منابع دیپلوماتیک به افغانستان اینترنشنال گفتند قرار است از یکشنبه مقامات جمهوری اسلامی و پاکستان درباره اوضاع افغانستان در اسلامآباد تشکیل جلسه دهند. به گفته منابع، اسلامآباد و تهران هر دو نگران استفاده از خاک افغانستان علیه کشورهای خود اند.
منابع به افغانستان اینترنشنال گفتند که قرار است یک هیئت بلندپایه جمهوری اسلامی به ریاست حسن کاظمی قمی، نماینده رئیسجمهور ایران در امور افغانستان روز یکشنبه، ۲۴ جدی، وارد اسلامآباد شود.
به گفته منابع، در این هیئت سه تا چهار نفر شاملاند که نقش مهمی در تنظیم سیاست ایران در قبال افغانستان دارند و قرار است با آصف درانی، نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان و جلیل عباس جیلانی، وزیر خارجه موقت این کشور دیدار کنند.
منابع دیپلوماتیک گفتند در حال حاضر پاکستان و ایران در وضعیت مشابه نسبت به افغانستان قرار دارند: با آنکه هر دو کشور روابط نسبتا خوبی با طالبان دارند، اما در مورد استفاده از خاک افغانستان علیه کشورهایشان ملاحظاتی دارند.
مقامهای ایرانی گفتند که گروه جیشالعدل در حمله مرگبار اخیر در کرمان از مهاجمان تاجیکستانی استفاده کردند. به گفته این مقامها، عاملان این حمله از طریق ولایت نیمروز افغانستان وارد ایران شده بودند.
منابع گفتند که جیشالعدل و دیگر گروههای مخالف جمهوری اسلامی از خاک افغانستان استفاده میکنند. به گفته آنها، حسن کاظمی قمی بهدنبال حمله کرمان، نشست مهمی با مولوی عبدالکبیر، معاون رئیسالوزرای طالبان داشته است.
تحریک طالبان پاکستان
در همان حال، به گفته منابع، تحریک طالبان پاکستان که اسلامآباد آن را یک گروه تروریستی مینامد نیز در خاک افغانستان فعال است. بهدنبال بازگشت دوباره طالبان به قدرت در افغانستان، فعالیت طالبان پاکستانی نیز افزایش پیدا کرده است.
منابع گفتند که رد پای مهاجمان و سلاحهایی که در حملات در داخل پاکستان استفاده میشوند، به افغانستان میرسد.
افزایش خشونتها در پاکستان بر روابط اسلامآباد با طالبان در کابل نیز تاثیر منفی گذاشته است. مقامها در پاکستان میگویند طالبان برای جلوگیری از فعالیت طالبان پاکستانی و حملات این گروه در پاکستان کاری انجام ندادهاند.
از سوی دیگر، اسلامآباد با متهم کردن شهروند افغان در دست داشتن در خشونتهای اخیر، اقدام به اخراج اجباری صدها هزار مهاجر فاقد مدرک از پاکستان کرده است.
طالبان در افغانستان میگویند تحریک طالبان پاکستانی مشکل داخلی پاکستان است و ربطی به این گروه ندارد.
محمدرضا علیمرادی، سرپرست ادارهکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان به ایرنا گفت: «تقریبا دو سال پیش یک انحراف آبی در افغانستان رخ داد که آب از هیرمند به منطقه گودزره در افغانستان هدایت شد اما آبی به تالاب هامون نرسید؛ در واقع ایران حقابه خود را در این مدت دریافت نکرده است.»
این مقام گفته که در چند نشستی که با «مسئولان افغانستان» در تهران انجام شده، آنها قول دادهاند که با بهتر شدن وضعیت بارندگی، حقابه هیرمند را بدهند.
او افزوده که تمام پهنه تالاب هامون کاملا خشک شده و هیچ گونه آبی در آن وجود ندارد.
حبیبالله دهمرده، نماینده زابل در مجلس ایران هم به ایرانا گفت: «احداث بند کمال خان در نقطه صفر مرزی ایران و افغانستان، بزرگترین مانع در جاری شدن آب در رودخانه هیرمند است».
او گفت که بند کمال خان در ۸۰ کیلومتری مرز ایران با افغانستان ساخته شده و از زمان تاسیس آن، آبی در رودخانه هیرمند رها نشده و زمین رودخانه کاملا خشک است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی افزوده است: «ساخت بند کمال خان نه تنها لبهای هفتمین تالاب بین المللی هامون را خشکانده بلکه زندگی، اشتغال، محیط زیست و نفس ساکنان شمال سیستان و بلوچستان را تحت تاثیر قرار داده است.»
ایرنا در ادامه نوشته که با وجود انعقاد قرارداد حقابه هیرمند، از اواخر دهه ۱۳۷۰ و همزمان با کاهش بارش سالانه و گسترش خشکسالی بر سیستان، میزان ورودی آب رود هیرمند به دریاچه هامون مرتبا کاهش یافت.
این خبرگزاری همچنین افزود: «نبود دولت قدرتمند در افغانستان، حفر نهرها و رودهای متعدد برای انتقال آب رودخانه، نصب و بکارگیری انواع پمپ در مسیر رودخانه هیرمند برای کشاورزی در افغانستان در نهایت خشک شدن تالاب هامون به عنوان هفتمین تالاب بینالمللی جهان را در پی داشت.»
پیش از این نیز در ماه ثور ۱۴۰۲، ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران در سفر به سیستان و بلوچستان با لحنی تهدیدآمیز خطاب به حکومت طالبان گفت: «میخواهم به حاکمان افغانستان عرض کنم که این سخن بنده را مطلب عادی تلقی نکنند، بسیار جدی بگیرند؛ به مسئولین و حاکمان افغانستان اخطار میکنم که حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان را سریعا بدهند.»
اظهاراتی که جدال لفظی مقامات دو کشور را در پی داشت و سپس هر دو طرف خواستند تنشها را آرام کنند.
