عفو بینالملل گروه طالبان را به نقض جدی قوانین بینالمللی حقوق بشر متهم کرد. این سازمان مدافع حقوق بشر همچنین از محدود شدن فزاینده آزادی بیان و حق تجمع در افغانستان ابراز نگرانی میکند. عفو بینالملل میگوید طالبان در جنوری و فبروری، بیش از ۶۰ نفر را خودسرانه بازداشت کرده است.
در گزارش عفو بینالملل که در اول حمل، نخستین روز سال نو خورشیدی و همزمان با محدویتهای تازه طالبان بر سر راه تفریحات ملی و تاریخی مردم منتشر شده، به بازداشتهای خودسرانه و ناپدید کردن معترضان به عنوان تاکتیکهای گروه طالبان برای برخورد با اعتراضهای مسالمتآمیز اشاره شده است.این سازمان ۹ مورد بازداشت کسانی را فهرست کرده است که میخواستند از راه اعتراض مسالمتآمیز و با استفاده از حق آزادی بیان، طالبان را پاسخگو کنند.
به نوشته عفو بیناملل، گروه طالبان که در میانه ماه آگست بر افغانستان حاکم شده، فقط در دو ماه اخیر (جنوری و فبروری) بیش از ۶۰ نفر از جمله کودکان را به صورت خودسرانه بازداشت کرده است.
این سازمان در عین حال تاکید میکند که شمار افراد بازداشت شده از سوی طالبان ممکن است بسیار بیشتر از این باشد.
عفو بینالملل همچنین به انکار بازداشت این افراد از سوی طالبان اشاره میکند و آن را نشانه شانهخالی کردن طالبان از مسئولیتپذیری میداند.
به نوشته سازمان عفو بینالملل، گروه طالبان با نقض قوانین بینالمللی حقوق بشری، در افغانستان فضای رعب و حشت ایجاد کرده است.
عفو بینالملل از کشورهای درحال تعامل با طالبان و جامعه جهانی می خواهد که نقض حقوق بشر از سوی طالبان را محکوم کنند و این گروه را برای رعایت حقوق بشر تحت فشار قرار دهند.
جایگاه افغانستان در سیاست خارجی پاکستان فراتر از یک همسایه است و در صدر اولویت سیاست گذاریهای منطقهای اسلامآباد قرار دارد. بهگونهای که در طول دو دهه گذشته برخلاف نقش نسبتا منفعلانه دیگر کشورهای همسایه، پاکستان دست برتر را در شکل دهی به تحولات اخیر افغانستان داشته است.
اگرچه استراتژی پاکستان برای حضور فعال در افغانستان، شامل طیف متنوعی از اعمال سیاستهای اعلی و ادنی در قبال این همسایه شمالی بوده است، اما گزینه غالب دو دهه گذشته، سیاستهای سخت و نظامی با استفاده از تروریسم فرامرزی و تشدید مخاصمهای دیرپا با دولت کابل بوده است.
اسلام آباد، افغانستان را گرودار منافع و امنیت ملی خود میداند و درصدد است با اعمال نفوذ و سیاستهای مداخله جویانه این منافع را ورای مرزهای خود تضمین کند.
تجربه نشان داد که پاکستان در عمل علاقه چندانی به دولت با ثبات در کابل ندارد و در طول چند دهه گذشته، رد پای پررنگی در بیثباتی افغانستان داشته است.
این نوشته در سه بخش منقطع عوامل خاک، آب و ژئوپالیتیک را به عنوان ابعاد تضمین منافع ملی اسلام آباد در افغانستان تعریف و تشریح میکند.
علی رغم تغییرات گسترده در مفاهیم بینالمللی و منسوخ شدن بعضی از تعاریف سنتی، خاک و منازعات مرزی همچنان و به طور مستحکم، تنیده در مفهوم امنیت ملی کشورهاست. به طوریکه که با وجود باز تعریف اشکال مختلف "جنگ" و حذف نسبی آن از دستور کار ملی و بینالمللی کشورها "جنگ بر سر سرزمین" همچنان پابرجا بوده و تنشهای مرزی یکی از تیترهای ثابت اخبار جهان، خصوصا در جنوب و شرق آسیاست.
تنشهای مرزی میان نپال - هند، تایوان - چین، تبت - چین و پاکستان با کشورهای همسایهاش افغانستان و هند از مصادیق آن است.
این عنصر مناقشه برانگیز و مشروعیتبخشِ دولت "خاک"، چالش همیشه همراه پاکستان از بدو پیدایش تا تبدیل شدن به یکی از پنج قدرت هستهای جهان بوده است؛ به نوعی که کشمکش مرزی پایدار برسر خاک با همسایگان را تبدیل به یک پرونده همیشه باز و یک معضل لاینحل در سیاست خارجی این کشور کرده است و ناتوانی دستگاه دیپلماسی این کشور در تقابل با هند بر سر نواحی مرزی کشمیر منجر به اعمال مکرر دستور العملهای نظامی در سرفصل روابطه دوجانبه با این کشور شده است.
در مورد افغانستان اما، ماهیت تنش متفاوت وبه زعم پاکستان غیرقابل بحث است؛ ادعایی که افغانهای عمدتا پشتون رد میکنند. اما علیرغم کم اهمیت جلوه دادن آن از طرف پاکستان، همچنان در صدر سرفصل روابط دو جانبه دو کشور به طور ضمنی یا صریح مورد نظر است.
پاکستان به طور مشخص دغدغهای و نگرانی در مورد مرز مشترک خود با افغانستان (که مخالفان مرز آن را خط دیورند مینامند) ندارد؛ چرا که این مساله، خصوصا در مجامع بینالمللی حل شده و در نقشه رسمی تمام کشورها خط مرزی بین دو کشور تعیین شده است. طبعا کمتر کشوری تمایل دارد به جغرافیای شکست خوردهترین دولت جهان چند صد کیلومتر مساحتی بیشتر افزوده و چالشهای بیشتری را گریبانگیر سازمانهای بینالمللی از طرف افغانستان کند؛ خصوصا در شرایط فعلی که با فروپاشی دولت مستقر در افغانستان و شکست قطعی دکترینهایی چون مسئولیت حمایت؛ جامعه جهانی با یک بن بست تئوریک در خصوص این معضل پایدار مواجه شده است.
منافع ملی تعریف شده پاکستان در خاک افغانستان فراتر از بعد امنیت و سرزمین بوده و ابعاد گسترده تری را شامل میشود؛ که مهمترین آن اقتصاد و انرژی است. دسترسی پاکستان هستهای به منابع بیشتر انرژی، یکی از اساسیترین ملزومات توسعه روز افزون برای این کشور است. منابع انرژیِ عمدتا دست نخورده کشورهای آسیای میانه از طریق خطوط انتقالی از خاک افغانستان، آسانترین و نزدیکترین راه حصول انرژی را برای پاکستان فراهم میکند.
پروژهای (تاپی) و (KSA 1000) خطوط انتقال گاز مایع و برق بین کشورهای آسیای میانه و جنوبی که با هدف انتقال ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز مایع و ۱۳۰۰ مگاوات برق تفاهم و امضا شده است.
این پروژهها از ابعاد اقتصادی و سیاسی برای پاکستان حائز اهمیت ویژه بوده و از جمله دلایلی است که امنیت ملی پاکستان را در خاک افغانستان تعریف میکند.
از سوی دیگر، افغانستان به عنوان یک کشور توسعه نیافته بیش از نود و پنج فیصد اقلام مصرفی مورد نیاز خود را از طریق واردات تامین می نماید و در این بین بیش از دو هزار کیلومتر مرز زمینی مشترک، فرصت دسترسی به بازار سی و پنج میلیونی افغانستان را برای پاکستان فراهم کرده است.
در حالیکه بین دو دولت اسلام آباد و کابل توافقاتی جهت ارتقای تبادلات تجاری به مبلغ ۵ میلیارد دالر تا سال ۲۰۱۵ حاصل شده بود اما به دلیل اختلافات عمدتا سیاسی دو کشور، این رقم به ۸۰۰ میلیون دالر در سال ۲۰۱۹ محدود ماند.
در واقع دولت نسبتا منسجم سابق در افغانستان، فرصت عمده تجارت و توسعه بیشتر اقتصادی را از پاکستان سلب، و ان را در اختیار رقبای منطقهای این کشور، یعنی هند و ایران گذاشت. از این رو و به همین جهات، استقرار دولت با ثبات در کابل منافع ملی پاکستان را تهدید کرده و فقدان یک دولت منسجم در کابل، متضمن امنیت ملی اسلام آباد است.
منابع افغانستان اینترنشنال میگویند سران طالبان برای حل اختلافهای درونی خود در قندهار جلسه گذاشتهاند. برخی منابع میگویند اعضای کابینه طالبان به دیدار رهبر خود ملا هبتالله رفتهاند، اما امرالله صالح معتقد است که این سفر برای دیدار با رییس آیاسآی در قندهار انجام شده است.
منابع محلی میگویند اختلاف میان ملا یعقوب، وزیر دفاع، سراجالدین حقانی، وزیر داخله طالبان و حاجی یوسف وفا، والی قندهار که از افراد خاص ملا هبتالله آخندزاده است، جدی است.
منابع میگویند در نشست روز سهشنبه درباره تغییرات در کابینه طالبان بحث شده است.
به گفته این منابع، علاوه بر یافتن راهحل برای اختلافات درونی، شرکت کنندگان در مورد دلایل عدم شناخت طالبان از سوی جامعه جهانی بحث میکنند.
برخی منابع میگویند جلسه قندهار به ریاست ملا هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان برگزار شده است، هرچند در گذشته گزارشهایی درباره مرگ او منتشر شده و تاکنون هیچ تصویری از او در داخل افغانستان منتشر نشده است.
اما معاون رئیسجمهور پیشین افغانستان میگوید این سفر دستهجمعی برای دیدار با رئیس آیاسآی انجام شده که هم اکنون به قندهار رفته است.
امرالله صالح در توییتر نوشت: "رییس استخبارات نظامی پاکستان به قندهار آمده است. او بهخاطر پنهان شدن از مطبوعات و هراس از واکنش مردم به عوض آمدن به کابل ملا حسن آخند و کابینه اش را به قندهار خواسته است".
ملا حسن آخند، رییس الوزرا، ملا عبدالغنی برادر، معاون رییس الوزرا، سراجالدین حقانی، وزیر داخله طالبان، انس حقانی، مشاور وزیر داخله، ملا یعقوب مجاهد، وزیر دفاع طالبان و دست کم ۱۵عضو کابینه در نشست قندهار حضور دارند.
اگرچه رهبر طالبان هنوز دیده نشده، اما این اولینبار است که از زمان به قدرت رسیدن طالبان، چنین نشستی تحت رهبری او در قندهار برگزار میشود.
این نشست در مهمانخانه ملا محمد عمر، بنیانگذار طالبان در منطقه مندیگگ در حوزه اول شهر قندهار برگزار شده است.
ساحه کاملا مسدود است و نیروهای طالبان در محل مستقر شدهاند.
نشست کابینه طالبان هر دوشنبه هفته در ارگ ریاست جمهوری در کابل برگزار میشود، اما نشست این هفته کابینه این گروه در قندهار برگزار شد و روز سهشنبه نشست سران طالبان جریان داشت.
این دومین نشست مقامهای ارشد طالبان در قندهار است که پس از تسلط طالبان بر افغانستان برگزار میشود.
در پایان آگست سال گذشته نیز جلسه سه روزه شورای رهبری این گروه در قندهار برگزار شده بود.
با گذشت هفت ماه از حاکمیت طالبان بر افغانستان هنوز هیچ دولتی رژیم طالبان را بهرسمیت نشناخته است.
بسیاری میگویند که بحران مشروعیت در کنار تحریمهای مالی، ممکن است افغانستان را بدترین بحران انسانی مواجه کند.
نخستوزیر پاکستان از جامعه بینالمللی خواست مردم افغانستان را وادار به انجام کارهای نکند که احساس کنند حاکمیت ملیشان در معرض تهدید قرار گرفته است. عمران خان در اجلاس وزیران خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در اسلامآباد گفت افغانها دوست ندارند چیزی بر آنها دیکته شود.
در حالی که بسیاری سازمانها درباره احتمال تشدید درگیریها در افغانستان در فصل بهار هشدار دادهاند، نخستوزیر پاکستان در این نشست گفت که پس از چهل سال سرانجام جنگ در افغانستان متوقف شده است. او از جامعه جهانی خواست برای تحکیم ثبات در افغانستان کار کنند.
آقای عمران خان با اشاره به تحریم مالی افغانستان تحت کنترل طالبان و عدم شناسایی رژیم این گروه گفت: "تنها تهدید برای افغانستان این است که تحریم و عدم شناسایی طالبان به بحران انسانی در این کشور منجر شود."
او افزود که هم اکنون اکثریت مردم افغانستان زیر خط فقر بسر می برند و فرار مغزها از این کشور جریان دارد.
بسیاری، از جمله مقامهای امریکایی به این باورند که با بازگشت طالبان بهقدرت، خطر رشد گروههای تروریستی از جمله داعش و القاعده در افغانستان تقویت شده است.
عمران خان با اشاره به این تهدید گفت: "ثبات افغانستان تنها راهی است که میتوانیم جلوی تهدید ترویزم را از خاک افغانستان بگیریم."
نخستوزیر پاکستان افزود که هیچ کشوری نمیتواند این کار را بکند.
او افزود: "نباید منتظر باشیم که کشوری بیاید و از طریق پهپاد با تروریزم در افغانستان مبارزه کند. چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد."
در حالی که طالبان بهدلیل نقض گسترده حقوق بشر از جمله زنان و تشکیل ندادن حکومت همه شمول تحت فشار فزاینده جامعه بینالمللی قرار دارد، نخستوزیر پاکستان گفت که نباید بر مردم افغانستان چیزی را تحمیل کرد که احساس کنند، حاکمیت کشورشان تهدید شده است.
ظاهرا اشاره آقای خان به آموزش، کار و آزادیهای مدنی زنان است که به شدت در حکومت طالبان محدود شده است.
نخستوزیر پاکستان میگوید امریکا افغانستان را اشغال کرده بود که زنان را آزاد کند و دیگر هیچ دلیلی برای اشغال این کشور وجود نداشت.
نخستوزیر پاکستان گفت: "افغانها به استقلال شان بسیار افتخار می کنند. آنها دوست ندارند کسی چیزی را بر آنها دیکته کند."
عمران خان که در هفت ماه گذشته از هر فرصتی برای تشویق جامعه جهانی به همکاری با طالبان استفاده کرده، در سخنرانی افتتاحیه سازمان همکاری اسلامی افزود: "بیایید آنها را کمک و تشویق کنیم وارد تعامل با جامعه بین المللی شوند. من معتقدم مردم افغانستان به اندازه کافی قوی هستند تا وارد این تعامل شده و در مسیر درست بروند."
وزیر خارجه عربستان در نشست سازمان همکاری اسلامی در اسلامآباد از مردم افغانستان خواست با پناه ندادن به گروههای افراطی، رعایت حقوق بشر و احترام به حق آموزش زنان به کشور خود کمک کنند. شاهزاده فیصل بن فرحان قبلا هم هشدار داده بود که فروپاشی در افغانستان منجر به هرج و مرج خواهد شد.
وزیر خارجه عربستان روز سهشنبه در چهل و هشتمین نشست وزیران خارجه سازمان همکاری اسلامی، خواستار تلاشهای بیشتر برای کمک به مردم افغانستان شد.
فیصل بن فرحان گفت: ما خواهان تلاش بیشتر برای کمک به مردم برادرمان در افغانستان هستیم و از افغانها میخواهیم با اطمینان از اینکه خاک افغانستان پناهگاه گروههای افراطی نشود، به خودشان کمک کنند.
وزیر خارجه عربستان سعودی از مردم افغانستان خواست به حقوق بشر و حق آموزش زنان احترام بگذارند.
این مقام سعودی دو ماه پیش هم در نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی که در پاکستان برگزار شد، هشدار داد که فروپاشی وضعیت در افغانستان منجر به هرج و مرج خواهد شد و تاثیرات منطقهای و جهانی خواهد داشت.
شاهزاده فیصل بن فرحان آن زمان با محکوم کردن حملات داعش در افغانستان گفت باید اطمینان حاصل شود که از افغانستان برای پناه دادن به گروههای تروریستی و افراطی استفاده نمیشود.
وزیر خارجه پاکستان نیز در این نشست از کشورها خواست برای از بین بردن داعش باید با طالبان همکاری شود.
شاهمحمود قریشی در نشست سازمان همکاری اسلامی در اسلامآباد گفت که برای مقابله با دیگر گروههای تروریستی در افغانستان به استراتژی موثر نیاز است.
خانواده دانش صدیقی، عکاس خبری برنده جایزه پولیتزر که سال گذشته در افغانستان کشته شد، از دادگاه کیفری بینالمللی خواستند تا درباره قتل او تحقیق کند و رهبران طالبان را به جرم جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت محاکمه کند. این خبرنگار هندی در حمله طالبان به سپین بولدک قندهار کشته شد.
صدیقی ۳۸ ساله و شهروند هند، در ۱۶ جولای زمانی که یک واحد نیروهای ویژه افغان را در ولسوالی سپین بولدک، در جنوب شرقی شهر قندهار همراهی کرد، کشته شد.
این درخواست در حالی مطرح میشود که چندین روزنامهنگار، از جمله دو امریکایی، در هفتههای اخیر در جنگ اوکراین کشته شدهاند.
به گفته کمیته حفاظت از خبرنگاران، بیش از ۵۰۰ روزنامه نگار در یک دهه گذشته کشته شده اند. از این تعداد، ۳۱ مورد مرگ در افغانستان ثبت شده است.
مقامهای حکومت پیشین در افغانستان در سال ۲۰۲۰ به واشنگتن پست گفتند که طالبان مسئول بیشتر قتلهای هدفمند روزنامهنگاران است.
اختر صدیقی پدر روزنامهنگار هندی میگوید: "دانش، پسر دوست داشتنی ما، به خاطر انجام وظایف خبرنگاری خود کشته شد. او در حین بازداشت به صورت وحشیانه شکنجه و مثله شد."
پدر آقای صدیقی افزود در حالی که پسرش برنمیگردد، این دادخواست غم خانواده را کم میکند. او گفت که خانوادهاش امیدوارند روزی عدالت در حق فرزندشان اجرا شود.
دانش صدیقی چند روز قبل از مرگش در توییتر توضیح داد که موترش مورد حمله قرار گرفته است. بعداً او عکسی از خود در حال استراحت پس از "۱۵ ساعت ماموریت پشت سر هم" منتشر کرد.
در دادخواست این خانواده به گزارشهای واشنگتن اگزمینر و مطبوعات هندی اشاره شده است که مدعی شدهاند صدیقی زمانی که توسط طالبان دستگیر و کشته شده، زنده بوده است.
این خواست همچنین به گزارش نیویورک تایمز اشاره میکند که مدعی است جسد او در بازداشت طالبان مثله شده است.
در گزارشی در رویترز که در ماه آگست منتشر کرد گفته شده که صدیقی پس از عقب نشینی نیروهای افغان کشته شد. بر اساس گزارش رویترز، طالبان مثله شدن جسد او را در بازداشت رد کردند.
صدیقی، پدر دو فرزند خردسال، عکاس مشهوری بود که به خاطر تصاویرش که درد و رنج انسانی را ثبت میکرد، شهرت داشت.
او بخشی از تیم عکاسان رویترز بود که برنده جایزه پولیتزر در سال ۲۰۱۸ شد.
