پاکستان تنها با راهکار نظامی بر شبه‌نظامیان پیروز نمی‌شود
سیاست دوگانه پاکستان در برخورد با افراط‌گرایی و تفکیک میان «تروریست‌های خوب و بد» زمینه رشد دوباره افراطی‌گری را در مناطق قبایلی فراهم کرده است.
سیاست دوگانه پاکستان در برخورد با افراط‌گرایی و تفکیک میان «تروریست‌های خوب و بد» زمینه رشد دوباره افراطی‌گری را در مناطق قبایلی فراهم کرده است.
مجله دیپلومات با تاکید بر تهدید روزافزون تحریک طالبان پاکستان و دیگر گروه‌های افراطی، سیاست‌های اسلام‌آباد در مقابله با تروریسم را به چالش کشیده و نوشته است که عملیات‌های نظامی پاکستان در دو دهه گذشته نتوانسته‌اند افراط‌گرایی را مهار کنند. این نشریه از ارتش پاکستان خواسته رویکرد خود را تغییر دهد و تنها به راه‌حل نظامی تکیه نکند.
به نوشته دیپلومات، تحریک طالبان پاکستان و گروه‌های مشابه همچنان از بزرگ‌ترین تهدیدها علیه حاکمیت، تمامیت ارضی و ثبات سیاسی این کشور محسوب می‌شوند. تی‌تی‌پی با تکیه بر حمایت و الهام‌گیری از شبکه‌های جهانی همچون داعش و القاعده، با ایدئولوژی رادیکال دیوبندی، حاکمیت دولت پاکستان را به چالش می‌کشد.
نویسنده مقاله تاکید کرده است که پاسخ همیشگی پاکستان به چنین تهدیدهایی، آغاز عملیات گسترده نظامی بوده؛ اما این عملیات نتوانسته طالبان پاکستانی و سایر جریان‌های افراطی را ریشه‌کن کند. نویسنده پرسیده است: چرا رهبران سیاسی و نظامی پاکستان همچنان سیاست‌هایی را دنبال می‌کنند که طی بیست سال گذشته شکست خورده‌اند؟
پاکستان اکنون سرگرم اجرای عملیاتی موسوم به سربکف در باجور است؛ عملیاتی که در جولای ۲۰۲۵ آغاز شد و به‌عنوان اقدامی «دقیق و مبتنی بر اطلاعات» معرفی شده است. هدف این عملیات، نه‌تنها مقابله با اعضای تحریک طالبان پاکستان، بلکه مبارزه با شاخه خراسان داعش اعلام شده است. سربکف پس از موج تازه‌ای از خشونت‌ها، ترورها و حملات در مناطق قبایلی آغاز شد.
با وجود این، نویسنده مقاله می‌نویسد چشم‌انداز نابودی کامل افراط‌گرایی چندان روشن نیست و در عوض، هزینه انسانی آن سنگین بوده است. براساس گزارش‌ها، بیش از ۱۰۰ هزار نفر در باجور آواره و ناچار به زندگی در مدارس و سالون‌های ورزشی شده‌اند. مرگ غیرنظامیان، از جمله کشته‌شدن یک مادر و دو فرزندش در مومند، خشم و یأس مردم را برانگیخته است. واکنش شدید مردم نشان می‌دهد که پیروزی نظامی بدون اعتماد عمومی بی‌ارزش است.
این مقاله یادآور می‌شود که سیاست دوگانه پاکستان در برخورد با افراط‌گرایی و تفکیک میان «تروریست‌های خوب» و «بد» زمینه رشد دوباره افراطی‌گری را در مناطق قبایلی فراهم کرده است.
از زمان شکل‌گیری تحریک طالبان پاکستان در سال ۲۰۰۷، اسلام‌آباد بارها عملیات بزرگ نظامی در شمال‌غرب این کشور به راه انداخته است؛ از جمله عملیات المیزان (۲۰۰۲–۲۰۰۶)، راه راست (۲۰۰۹)، راه نجات (۲۰۰۹)، ضرب‌العضب (۲۰۱۴) و ردالفساد (۲۰۱۷). اما هر بار، هرچند جنگجو کشته یا فراری شدند، اما ساختار اصلی این گروه باقی ماند و ارتش صرفاً «پیروزی» اعلام کرده است. تداوم آوارگی‌های گسترده و حضور سنگین نظامی، فاصله مردم محلی با دولت را بیشتر کرد.
به نوشته دیپلومات، سقوط کابل به دست طالبان در سال ۲۰۲۱ بار دیگر به شبه نظامیان پاکستانی روح تازه بخشید. طالبان افغانستان هزاران زندانی، از جمله رهبران القاعده، داعش-خراسان و تی‌تی‌پی را آزاد کردند. شاخص جهانی تروریسم ۲۰۲۵ نشان می‌دهد پاکستان پس از بورکینافاسو دومین کشور آسیب‌دیده از تروریسم در جهان است؛ شمار حملات تروریستی از ۵۱۷ مورد در سال ۲۰۲۳ به ۱۰۹۹ مورد در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است.
این مقاله خاطرنشان کرده است که تروریسم در پاکستان بیشتر پیامد شکست‌های ساختاری است تا علت اصلی بحران. فقر گسترده، ضعف حکمرانی، حذف سیاسی، جمعیت جوان و افراط‌گرایی مذهبی عوامل اصلی بازتولید تروریسم هستند.
مناطق قبایلی بیش از هر جا نمونه این ناکامی‌ها محسوب می‌شوند. عفو بین‌الملل گزارش داده که هزاران نفر از ساکنان این مناطق تنها به ظن همکاری با شبه‌نظامیان بازداشت شده‌اند؛ اقدامی که خشم و بی‌اعتمادی مردم به دولت و ارتش را بیشتر کرده است.
نویسنده دیپلومات همچنین روابط پاکستان با امریکا را ناکافی و یک‌سویه توصیف کرده است. به باور این مجله، واشنگتن بیش از همه بر داعش-خراسان تمرکز دارد، در حالی که اسلام‌آباد عمدتاً از حملات تی‌تی‌پی ضربه می‌بیند.
در این مقاله آمده است: «آنچه پاکستان امروز نیاز دارد، نه یک عملیات نظامی دیگر در باجور، بلکه تغییر بنیادین در رویکرد است. امنیت تنها با زور به‌دست نمی‌آید. یک استراتژی پایدار ضدتروریسم باید بر مبارزه با روایت‌های افراطی از طریق آموزش، پژوهش دینی و رسانه‌ها استوار باشد. علمای مذاهب اصلی ــ دیوبندی، بریلوی و شیعه ــ باید برای صدور فتوای مشترک در رد ایدئولوژی تحریک طالبان بسیج شوند و نظام آموزشی نیز باید بر شهروندی، تنوع‌پذیری و تفکر انتقادی تمرکز کند.»
دیپلومات در پایان هشدار داده است که اگر اسلام‌آباد از رویکرد کوتاه‌مدت نظامی‌گری به اصلاحات ساختاری و مقابله فکری روی نیاورد، هر پیروزی تازه همانند گذشته عمر کوتاه خواهد داشت.
