کارشناسان حوزه معادن، اما هشدار دادهاند که استخراج اورانیوم میتواند تهدید جدی برای محیطزیست باشد، بهویژه در شرایطی که افغانستان ظرفیت کافی برای مدیریت و استخراج معیاری این معدن را ندارد.
وزارت معادن طالبان روز یکشنبه اعلام کرد که هدایتالله بدری، وزیر معادن این گروه، هنگام بازدید از معادن لیتیوم در منطقه گودزره ولسوالی چهاربرجک در ولایت نیمروز، تیم مهندسی این وزارت را وظیفه سپرد تا بررسی این معادن را آغاز کند.
به گفته این وزارت، هدایتالله بدری همچنین از معادن اورانیوم در ولسوالیهای خانشین و دیشو در ولایت هلمند بازدید کرده و دستور بررسی این معادن را صادر کرده است.
اورانیوم و فقدان ظرفیت فنی در افغانستان
کارشناسان معادن معتقدند که طالبان در حال حاضر ظرفیت لازم برای مدیریت معادن را ندارد و تقلا برای استخراج اورانیوم در چنین شرایطی، بهنوعی ایجاد یک فاجعه زیستمحیطی است.
این موضوع را سخنگوی وزارت معادن طالبان نیز تایید کرد. او گفت که تخصص، زیرساخت و دانش برای استخراج را ندارند.
دکتر محمد تنها، پژوهشگر فناوری هستهای در آلمان، میگوید که در گذشته روسها و امریکاییها بررسیهایی در مورد ذخایر اورانیوم و لیتیوم در افغانستان انجام دادهاند و تمام اطلاعات آنها ثبت شده است.
او میگوید: «لیتیوم در جهان بسیار مورد نیاز است و افغانستان یکی از کشورهایی است که ذخایر زیادی از آن دارد و نیاز به استخراج آن احساس میشود.»
بااینحال، وی تاکید دارد که میزان اورانیوم موجود در افغانستان آنقدر نیست که استخراج آن از نظر اقتصادی توجیهپذیر باشد.
او توضیح میدهد: «در سطح جهانی، صد درصد اورانیوم استخراجی از ۲۰ کشور تامین میشود. ۵۰ درصد اورانیوم جهان تنها از پنج کشور و ۵۰ درصد دیگر از ۱۵ کشور دیگر تامین میشود. من هیچ اطمینانی ندارم که اورانیوم افغانستان ارزش استخراج داشته باشد.»
محمد تنها تاکید میکند که فرآیند استخراج اورانیوم پیچیده است، آسیبهای زیستمحیطی شدیدی به همراه دارد و افغانستان هیچ ظرفیت تخصصی برای مدیریت این روند ندارد.
او میگوید: «آسیبهای زیستمحیطی آن بسیار زیاد است، به حدی که محیطزیست را برای صدها، هزاران یا حتی میلیونها سال آلوده نگه خواهد داشت و مردم را در معرض سرطانها و بیماریهای مختلف قرار خواهد داد.»
او همچنین هشدار میدهد که اقدامات طالبان در زمینه استخراج معادن افغانستان کاملا فاقد شفافیت است: «صحبت از شفافیت در مورد حکومتی که خود بر پایه دروغ و غارت بنا شده، کاملا بیمعناست.»
معادن و تقلای طالبان برای مهار بحران مالی
عبدالقدیر مطفی، سخنگوی پیشین وزارت معادن افغانستان، میگوید که طالبان با بحران مالی روبهرو شدهاست و برای مهار این بحران به استخراج معادن روی آوردهاست.
او میگوید: «اورانیوم، لیتیوم و سایر معادن اغلب مواد معدنی استراتژیک و حیاتی هستند که در سطح جهانی مورد نیاز است. اما اینکه این منابع در افغانستان چگونه استخراج میشوند و تا چه اندازه استخراج صورت میگیرد، جای نگرانی دارد.»
وی درباره تجربه دو دهه گذشته میگوید: «در ۲۰ سال گذشته کارهای زیادی انجام شده و افغانستان این ظرفیت را داشت که منابع معدنی خود را شناسایی کند.»
اما او هشدار میدهد که در حال حاضر استخراج معادن در افغانستان به شکل بیرحمانهای انجام میشود و این نوع استخراج میتواند یک فاجعه زیستمحیطی عظیم به بار آورد.
او میگوید: «در شرایط فعلی، استخراج منابع معدنی افغانستان، چه آلومینیوم باشد، چه لیتیوم، در وضعیتی که ما یک نظام قانونی و ملی نداریم، کشور ما را به سمت یک بحران بزرگ سوق میدهد. آثار منفی این استخراج هنوز آشکار نشدهاند، اما با گذشت زمان، این اثرات منفی روشن خواهد شد.»
کارشناسان حوزه معادن هشدار میدهند که اگر روند خودسرانه استخراج معادن در افغانستان متوقف نشود، در آینده جلوگیری از آسیبهای ناشی از آن بسیار دشوار خواهد شد.
