رئيس بخش زنان ملل متحد: افغانستان همچنان با جدیترین بحران حقوق زنان روبهرو است
رئیس بخش زنان ملل متحد میگوید افغانستان همچنان جدیترین بحران حقوق زنان را تجربه میکند.
سیما بحوث تاکید کرد باید به گونه پیوسته برای فراهمسازی زمینه مشارکت زنان افغان در تصمیمهای اثرگذار درباره افغانستان، اقدام شود.
خانم بحوث این اظهارات را در نشست شصتوهشتمین دور کمیسیون مقام زن ملل متحد در مقر این سازمان بیان کرد.
موضوع این نشست امنیت از نگاه از زنان و دختران در افغانستان تحت کنترول طالبان بود.
رئيس بخش زنان ملل متحد گفت در این نشست از زنان افغان درباره اینکه امنیت برای آنها چه معنایی دارد، شنیده است.
این نشست روز سهشنبه، ۲۳ حوت، به میزبانی امارات متحده، بریتانیا، انستیتوت توسعه خارجی و نهاد پژوهش و توسعه در مقر ملل متحد برگزار شد.
نمایندگی امارات متحده عربی در صفحه اکس خود نوشته که این نشست به تاثیرات فقر بر زندگی زنان و دختران افغانستان و پیامدهای آن پرداخت.
در این یادداشت آمده که فقر حاکم در افغانستان، خانوادهها را مجبور میکند دست به انتخابهای غیرممکنی برای فراهم کردن غذا بزنند و این امر، زنان و دختران را در موقعیتهای آسیبپذیر قرار میدهد.
خبرگزاری دولتی برازیل روز سهشنبه گزارش داد که حدود ۶۰ پناهجوی افغان، به شمول زنان و کودکان، دو سال پس از فرار از افغانستان در پی سقوط کابل، هنوز نتوانستهاند از میدان هوایی بینالمللی گوارولوس در برازیل بیرون شوند و منتظر کمک اند.
این خبرگزاری گزارش داد تنها شش پناهجوی افغان به یک پناهگاه درست منتقل شدند و باقی آنها هنوز هم در ترمینال دوم این فرودگاه زندگی میکنند.
در پی سقوط افغانستان به دست طالبان، برازیل یکی از کشورهای امریکای لاتین بود که دروازهاش را به روی مهاجران افغان در پاکستان و ایران باز کرد و به هزاران پناهجو ویزای بشردوستانه صادر کرد. شماری زیادی از مهاجران افغان که با ویزای بشردوستانه به این کشور رفته بودند، به صورت قاچاقی به ایالات متحده و کانادا رفتند.
منابع به افغانستان اینترنشنال گفتند سفیر پاکستان از ملا شیرین، والی طالبان در قندهار خواسته تا با اجباری شدن پاسپورت در مرز افغانستان و پاکستان همکاری کند.
منابع افزودند نظامانی خواستار تشکیل کمیته رسمی دو کشور برای حل سریع تنشهای مرزی شده است.
پاکستان از ماه اکتوبر سال گذشته «سیستم تکسندی» را برای تردد بین افغانستان و پاکستان اعمال کرد. بر اساس این تصمیم، بعد از این مسافران برای رفتوآمد میان دو کشور به جز پاسپورت و ویزا با هیچ مدرک دیگری نمیتوانند از گذرگاهها عبور کنند.
این تصمیم پاکستان با واکنشها و اعتراضات فراوانی مواجه شد. معترضان در مناطق مرزی میگویند که پشتونهای دو سوی مرز برای تردد میان دو کشور نباید پاسپورت و ویزا نیاز داشته باشند و از طالبان خواستهاند که از این خواسته شان حمایت کند.
حکومتهای افغانستان مرز دو کشور را «خط دیورند» نامیده و آن را به رسمیت نشناختهاند. اخیراً معاون وزارت خارجه طالبان نیز گفت که آنها «خط دیورند» را به عنوان مرز رسمی با پاکستان به رسمیت نمیشناسند.
منابع روز سهشنبه (۲۲ حوت) به بخش پشتوی افغانستان اینترنشنال گفتند که سفیر پاکستان در کابل از ملا شیرین خواسته تا با حمایت از اجباری شدن پاسپورت در خط دیورند، رضایت عموم بهویژه تاجران را در این زمینه جلب کند.
طالبان در اعلامیهای این دیدار را تایید کرد و گفت که نظامانی بر تمایل پاکستان به روابط خوب با طالبان تاکید کرده است. ملا شیرین نیز در این دیدار خواهان حفظ روابط نزدیک بین پاکستان و افغانستان شده است.
به گفته طالبان، نظامانی متعهد شده که عنقریب زمینه سفر رسمی مقامهای طالبان و دیدار با مقامات حکومت جدید پاکستان را فراهم کند.
سفر عبیدالرحمان نظامانی به قندهار در حالی صورت میگیرد که از سه روز بدینسو در مناطق سرحدی میان طالبان و نیروهای مرزی پاکستان درگیری صورت گرفته است.
دبیرکل سازمان پیمان امنیت جمعی گفت این سازمان در نظر دارد از ماه جولای طرح تحکیم امنیت مرز تاجیکستان با افغانستان را به اجرا بگذارد.
یمانگلی تاسماگمبتوف گفت پیشنویس این طرح توسط شورای دائمی این سازمان تایید و به کشورهای عضو ارائه شده است.
آقای تاسماگامبتوف در مصاحبه با خبرگزاری تاس گفت که تلاشهای جدی از سوی سازمان پیمان امنیت جمعی برای تقویت مرز تاجیکستان با افغانستان جریان دارد.
تاجیکستان عضو این سازمان با افغانستان مرز مشترک دارد و مقامهای تاجیک بارها نگرانیشان را درباره تهدید گروههای تروریستی از داخل افغانستان ابراز کردهاند.
دبیرکل سازمان پیمان امنیت جمعی به تاس گفت که بحث درباره نهایی کردن این طرح در سطح وزرای کشورهای عضو و نهادهای مرتبط با این سازمان در هفتههای اخیر (اواخر فبروری-اوایل مارچ) انجام شده است.
آقای تاسماگامبتوف گفت که اراده سیاسی تاجیکستان و قرغیزستان که به گفته او مقیاس تهدیدهای ناشی از افغانستان را درک میکنند، برای اجرای این طرح مهم است.
او ابراز امیدواری کرد که دبیرخانه سازمان پیمان امنیت جمعی نتایج کار خود را در شش ماه نخست سال جاری ارائه کند.
"پیمان امنیت دستهجمعی" در ماه می سال ۱۹۹۲ در تاشکند، پایتخت اوزبیکستان، به امضا رسید و در سال ۲۰۰۲ این پیمان در مسکو به "سازمان امنیت دستهجمعی" تغییر نام داد.
روسیه، بلاروس، ارمنستان، قزاقستان، قرغیزستان و تاجیکستان عضو این سازمان اند.
شماری از فعالان زن افغان در مقر سازمان ملل از شیوه تعامل کشورهای جهان با طالبان انتقاد کردند.
فوزیه کوفی گفت طالبان هفته ۴۰ میلیون دالر دریافت میکند و «بیش از هزار» ملاقات با دیپلوماتهای خارجی داشته است، اما رفتار این گروه تغییری نکرده است.
چهار فعال حقوق زن از جمله فاطمه گیلانی و فوزیه کوفی از اعضای هیات مذاکره کننده حکومت پیشین، ناهید سرابی، معین سابق وزارت مالیه و اصیلا وردک، از مقامهای پیشین وزارت خارجه افغانستان روز سه شنبه، (۲۲ حوت) در یک نشست خبری در مقر سازمان ملل در نیویورک در مورد چالشهای زنان افغان در بیش از دو نیم سال گذشته صحبت کردند.
دیدار سفارتخانهها با فعالان مدنی
فاطمه گیلانی تعامل را تنها راه حل مسئله افغانستان تعریف کرد اما شیوه تعامل جهان با طالبان را زیر سوال برد. او در این نشست گفت:« سفارتخانههایی که در کابل فعال اند و هفته یک دیدار با مقامهای طالبان دارند، میتوانند هفته دو دیدار با اعضای جامعه مدنی و گروههای مختلف دیگر داشته باشند.»
خانم گیلانی همچنین خواهان بازگشایی دروازههای مکاتب بر روی دختران شد. او گفت: «برای من بسته کردن دروازه مکاتب برای دختران دقیقا مثل این است که من روزه بگیرم و کسی به زور غذا به دهنم بگذارد یا اگر بخواهم نماز بخوانم کسی در مقابلم بیایستد و نگذارد.»
تعامل جهان با طالبان؛ عشق یک طرفه
فوزیه کوفی، نماینده پارلمان پیشین افغانستان در این نشست هم سیاست جامعه جهانی در قبال طالبان را مورد انتقاد قرار داد. او گفت که در دو و نیم سال گذشته هیچ فشاری روی طالبان وارد نشده است.
او با اشاره به بستههای میلیونی ارسالی به کابل گفت:«در هفته ۴۰ میلیون دالر به آنها (طالبان) داده میشود و در این مدت طالبان بیش از یک هزار دیدار با دیپلوماتهای جهان داشته است. کشورهای منطقه روابط عادی شان را (با طالبان) برقرار کردند.»
او در ادامه گفت در حالی که هزاران زن افغان از ترس طالبان به کشورهای همسایه پناه بردهاند، جهان رهبران طالبان را با جتهای شخصی به نشستها میبرند.
او با کنایه گفت:«من فکر میکنم این تعامل جامعه جهانی مانند عشق یکطرفه است. همیشه جامعه جهانی به طالبان پیشنهاد داشته است.»
خانم کوفی افزود از زمانی که جامعه جهانی تعامل یک جانبه با طالبان را آغاز کرد، از همان زمان دچار اشتباه شد.
او از جامعه جهانی خواست که سیاستهایی با محوریت زنان را تعقیب کند، چرا که در دو و نیم سال گذشته زنان بیشتر از همه برای حقوق مردم افغانستان مبارزه کردند.
پیامدهای منفی محدودیتها بر زنان
ناهید سرابی، معین وزارت مالیه حکومت پیشین هم در این نشست گفت که محدودیتهای گسترده طالبان بر زنان تاثیر منفی بر توسعه اقتصادی کشور گذاشته است. او افزود که زنان در افغانستان به گونه نگران کننده با عدم امنیت غذایی روبرو اند و درصدی استخدام زنان از ۱۱ درصد در سال ۲۰۲۲ به شش درصد در سال ۲۰۲۳ رسیده است.
خانم سرابی در واکنش به گزارشهای رشد اقتصادی در حکومت طالبان گفت که این برداشت از رشد اقتصادی درست نیست. او گفت:«درست است که طالبان در بخش جمعآوری عواید رشد داشته، اما هیچ شفافیتی وجود ندارد که این عواید در کجا به مصرف میرسد.»
معین سابق وزارت مالیه همچنین ادعای طالبان درباره تامین امنیت را زیر سوال برد. او گفت: «طالبان ادعا دارد که امنیت بهتر شده است اما چرا بیشتر بودجه اداره این گروه بالای امنیت به مصرف میرسد و بخشهای دیگر به فراموشی سپرده شده است؟»
خانم سرابی هشدار داد در صورتی که دروازههای مکاتب به روی زنان و دختران بسته بماند، نمیتوان از هیچ رشد اقتصادی در آینده صحبت کرد چون هیچ زنی تحصیلکرده نخواهد بود که در بخش اقتصاد کار کند.
او افزود که سازمان ملل متحد در بخش اقتصادی و ارائه کمکهای بشری از پاسخگویی و تامین شفافیت کافی برخوردار نبوده است.
مشارکت زنان در نشستها
اصیلا وردک، رئیس پیشین بخش سازمان ملل وزارت خارجه افغانستان در این نشست خبری گفت که زنان افغان باید در تمام مذاکرات تصمیمساز در مورد افغانستان و مذاکرات پشت پرده سهیم شوند.
او هشدار داد که اگر به وضعیت زنان در افغانستان توجه نشود، منطقه و جهان با خطر جدی تروریسم مواجه خواهد شد.
خانم وردک از کشورهای همسایه افغانستان که در گفتگوهایشان با مقامهای طالبان هیچ شرط و شروطی در مورد حقوق بشر و حقوق زنان ندارند انتقاد کرد. او خواهان اتخاذ موضع واحد از سوی جامعه جهانی و کشورهای منطقه در قبال مسئله افغانستان شد.
نجلا ایوبی و یلدا رویان در یک نشست در سازمان ملل خواهان به رسمیت شناختن آپارتاید جنسیتی در افغانستان شدند.
این فعالان روز سهشنبه در نشستی زیرنام «جنایت علیه بشریت در افغانستان از زاویه جنسیتی»، وضعیت زنان افغان را اضطراری توصیف کردند.
این نشست برای جلب حمایت بینالمللی از رسمیت یافتن آپارتاید جنسیتی، در مقر سازمان ملل و با حضور برخی فعالان حقوق بشر از افغانستان و کشورهای دیگر برگزار شد.
خانم نجلا ایوبی، قاضی در دولت پیشین افغانستان و فعال حقوق زن، بر ممنوعیتهای وضع شده بر زنان از سوی طالبان از جمله ممنوعیت آموزشی، شغلی و آزادی سفر اشاره کرد و گفت خشونت علیه زنان در افغانستان تحت حاکمیت طالبان افزایش یافته است.
خانم ایوبی از افزایش موارد ازدواج کودکان و ازدواج اجباری در افغانستان یاد کرد و گفت به دلیل فقر حاکم در کشور، برخی خانوادهها برای تامین نیازهای غذایی خود مجبور به فروش فرزندان خود میشوند.
خانم ایوبی همچنین به بازداشت خودسرانه، شکنجه و زندانی ساختن فعالان زن اشاره کرد که طالبان پدران و برادران یا همسران این زنان معترض را نیز بازداشت و تنبیه بدنی میکنند.
عدم دسترسی زنان به نهادهای قضایی و عدلی از دیگر مواردی است که خانم ایوبی به آن پرداخت. او گفت که زنان قربانی خشونت، بهویژه از سوی طالبان، هیچ پناهگاهی ندارند.
این فعال زن گفت که شماری از زنان قربانی خشونت به طالبان شکایت کردند، اما عاملان خشونت علیه زنان بازداشت و مورد تعقیب قرار نگرفتند. این قاضی پیشین هشدار داد که این سیاستهای ضد زنان از سوی دولتهای منطقه نیز تعقیب شده و رفتارهای تبعیضآمیز در مقابل زنان گسترش یافته است.
او از کشورهای جهان خواست تا آپارتاید جنسیتی را به رسمیت بشناسند و پروتکلهای جهانی برای پایان خشونتها علیه زنان در افغانستان به اجرا در آید.
در نشست سازمان ملل، خانم یلدا رویان، فعال حقوق بشر، موارد نقض حقوق زنان در افغانستان را مصداق آپارتاید جنسیتی دانست. او گفت که آپارتاید جنسیتی جز حاکمیت طالبان در افغانستان است که به همین علت زنان به خاطر جنسیت شان برخلاف مردان از تمام خدمات محروم اند و بیشتر در چارچوب خانه محدود شده اند.
خانم رویان با اشاره به یک تحقیق گفت ۹۱ درصد زنان افغان گزارش دادند که با تبعیض جنسیتی مواجهاند و ۸۶ درصد گفته اند که طالبان آنان را از تمام حقوق اساسی شان محروم کرده است. افزون بر آن ۷۱ درصد زنان در خانواده و جامعه نیز مورد خشونت قرار گرفته اند.
او گفت که این وضعیت باعث شده زنان کمتر در افغانستان احساس امنیت کنند، پولیس و دادگاههای طالبان نیز از آن محافظت نمیکنند. رویان افزود زنان شدیداً زیرفشارهای روانی به علت وضعیت موجود در افغانستان اند، وضعیتی که طالبان آن را حاکم کرده و تقویت میکند.
او از کشورهای جهان خواست که نه تنها طالبان را به رسمیت نشناسند، بلکه اعضای این گروه را در دادگاههای بین المللی مورد پیگرد قرار دهند.