خبرگزاری رویترز به نقل از یک دیپلومات ارشد گزارش داد که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در اجلاس گروه هفت که هفته آینده در کانادا برگزار میشود، شرکت نخواهد کرد. تاکنون دلیل رد دعوت کانادا توسط عربستان سعودی مشخص نیست.
عربستان سعودی عضو گروه جی۷ نیست، اما میتواند به عنوان مهمان در اجلاس سالانه آن شرکت کند.
محمد بن سلمان، ولیهد عربستان سعودی در این نشست رسما دعوت شده است.
نشست سران هفت اقتصاد بزرگ جهان، شامل فرانسه، آلمان، ایتالیا، بریتانیا، جاپان، ایالات متحده و کانادا، قرار است از ۲۵ تا ۲۷ جوزای سال جاری در کانادا برگزار شود.
رویترز میگوید محمد بن سلمان در سالهای اخیر به ندرت در نشستهای بینالمللی شرکت کرده است. او سال گذشته نیز دعوت اجلاس گروه جی۷ در ایتالیا را رد کرده بود. ولیهد عربستان سعودی سال گذشته سفر برنامهریزی شده خود به جاپان را به دلیل نگرانی از وضعیت سلامتی پدرش، ملک سلمان، به تعویق انداخت.
دفتر رسانهای دولت عربستان سعودی تاکنون درباره رد دعوت نشست سران اجلاس گروه هفت ابراز نظر نکرده است.
روزنامه کانادایی گلوب اند میل پیشتر گزارش داده بود که محمد بن سلمان در نشست امسال جی۷ شرکت نخواهد کرد.
انتظار میرود رهبران اوکراین، مکسیکو، هند، استرالیا، آفریقای جنوبی، کوریا جنوبی و برازیل در بخشهایی از اجلاس گروه هفت شرکت کنند. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، نیز در این اجلاس حضور خواهد داشت.
خبرگزاری رویترز در گزارشی تحقیقی که با بیش از ۲۰ مقام امنیتی، سیاسی و دیپلوماتیک از کشورهای سوریه، عراق، امریکا و اروپا، گفتوگو کرده، نوشت که گروه داعش بار دیگر در حال فعالسازی ساختارهای مخفی خود در سوریه و عراق است.
رهبران خاورمیانه و متحدان غربیشان هشدار دادهاند که گروه داعش ممکن است از سقوط رژیم اسد بهرهبرداری کرده و برای بازگشت در سوریه و عراق تلاش کند.
بیش از ۲۰ منبع از مقامهای امنیتی و سیاسی سوریه، عراق، امریکا، اروپا و دیپلوماتهای منطقه به رویترز گفتهاند که داعش دوباره فعال شده است. این گروه در سوریه و عراق جنگجویانش را فعال کرده، دنبال هدف میگردد، سلاح پخش میکند و برای جذب نیرو و تبلیغات بیشتر تلاش دارد.
مأموران امنیتی در سوریه و عراق که سالهاست فعالیتهای داعش را زیر نظر دارند، به خبرگزاری رویترز گفتهاند که تنها در سال جاری، دستکم دوازده طرح بزرگ این گروه را خنثی کردهاند.
بر اساس دادههای گروه اطلاعاتی «سایت» که فعالیتهای آنلاین گروههای تندرو را زیر نظر دارد، داعش در پنج ماه نخست سال ۲۰۲۵ مسئولیت ۳۸ حمله را در سوریه بر عهده گرفته که در این روند، احتمال میرود تا پایان سال مجموعاً کمی بیش از ۹۰ حمله را ادعا کند.
این رقم تقریباً برابر با یکسوم ادعاهای سال گذشته است.
هیچکدام از مقامهایی که با رویترز گفتوگو کردهاند، احتمال تکرار آن دوران را محتمل نمیدانند؛ اما هشدار دادهاند که نباید این گروه را کاملاً از بینرفته تصور کرد، چرا که داعش در استفاده از خلاء قدرت بسیار چالاک است.
سوءاستفاده از اختلافات داخلی
تحرکات تازه داعش در مقطع حساسی برای احمد شرع، رئیسجمهور جدید اسلامگرای سوریه، رخ میدهد؛ او در تلاش است کشور متنوع سوریه را پس از ۱۳ سال جنگ داخلی متحد سازد و گروههای شورشی سابق را زیر چتر حکومت درآورد.
تصمیم غیرمنتظره دونالد ترمپ، رئیسجمهور امریکا، در ماه گذشته مبنی بر لغو تحریمها علیه سوریه، بهعنوان پیروزی برای شرع تلقی شد؛ او کسی است که زمانی شاخهای از القاعده را رهبری میکرد که سالها علیه داعش میجنگید.
اما شماری از اسلامگرایان تندرو از تلاشهای شرع برای جلب نظر غرب نگران شدهاند و بیم دارند که او به خواستههای امریکا، از جمله اخراج جنگجویان خارجی و عادیسازی روابط با اسرائیل، تن دهد.
گروه داعش نیز با بهرهگیری از این شکافها، در شماره اخیر نشریه آنلاین خود «النبأ» دیدار شرع با ترمپ را محکوم کرده و از جنگجویان خارجی مستقر در سوریه خواسته تا به صفوف این گروه بپیوندند.
در نشستی که در ۱۴ می در عربستان برگزار شد، ترمپ از شرع خواست که برای جلوگیری از احیای داعش همکاری کند.
این در حالی است که امریکا اعلام کرده نیروهایش را در سوریه کاهش میدهد و ممکن است حضور نظامی حدود ۲ هزار نفرهاش را تا پایان سال به نصف برساند.
فعالسازی سلولهای خفته داعش
بر اساس برآورد سازمان ملل، داعش یا همان «دولت اسلامی» بین ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ جنگجو در سوریه و عراق دارد؛ اما براساس دادههای گروه ناظر سایت، فعالترین شاخههای این گروه اکنون در افریقا قرار دارد.
بر بنیاد گزارشها این گروه را در افریقا «عبدالقادر مومن» رهبری میکند.
ریتا کاتز، رئیس گروه سایت هشدار داده که کاهش حملات داعش در سوریه را نباید نشانه ضعف تلقی کرد.
به گفته او: «احتمال قویتر این است که داعش وارد مرحله بازطراحی استراتژی شده است.»
سه منبع امنیتی و سه مقام سیاسی سوریه به رویترز گفتهاند که از زمان سقوط اسد، داعش سلولهای خفته خود را فعال کرده، اهداف احتمالی را زیر نظر دارد و در حال توزیع سلاح، صداخفهکن و مواد انفجاری است.
براساس گزارشها، این گروه همچنین شماری از جنگجویانش را از بیابانهای سوریه که هدف اصلی حملات هوایی ائتلاف بودند را به شهرهایی چون حلب، حمص و دمشق منتقل کرده است.
انس خطاب، وزیر داخله سوریه، هفته گذشته به تلویزیون دولتی الاخباریه گفت: «از میان همه چالشهایی که با آن مواجهیم، داعش در صدر فهرست قرار دارد.»
در عراق نیز، نظارت هوایی و منابع استخباراتی زمینی از افزایش فعالیتهای داعش در کوههای حمرین در شمال کشور که پناهگاه دیرینه این گروه است و همچنین در امتداد جادههای کلیدی خبر دادهاند.
علی الساعدی، مشاور نیروهای امنیتی عراق، به رویترز گفت که مقامهای عراقی باور دارند داعش مقدار زیادی سلاح را که از نیروهای اسد بهجا مانده، به تصرف درآورده و بیم آن میرود که این سلاحها به داخل عراق قاچاق شوند.
فواد حسین، وزیر خارجه عراق، گفته که بغداد در مورد تهدید داعش با دمشق در تماس است.
او در ماه جنوری به رویترز گفته بود: «داعش در حال رشد و گسترش در مناطق بیشتر است. ما امیدواریم که سوریه، در قدم اول، باثبات شود و به پناهگاه تروریستها، بهویژه تروریستهای داعش، تبدیل نشود.»
تمامی اعضای هیئت مدیره برنامه بینالمللی فولبرایت در اعتراض به آنچه «دخالت غیرقانونی و سیاسی دولت دونالد ترامپ» خواندهاند، بهصورت دستهجمعی استعفا دادند. این هیئت در بیانیهای اعلام کرد که دولت ترامپ از اعطای بورسیه به شمار زیادی از افراد منتخب خودداری کرده است.
این هیئت ناظر بر اجرای مهمترین طرحهای تبادل علمی و پژوهشی وزارت خارجه امریکا اعلام کرده که دولت ترامپ با نادیده گرفتن روند قانونی و مبتنی بر شایستگی، از اعطای بورسیه به شمار زیادی از افراد منتخب برای سال تحصیلی ۲۰۲۵–۲۰۲۶ خودداری کرده است.
بیانیه افزوده که اداره ترامپ حدود ۱۲۰۰ نفر دیگر را وارد فرآیند بازبینی غیرمجاز کرده است.
اعضای هیئت مدیره در بیانیهای نوشتند: «ما تصمیم گرفتیم بهجای تأیید اقدامات بیسابقهای که به باور ما برخلاف قانون، منافع ملی و مأموریت تاریخی فولبرایت هستند، استعفا دهیم.»
در مقابل، یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه، این استعفا را «نمایشی سیاسی» از سوی منصوبان دولت بایدن دانست و گفت که ادامه حضور این افراد در روند ارزیابی بورسیهها، بهویژه در زمینه «تناسب موضوعات علمی با دستورات اجرایی رئیسجمهور ترامپ»، منطقی نیست.
روزنامه نیویارک تایمز نیز گزارش داد که حدود ۲۰۰ استاد و پژوهشگر امریکایی که توسط هیئت مدیره تأیید شده بودند، به جای دریافت نامه پذیرش، نامه رد صلاحیت به دلیل موضوع تحقیقاتیشان دریافت کردند.
جین شاهین، سناتور دموکرات و عضو ارشد کمیته روابط خارجی سنا، با حمایت از اقدام هیئت گفته که برنامه فولبرایت بهعنوان یکی از نمادهای دیپلوماسی علمی امریکا باید از هرگونه دخالت سیاسی مصون باشد.
او استعفای اعضای هیئت مدیره را اقدامی شجاعانه برای حفظ استقلال این برنامه خواند.
برنامه فولبرایت از سال ۱۹۴۶ تاکنون بیش از هشت هزار بورسیه سالانه در رشتههای گوناگون به پژوهشگران، هنرمندان، معلمان و دانشجویان امریکایی اعطا کرده است.
این برنامه با هدف تبادل فرهنگی و علمی میان ملتها به شهروندان دیگر کشورها نیز با اعطای بورسیههای تحصیلی امکان میدهد تا برای تحصیل یا پژوهش در ایالات متحده اقامت موقت داشته باشند.
یک مقام ارشد سیاسی در اسرائیل به ایران اینترنشنال گفت در صورتی که تهران و واشنگتن در مذاکرات پیشرو که قرار است روز یکشنبه برگزار شود، به توافق نرسند، اسرائیل آماده انجام حمله نظامی به ایران است.
ایالات متحده برای خارج کردن کارکنان غیرضروری سفارتخانهها و خانوادههای آنان از منطقه به حدود سه روز زمان نیاز دارد. روند این تخلیه از روز چهارشنبه آغاز شده و انتظار میرود تا روز یکشنبه، همزمان با زمانبندی مذاکرات، به پایان برسد.
شبکه خبری انبیسی هم به نقل از پنج منبع نوشت که اسرائیل در حال بررسی اقدام نظامی یکجانبه و بدون حمایت امریکا علیه جمهوری اسلامی در روزهای آینده است.
بر پایه این گزارش، دولت ترامپ به دلیل احتمال وقوع این درگیری، به تمامی سفارتخانههای امریکا که در محدوده برد موشکها، هواپیماها و سایر تسلیحات ایران قرار دارند، دستور داده است تا بهسرعت ارزیابیها و پیشنهادهای خود درباره اقدامات لازم برای کاهش خطرات برای شهروندان امریکایی و زیرساختهای ایالات متحده را ارائه دهند.
شبکه سیبیاس نیز به نقل از منابع خود گزارش داد مقامهای امریکایی مطلع شدهاند که اسرائيل بهطور کامل برای آغاز عملیاتی در خاک ایران آماده شده است.
در این گزارش که بامداد پنجشنبه نشر شد، با اشاره به تخلیه کارکنان غیرضروری سفارت ایالات متحده در عراق و توصیه وزارت خارجه امریکا برای شهروندان امریکایی مبنیبر ترک منطقه، آمده است که واشنگتن پیشبینی میکند که ایران ممکن است به برخی از تأسیسات امریکایی در عراق حمله تلافیجویانه کند.
شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی قطعنامهای علیه برنامه هستهای جمهوری اسلامی صادر کرد. قطعنامه پیشنهادی آلمان، بریتانیا و فرانسه با ۱۹ رای موافق، ۱۱ رای ممتنع و تنها سه رای مخالف تصویب شد. روسیه، چین و بورکینافاسو به این قطعنامه رای منفی دادند.
این سومین قطعنامهای است که شورای حکام در سه سال گذشته علیه جمهوری اسلامی تصویب میکند.
قطعنامه پیشین کشورهای غربی در ماه نوامبر ۲۰۲۴ با ۱۹ رای موافق، ۱۲ رای ممتنع و سه رای مخالف تصویب شد.
قطعنامه صادر شده در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگوید تهران با انباشت اورانیوم با غنای بالا و محدود کردن دسترسی بازرسان، تعهدات خود را نقض کرده و باید فورا همکاری را از سر بگیرد.
اتحادیه اروپا چهارشنبه در بیانیهای جداگانه، تولید ماهانه مقادیر «معنادار» اورانیوم ۶۰ درصدی را فاقد هرگونه توجیه غیرنظامی توصیف کرد و هشدار داد ادامه این مسیر خطر «بحران اشاعهای» را در خاورمیانه افزایش میدهد.
پس از آن که دیپلوماتهای حاضر در ویانا اعلام کردند که برخی از کشورهای مردد خواستار بررسی مجدد متن پیشنهادی با پایتختهای خود شدهاند، رایگیری که قرار بود همان شب برگزار شود، به ساعت ۱۰ صبح پنجشنبه موکول شد.
یک مقام ارشد جمهوری اسلامی ساعتی پیش از تصویب این قطعنامه به خبرگزاری رویترز گفت ایران علیرغم افزایش تنشها در منطقه، از حق غنیسازی اورانیوم صرفنظر نخواهد کرد. این مقام همچنین اعلام کرد که یک کشور «دوست» در منطقه به تهران درباره احتمال حمله نظامی اسرائیل هشدار داده است.
به گفته این مقام ایرانی، هدف از این تنشها «تاثیرگذاری بر موضع تهران درباره حقوق هستهایاش» در جریان مذاکرات با ایالات متحده در روز یکشنبه در عمان است.
سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان، چهارشنبه تاکید کردند در صورت تداوم بنبست، امکان فعالسازی «مکانیسم ماشه» برای بازگرداندن تحریمهای شورای امنیت را بهطور جدی بررسی خواهند کرد.
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، پیشتر گزارش آژانس را «فاقد مبنای محکم» و ادعای عدم پایبندی تهران به تعهدات پادمانی را «دروغ بزرگ» خوانده و تهدید کرده بود در صورت تصویب قطعنامه، ایران بیدرنگ «اقدامات فنی مقتضی» را به اجرا میگذارد.
در پی تصویب قطعنامه کشورهای غربی علیه برنامه هستهای جمهوری اسلامی در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی در بیانیهای مشترک، اعلام کردند: «این اقدام استفاده ابزاری مجدد این شورا مبتنی بر اغراض سیاسی و بدون مبانی فنی و حقوقی است.»
بیانیه وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی افزود: «تصویب این قطعنامه ما را به این نتیجه میرساند که سیاست تعامل و همکاری نتیجهای عکس دارد.»
این بیانیه اضافه کرد: «ایران چارهای جز پاسخ به این قطعنامه سیاسی ندارد و در همین رابطه، دستورات لازم برای راهاندازی یک مرکز جدید غنیسازی در مکانی امن، جایگزینی ماشینهای نسل اول در فردو و با ماشینهای پیشرفته نسل ششم صادر شده است.»
وزارت خارجه فرانسه اعلام کرد که چهار فعال فرانسوی حامی فلسطین، از جمله ریما حسن، نماینده پارلمان اروپا، که در بازداشت اسرائیل به سر میبرند، تا روز جمعه به فرانسه بازگردانده خواهند شد.
قرار است ریما حسن و یکی دیگر از فعالان، پنجشنبه شب و دو فعال دیگر جمعه شب به فرانسه بازگردند.
این افراد بخشی از یک گروه ۱۲ نفره بینالمللی بودند که اخیرا از ایتالیا با هدف شکستن محاصره غزه به سمت این منطقه حرکت کرده بودند، اما روز دوشنبه نیروی دریایی اسرائیل در دریای مدیترانه آنها را متوقف و بازداشت کردند.
در حالی که گرتا تونبرگ، فعال محیط زیست از سویدن قبلاً به کشورش بازگردانده شد اما سازمان حقوق بشری عداله اعلام کرده که دو تن از فعالان بازداشتشده در این کشتی، از جمله ریما حسن، نماینده پارلمان اروپا از حزب چپگرای فرانسه تسلیمناپذیر، به انفرادی منتقل شدند.
این سازمان حقوق بشری اسرائیلی اعلام کرد که دلیل این اقدام، نوشتن عبارت «فلسطین را آزاد کنید» بر دیوار سلول بوده است.
تیم رسانهای این نماینده اروپایی همچنین اعلام کرد که خانم حسن در اعتراض به این برخورد، دست به اعتصاب غذا زده است. پس از این اقدام او را از انفرادی خارج کردند.
این اتفاق واکنشهای گستردهای در محافل سیاسی فرانسه برانگیخته است.
ژانلوک ملانشون، رهبر حزب فرانسه تسلیمناپذیر، ضمن انتقاد شدید از نحوه برخورد با ریما حسن، در شبکه اجتماعی اکس نوشت: «تا زمانی که ریما را در پاریس نبینیم، آزادی او را باور نخواهیم کرد. ما در کنار او ایستادهایم و زندانبانانش و همدستانشان را محکوم میکنیم.»
