به‌گزارش روزنامه پاکستانی دان، انسداد گذرگاه مرزی تورخم در یک ماه اخیر بیش از ۴.۵ میلیارد دالر به تجارت و اقتصاد افغانستان و پاکستان آسیب زده است. منابع رسمی و تجاری به این روزنامه گفته‌اند که پاکستان با اتخاذ سیاست خصمانه، بیش از ۶۵ درصد بازار افغانستان را از دست داده است.
به گفته این منابع، اکنون بازار افغانستان در اختیار ایران، برخی کشورهای آسیای مرکزی، ترکیه و حتا هند قرار گرفته است و بسیاری از تاجران بزرگ پاکستانی و افغان، به‌دلیل بسته‌ماندن مکرر مرزها و فضای نامطلوب برای تجارت و سرمایه‌گذاری، سرمایه‌های خود را از تجارت میان دو کشور خارج کرده‌اند.
منابع افزودند که این وضعیت نامطمئن، ضربه سختی به صنعت در حال رشد تولید داخلی در خیبرپختونخوا وارد کرده و همچنین روند تولید صدها قلم کالای روزمره در پنجاب و سند را که پیش‌تر روزانه به افغانستان صادر می‌شدند، مختل کرده است.
به گفته آنان، افغانستان در حال حاضر سمنت، پوشاک، کفش و دمپایی، انواع مواد غذایی از جمله سبزیجات، میوه‌های تازه، ماهی، مرغ و سایر محصولات مرغداری، خوراک دام و شیرینی‌جات را وارد می‌کند.
قاری ناظم گل، یکی از تاجران و مأموران ترخیص کالا، به دان گفت که حتا پیش از آغاز تنش‌های مرزی نیز بازارهای کابل و جلال‌آباد مملو از کالاهای ایرانی، ترکی و آسیای مرکزی بودند و ایران بخش عمده صادرات خود را به افغانستان انجام می‌داد.
او افزود: «تاجران افغان ترجیح می‌دهند با ایران تجارت کنند تا با پاکستان، زیرا ایران در زمینه صدور ویزا و تعرفه‌های گمرکی تسهیلات بیشتری فراهم می‌کند.» وی افزود: «اکنون ما از وضعیت پیچیده و دشوار تجارت با افغانستان بسیار دلسرد شده‌ایم. بیشتر تاجران محلی به‌دلیل مشکلات امنیتی و سیاسی مداوم میان دو کشور، از این تجارت بیزار شده‌اند.»
مجیب‌الله شینواری، رئیس انجمن مأموران ترخیص گمرک تورخم، گفت: «ما مدت‌هاست از حکومت می‌خواهیم سیاستی تجارت‌محور در پیش گیرد و تجارت دوجانبه با افغانستان را از مسائل امنیتی و سیاسی جدا سازد.»
شینواری افزود که حجم تجارت پاکستان با افغانستان از ۲.۵ میلیارد دالر در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶، اکنون به حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیون دالر در سال کاهش یافته است.
او گفت: «زمانی روزانه بین ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ کانتینر حامل کالاهای صادراتی از مرز عبور می‌کرد، اما اکنون تنها ۲۵۰ تا ۳۰۰ کانتینر در روز باقی مانده است.»
رئیس انجمن مأموران ترخیص کالا افزود که تعلیق تجارت دوجانبه، درآمدهای مالیاتی حکومت را نیز کاهش داده است، در حالی‌که این بخش پیش‌تر یکی از منابع مهم درآمد ملی محسوب می‌شد.
او گفت وضعیت بی‌ثبات و نامطمئن کنونی، به‌ویژه بر تاجران خرد، کسبه‌کاران و دکان‌داران بازارهای محلی تأثیر عمیقی گذاشته، زیرا بسیاری از افراد شاغل در بخش‌های مختلف تجارت، درآمد مشروع خود را از دست داده‌اند.
شینواری خاطرنشان کرد که جامعه محلی تاجران و رانندگان هیچ‌گاه چنین بسته‌بودن طولانی‌مدت مرز را تجربه نکرده بود و بسیاری از مالکان وسایط نقلیه که از تاریخ ۱۲ اکتبر و بسته‌شدن ناگهانی تورخم در مرز گیر مانده‌اند، اکنون به فکر تغییر شغل و ورود به فعالیت‌های کم‌سودتر هستند تا زیان‌های مالی ماه گذشته را جبران کنند.
او پیشنهاد کرد که «جرگهای قدرتمند» متشکل از بزرگان قبایل، سیاستمداران و تاجران دو کشور تشکیل شود تا با گفتوگوهای مؤثر با مقامات هر دو طرف، راهحلی مشترک برای بازگشایی گذرگاههای مرزی پیدا کنند و از زیان‌های بیشتر اقتصادی جلوگیری شود.
