مرکز خبرنگاران افغانستان توقف فعالیت «نی»، نهاد حامی رسانههای آزاد افغانستان را «ضایعه جبرانناپذیر» برای جامعه رسانهای افغانستان خواند. مرکز خبرنگاران گفته اداره طالبان محدودیتهای جدی در برابر ادامه کار این نهاد حامی رسانهها وضع کرده بود.
نهاد نی اعلام کرده که فعالیتش را در افغانستان به طور موقت متوقف کرده است.
احمد قریشی، رئیس اجرایی مرکز خبرنگاران افغانستان گفته نی سابقه طولانی در زمینه حمایت از خبرنگاران و رسانههای آزاد در افغانستان داشته است.
آقای قریشی یک روز پس از اعلام تعلیق فعالیت دفتر نی ابراز امیدواری کرد که هرچه زودتر زمینه از سرگیری فعالیت نی فراهم شود و این نهاد در کنار دیگر نهادهای فعال به کارهایش در حمایت از خبرنگاران و رسانههای آزاد در افغانستان ادامه دهد.
مرکز خبرنگاران افغانستان گفته نی در ۱۸ سال گذشته با حمایت برخی نهادهای بینالمللی از خبرنگاران و رسانههای آزاد به ویژه آموزش خبرنگاری و کمکهای حقوقی برای جامعه رسانهای کار کرده است.
این مرکز گفته مسؤلان نی پس تسلط دوباره طالبان به قدرت مجبور به ترک افغانستان شدند.
مجیب خلوتگر، رئيس نی با اعلام تعلیق موقت این نهاد ابراز با بهبود شرایط این نهاد بتواند در آینده فعالیتش را از سربگیرد. او گفت که در مورد دلایل توقف فعالیت نی بعدا توضیح خواهد داد.
افراد طالبان دو دختر نوجوان را در ولسوالی مالستان ولایت غزنی به اتهام رعایت نکردن حجاب مورد نظر این گروه بازداشت کردند. منابع محلی به افغانستان اینترنشنال گفتند که طالبان این دختران را در بازار «شنیهده» بازداشت کردهاند.
یکی از منابع گفت: «این دو دختر نوجوان لباسهای محلی به تن داشتند و حجاب آنها کاملا اسلامی و طبق رواج مردم بود، اما افراد طالبان آنها را بازداشت کردند.»
افراد طالبان این دختران را روز چهارشنبه بازداشت کردند.
در هفتههای اخیر افراد طالبان در شهرهای مختلف به ویژه در کابل بازداشت دختران و زنان را به دلایل حجاب افزایش دادهاند.
پیشتر دفتر سیاسی سازمان ملل، یوناما، گزارش داد که طالبان «زنان و دختران را عمدتا از منطقه هزارهنشین دشتبرچی و برخی را در خیرخانه، که ساکنان آن عمدتا تاجیکاند، گرفتار کرده است.»
افغانستان اینترنشنال به اطلاعاتی دست یافته که نشان میدهد نهادهای مختلف حقوق بشری تحقیقات درباره دامنه بازداشت دختران توسط طالبان را آغاز کردهاند.
طالبان در هفتههای اخیر دهها دختر را به اتهام رعایت نکردن حجاب مورد نظر این گروه در مناطق گوناگون کابل بازداشت کردند.
در پی افزایش بازداشت دختران و زنان توسط طالبان، معاون بخش زنان دیدبان حقوق بشر به افغانستان اینترنشنال گفت که این سازمان عمیقا نگران سوءاستفاده از دختران و زنان توسط طالبان در بازداشتگاههای این گروه است.
هدر بار گفت که موارد اخیر بازداشت زنان هدفمند و بر زنان اقوام خاصی متمرکز است.
معاون نظامی اداره زندانهای طالبان گفته است که این گروه ۱۹ هزار زندانی دارد و ۲۵ شهروند خارجی و حدود ۸۵۰ زن هم در میان آنها هستند. حبیبالله بدر در گفتوگویی با شبکه خبری طلوعنیوز گفته که زندانیان خارجی به اتهام جرایم جنایی زندانی شدهاند.
این مقام طالبان توضیح بیشتری درباره ملیت و جرم این زندانیان نداده است.
او درباره زندانیان زن گفته است که شمار آنها از هشتصد تا ۸۵۰ نفر در حال تغییر است، چرا که برخی از آنها آزاد میشوند و به جای آنها زنان دیگری وارد زندان میشوند.
این مقام طالبان درباره جرم زندانیان زن و محل دقیق نگهداری آنها توضیحی نداده است.
این در حالی است که مدافعان حقوق بشر و حامیان حقوق زنان بارها این گروه را به نقض حقوق زنان متهم کردهاند و گفتهاند که این گروه بیشتر معترضان را به اتهام نپوشیدن حجاب مورد نظر رهبران خود بازداشت و زندانی میکند.
جنگجویان طالبان دختران و زنان جوان را معمولا بدون اطلاع قبلی در خیابانها و در مواردی در خانهها بازداشت میکنند، به محلات نامعلومی میبرند و از دادن اطلاع و توضیح به نزدیکان آنها خودداری میکنند.
بیشتر زنانی که تجربه بازداشت طالبان را دارند، گفتهاند که اعضای این گروه آنها را «شکنجه» و مجبور به «اعتراف اجباری» کردهاند.
این در حالی است که به گفته بازداشتیهای پیشین طالبان، این گروه زندانبان زن ندارد و زندانبانهای این گروه مرد هستند.
در مواردی در هنگام بازداشت زنان، ماموران زن در میان اعضای طالبان دیده شدهاند.
معاون نظامی اداره امور زندانهای طالبان در حالی درباره شمار زندانیان این گروه مصاحبه کرده که این گروه به صورت گستردهای متهم به بازداشت و شکنجه معترضان و مخالفان خود شده است.
این گروه دو و نیم سال پیش قدرت را به دست گرفت و همه زندانیان را آزاد کرد. ۱۹ هزار نفری که تازه اعلام شده در زندانهای این گروه نگهداری میشوند، همه در این ۳۰ ماه اخیر زندانی شدهاند.
شمار کسانی که در این مدت بازداشت یا زندانی و بعد آزاد شدهاند، مشخص نیست.
در مواردی طالبان متهم شده است که مخالفان خود را در «دادگاههای صحرایی» شکنجه کرده و حتی کشته است و شمار آنها به صورت دقیق مشخص نیست.
در ۳۰ ماه اخیر شمار زیادی از ویدئوهای شکنجه نظامیان و کارمندان حکومت پیشین به دست جنگجویان طالبان، در رسانهها و شبکههای اجتماعی پخش شده است.
طالبان از اظهار نظر علنی درباره این تصاویر خودداری کرده و شکنجه مخالفان خود را انکار کرده است.
امرالله صالح، معاون پیشین ریاست جمهوری افغانستان سخنان اخیر فرمانده ارتش پاکستان درباره افغانستان را تلخ دانسته و به «نیش مار» تشبیه کرده است. آقای صالح گفته اظهارات عاصم منیر کار را برای درک استراتژی پاکستان در قبال افغانستان آسانتر میکند.
رئیس ستاد ارتش پاکستان پیشتر در بیانیهای درباره اولویتهای سیاست خارجی پاکستان در قبال همسایگان خود گفت: «زندگی یک پاکستانی از کل افغانستان مهمتر است.»
عاصم منیر گفته: «وقتی موضوع امنیت شهروندان پاکستانی در میان باشد، [اگر لازم باشد] کل افغانستان را هم میتوان ویران کرد.»
امرالله صالح روز جمعه (۶ دلو) در یادداشتی در حساب کاربری خود در اکس نوشت که اظهارات رئیس ارتش پاکستان برای او و «افغانهای میهنپرست» تازه نیست. آقای صالح تاکید کرده است که مردم میدانستند که ارتش و استخبارات پاکستان از اسلام و شبکههای مدارس دینی و مفهوم برادری برای پوشاندن استراتژی «شیطانی» خود استفاده میکنند.
آقای صالح افزوده که سخنان رئيس ارتش پاکستان در مورد افغانستان در مقابل افکار عمومی است، اما کار را برای فهم استراتژی پاکستان در قبال افغانستان آسانتر میکند.
معاون پیشین ریاست جمهوری افغانستان این اظهارات رئیس ارتش پاکستان را به «نیش مار در فضای باز» تشبیه کرده است. او گفته که جلوگیری از نیش ماری که در فضای باز است، سادهتر از نیش ماری است که در کمد جا گرفته است.
گروهی از نمایندگان پارلمان بریتانیا تحقیقی را درباره وضعیت زنان و دختران در افغانستان و ایران با عنوان «تحقیقات آپارتاید جنسیتی» آغاز کردند. این گروه پارلمانی در حال گردآوری شواهد و مدارک درباره وضعیت زنان و دختران افغانستان و ایران است.
مجله فوربس روز سهشنبه گزارش داد که این تحقیق نخستین تحقیق در جهان است که با بررسی وضعیت زنان و دختران در افغانستان و ایران، مقیاس و ماهیت وضعیت زنان را ارزیابی کرده و آن را در مقابل تعاریف حقوقی موجود از جرایم بینالمللی تحلیل خواهد کرد.
گفته شده که این تحقیق به رهبری هلنا کندی کسی، عضو مجلس اعیان بریتانیا، انجام میشود و این گروه به بررسی مفهوم «آپارتاید جنسیتی» و چگونگی تناسب آن با چارچوب حقوقی بینالمللی موجود میپردازد.
این نمایندگان میگویند که آپارتاید جنسیتی «جرم بینالمللی» نیست و طبق «اساسنامه روم»، آپارتاید «اعمال غیرانسانی با شخصیتی است که در چارچوب یک رژیم نهادینه شده و ظلم و سلطه سیستماتیک توسط یک گروه نژادی بر هر گروه دیگر انجام میشو».
این اساسنامه جنایت آزار جنسیتی را به عنوان جنایات علیه بشریت تحت پوشش قرار میدهد که عبارت است: «از محرومیت عمدی از حقوق اساسی برخلاف حقوق بینالملل، جنسیت به معنای «دو» جنسیت، زن و مرد، در چارچوب جامعه است.»
پیش از این ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل، در ماه جوزا گفت که «تبعیض شدید و منظم» علیه زنان در افغانستان میتواند آپارتاید جنسیتی تلقی شود.
او در نشست شورای حقوق بشر تاکید کرد که تبعیضهای جنسیتی در قلب ایدیولوژی طالبان قرار دارند.
درباره وضعیت حقوق بشر در افغانستان گفته بود: «تبعیض سیستماتیک، ظلم و جداسازی زنان و دختران در افغانستان نیازمند بررسی بیشتر در مورد وضعیت کنونی است.»
همچنین جواد رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در ایران، در گزارشی در ماه آگست گذشته نوشت: «زنان و دختران ایران در معرض آپارتاید مبتنی بر جنسیت، هدف قرار دادن و تبعیض قرار دارند.»
طالبان در جریان بیش از دو سال گذشته محدودیتهای گسترده علیه زنان وضع کرده است. این گروه مکاتب دخترانه بالاتر از صنف ششم را بسته و دختران را از رفتن به دانشگاه، کار، تفریح، سفر، ورزش و رستورانت منع کرده است.
کارشناسان سازمان ملل گفتهاند که رفتار طالبان با زنان و دختران در افغانستان میتواند جنایت علیه بشریت باشد. این کارشناسان با بر شمردن محدودیتها بر زنان و دختران افغانستان میگویند که اقدامات طالبان باید به عنوان آزار و اذیت جنسیتی طبق قوانین بینالمللی مورد بررسی و پیگرد قرار گیرد.
اطلاعات استخباراتی نشان میدهد که در اواسط دهه ۲۰۱۰ میلادی، ورود سیلآسای پزشکان، مهندسان، متخصصان فناوری و دیگر داوطلبان دارای مدارک عالی در ساینس و تکنالوژی به صفوف داعش و القاعده، موجب تحول عظیم علمی در میان هراسافگنان در منطقه شد.
گروههای تروریستی چگونگی استفاده مصون از مهارتهای اساسی استخباراتی شامل استفاده از تلفنهای هوشمند و اپلیکیشنهای دارای سیستمهای معتبر محرمسازی به منظور حفظ محرمیت ارتباطات و دیگر شیوههای موثر در فعالیتهای هراسافگنانه را فراگرفتند. پیشرفت در تکنالوژی این امکان را فراهم کرد تا گروههای تروریستی با استفاده از مزیت محرمیت انتها- به-انتها (end-to-end encryption) برنامههای خود برای سربازگیری، تبادل اطلاعات سریع، آموزش و حمله را برنامهریزی و اجرا کنند. بدین معنا که راهاندازی حملات تروریستی دیگر نیاز به لوژستیک کهنه ندارد.
امروز یک گروه تروریستی میتواند یک عضو را به طور مثال در سویدن استخدام و با استفاده از ارز دیجیتال (cryptocurrency) او را تمویل کند، بدون اینکه ردیابی شود. این پیشرفتی نگرانکننده برای منطقه بوده و احتمالاً به مراتب پیچیدهتر خواهد شد.
مسئولان ریاست عمومی امنیت ملی جمهوری اسلامی افغانستان، عاملین انتحاری، پلانگذاران میانرتبه و مغزهای متفکری هراسافگنی را که از مزایای تکنالوژی برای کشتن هزاران انسان در افغانستان بهره میبردند، از نزدیک دیدند. این درست زمانی بود که ریاست عمومی امنیت ملی از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵ به اطلاعات فنی اتکای بیشتری داشت و هراسافگنان با کمک دانش و تجربه جدید، وسایل کشف تخنیکی امنیت ملی را به چالش میکشیدند.
حملاتی که در سال های ۲۰۱۷، ۲۰۱۸ و به همین منوال سال های بعدی روی داد، طوری طراحی و اجرا میشد که آهسته آهسته وسایل کشف تخنیکی را بیمعنی میساخت. بدون شک سازمانهای استخباراتی منطقه نیز در ارائه آموزشهای فنی به تروریستان سهم داشتند ولی تجربه حاصل شده در عراق و سوریه بهسرعت در بین گروههای متعدد تروریستی در افغانستان و پاکستان در حال پخش بود.
ورود پهپادها
گروه داعش از طریق پخش و نشر مواد تبلیغاتی نشان داد که تا چه حد در تکنالوژی پهپاد (هواپیماهای بدون سرنشین) موفق بوده است. در این باره ریاست عمومی امنیت ملی شاهد پیشرفت روزافزون هراسافگنان در استفاده از تکنالوژی پهپاد برای تعقیب و نظارت و اجرای حملات، بود. پهپادها کمهزینه و قابل خرید در بازارهای آزاد است. پهپادهای بهدست آمده از نزدد تروریستها نشان میداد که قبل از استفاده در افغانستان، در کشورهای سوریه، عراق، ایران و پاکستان توسط این گروه ها استفاده شده بود.
ریاست عمومی امنیت ملی به شواهد زیادی دست یافت که استفاده تروریستان از پهپادها به منظور تعقیب اهداف، تصویربرداری و کاربرد آن برای بمبافگنی بر اهداف مورد نظر را نشان میداد. پهپادهای کوچک و نسبتاً کهنه از لحاظ فنی که قابل دستیابی در بازارهای تجارتیاند، با اندکی دستکاری این توانایی را پیدا میکنند که حدود ۴ کیلو مواد منفجره بر روی اهداف مورد نظر پرتاپ کنند. هراسافگنانان دارای پهپادهایی بودند که شماری از آنها از بازار های آزاد خریداری شده بودند و شماری دیگر آنقدر پشیرفته و پیچیده بودند که تحقیقات قادر به شناسایی منشأ و مبدا آنها نبود.
نکته مهم این است که گروههای هراسافگن قبلا این تاکتیکها را در افغانستان عملی کردهاند و در جایگاهی قرار دارند که این مهارتها را بر هر هدفی در منطقه استفاده کنند. در صورت اجرای این اندوختهها از افغانستان، عراق و سوریه، تروریستها قادر خواهند بود هر مکان امن در منطقه را با چالش جدی مواجه کنند.
تسهیل تروریسم فرامرزی
اپلیکیشنها به هراسافگنان کمک کرده است تا عملیات خود را تسریع کرده، امنیت فعالیتهایشان را توسعه داده و هزینه مالی و زمانی سفرها برای پلانگذاری و انجام حملات را پایین آوردند و همزمان بر انجام این حملات نظارت داشته باشند. وسایل و کانالهای ارتباطی محرم در دسترس تروریستها، آنان را از انزوای جهانی نجات داده و در حال حاضر تروریستان در سراسر جهان با استفاده از فناوری، تجارب خود را با یکدیگر شریک میکنند. استفاده از تکنالوژی جدید تروریستان را قادر میکند تا آموزشهای مورد نیاز را در هر گوشه جهان که خواسته باشند، از طریق تلفنهای هوشمند بهدست آورند. امروز نیاز به حضور فزیکی در یکی از آموزشگاههای تروریستی منطقه، روشی کهنه و قدیمی شده است.
تکنالوژی این زمینه را برای یک شخص ممکن میکند تا در هر نقطه جهان بدون در نظر داشت محدویتهای مرزی یا جنجالهای سفر، تاکتیک های تروریستی را فراگیرد. یک تروریست در افغانستان و عراق به راحتی میتواند دیگری را در هر نقطه جهان آموزش دهد.
ماجرای عبدالرحمان
قضیهای در ریاست عمومی امنیت ملی مربوط به یک فرد بهنام عبدالرحمان لوگری مشهور به حامد روشنی، تاییدکننده این تجربه است. عبدالرحمان از طریق فعالیتهای آنلاین خود توسط شخصی که هیچگاهی او را ندیده و با او همکلام نشده بود ، استخدام شد تا یک جنگجوی گروه داعش خراسان شود. یگانه چیزی که او میدانست یک اسم جعلی در یک حساب کاربری تلگرام بود. عبدالرحمان قانع شده بود تا یک حمله انتحاری را بیرون از افغانستان انجام دهد، او ساختن بمب و واسکت انتحاری و اینکه چگونه آنرا در یک نقطهء مزدحم، خصوصاً ساحل دریا، یا در یک کنیسه خارج از افغانستان منفجر کند، آموخته بود.
در مدت زمان حبس او در بازداشتگاه ریاست عمومی امنیت ملی تمام تلاش ها انجام شد تا این مرد جوان که بسیار تیزهوش، ذکی و قادر به تکلم روان به چند زبان بود، وادار به بیرون رفت از تندروی و افراطیت شود. اما هیچکدام به حد کافی در تغیر ذهن عبدالرحمان مؤثر واقع نشد. شماری از علمای دینی در چند جلسه بر اساس آیات قرآن، کوشیدند به او ثابت کنند که حمله انتحاری در اسلام تا چه حد زشت و غیراخلاقی است. اما مفکوره او تغییر نکرد. حتی پدرش که مالک دکان موبلفروشی در کابل بود و نمیخواست مرگ پسرش را منحیث عامل انتحاری ببیند، نتوانست او را برای برگشت به زندگی عادی قناعت دهد.
با بازگشت طالبان به قدرت، عبدالرحمان بلاخره در ۱۵ آگست ۲۰۲۱ از زندان رها شد. او ۱۱ روز بعد، در ۲۶ اآگست در میان انبوهی از جمعیت در میدان هوایی کابل حمله انتحاری کرد. صدها نفر به شمول نیروهای بینالمللی در آن حمله کشته و زخمی شدند. مثال های فراوانی وجود دارد که زمانی یک فرد به حمله انتحاری آماده میشود هیچ نیرو و اندیشهای نمیتواند او را منصرف کند. زمانی میتوان به گونه موثر جلوی یک حمله انتحاری را گرفت که عامل حمله قبل از تبدیل شدن به بمبگذار انتحاری از پروسه شستشوی مغزی بیرون شود.
بخشهای دیگر این نوشتار:
تروریسم بینالمللی در قلمرو طالبان؛ چند گروه تروریستی در افغانستان حضور دارند؟
مهارتهای ویرانگر تروریستها در افغانستان؛ سازندگان بمب برای همیشه بیکار نخواهند نشست
نقش مدارس دینی در افراط و تروریسم؛ 'یک میلیون طالب دیگر دارند آماده میشوند'
بستر نیروی انسانی تروریسم طالبان؛ 'پدران را به کشتن دادند حالا چشم به پسرانشان دوختهاند'
