرات طالبان به نظر می‌رسد که با هماهنگی این گروه سرداده شده است. به نظر می‌رسد طالبان از تعامل با امریکا ناامید شده است.

در حکومت پیشین افغانستان برخی از جریان‌های مذهبی طرفدار جمهوری اسلامی تظاهراتی را به حمایت از «قدس و فلسطین» در شماری از شهرها برگزار می‌کردند اما طالبان این روند را متوقف کرد.

هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان در سخنرانی نماز عید امریکا را «ظالم» خواند و به ارزش‌های این کشور تاخت. او در پاسخ به محدودیت‌های اعمال شده بر زنان افغان و نقض حقوق بشر در کشور گفت به زنان افغان «عفت و عزت» داده است.

هبت‌الله امریکا و اسرائیل را به نقض حقوق بشر و کشتن زنان و کودکان در غزه متهم کرد. او به‌طور غیر مستقیم امریکا و اسرائیل را به دشمنی با اسلام متهم کرد و تصریح کرد که هیچ کشور غیراسلامی در جهان مانند فلسطین نابود نشده است.

با این حال، موضع‌گیری‌های اخیر مقامات طالبان به ویژه هبت‌الله آخندزاده، نشان می‌دهد که طالبان با ناامیدی از افزایش تعامل با امریکا، به حمایت جمهوری اسلامی ایران پناه برده‌اند.

همزمان جمهوری اسلامی از نادیده گرفتن طالبان توسط امریکا استفاده کرده و این گروه را به محور سیاست‌های خود سوق داده است.