وزارت خارجه پاکستان وضع تحریمهای جدید امریکا علیه برنامه موشکهای بالستیک این کشور را «تبعیضآمیز» و «مغرضانه» خواند. امریکا روز چهارشنبه اعلام کرد که تحریمهای بیشتری علیه برنامه موشکهای بالستیک پاکستان وضع میکند.
وزارت خارجه امریکا روز چهارشنبه، ۲۸ قوس در اعلامیهای گفت چهار نهاد پاکستانی که در تکثیر یا تحویل چنین سلاحهایی دست دارند، نیز هدف تحریمهای تازهاند.
به گفته این وزارت، امریکا به اقدامات خود علیه «اشاعه تسلیحات کشتار جمعی و سامانههای شلیک آن» ادامه خواهد داد.
وزارت خارجه پاکستان روز پنجشنبه، ۲۹ قوس در بیانیهای به این تصمیم امریکا واکنش نشان داد.
در اعلامیه وزارت خارجه پاکستان آمده است: «پاکستان تصمیم امریکا برای اعمال تحریمها علیه مجتمع توسعه ملی (برنامه موشکهای بالستیک پاکستان) و سه نهاد تجاری را تاسفبار و مغرضانه میداند.»
وزارت خارجه پاکستان تاکید کرده که هدف برنامه موشکی پاکستان دفاع از حاکمیت این کشور و «حفظ صلح و ثبات» در جنوب آسیا است. این وزارت هشدار داده که تحریمهای جدید امریکا عدم توازن توان نظامی را بیشتر کرده و صلح و امنیت را در منطقه به چالش میکشد.
هرچند وزارت خارجه پاکستان به این موضوع اشاره نکرده اما یکی از اهداف برنامههای موشکهای بالستیک اسلامآباد، رقابت تسلیحاتی با هند است.
وزارت خارجه پاکستان بدون نام بردن از کشور خاصی، گفته است که ادعای پایبندی دقیق به هنجارهای منع گسترش سلاحهای هستهای و الزام مجوز برای فناوری پیشرفته نظامی در گذشته در باره برخی از کشورها در نظر گرفته نشده است.
این وزارت هشدار داده است: «چنین استانداردهای دوگانه و شیوههای تبعیضآمیز نه تنها اعتبار رژیمهای منع اشاعه را تضعیف میکند، بلکه صلح و امنیت منطقهای و بینالمللی را نیز به خطر میاندازد.»
بلومبرگ به نقل از دو مقام اطلاعاتی سودان و چهار مقام غربی نوشت تهران و مسکو در ماههای اخیر برای ساخت پایگاه نظامی در بندر سودان، با ارتش سودان در حال مذاکره بودهاند و این مذاکرات اکنون با شکست روسیه و ایران در سوریه اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
این خبرگزاری چهارشنبه، ۲۸ قوس، در گزارشی تفصیلی درباره نقش پهپادهای جمهوری اسلامی و تسلیحات روسی در جنگ داخلی سودان، به نقل از دیرار احمد دیرار، فرمانده یک گروه شبهنظامی طرفدار ارتش سودان، نوشت که این کشور از حمایت جمهوری اسلامی و روسیه برخوردار است.
او گفت: «آنها چیزهای مختلفی مانند پهپاد و سلاح ارائه میدهند و اکنون توازن قوا تغییر کرده است.»
حمایت خارجی از ارتش سودان در حالی صورت میگیرد که جنگ داخلی این کشور از ۲۰ ماه پیش تاکنون منجر به یکی از بزرگترین بحرانهای آوارگی در جهان شده و میلیونها نفر را به قحطی کشانده است.
این جنگ که بین دو جنرال، عبدالفتاح البرهان فرمانده ارتش سودان و محمد حمدان داگالو فرمانده نیروهای شبهنظامی واکنش سریع، و برای کنترول این کشور وسیع با خط ساحلی استراتژیک در دریای سرخ در جریان است، یکی از خونینترین جنگهایی است که منطقه ساحل افریقا طی سالهای اخیر تجربه کرده است.
کودتاهای نظامی متوالی در این منطقه باعث شده که نظامیان کشورهای مالی، بورکینافاسو، نیجر و جمهوری افریقای مرکزی از متحدان غربی دور و به روسیه نزدیک شوند و روسیه نیز مزدوران خود را در این کشورها مستقر کرده است.
اما هیچ کدام از کشورهای منطقه به اندازه سودان، کشورهای خارجی را جذب خود نکردهاند و برخلاف شکستی که اخیرا روسیه و جمهوری اسلامی در سوریه متحمل شدند، مسکو و تهران در حال حاضر در سودان در طرف برنده هستند.
با طولانی شدن جنگ داخلی سودان، روسیه میلیونها بشکه سوخت و هزاران سلاح و اجزای جت به ارتش سودان فروخته و جمهوری اسلامی محمولههای اسلحه و دهها پهپاد به سودان ارسال کرده که به ارتش اجازه میدهد بخشهایی از پایتخت، خارطوم را بازپس گیرد.
همچنین این تسلیحات به ارتش سودان اجازه میدهد بخش وسیعی از کشور را از رقیب خود، گروه شبهنظامی واکنش سریع بگیرد.
بلومبرگ نوشت که زرادخانه ارتش سودان به حدی افزایش یافته که در اوایل سال جاری آشیانه جدیدی در شاخه نظامی فرودگاه بندر سودان ساخته است.
این رسانه امریکایی تاکید کرد که هجوم تسلیحات به سودان، به این معنی است که جنگ بهطور فزایندهای در هوا در حال انجام است.
بر اساس ارزیابی امنیتی سازمان ملل که بلومبرگ مشاهده کرده، در اوایل ۲۱ نوامبر، ارتش سودان از سلاحهای ضد هوایی برای سرنگونی رگبار پهپادها در نزدیکی شهرهای عطبره و الدامر استفاده کرد.
بر اساس این گزارش، هر دو طرف بهطور فعال در حال تکمیل تجهیزات تسلیحاتی خود از جمله پهپادها برای تقویت مواضع خود هستند.
بلومبرگ درباره مذاکره روسیه و ایران در ماههای اخیر با ارتش سودان برای ایجاد پایگاههای نظامی در بندر سودان نوشت که این گفتوگوها از آنجا اهمیت پیدا کرده که روسیه در خطر قطع پل هوایی اصلی خود به افریقا بهدلیل از دست دادن احتمالی دو پایگاه نظامی در سوریه پس از سرنگونی بشار اسد است.
همچنین این گفتوگوها از آنجایی که جمهوری اسلامی خود را به دلیل حملات مداوم اسرائیل به نیروی نیابتی خود ضعیف میبیند، اهمیت دارد.
در همین حال، به گفته بازرسان ایالات متحده و سازمان ملل متحد، امارات متحده عربی به عنوان حامی اصلی نیروهای پشتیبانی سریع عمل کرده است. امارات چنین اتهامی را بارها رد کرده است.
هر دو طرف درگیر، هزینه تسلیحات خود را با استفاده از درآمد حاصل از فروش طلای سودان پرداخت کردهاند که بیش از یک میلیارد دلار در سال تنها برای ارتش سودان درآمد دارد.
بلومبرگ نوشت اگرچه دولت چین طرفی را انتخاب نکرده، اما هر دو طرف از پهپادهای ساخت چین استفاده کردهاند. بیجینگ یک بندر ۱۴۰ میلیون دالری در سودان ساخته و در حال مذاکره با ارتش برای سرمایهگذاری در یک پالایشگاه نفت جدید و بازسازی بزرگترین کشتارگاه کشور است.
با تشدید جنگ، جمهوری اسلامی که روابط دیپلماتیک خود را پس از هفت سال وقفه در اواخر سال ۲۰۲۳ با سودان از سر گرفت، مقامات دیپلماتیک را به بندر سودان اعزام کرد و سفارت خود در سودان را افتتاح کرد.
رژیمهای تهران و خارطوم در بیشتر سه دهه گذشته به هم نزدیک بودند و پس از به دست گرفتن قدرت بشیر در سال ۱۹۸۹ بهدلایل ایدئولوژیک با یکدیگر متحد شدند. جمهوری اسلامی به دولت بشیر کمک کرد تا سرویس اطلاعاتی خود را تاسیس کند.
اما این روابط در سال ۲۰۱۵ زمانی که سودان به سمت عربستان سعودی متمایل شد و نیروهای خود را برای کمک به جنگ علیه حوثیهای مورد حمایت جمهوری اسلامی اعزام کرد، تیره شد.
بلومبرگ به نقل از مقامات اطلاعاتی و دیپلماتها نوشت که اکنون تهران بهطور فعال در حال تامین تسلیحات و پهپادهای ارتش سودان به همراه تصاویر ماهوارهای و تصاویر تسلیحات میدان نبرد است.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی و نمایندگی ایران در سازمان ملل به درخواستهای متعدد بلومبرگ برای اظهارنظر پاسخ ندادند.
به گفته ویم زویننبورگ، کارشناس تسلیحات و مدیر پروژه خلع سلاح بشردوستانه در پکس، یک سازمان هلندی حامی صلح، در ژانویه، سربازان نیروهای پشتیبانی سریع یک پهپاد را در نزدیکی خارطوم سرنگون کردند که از نوع ابابیل ساخت جمهوری اسلامی بود. این پهپاد در سودان و با قطعات ایرانی ساخته شده بود.
او همچنین یک پهپاد جنگی مهاجر ساخت صنایع هوایی قدس جمهوری اسلامی را که حامل مهمات هدایت شونده دقیق است، در پایگاه هوایی نزدیکی خارطوم در ژانویه شناسایی کرد.
تصاویر ماهوارهای به تاریخ ماه می نشان میدهد که یک آشیانه جدید و چندین مکان ذخیرهسازی در شاخه نظامی فرودگاه بندر سودان ساخته شده است.
بلومبرگ بر اساس دادههای ردیابی پرواز، گزارش داد که بین ژانویه و ژوییه سال جاری، حداقل هفت پرواز از سوی قشم فارس ایر، یک شرکت هواپیمایی تحت تحریم ایالات متحده که با نیروی قدس سپاه پاسداران ارتباط دارد، بین تهران و بندر سودان انجام شد.
همچنین این رسانه به نقل از یک سازمان ناظر بر جنگها (Conflict Observatory)، نوشت که چهار پرواز از این هفت پرواز از فرودگاه مهرآباد تهران که محل پایگاه نیروی هوایی جمهوری اسلامی است، انجام شده است.
در طول سال ۲۰۲۳ چنین پروازهایی ثبت نشده بود.
یک محقق این سازمان گفت که جمهوری اسلامی، در کنار روسیه، سودان را یکی از معدود بازارهای فروش سلاح خود میداند.
در فروردین امسال نیز گزارش رسانهها حاکی از حضور پهپادهای ساخت ایران در سودان بود.
به گزارش رویترز به نقل از یک منبع ارشد ارتش سودان، یک سال پس از شروع جنگ داخلی این کشور، پهپادهای ساخت ایران به ارتش سودان کمک کردند تا جریان درگیری را تغییر دهد، پیشروی نیروهای شبهنظامی واکنش سریع (RSF) را متوقف کند و قلمروهای اطراف پایتخت را باز پس گیرد.
شش منبع ایرانی، مقامهای منطقهای و دیپلماتهایی که خواستند نامشان فاش نشود، در گفتوگو با رویترز اعلام کردند ارتش سودان طی چند ماه گذشته به پهپادهای ساخت ایران مجهز شده است.
بیش از دهها نفر از ساکنان خارطوم به رویترز گفتند در ماههای اول جنگ نیروهای مسلح سودان (SAF) از برخی پهپادهای قدیمیتر، آتشبارهای توپخانه و جتهای جنگنده استفاده میکردند، اما موفقیت چندانی در ریشهکن کردن جنگندههای نیروهای شبهنظامی واکنش سریع مستقر در محلههای پرجمعیت خارطوم و شهرهای دیگر نداشتند.
به گفته پنج شاهد عینی ساکن منطقه، ۹ ماه پس از آغاز درگیریها،ارتش سودان شروع به استفاده از پهپادهای بسیار موثرتری از پایگاه وادی سیدنا واقع در خارطوم کرد.
ساکنان گفتند به نظر میرسد پهپادها فعالیتهای شبهنظامیان را زیر نظر دارند و مواضع آنها را هدف قرار میدهند.
همچنین ارتش به وسیله این پهپادها اهداف حملات توپخانه در اُمدرمان، یکی از سه شهر کرانه رود نیل را مشخص میکند.
تامین تسلیحات از ایران میتواند روابط ارتش سودان با ایالات متحده را پیچیده کند، زیرا این امر منجر به فشار برای مذاکره میان طرفهای درگیر میشود.
پیشتر جان گادفری، سفیر سابق ایالات متحده در سودان، به خبرنگاران گفت گزارشهای مربوط به حمایت تسلیحاتی ایران از ارتش سودان «بسیار نگرانکننده هستند».
تام پریلو، فرستاده ویژه امریکا در سودان، نیز در مصاحبهای گفت که ترس از نفوذ بیشتر جمهوری اسلامی یا عناصر افراطی اسلامی در سودان یکی از دلایلی است که ایالات متحده معتقد است باید توافق صلح هر چه زودتر حاصل شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا نیز گفت که ایالات متحده گزارشهای مربوط به حمایت جمهوری اسلامی از ارتش سودان را دیده است و اوضاع را زیر نظر دارد.
او گفت: «ایالات متحده با دخالت خارجی برای حمایت از یکی از طرفهای درگیر در سودان مخالف است. این کار تنها درگیری را تشدید و طولانی میکند و خطر گسترش بیشتر بیثباتی منطقهای را به دنبال دارد.»
سرپرست وزارت خارجه فرانسه گفت لغو تحریمها و کمک به بازسازی سوریه مشروط به تعهدات سیاسی و امنیتی روشن حاکمان جدید دمشق خواهد بود. او گفت که علایم مثبتی در رفتار مخالفان دیده شده و در دمشق، سوریها زندگی عادی را بدون هیچ مانعی از سر گرفته اند.
یان نوئل بارو روز چهارشنبه در نشست پارلمان فرانسه گفت که پاریس در ماه جنوری میزبان یک نشست بینالمللی درباره آینده سوریه خواهد بود. او جزییاتی درباره شرکت نمایندگان سوریه در این نشست و اجندای آن ارائه نکرد.
این نشست ادامه جلسه هفته گذشته در اردن خواهد بود که در آن نمایندگانی از ترکیه، کشورهای عربی، اتحادیه اروپا و همچنین امریکا حضور داشتند.
تیمی از دیپلوماتهای فرانسوی روز سهشنبه با یک مقام حکومت انتقالی سوریه در دمشق دیدار کرد و پس از ۱۲ سال قطع روابط با حکومت بشار اسد بهدلیل جنگهای داخلی سوریه، پرچم فرانسه را بر فراز سفارت این کشور در دمشق برافراشتند.
بارو در پارلمان فرانسه گفت که هیئت اعزامی علایم مثبتی از سوی مقام انتقالی دیدهاست و به نظر میرسد دستکم در دمشق، سوریها زندگی عادی خود را بدون هیچ مانعی از سر میگیرند.
او گفت: «ما آنها را بر بنیاد گفتار شان قضاوت نخواهیم کرد، بلکه با اعمال شان و در طول زمان در مورد آنها قضاوت خواهیم کرد.»
این مقام ارشد فرانسه گفت که تشکیل حکومت فراگیر در سوریه حیاتی است و قدرتهای بینالمللی ابزارهای زیادی برای تسهیل شرایط، به ویژه لغو تحریمهای بین المللی و کمک به بازسازی این کشور در اختیار دارند.
او گفت: «اما ما این حمایت را مشروط به تعهدات روشن در جبهه سیاسی و امنیتی میکنیم.»
امریکا و متحدان اروپایی آن از سقوط حکومت اسد استقبال کردهاند، اما در حال بررسی این موضوع اند که آیا میتوانند با شورشیانی که او را برکنار کردند، از جمله هیئت تحریر شام کار کنند یا خیر.
بسیاری کشورها از جمله اتحادیه اروپا، ایالات متحده، بریتانیا و ترکیه تحریر شام را به عنوان یک سازمان تروریستی میشناسند.
خبرگزاری رویترز به نقل از منابع خود گزارش داد که مقامهای اروپایی در حال بحث درباره اعزام نیرو به اوکراین در صورت برقراری آتشبس یا توافق صلح در این کشور اند. رئیس جمهور اوکراین نیز روز گذشته از اعزام نیروهای حافظ صلح به این کشور حمایت کرد.
گفته شده این مذاکرات به رهبری امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه آغاز شده و در حال حاضر در مراحل اولیه قرار دارد.
بر اساس اطلاعات ارائه شده، این ائتلاف میتواند با سربازانی متشکل از ۵ تا ۸ کشور از جمله آلمان، فرانسه، ایتالیا، بریتانیا و پولند تشکیل شود.
رئیسجمهور اوکراین روز گذشته گفت موضوع استقرار نیروهای حافظ صلح بین المللی در اوکراین میتواند در نشست روز چهارشنبه رهبران اروپایی در بروکسل مطرح شود.
این به معنای آن است که در صورت توافق آتش بس یا صلح با روسیه، نیروهای حافظ صلح برای جلوگیری از سرگیری منازعه، در منطقه بین دو کشور مستقر شوند.
سفیر روسیه در سازمان ملل نیز گفت تا زمانی که اوکراین تهدیدی برای روسیه باشد، مسکو به عملیات نظامی خود در این کشور ادامه خواهد داد. او طرحهای کشورهای غربی برای پایان جنگ را «طرحهای دروغین صلح» توصیف کرد.
در این گزارش که روز چهارشنبه، ۲۸ قوس منتشر شده، آمده است که در پشت صحنه، برخی از مقامات در حال بررسی این موضوع اند که چگونه کشورهای اروپایی ممکن است تضمینهای امنیتی به اوکراین، از جمله از طریق اعزام نیرو متشکل از دهها هزار سرباز به خاک اوکراین، ارائه دهند.
به نوشته رویترز، چنین نیرویی میتواند خطر رویارویی مستقیم با روسیه را افزایش دهد و نیروهای نظامی اروپا را تحت فشار قرار دهد، زیرا موجودیهای تسلیحاتی آنها به دلیل کمک به اوکراین کاهش یافته و به شدت به حمایتهای امریکا برای ماموریتهای عمده وابستهاند.
کشورهای اروپایی در حالی درباره اعزام نیرو به اوکراین مذاکره میکنند که احتمال آتشبس یا صلح وجود دارد. دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب امریکا به صراحت گفته هیچ سربازی برای تضمین امنیت اروپاییها اعزام نمیکند.
ارتش پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد ۱۱ شبهنظامی در سه درگیری با نیروهای امنیتی در ایالت خیبرپختونخوا کشته شدند. ارتش پاکستان در بیانیهای تاکید کرد که «آفت تروریسم را از کشور بر میچیند.»
روابط عمومی ارتش پاکستان در بیانیهاش گفت که این عملیاتها طی روزهای سه شنبه و چهارشنبه انجام شده است.
در بیانیه آمده است که اولین عملیات در منطقه تانک انجام شد که در آن هفت شبهنظامی پس از درگیری با نیروهای امنیتی کشته شدند. دو شبه نظامی هم در وزیرستان شمالی و دو تن دیگر در مهمند کشته شدهاند.
ایالتهای خیبرپختونخواه و بلوچستان در چند ماه اخیر شاهد افزایش شدید حملات شبه نظامیان به نیروهای امنیتی پاکستان بوده است.
دو روز پیش، ایمل ولی خان، رئیس حزب عوامی ملی پاکستان گفت که خیبرپختونخوا در بدترین حالت قرار دارد و طالبان پاکستانی کنترول خود را در این ایالت گسترش داده است.
او در گفتوگو با جیونیوز مدعی شد که نیروهای امنیتی پاکستان بر نیمی از خیبرپختونخوا تسلط ندارند.
به گفته او، کنترول بسیاری از مناطق دیره اسماعیل خان، وزیرستان، لکی مروت، تانک، بنو و کوهات از دست نیروهای پاکستانی خارج شده است.
ایمل ولی خان معتقد است که بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان تاثیرات منفی مستقیمی بر وضعیت پختونخوا داشته است.
امریکا روز چهارشنبه اعلام کرد که تحریمهای بیشتری را در رابطه با برنامه موشکهای بالستیک پاکستان اعمال میکند. وزارت خارجه این کشور در اعلامیهای گفت چهار نهاد پاکستانی که در تکثیر یا تحویل چنین سلاحهایی دست دارند، هدف تحریمهای تازه اند.
به گفته این وزارت، امریکا به اقدامات خود علیه «اشاعه تسلیحات کشتار جمعی و سامانههای شلیک آن» ادامه خواهد داد.
پاکستان در واکنش، تحریم های جدید امریکا را جانبدارانه توصیف کرده است. وزارت خارجه این کشور روز چهارشنبه گفت که توانایی موشکی پاکستان «برای دفاع از خود و ثبات در جنوب آسیا» است.
در ماه سپتامبر نیز وزارت خارجه امریکا تحریمهایی را علیه پنج نهاد و یک فرد که در تامین برنامه موشکهای بالستیک پاکستان نقش داشتند، وضع کرد. یک موسسه تحقیقاتی، سه شرکت و یک شهروند چینی و همچنین یک نهاد پاکستانی هدف تحریمهای واشنگتن قرار گرفتند.
به گفته این وزارت، موسسه تحقیقاتی اتوماسیون بیجینگ برای صنعت ماشینسازی(RIAMB) با مجتمع توسعه ملی پاکستان در تهیه تجهیزات آزمایش موتورهای موشک برای سامانههای شاهین-۳ و آبابیل و احتمالاً برای سیستمهای بزرگتر همکاری کرده است.
این در حالی است که ارتش پاکستان همچنان به آزمایش موشکهای بالستیک خود ادامه میدهد.
نیروی دریایی پاکستان اوایل ماه گذشته از آزمایش موشک بالستیک با برد ۳۵۰ کیلومتر خبر داد.
به گفته ارتش پاکستان این موشک با استفاده از جدیدترین سیستم ناوبری میتواند سرعت و جهت خود را در هوا تغییر دهد.
