داعش خراسان در کمین جذب مهاجران افغان اخراجشده از ایران و پاکستان
برخی منابع دیپلوماتیک و امنیتی سازمان ملل و اروپا هشدار دادند گروه داعش خراسان میتواند از موج اخراج گسترده مهاجران افغان از ایران و پاکستان برای اهداف خود بهرهبرداری کند.
برخی منابع دیپلوماتیک و امنیتی سازمان ملل و اروپا هشدار دادند گروه داعش خراسان میتواند از موج اخراج گسترده مهاجران افغان از ایران و پاکستان برای اهداف خود بهرهبرداری کند.
خبرگزاری فرانسه پنجشنبه سوم میزان گزارش داد از ابتدای سال جاری میلادی، حدود دو میلیون و ۶۰۰ هزار مهاجر افغان به کشور بازگشتهاند که شمار زیادی از آنها دههها در خارج از افغانستان زندگی کرده بودند و برخی نیز برای نخستین بار قدم به خاک افغانستان گذاشتهاند.
هانس-یاکوب شیندلر، هماهنگکننده پیشین کمیته سازمان ملل برای نظارت بر گروههای شبهنظامی، در مصاحبه با این خبرگزاری هشدار داد: «خطر آنکه داعش خراسان افغانهای تازهوارد را بهعنوان منبع بالقوه برای جذب نیرو در نظر بگیرد، بالاست.»
او افزود داعش خراسان از سال ۱۴۰۰ به جذب نیرو از میان اعضای ناراضی طالبان و نیز افغانهایی مشغول است که در ساختار حکومت جدید جایی ندارند.
یک منبع دیپلوماتیک اروپایی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت: «ما میدانیم که برخی افغانها نه از سر اعتقاد، بلکه بهدلیل "ضرورت اقتصادی" به گروههای تروریستی میپیوندند.»
در حالیکه با تسلط طالبان و توقف فعالیتهای ستیزهجویانه این گروه شرایط امنیتی در افغانستان تا حد زیادی بهبود یافته است با این حال، داعش خراسان که در شرق افغانستان حضور دارد، همچنان با انجام حملات پراکنده تهدیدی مستمر علیه حاکمیت طالبان و ثبات منطقه محسوب میشود.
جمهوری اسلامی ایران در ماههای گذشته سیاستهای ضد مهاجرتی خود را علیه شهروندان افغانستان تشدید و شمار زیادی از آنان را از ایران اخراج کرده است.
سازمان عفو بینالملل در ماه سرطان از حکومت ایران خواست روند اخراج شهروندان افغانستان را فورا متوقف کند.
مهاجران اخراجی، فقر و سایه داعش
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل برآورد کرده است تا پایان سال ۲۰۲۵، احتمالا تا چهار میلیون مهاجر به افغانستان باز خواهند گشت.
ایندریکا راتواته، هماهنگکننده امور بشردوستانه سازمان ملل در افغانستان، اعلام کرد این افراد «با چالشهای گستردهای از جمله فقدان شغل، مسکن و دسترسی به خدمات ابتدایی مواجه خواهند شد».
او افزود: «ممکن است این افراد در برابر راهبردهای منفی برای بقا، از جمله سوءاستفاده از سوی گروههای مسلح، آسیبپذیر شوند.»
طبق گزارش بانک جهانی، نزدیک به نیمی از جمعیت ۴۸ میلیونی افغانستان زیر خط فقر زندگی میکنند و حدود یکچهارم از جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله بیکار هستند.
سازمان ملل پیشتر در گزارش ماه جولای خود هشدار داد که بستر مناسبی برای فعالیت گروههای مختلف تروریستی فراهم شده که تهدیدی جدی برای امنیت آسیای مرکزی و دیگر کشورها به شمار میرود.
بر اساس این گزارش، خطرناکترین تهدید از سوی داعش است که با حدود دو هزار جنگجو در سالهای اخیر حملاتی را در روسیه، ایران و پاکستان سازماندهی کرده است.
آمینه خان، عضو موسسه مطالعات استراتژیک در اسلامآباد، گفت افغانهایی که دههها زندگی خود را در خارج سپری کردهاند، هنگام بازگشت به کشور «به چشم بیگانه» نگریسته میشوند.
او اضافه کرد شماری از آنان بهدلیل از دست دادن کسبوکار و داراییهایشان دلخور و کینهجو هستند و همین امر آنها را به «طعمهای ایدهآل برای گروههای تروریستی فراملی فعال در منطقه» بدل میکند.
بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی بارها طی چند سال گذشته از قدرتگیری گروههای تروریستی و تهدید آنها برای امنیت منطقه ابراز نگرانی کردهاند.
روسیه میگوید که حدود ۲۳ هزار جنگجو از ۲۰ گروه مختلف تروریستی در افغانستان حضور دارند.
سرگئی شویگو، دبیر شورای امنیت روسیه در ماه آگست اعلام کرد: «بزرگترین نگرانی، فعالیت شاخه داعش در افغانستان است که اردوگاههای آموزشی در شرق، شمال و شمالشرق کشور دارد.»
روسیه میگوید که برای تقویت امنیت منطقهای و «مبارزه با تهدیدهای تروریستی» اداره طالبان را به رسمیت شناخته است.
بمب ساعتی
سازمان ملل میگوید که «بسیاری از حملات خنثیشده در اروپا در سالهای ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ به داعش ارتباط داشتهاند.»
یک منبع دیپلوماتیک اروپایی افزود برای بسیاری از کشورهای اروپایی، خطر یک «بمب ساعتی واقعیست.»
سازمان ملل میگوید که تنها راه برای جلوگیری از جذب مهاجران توسط گروههای تندرو، ساختن آیندهای با عزت برای آنها از طریق کمکهای خارجی است.
واشنگتن برای جلوگیری از افتادن کمکهای مالی بهدست طالبان بودجه کمکهای بشردوستانه به افغانستان را به طور چشمگیری کاهش داده است.
افغانستان اینترنشنال با چند نفر از شرکتکنندگان این تجمع اعتراضی گفتوگو کرده است.
ضیا فیض، یکی از برگزارکنندگان این تجمع گفت: «از حمل ۱۴۰۱ چندین بار تظاهرات کردهایم. من سه سال در زندان بودم و اکنون از سنبله ۱۴۰۴ دوباره تجمع پارک آرژانتین را ادامه میدهم. خواست بیش از ۴۰۰ خانواده این است که عدالت و حقوق انسانی برابر به ما داده شود و نهادهای بینالمللی در برابر بیتوجهی و ناکارآمدی خود پاسخگو باشند.»
آقای فیض افزود تا زمانی که خواستههای شان برآورده نشود، این تجمع ادامه خواهد داشت.
حسینه رفیع، یکی دیگر از شرکتکنندگان این تجمع، در گفتوگو با افغانستان اینترنشنال گفت که گرمای اسلامآباد، بارانها و مشکلات بیسرپناهی تاثیر منفی بر تمام جنبههای زندگیشان گذاشته است.
او افزود: «دو ماه است که اینجا هستم، وضعیت روانی و جسمی ما روزبهروز بدتر میشود، اما برای بدست آوردن حقوق انسانی خود مبارزه میکنیم. از سازمانهای بینالمللی حقوق بشری میخواهم که هر چه سریعتر به مشکلات ما رسیدگی کنند.»
شرکتکنندگان در این تجمع گاهی ویدیوهایی از وضعیت نامطلوب خود را در شبکههای اجتماعی منتشر میکنند.
زرمینه حسینی یکی دیگر از اشتراک کنندگان این تجمع است. او نزدیک به دو ماه میشود که در این پارک با کودکانش در چادر زندگی میکند.
خانم حسینی میگوید: «از یک سو خوشحالم که همراه با کودکانم در این پارک در امان هستم و ترس از اخراج ندارم، اما از سوی دیگر شبهای گرم و بارانی بسیار سخت میگذرد و امکانات اولیه زندگی را نداریم. کودکانم به آموزش و زندگی بهتر نیاز دارند، هیچ نهادی تاکنون به درخواستهای ما گوش نداده است، اما من به مبارزه ادامه خواهم داد.»
شرکتکنندگان در این گردهمایی میگویند که خواستههایشان انسانی و مطابق قوانین بینالمللی است.
به دنبال راه افتادن موج گسترده دستگیری مهاجران افغان در پاکستان، شماری از آنان به پارکهای پایتخت پناه آورده اند و شب و روز را در آنجا میگذرانند. برخی از آنان گفتند که صاحبخانههای پاکستانی زیر فشار پولیس به آنها خانه اجاره نمیدهند.
پاکستان بیش از چهل سال میزبان مهاجران افغان بوده است، اما در حال حاضر این کشور روند اخراج هزاران مهاجر را سرعت بخشیده است.
کمیساری عالی پناهندگان سازمان ملل متحد و بسیاری از نهادهای بینالمللی از پاکستان خواستهاند که به جای اخراج، راههایی برای تضمین حقوق پناهجویان پیدا کند.
با این حال، تجمع پارک آرژانتین در اسلامآباد نشان میدهد که بسیاری از پناهجویان افغان خود را از توجه جهان محروم میدانند و خواستار «رفتار انسانی» هستند.
