نادر یاراحمدی، مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت داخله ایران گفته تنها دانشآموزانی که دارای شماره شناسایی و مدارک اقامت هستند میتوانند در مکاتب ثبتنام شوند، چیزی که بسیاری از مهاجران افغان از آن بیبهرهاند.
اما خانوادههایی که با خطر اخراج روبهرو هستند به روزنامه تلگراف گفتهاند که وعده آموزش آنلاین فقط بهانهای برای توجیه اخراج آنان است و هیچ پشتوانهای ندارد.
سازمانملل اعلام کرده است که از اوایل ماه جون، نزدیک به ۴۵۰ هزار مهاجر افغان اخراج شدهاند و روند اخراج همچنان با سرعت فزاینده و بهطور گسترده ادامه دارد.
نفس ۹ ساله همراه با خانوادهاش در شمال تهران، دستور اخراج دریافت کردهاند. آنها وسایلشان را بستهاند و قرار است هفته آینده به افغانستان بازگردند. این خانواده پس از سقوط کابل به ایران پناه آوردند.
پدر نفس به تلگراف گفت: «حالا هر دو دخترم افسردهاند. بهسختی غذا میخورند و شبها با گریه به خواب میروند.»
نفس قرار بود امسال به صنف سوم برود و خواهر ۱۲ سالهاش، ندا، وارد صنف پنجم شود.
پدرش گفت: «این چیزی نیست که شایسته کرامت انسانی باشد. دیگر نگران امنیت خودم در افغانستان نیستم، نگران سرنوشت فرزندانم هستم.»
به گزارش تلگراف، دخترانی که به افغانستان بازگردانده میشوند، بیشاز پیش با خطر ازدواج اجباری روبهرو هستند.
افسانه، ۱۵ ساله، دو ماه پیش به افغانستان بازگردانده شد. حالا خانوادهاش در حال تدارک ازدواج او هستند.
فیروز برادرش، میگوید افسانه در مکتب عملکرد خوبی داشت و میخواست تحصیل را ادامه دهد. اما اکنون پدرشان میخواهد او را به شوهر دهد.
برادرش میگوید: «سعی کردم متوقفش کنم. اما هیچ حقی برای تصمیمگیری ندارم. حالا او دائم گریه میکند.»
پدرشان میگوید که در روستایشان، اگر دختری در این سن ازدواج نکند، «مردم شروع به بدگویی میکنند.»
مهناز، ۱۷ ساله (نام مستعار)، به فکر خودکشی افتاده است.
او میگوید: «به خودکشی فکر کردهام، مردن بهتر از این است که به افغانستان بروم و گرفتار طالبان شوم و نتوانم به مکتب بروم.»
مهناز در ایران متولد شده است، او مدارک قانونی دارد، اما زندگیاش از هشت سال پیش با اعتیاد شدید پدرش از هم پاشید.
او به تلگراف گفت: «پدرم بهشدت معتاد شد و وضعیت خیلی سخت شد. او همه ما را لتوکوب میکرد. یکبار وقتی مواد مصرف میکرد، دستم را سوزاند، هنوز جای آن مانده.» پدرش تلاش کرد خودکشی کند و مادرش پس از سالها خشونت، درخواست طلاق داد. اما بدون سرپرست مرد، مدارک اقامتی آنها باطل شد.
مهناز میگوید: «وقتی مدارکمان باطل شد، من و مادرم تنها ماندیم. میخواستیم به مکتب برویم، درس بخوانیم، به شفاخانه برویم. اما همهجا مدارک میخواستند. گیر افتاده بودیم.»
در نهایت، فرمهای سرشماری جدیدی گرفتند و این به مهناز اجازه داد در مکتب ثبتنام کند و برادر کوچکترش هم ادامه تحصیل دهد.
اما با همین سرشماری، جمهوری اسلامی به راحتی میتواند مهاجرانی را که وضعیتشان نامشخص است شناسایی و اخراج کند.
مهناز میگوید: «ما حدود ۲۰ روز فرصت داریم تا ببینیم چه میشود.»
رسانههای ایرانی گفتهاند مهلت خروج دانشآموزان دختر پایان ماه جولای است.
پس از آن، خانوادههایی مانند خانواده مهناز با خطر اخراج به کشوری روبهرو هستند که در آن طالبان آموزش دختران را پس از دوره ابتدایی ممنوع کرده و بیشتر مشاغل را از زنان گرفته است.
فریدون عثمانی، از یک سازمان امدادرسان در گذرگاه مرزی اسلامقلعه، میگوید که روزانه بین ۲۴ هزار تا ۳۰ هزار نفر از ایران میرسند.
او میگوید: «وضعیت خیلی بد است. تقریبا همه کسانی که میآیند، با اجبار اخراج شدهاند.»
او افزود: «در مرز، کودکان زیادی را میبینید که بدون همراه هستند. نیمی از خانواده در ایران ماندهاند، نیمی به مرز آمدهاند. بعضی کودکان زیر ۱۸ سال هم اخراج شدهاند.»
عثمانی همچنین معتقد است که وعده آموزش آنلاین برای اغلب بازگشتکنندگان عملی نیست.
او میگوید: «اکثر مردم ما در روستاها و مناطق دورافتاده زندگی میکنند. خیلیها حتی تلفن همراه ندارند، چه برسد به اینترنت.»
طالبان از زمان به قدرت رسیدن در آگست ۲۰۲۱، حقوق زنان در افغانستان را بهشدت محدود کردهاست.