مجله دیپلومات در مطلبی نوشت که خروج احتمالی نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی روسیه، میتواند زمینهساز تقویت هرچه بیشتر روابط میان دو طرف باشد. بهنوشته این رسانه، از آنجا که روسیه گزینه جایگزینی در افغانستان ندارد، ناگزیر است در نشستهای چندجانبه از طالبان حمایت کند.
بر پایه این گزارش، ماه گذشته دادستان کل روسیه با استناد به قانونی که در سال گذشته به تصویب رسید، از دیوان عالی این کشور خواست طالبان را از فهرست گروههای ممنوعه بردارد.
روسیه در سال ۲۰۰۳ طالبان افغان را در فهرست گروههای تروریستی خود قرار داده بود، و از آن زمان، هرگونه تماس با این گروه طبق قانون مجازاتپذیر بوده است. اما از زمان بازگشت طالبان به قدرت در اگست ۲۰۲۱، مسکو بهتدریج به این گروه نزدیکتر شده است. رویکرد تازه مسکو نشاندهنده تغییری آشکار نسبت به موضعگیری گذشتهاش در دوره نخست حاکمیت طالبان در افغانستان میباشد.
محمد مراد، نویسنده مطلب دیپلومات نوشت که در فاصله سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، روسیه در کنار هند از جبهه متحد سابق به رهبری احمدشاه مسعود در برابر طالبان پشتیبانی میکرد. با سقوط طالبان در پی حمله امریکا پس از حملات ۱۱ سپتمبر، روسیه تلاش کرد با دولت حامد کرزی روابط مثبتی برقرار کرده و افغانستان را در چارچوبهایی چون سازمان همکاری شانگهای ادغام کند. افغانستان در سال ۲۰۱۲ به عنوان ناظر به این سازمان پیوست.
در ادامه این مطلب آمده است که پیروزیهای طالبان و ضعف دولت اشرف غنی در مهار پیشروی آنها، موجب شد روسیه دیدگاه خود را نسبت به طالبان تغییر دهد. به گفته مقامهای طالبان، تماسهایی از سال ۲۰۰۷ میان دو طرف برقرار بوده، هرچند در حد «حمایت سیاسی و اخلاقی».
یکی از مقامهای ارشد طالبان در آن زمان گفته بود: «ما دشمن مشترک داشتیم؛ برای رهایی از ایالات متحده به حمایت نیاز داشتیم و روسیه هم خواهان خروج نیروهای خارجی بود.»
مسکو نیز در سال ۲۰۱۵ بهطور رسمی آغاز تماس با طالبان را تایید کرد. ضمیر کابولوف، نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان، گفت که از آن زمان، دو طرف در حال تبادل اطلاعات بودهاند.
بنا به گزارش رویترز، روسیه ابتدا از نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان حمایت میکرد، اما با وخامت روابطش با غرب – بهویژه پس از الحاق کریمه در ۲۰۱۴ و بحران سوریه – موضع انتقادی در پیش گرفت. همچنین گزارشهایی درباره ارسال سلاح به طالبان در دوران جنگ با حکومت پیشین افغانستان مطرح شده است.
نویسنده مقاله نوشت که از زمان بازگشت طالبان به قدرت، روسیه بدون بهرسمیتشناختن رسمی این گروه، روابط خود را بهویژه در حوزه اقتصادی با طالبان گسترش داده است. در سال ۲۰۲۲، هیئتی از طالبان در «همایش اقتصادی بینالمللی سنپترزبورگ» شرکت کرد و در سال ۲۰۲۴، عبدالمنان عمری، وزیر کار و امور اجتماعی طالبان، در راس هیئتی در این رویداد حضور یافت.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، خروج طالبان از فهرست سیاه مسکو را «بازتاب واقعیت عینی» دانست. ضمیر کابولوف نیز گفت: «حذف طالبان از فهرست ممنوعه، روسیه را قادر میسازد تا درباره شناسایی رسمی این گروه بهعنوان دولت افغانستان تصمیمگیری کند. بدون این گام، صحبت از شناسایی رسمی زودهنگام است.»
با وجود روابط نزدیک، حادثه مرگبار ماه مارچ ۲۰۲۴ در نزدیکی مسکو – که داعش شاخه خراسان مسئولیت آن را بر عهده گرفت – روابط دو طرف را تا حدی پیچیده کرد. با این حال، مراد مینویسد که این حادثه تغییری در مسیر کلی روابط ایجاد نکرده، چراکه طالبان در حال مبارزه فعالانه با داعش است.
افزایش ۵ برابری روابط تجاری
در چهار سال گذشته، روابط تجاری کابل و مسکو بهطرز چشمگیری افزایش یافته است. مرکز تجارت روسیه در افغانستان حجم مبادلات دو کشور را حدود یک میلیارد دالر برآورد کرده – رقمی که پنج برابر سطح مبادلات در ۲۰۲۱ است. با این حال، الکسی اورچوک، معاون نخستوزیر روسیه، این رقم را پایینتر و در حدود ۵۶۰ میلیون دالر دانسته است.
روسیه همچنین یکی از تأمینکنندگان اصلی گاز مایع افغانستان است. بر پایه آمار وزارت صنعت و تجارت طالبان، در سال گذشته بیش از ۲۷۵ هزار تُن گاز مایع به ارزش ۱۳۲ میلیون دالر از روسیه وارد شده است. صادرات گاز در جنوری و فبروری ۲۰۲۵ نیز با ۵۲ درصد افزایش به ۷۱ هزار تُن رسید. با توجه به نیاز سالانه ۷۰۰ هزار تُن گاز مایع، پیشبینی میشود این همکاری گسترش یابد.
در پایان، نویسنده دیپلومات تاکید میکند که افغانستان، صرفنظر از حاکمیت طالبان، از اهمیت ژئوپلیتیکی و امنیتی زیادی برای روسیه برخوردار است. مسکو نهتنها نگران گروههایی چون داعش خراسان است، بلکه افغانستان را بهعنوان مسیر ترانزیتی برای پیوند با هند و پاکستان از طریق آسیای مرکزی میبیند. بر همین اساس، تغییر سیاست روسیه نسبت به طالبان برآمده از ملاحظات ژئوپلیتیکی و ژئواقتصادی این کشور است.
به باور نویسنده، اگر طالبان از فهرست گروههای تروریستی خارج و بهطور رسمی بهرسمیت شناخته شود، روابط دو طرف بیش از پیش تقویت خواهد شد.
ترامپ بازگرداندن این تسلیحات را به سرنوشت بسته کمکهای بشردوستانه گره زد. این کمکها که برای حمایت از افغانهای فقیر و ثبات اقتصادی افغانستان در نظر گرفته شده و اکنون سرنوشت آن به خطر افتاده چون سلاحهای امریکایی به دست طالبان افتادهاند.
ترامپ تهدید کرده که اگر تسلیحات امریکایی بازگردانده نشوند، میلیاردها دالر کمک را قطع خواهد کرد. اما طالبان تسلیحات جنگی امریکایی بهجا مانده در افغانستان را «غنایم جنگی» خوانده و از بازگرداندن آن به امریکا سر باز زده است.
با این حال، اخیراً تحولاتی در روابط طالبان و ایالات متحده رخ داده است.
اگرچه ممکن است این تحولات برای همه مهم نباشند، ولی بهعنوان گامی مثبت در روابط دو طرف تلقی میشوند. برای نخستینبار از زمان تصرف کابل توسط طالبان، ایالات متحده هیأتی را برای دیدار با مقامات طالبان به افغانستان فرستاد.
در پاسخ، طالبان دو شهروند امریکایی را به نشانه حسننیت آزاد کرد. امریکا نیز جایزه تعیینشده برای برخی از اعضای ارشد شبکه حقانی (وابسته به طالبان) را برداشت. سپس، بهطرز غیرمنتظرهای، کمیته اطلاعات ملی ایالات متحده افغانستان را از فهرست تهدیدات امنیت ملی حذف کرد.
در اقدامی شوکهکننده، ترامپ همچنین تمایل خود را برای استقرار مجدد نیروهای نظامی و تجهیزات امریکا در پایگاه هوایی بگرام اعلام کرد و آن را برای منافع راهبردی امریکا حیاتی دانست.
او بهطور مشخص خواستار حفظ کنترول بر این پایگاه مهم شد.
ایالات متحده در سراسر جهان از جمله کشورهای مسلماننشینی مثل عربستان و قطر پایگاه نظامی دارد. حضور این پایگاهها لزوماً به معنای اشغال نظامی نیست. در بسیاری از موارد، نیروهای نظامی امریکا فقط در محدوده پایگاه حضور دارند و اجازه دخالت در امور داخلی کشور میزبان را ندارند.
حضور این پایگاهها گاهی مفید ارزیابی میشود؛ از جمله منافع مالی، تقویت روابط دوجانبه و پیشگیری از دخالت بیشتر امریکا در سیاست داخلی. همچنین این پایگاهها میتوانند نقش بازدارندهای در برابر تهدیدهای خارجی داشته باشند.
اگرچه درباره مشروعیت همکاری نظامی کشورهای مسلمان با نیروهای غیرمسلمان اختلافنظر وجود دارد، برخی استدلال میکنند که این همکاریها در صورتی که به ضرر مسلمانان نباشد، قابل قبول است.
این همکاریها معمولاً با محدودیتهایی همراه است، همانطور که در کشورهای عربستان و قطر دیدهایم. تمایل ترامپ برای حفظ بگرام (بهویژه برای نظارت بر برنامه موشکی چین) و تحولات اخیر باعث شده تحلیلگران پیشنهاد دهند که میتوان به طالبان انگیزههای سیاسی، امنیتی و مالی ارائه داد تا با حضور امریکا در بگرام موافقت کند.
طبیعتاً چنین توافقی باید با محدودیتهایی همسو با ارزشهای فرهنگی و دینی طالبان همراه باشد، که میتواند این توافق را به فرصتی عملگرایانه برای افغانستان تبدیل کند.
با این حال، توافق با امریکا برای بگرام میتواند هزینههای سنگینی در سطح ژئوپلیتیک داشته باشد. طالبان پس از بازگشت به قدرت تلاش کردهاند با قدرتهای منطقهای چون چین، روسیه، ایران و کشورهای آسیای میانه روابط برقرار کنند.
اگرچه این روابط شکننده و عمدتاً مصلحتمحور هستند، اما از معدود دستاوردهای بینالمللی طالبان محسوب میشوند. اگر طالبان پایگاه بگرام را به امریکا واگذار کنند، ممکن است از سوی چین و روسیه بهعنوان نیرویی همسو با واشنگتن تلقی شود.
آن هم در زمانی که تنشهای جهانی به اوج خود رسیده است. این اقدام میتواند معادلات منطقهای را تغییر دهد و چین یا روسیه را به حمایت از گروههای ضدطالبان سوق دهد یا روابط خود را با مخالفان طالبان تقویت کند.
این اقدام احتمالاً اعتماد باقیمانده با همسایگان را نابود کرده و طالبان را بیشتر منزوی خواهد کرد.
برای اروپا، چشمانداز حتی تیرهتر است.
کشورهای اروپایی از مخالفان سرسخت سیاستهای طالبان، بهویژه در حوزه حقوق بشر و حقوق زنان هستند. برخلاف ایالات متحده که رویکردش نوسان داشته، اروپا تقریباً همواره موضع اصولی اتخاذ کرده است.
حتی با حضور ترامپ در کاخ سفید، بعید است اروپا روابط خود با طالبان را عادیسازی کند. اینکه کشورهای اروپایی برای شاد کردن دولت ترامپ ارزشهای خود را زیر پا بگذارند، دور از ذهن است.
از نظر اروپا، عادیسازی رابطه با طالبان تنها در صورت انجام اصلاحات ملموس در داخل افغانستان ممکن است، چیزی که طالبان تاکنون از آن سر باز زدهاند.
در حالیکه ممکن است در میان مسلمانان درباره حضور نیروهای غیرمسلمان در کشورهای اسلامی اختلافنظر وجود داشته باشد، ولی دو دهه جنگ در افغانستان و سیاستهای منطقهای امریکا احساسات و حساسیتهای عمیقی ایجاد کردهاند.
با در نظر گرفتن بیست سال جنگ خونین، مقاومت ایدئولوژیک، حساسیتهای فرهنگی و واقعیات ژئوپلیتیک، روشن است که طالبان اجازه نخواهند داد امریکا پایگاه نظامی در افغانستان داشته باشد — دستکم نه در حال حاضر و نه در آینده نزدیک.
رهبری طالبان با جهانبینیای شکل گرفتهاند که امریکا را نه فقط بهعنوان اشغالگر سابق، بلکه دشمن ایدئولوژیک خود میبیند. در این نگاه، بگرام فقط یک پایگاه نظامی نیست؛ بلکه نماد مقاومت و پیروزی است.
برخی ممکن است استدلال کنند که بگرام میتواند راهی برای رهایی طالبان از انزوای فعلی باشد، اما واقعیت این است که چنین اقدامی بهایی دارد که طالبان حاضر به پرداخت آن نیستند. پیامدهای احتمالی منطقهای، تناقضات ایدئولوژیک و نبود مشوقهای جدی باعث میشود این سناریو بسیار بعید به نظر برسد. در نهایت، این موضوع ممکن است تنها در حد یک سناریوی فرضی باقی بماند.
اوتیسم چیست؟
نوعی اختلال رفتاری است که در سنین اولیه کودکی - معمولاً تا پیش از ۳ سالگی - بروز میکند.
علت اوتیسم چیست؟
هنوز به درستی مشخص نیست؛ احتمال زیادی میرود که اختلال رفتاری اوتیسم، ژنتیک و مادرزادی باشد. اما نقش عوامل محیطی هم در بروز اوتیسم کاملاً رد نشده است، هرچند مستندانی برای اثبات آن وجود ندارد.
آیا واکسین سهگانه تاثیر داشته؟
جواب به این پرسش قطعاً منفی است. ارتباط واکسین سهگانه MMR با اختلال اوتیسم برای نخستینبار در دهه ۹۰ میلادی در یک نشریه پزشکی - تجاری مطرح و بلافاصله رد شد. اختلال اوتیسم از زمانی وجود داشته که هنوز واکسین MMR ابداع نشده بود. اما این ادعا تاثیر منفی خود را گذاشت و با گذشته دههها، هنوز بسیاری در سراسر جهان به همین دلیل با واکسین سهگانه مخالفت میکنند.
اوتیسم چه نشانههایی دارد؟
- ناتوانی یا کمتوانی در برقراری ارتباط با دیگران
- اختلال کلامی؛ کودک دارای اوتیسم یا خیلی دیر به حرف میآید، یا ناقص، بریده - بریده و نامفهوم حرف میزند
- خودداری از ارتباط چشمی با اطرافیان؛ کودکی که اوتیسم دارد یا مستقیم به چشم کسی نگاه نمیکند، یا نگاه تار و غیرشفافی دارد؛ گویی در فاصله چشمان او و چشمان شما به نقطهای در وسط راه نگاه میکند
- خنده یا گریه بیش از حد و بیجهت
- حساسیت بیش از حد یا کمتر از حد معمول به صدا و نور
- بازی غیرمعمول با اسباب بازی؛ مثلاً ردیف کردن مداوم اسباب بازیها یا تکرار یک سری حرکات مشخص با یک اسباب بازی
- وابستگی به بعضی اشیا؛ مثلاً چسبیدن به یک اسباب بازی خاص یا یک لباس، کفش یا کلاه مشخص
- رفتارهای تکراری؛ مثلاً عرض یک اتاق را بارها طی میکند یا یک حرکت دایرهای را آنقدر تکرار میکند تا سرگیجه میگیرد
- مقاومت در برابر تغییر؛ مثلاً اگر بخواهید جای تلویزیون یا ترتیب وسایل خانه را عوض کنید، خوشش نمیآید و مقاومت میکند
- غذای محدودی دارد و به سختی حاضر میشود غذاهای جدید را امتحان کند
- حس تشخیص خطر ندارد؛ ممکن است به راحتی خود را به خطر بیاندازد؛ تا از چیزی آسیب نبیند، متوجه خطرناک بودن آن نمیشود
- ممکن است برخلاف کودکان همسن و سالش، نتواند زمان ادرار یا مدفوعاش را تشخیص دهد و تا سالهای زیادی، به پوشک یا دایپر نیاز داشته باشد.
آیا اوتیسم درمان دارد؟
اوتیسم بیماری نیست که درمان کلینیکی یا دارویی داشته باشد. مهمتر از دارو، با مجموعهای از گفتاردرمانی، رفتاردرمانی و توانبخشی، میتوان رفتار کودک دارای اوتیسم را اصلاح کرد.
آیا اوتیسم بیماری است؟
اوتیسم نوعی تفاوت یا نهایتاً اختلال است، بیماری نیست؛ کسی به خاطر داشتن اوتیسم نمیمیرد یا بستری نمیشود. افراد دارای اوتیسم میتوانند مانند بقیه عمر طولانی و طبیعی داشته باشند. داشتن اوتیسم به این معناست که مغز شما (یا فردی که اوتیسم دارد) متفاوت از مغز مغز بقیه کار میکند.
اگر فردی اوتیسم داشته باشد، تا آخر عمر اوتیسم خواهد داشت. البته میتوان برخی نارساییهای رفتاری یا گفتاری او را با آموزش برطرف کرد، مهارتهایی به او آموخت یا راههای ارتباط برقرار کردن بهتر با اطرافیان را به او یاد داد. کودک دارای اوتیسم با آموزش و تراپیهای مختلف، میتواند مشکلات کمتری داشته باشد.
هوش متفاوت و استثنایی
افراد دارای اوتیسم میتوانند مانند بقیه سطح مختلفی از هوش داشته باشند. اما از آنجایی که مغز افراد دارای اوتیسم، متفاوت از مغز دیگران عمل میکند، آنها گاهی به جزییاتی دقت میکنند که ممکن است دیگران به آن دقت نکنند. به همین دلیل افراد دارای اوتیسم ممکن است در بعضی زمینهها، توانایی فوقالعادهای داشته باشند. مثلاً ممکن است حافظه بسیار قوی داشته باشند یا در ریاضیات و کامپیوتر، بسیار قویتر از افراد همسنشان باشند.
دانشمندان زیادی اوتیسم داشتهاند؛ از چارلز داروین، تامس ادیسون و آلبرت اینشتین تا ایلان ماسک، بیل گیتس و استیو جابز.
اوتیسم چقدر رایج است؟
فقط شما نیستید که یک کودک دارای اوتیسم در خانه دارید؛ میلیونها خانواده در سراسر جهان، کودک اوتستیک دارند. برآورد میشود که از هر ۶۰ تا ۷۰ کودک در دنیا، یک نفرشان اوتیسم دارد.
آیا اوتیسم بیشتر شده است؟
امروزه بیش از گذشته درباره اوتیسم میشنویم و کودکان بیشتری، به ویژه در کشورهای پیشرفته غربی، تشخیص رسمی دریافت میکنند که اوتیسم دارند. بهگونه مثال تشخیص کودکان دارای اوتیسم در ایالات متحده امریکا در فاصله سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۲ میلادی ۱۷۵ درصد افزایش یافته است.
این به معنای بیشتر شدن اوتیسم نیست، بلکه نشانه دو تحول مثبت است: نخست اینکه غربالگری و تشخیص کودکان دارای اوتیسم بیشتر شده و دیگر اینکه آگاهی عمومی در این باره افزایش یافته است.
میتوان اینگونه هم به قضیه نگاه کرد: در کشورهای کمتر توسعه یافته یا درگیر جنگ و بحران مانند افغانستان، کودکان یا بزرگسالان زیادی میبینید که از سوی اطرافیان با توصیفهای نادرست و گاهی توهینآمیز مانند عقبمانده ذهنی یا حتی دیوانه از جامعه کنار زده میشوند. همین افراد اگر در کشورهای پیشرفته باشند، زیرنظر پزشکان مختصص، تشخیص رسمی (Diagnose) میشوند که در جایی از طیف اوتیسم قرار میگیرند. برای چنین افرادی در کشورهای پیشرفتهتر، مراکزی برای آموزش و امکاناتی برای زندگی راحتتر وجود دارد.
آیا کودک من هم اوتیسم دارد؟
اگر یک یا مجموعهای از رفتار و حالتهایی که بخشهای بالایی این نوشتار ذکر شده را در کودکتان میبینید، کودک شما هم در طیف گسترده افراد دارای اوتیسم قرار میگیرد. اوتیسم یک طیف گسترده است و افراد ممکن است در جاهای مختلف این طیف قرار بگیرند یا برخی از نشانههای اوتیسم را داشته باشند. همه افراد دارای اوتیسم، الزاماً شبیه هم نیستند.
حالا چکار کنم؟
به روانپزشک اطفال یا متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
لازم است هرچه زودتر، گفتار درمانی (speech and language therapy) و کاردرمانی (Occupational therapy) کودکتان شروع شود.
خودتان هم باید آموزش ببینید که چگونه با یک کودک دارای اوتیسم رفتار کنید.
با اطرافیان چه کنم؟
اطرافیان، اقوام، همسایهها و کسانی که با آنها سر و کار دارید، باید بدانند که کودک شما اوتیسم دارد؛ پنهان نکنید، خجالت نکشید. پنهان کردن اوتیسم کودکتان، باعث منزویشدن شما و کاهش روند بهبود کودکتان میشود.
اگر کودک دیگری در خانواده دارید، به فکر او هم باشید؛ نیازهای کودک دارای اوتیسم نباید زندگی کودک دیگر را تحتالشعاع قرار دهد و او را از زندگی عادی و روند لازم برای رشد و یادگیری محروم کند.
بهیاد داشته باشید:
هیچگونه معلولیت فیزیکی یا ذهنی، از جمله اوتیسم، شرمآور نیست و نیاز به پنهانکاری ندارد. شرم آنجاست که کسی معلولیت فیزیکی یا ذهنی (از جمله اوتیسم) را بهانهای برای تمسخر، تحقیر یا کوچک شمردن دیگران قرار دهد.
اگر کودک شما اوتیسم دارد، با خیال راحت او را به جمعهای خانوادگی و کوچه و بازار ببرید. طبعاً باید مواظب باشید که به خودش آسیب نزند یا ناخواسته باعث آسیب رسیدن به دیگران نشود، اما نه او و نه خود را در چارچوب خانه زندانی نکنید.
کودک اوتستیک شما با دیدن و تجربه کردن میآموزد، نه با نشستن در خانه و دور ماندن از اجتماع.
مطالب و لینکهایی برای مطالعه بیشتر:
مجمومه مطالب سایت نظام درمانی بریتانیا (NHS) در باره اوتیسم به زبان انگلیسی
سایت انجمن اوتیسم ایران، اطلاعات خوبی دارد و میتواند مفید باشد
اگر به زبان انگلیسی آشنایی دارید از مطالب سایت انجمن اوتیسم بریتانیا استفاده کنید
تست پنجاه سوالی که به شما کمک میکند تشخیص دهید در طیف اوتیسم قرار میگیرید یانه
فهرست بلندبالای دانشمندان و افراد سرشناسی که اوتیسم داشتهاند
نوشتار دانشنامه ویکیپدیا هم توضیحات مفصل و خوبی در باره اوتیسم دارد
