پاکستان خواستار احیای گروه تماس شانگهای درباره افغانستان شد
محمد اسحاقدار، وزیر خارجه پاکستان، خواستار احیای گروه تماس سازمان همکاریهای شانگهای درباره افغانستان شد.
او روز سهشنبه در کنفرانس وزرای خارجه سازمان شانگهای در چین گفت که صلح و ثبات پایدار در افغانستان آرمان مشترک اعضای این سازمان است.
او تاکید کرد که برای تامین صلح و ثبات در افغانستان، احیای گروه تماس سازمان همکاریهای شانگهای درباره افغانستان میتواند بستری مهم برای همکاری عملی و نتیجهمحور را فراهم کند.
سازمان همکاریهای شانگهای در سال ۲۰۰۵ برای حضور جدیتر در عرصه تحولات افغانستان، یک گروه تماس ویژه برای این کشور تشکیل داد. این گروه چند دوره نشستهایی را در کشورهای چین، روسیه و دیگر کشورها برگزار کرده بود.
فعالیت گروه تماس برای چند سالی متوقف شد. اما در بیستم جوزای ۱۳۹۷ در حاشیه اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاریهای شانگهای بار دیگر بر آغاز فعالیت این گروه تاکید شد. اما با روی کارآمدن طالبان، حضور افغانستان در سازمان شانگهای و دیگر ساختارهای بینالمللی تعلیق شده است.
افغانستان بعد از سال ۲۰۰۴ بهعنوان مهمان در اجلاس همکاریهای شانگهای شرکت میکرد و در سال ۲۰۱۲ عضویت ناظر این سازمان را کسب کرد.
هدف اساسی افغانستان از حضور در سازمان همکاریهای شانگهای تقویت اعتمادسازی در منطقه، تحکیم روابط نیک با کشورهای عضو و ناظر، ایجاد ظرفیتهای کافی در مبارزه با تروریسم، افراطگرایی و مهار تولید مواد مخدر در منطقه بوده است.
نگرانی از «تروریسم دولتی»
محمد اسحق دار، وزیر خارجه پاکستان، در بخشی از صحبتهایش گفت که تروریسم امنیت جهانی را تهدید میکند.
دار همچنان گفت که همه اشکال تروریسم، از جمله تروریسم دولتی، محکوم است. او ابراز داشت که کشورها باید از استفاده از تروریسم برای اهداف سیاسی اجتناب کرده و از طریق رویکردی همکاریجویانه، از جمله رسیدگی به ریشههای آن، با این تهدید مقابله کنند.
او که معاون نخستوزیر پاکستان نیز است، گفت در زمانی که نظم جهانی با چالشهای عمیق مواجه است، سازمان همکاریهای شانگهای بهعنوان نیرویی برای ایجاد ثبات ظهور کرده است. رویکرد فراگیر آن که بر برابری حاکمیتی دولتها و جستوجوی راهحلهای مسالمتآمیز برای اختلافات تاکید دارد، جایگزینی قانعکننده برای تجاوز، تقابل و رقابتهای برد-باخت ارائه میدهد.
وی گفت پاکستان به دنبال رابطهای مبتنی بر صلح و ثبات با همه همسایگان خود است.
امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، روز سهشنبه در دیدار با یک مقام اداره مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل، گفت که مواد مخدر از خارج به افغانستان قاچاق میشود.
متقی این مسئله را یک نگرانی جدی دانست و از جامعه جهانی خواست برای مقابله با آن اقدام کند.
بر اساس خبرنامه وزارت خارجه طالبان، امیرخان متقی در دیدار با بو ماتیاسن، رئیس عملیات دفتر موادمخدر سازمان ملل، درباره دستآوردهای این گروه در زمینه جلوگیری از کشت، تولید و قاچاق مواد مخدر و همچنین درمان معتادان گفتوگو کرده است.
متقی اقدامات این گروه در مبارزه با مواد مخدر را «تاریخی» خواند و تاکید کرد که طالبان با جدیت با این معضل مبارزه میکند تا از آسیبرسیدن دوباره به جامعه افغانستان و منطقه جلوگیری شود.
وی از جامعه جهانی خواست در زمینه فراهمسازی کشت بدیل برای دهقانان، ایجاد منابع درآمد قانونی و حمایت از مالداری، زراعت و فعالیتهای تولیدی کوچک همکاری کند.
وزارت خارجه طالبان جزئیات بیشتری درباره قاچاق مواد مخدر از خارج به افغانستان ارائه نکرده است. بنا به گزارش سازمان ملل، میزان کشت خشخاش و تولید تریاک در افغانستان کاهش یافته است، اما در عوض تولید موادمخدر صنعتی افزایش یافته است.
بنا به گزارش این سازمان، قاچاق ماده مخدر کریستال از افغانستان و کشورهای همسایه ۱۲ برابر افزایش یافته است. براساس این گزارش، مقدار ضبط شده این ماده از ۲.۵ تن در سال ۲۰۱۷ به ۲۹.۷ تن در سال ۲۰۲۱ رسید.
ملل متحد میگوید که افزایش قاچاق ماده مخدر کریستال به کشورهای همسایه و منطقه، پس از صدور دستور منسوب به رهبر طالبان درباره منع کشت و قاچاق خشخاش، نمایانگر گسترش سریع مواد مخدر و تغییر شکل احتمالی بازار آن است.
بر اساس خبرنامه طالبان، متقی و مقام سازمان ملل تاکید کردند که «مبارزه با مواد مخدر باید غیرسیاسی باشد، روحیه همکاریهای بشردوستانه حفظ شود و نشستهای مرتبط با پیشگیری از مواد مخدر به نتایج عملی منجر گردد.»
بنا به گزارشها، کمکهای جهان به افغانستان به علت سیاستهای طالبان و توجه کشورها به مناطق منازعه خیز دیگر مانند اوکراین کاهش یافته است. طالبان بارها از کشورهای غربی خواسته است که کمکهای امدادی خود را مشروط به رعایت حقوق زنان افغان نکنند.
مقامهای طالبان همواره در دیدار با مقامات سازمان ملل و خارجی، مبارزه با مواد مخدر را به عنوان یک دستآورد خود مطرح میکند. در پی به رسمیت شناسی رژیم طالبان توسط مسکو، دیپلوماتهای روسیه گفته بودند که یکی از دلایل تعامل و به رسمیت شناسی این کشور مسئله مبارزه طالبان با مواد مخدر بوده است.
حامد کرزی، رئیسجمهور سابق افغانستان، هشدار داده است که بازگرداندن اجباری مهاجران افغان در وضعیت کنونی، نهتنها کمکی به حل بحران نمیکند، بلکه ممکن است به «تهدیدات جدیتری» بینجامد که به نفع هیچ طرفی نیست.
آقای کرزی در حساب اکس خود با اشاره به پیشینه مهاجرت اجباری افغانها در چهار دهه گذشته، از جمله تهاجم شوروی سابق به افغانستان، نوشته است که اکنون موج تازهای از مهاجرت در حال شکلگیری است. به باور او، فشار برای بازگرداندن مهاجران در وضعیت کنونی افغانستان که با بحرانهای داخلی همراه است، میتواند به پیامدهای خطرناک و تهدیدهای تازهای منجر شود.
او با تأکید بر این نکته که کشور میزبان نیز با دشواریهای خود روبهرو است، گفته است: «ما از پیامدهای حضور گسترده مهاجران آگاه هستیم و مشکلات کشور میزبان را درک میکنیم، اما شرایط دشوارتر داخل افغانستان زمینه بازگشت مهاجران را از بین برده است.»
او در ادامه بدون نام بردن از کشور خاصی، از دولتهای میزبان خواسته است تصمیمهای خود درباره اخراج گسترده مهاجران را مورد بازنگری قرار دهند و به وضعیت افغانستان، از جمله بسته بودن مکاتب و دانشگاهها بر روی دختران و بحران اقتصادی توجه کنند.
اخیرا موج بازگشت اجباری مهاجران افغان از کشورهای همسایه بهویژه ایران و پاکستان در ماههای اخیر شدت یافته و همزمان، هشدارهای نهادهای حقوق بشری درباره وضعیت حقوقی، معیشتی و امنیتی بازگشتکنندگان افزایش یافته است.
رئیسجمهور امریکا بار دیگر گفت اداره بایدن تجهیزات نظامی را برای طالبان باقی گذاشت و طالبان با آنها هر سال در «یک جاده زشت» رژه میروند؛ چیزی که او نمیتواند تحمل کند. دونالد ترامپ گفت این تجهیزات را میشد به پاکستان منتقل کرد.
دونالد ترامپ رئیسجمهور امریکا، روز سهشنبه ۲۴ سرطان، در نشستی در کاخ سفید که درباره آزادی مذهبی و ابتکارات اجتماعی برگزار شده بود، گفت: «ببینید، افراد بسیار نالایقی بودند، مثل وقتی که ما افغانستان را ترک کردیم؛ این کار بایدن بود. او گفت همهچیز را پشتسر بگذارید، حتی جتها را هم جا میگذاریم.»
رئیسجمهور امریکا با ابراز تأسف درباره باقیماندن تجهیزات امریکایی در اختیار طالبان گفت: «ما برخی تجهیزات را در افغانستان و در اختیار طالبان گذاشتیم، آنها حالا با آنها رژه میروند. من نمیتوانم این نمایشها را تحمل کنم. هر سال یک رژه برگزار میکنند، تجهیزات ما را در یک جاده خیلی زشت نمایش میدهند، که آن را “جاده پنجم” مینامند.»
دونالد ترامپ افزود که از جنرال میلی پرسیده بود آیا واقعاً آنها قرار است هواپیماها را پشتسر بگذارند؟ و او در پاسخ گفته بود: «بله، اینگونه ارزانتر تمام میشود.»
آقای ترامپ گفت همان موقع فهمیده که این افراد چقدر نالایقاند که رها کردن هواپیماهایی به ارزش ۱۵۰ میلیون دالر را «ارزان» تلقی میکنند.
او تأکید کرد که خودش هم میخواست از افغانستان خارج شود، اما با «عزت و قدرت».
آقای ترامپ افزود: «آنها تجهیزات ما را نمایش میدهند، که هر روز که میگذرد، فرسودهتر میشوند. ولی من دیگر نمیتوانم تماشای آن را تحمل کنم.» ترامپ گفت در میان این تجهیزات، هواپیماهایی هم بود که بهراحتی میشد به پاکستان یا جای دیگری منتقل کرد.
رئیسجمهور امریکا پیش از این نیز بارها درباره جا گذاشتن تجهیزات امریکایی و درباره پایگاه هوایی بگرام در افغانستان سخن گفته و هشدار داده بود که این سلاحها را از طالبان پس خواهد گرفت.
مقامات طالبان اما در واکنش به اظهارات ترامپ گفته بودند که آن تجهیزات را بهعنوان «غنیمت» بهدست آوردهاند و حاضر نیستند تسلیم کنند.
نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در افغانستان نسبت به پیامدهای بازگشت گسترده مهاجران افغان هشدار داده و خواستار اقدام فوری جامعه جهانی برای رسیدگی به وضعیت مهاجران اخراجی شده است. رزا اوتونبایوا گفته آنچه در مرزهای افغانستان دیده میشود، نتیجه مسئولیتگریزی جامعه جهانی است.
خانم اوتونبایوا خواستار آغاز گفتوگوهای منطقهای با کشورهایی چون ایران، پاکستان و دولتهای آسیای میانه شده تا از بازگشتهای بیبرنامه جلوگیری و اصل «بازگشت داوطلبانه، با کرامت و امن» رعایت شود.
اوتونبایو، در جریان بازدید از گذرگاه مرزی اسلامقلعه و دیدار با خانوادههای بازگشتی، مقامهای محلی و نهادهای امدادی، گفته است: «آنچه باید لحظهای خوشایند برای بازگشت خانوادههایی باشد که دههها پیش از جنگ گریختهاند، اکنون با خستگی، آسیب روحی و ناامیدی عمیق همراه است.»
او افزوده است که این حجم از «بازگشتهای ناگهانی و غیرارادی» باید زنگ خطر را برای جامعه جهانی به صدا درآورد. افغانستانی که با خشکسالی و بحران مزمن انسانی مواجه است و بهتنهایی توان پاسخگویی به این وضعیت را ندارد.»
سازمان ملل متحد گفته است که از آغاز سال جاری میلادی تاکنون، بیش از یک میلیون و سیصد هزار افغان به کشور بازگشتهاند؛ رقمی که فشار شدیدی بر جوامع فقیر وارد کرده است. سازمان ملل گفته است زنان و کودکان در میان بازگشتکنندگان، آسیبپذیرترین گروهها هستند و در کنار چالشهای اقتصادی، با محدودیت در دسترسی به خدمات اولیه نیز روبهرویند.
خانم اوتونبایوا هشدار داده است که عملیاتهای بشردوستانه در افغانستان با کمبود شدید بودجه مواجهند و نهادهای امدادی ناگزیر به انتخابهایی دشوار میان تهیه غذا، سرپناه یا مسیرهای امن شدهاند.
نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل از کشورها و نهادهای کمکرسان خواسته است مسئولیت مشترک در قبال بازگشتکنندگان را بپذیرند و گفته است: «آنچه اکنون میبینیم، نتیجه مسئولیتگریزی جامعه جهانی است. باید همین حالا اقدام شود، با منابع، هماهنگی و اراده کامل»
اوتونبایوا گفته است: «ثبات افغانستان به مسئولیت مشترک همه کشورها وابسته است؛ بیتوجهی جایز نیست، چرا که بهای آن با جان انسانها و شعلهور شدن دوباره بحرانها پرداخت خواهد شد.»
اخیراً و پس از آتشبس میان ایران و اسرائیل پس از دوزاده روز جنگ، موج اخراج مهاجران افغان از ایران شدت گرفته و مرزهای هرات و نیمروز شاهد بازگشت گسترده و بیسابقه مهاجران بودهاند.
عبدالحکیم شرعی، وزیر عدلیه طالبان در دیدار با نندا ایوالست، کاردار سفارت اندونزیا در کابل گفته که «قران کریم و سنت نبوی» اساس تمامی قوانین طالبان را تشکیل میدهند. او گفته است که این گروه تاکنون دهها قانون از منابع معتبر فقهی استخراج کرده است.
وزارت عدلیه طالبان روز دوشنبه، ۲۳ سرطان اعلام کرد که در این دیدار، دو طرف «درباره تقویت روابط، همکاریهای دوجانبه و پیشرفتهای اخیر افغانستان در عرصههای مختلف به ویژه در بخش قانونگذاری» گفتوگو کردهاند.
وزیر عدلیه طالبان در حالی قرآن و سنت پیامبر اسلام را اساس قوانین خود میداند که در چهار سال گذشته محدودیتها و مقررات سختگیرانهای را بر جامعه افغانستان تحمیل کرده است.
در اسلام آموزش بر زن و مرد مسلمان فرض است اما طالبان نزدیک به چهار سال است که دروازه مکاتب و دانشگاهها را به روی دختران افغان مسدود کرده است.
این گروه همچنین محدودیتهای جدی بر حقوق اساسی زنان و دختران افغان از جمله حقوق کار، آموزش، رفتوآمد وضع کرده است.
وزیر عدلیه طالبان در دیدار با کاردار سفارت اندونزیا همچنین گفته است: «روابط و همکاریها میان کشورهای اسلامی باید در سطحی باشد که همه آنها یک کشور تصور شود.»