روزنامه «دان» در یک گزارش تحلیلی زیر نام «پروژه طالبان ۲ شکست خورده است»، نوشته است که برخلاف تصور کارشناسان و شماری از سیاست‌مداران مبنی بر تغییر ایدئولوژیکی و عمل‌کردی طالبان دوره دوم نسبت به دوره نخست، این گروه هیچ تغییری نکرده است.
این روزنامه پاکستانی می‌گوید برخی از رهبران طالبان دریافته‌اند که تعامل معنادار با جامعه جهانی مستلزم تغییرات اجتماعی و سیاسی است، اما آیا «ملاهبت‌الله ظرفیت و حتا اراده درک این واقعیت را دارد؟»
روزنامه «دان» مسئولیت کامل وضعیت کنونی افغانستان را بر دوش طالبان انداخته و نوشته است که «سیاست‌های کنونی طالبان با تعهدات اولیه این گروه هم‌خوانی ندارد.»
تحلیلگر امنیتی این روزنامه به نقشه‌راه و تعهدات این گروه در اوایل حاکمیت اشاره کرده که شامل عفو عمومی، تشکیل دولت اسلامی فراگیر، تامین حقوق زنان در چارچوب شریعت، آزادی رسانه و تضمین‌های امنیتی به کشورهای همسایه بوده است، اما اندکی پس از استیلای طالبان، این تعهدات به‌سرعت فروپاشید.
این روزنامه نوشته است: «دولت موقت به یک ساختار انحصاری تحت سلطه طالبان تبدیل شد، زنان و دختران از آموزش و اشتغال محروم شدند، رسانه‌ها سرکوب شد، گروه‌های افراطی دوباره فضا یافتند و افغانستان در انزوای دیپلماتیک باقی ماند.»
روزنامه مذکور افزوده که طالبان در برهه چهارساله نتوانسته است «حسن نیتی در سطح جهان به‌دست آورد.» و «کسانی که پس از شناسایی رژیم طالبان از سوی روسیه خوشحال بودند، اکنون مایوس شده‌اند.»
دان نوشته که «امریکا پس از شناسایی طالبان از سوی مسکو، رویکرد تلافی‌جویانه در قبال طالبان در پیش گرفته است.»؛ ممنوعیت سفر امیرخان متقی، وزیرخارجه طالبان به پاکستان، یکی از مواردی است که دان به آن اشاره کرده است.
افزون بر آن، عقب‌نشینی هند از دعوت امیرخان متقی به دهلی نیز از دیگر مواردی است که این روزنامه پاکستانی به آن اشاره کرده و افزوده است «واشنگتن و اسلام‌آباد با این سفر موافق نبوده‌اند.»
عدم دعوت طالبان به نشست سازمان همکاری شانگهای در چین نیز گمانه‌زنی‌ها مبنی احتیاط چین در مقابل این گروه برانگیخته است؛ روزنامه دان می‌گوید: «این اقدام مجازاتی علیه طالبان به‌خاطر عمل نکردن به وعده‌های شان با چین و پاکستان برای مقابله با تروریست‌های فعال در خاک افغانستان بوده است.»
در این مطلب آمده است که «چین هنوز مطمئن نیست که می‌تواند به طالبان برای مشارکت در پروژه‌های بلندمدت استخراج معادن و زیربناهای فراملی اعتماد کند، زیرا تجربه‌های اولیه‌اش با این رژیم دلگرم‌کننده نبوده است.»
در این مطلب آمده است که کشورهای همسایه و منطقه به‌رغم تمایل برای حفظ نظم منطقه‌ای، در گسترش همکاری با طالبان «محتاط» اند؛ زیرا نظم داخلی طالبان همچنان به سخت‌گیری‌های دهه ۱۹۹۰ شباهت دارد و رویکرد این گروه نسبت به همسایگان تغییر نکرده است.
روزنامه دان همچنین به تعامل مشروط و محدود شماری از کشورهای اروپایی با طالبان اشاره کرده که برای مهار مهاجرت «غیرقانونی» و جلوگیری از فروپاشی داخلی افغانستان با این گروه تعامل می‌کنند.
این روزنامه با پیش‌فرض «جنگ داخلی احتمالی» پرسشی را طرح کرده است که «در صورت بروز دوباره جنگ داخلی، طالبان در کدام سمت خواهند ایستاد؟ آیا دوباره به همان گروه شبه‌نظامی پیش از توافق دوحه باز می‌گردند که با القاعده، تحریک طالبان پاکستان و دیگر شبکه‌های تروریستی منطقه‌ای و جهانی همسو بودند؟
دان همچنین بدون اشاره به فرد خاصی گفته که برخی از رهبران طالبان شاید دریافته باشند که تعامل معنادار با جامعه جهانی تنها از مسیر شراکت‌های اقتصادی و تجاری به دست نمی‌آید، بلکه مستلزم تغییرات اجتماعی و سیاسی نیز هست. اما پرسش اصلی این است که آیا رهبری طالبان، به‌ویژه ملا هبت‌الله، ظرفیت یا حتی اراده درک این واقعیت را دارد؟
این روزنامه هشدار داده که اگر طالبان نیاموزند خود را تطبیق دهند، افغانستان همچنان در انزوا و رنج باقی خواهد ماند.
