چهار کشور منطقه با ایجاد پایگاههای امریکا در افغانستان مخالفت کردند
وزیران خارجه روسیه، ایران، چین و پاکستان در نشست چهارجانبه در نیویارک، با بازگشت امریکا به افغانستان و ایجاد پایگاه نظامی در این کشور مخالفت کردند.
آنان در بیانیهای مشترک تاکید کردند که ایجاد پایگاههای نظامی در افغانستان یا اطراف آن به سود کشورهای منطقه نیست.
این نشست به ابتکار روسیه روز پنجشنبه، ۳ میزان، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویارک برگزار شد.
این چهار کشور گفتند که ناتو باید مسئولیت خود را در قبال وضعیت کنونی افغانستان ایفا کند. این کشورها همچنان بر لزوم احترام به حاکمیت، تمامیت ارضی و استقلال افغانستان تاکید کردند.
آنها همچنین با استقرار مجدد پایگاههای نظامی در داخل یا اطراف افغانستان مخالفت کرده و آن را مغایر با صلح و ثبات منطقه خواندند.
روسیه، چین، ایران و پاکستان بر تقویت راهکارهای منطقهای، از جمله فرمت مسکو، نشستهای چهارجانبه و سازمان همکاری شانگهای، برای حل بحران سیاسی افغانستان تأکید کردند.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، محمد اسحقدار، وزیر خارجه پاکستان و یو شیائوونگ، فرستاده ویژه چین برای افغانستان در نشست حضور داشتند.
این چهار کشور در بیانیه مشترک، خواستار رفع تحریمهای یکجانبه علیه طالبان، برگرداندن داراییهای افغانستان و لغو محدودیتهای سفر مقامات طالبان شدند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا اخیرا از تلاشهای این کشور برای بازگشت به پایگاه هوایی بگرام و گفتوگو با طالبان خبر داد. آقای ترامپ هشدار داده است اگر طالبان این پایگاه را به ایالات متحده تحویل ندهد «اتفاقات بدی رخ خواهد داد.»
طالبان با بازگشت امریکا به پایگاه بگرام مخالفت کرده و خواهان گفتوگوهای دیپلوماتیک با واشنگتن شده است.
وزیران خارجه روسیه و ایران با نمایندگان ویژه چین و پاکستان
نگرانی از حضور گروههای تروریستی در افغانستان
این چهار کشور با ابراز نگرانی جدی از فعالیت گروههای تروریستی مانند القاعده، داعش، تحریک طالبان پاکستانی، جنبش ترکستان شرقی، جداییطلبان بلوچ و جیشالعدل، از طالبان خواستند با قاطعیت و بدون تبعیض با این گروهها مقابله کند و مانع استفاده از خاک افغانستان علیه همسایگان و منطقه شود.
آنها تاکید کردند که طالبان باید با اتخاذ تدابیر مؤثر و قابل راستیآزمایی، گروههای تروریستی را نابود کرده و از جذب نیرو، تأمین مالی و دسترسی آنها به سلاح جلوگیری کند.
همچنین، این کشورها با اشاره به افزایش تولید مواد مخدر صنعتی مانند متامفتامین، خواستار اقدامات جامع برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر شدند.
تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان
آنها بر ضرورت ایجاد نظام سیاسی فراگیر در افغانستان تاکید کرده و گفتند که نظام حاکم باید بازتابدهنده خواستههای همه اقشار جامعه باشد.
روسیه، چین، ایران و پاکستان همچنین اظهار داشتند که دسترسی زنان و دختران به آموزش، فرصتهای اقتصادی، کار، مشارکت در زندگی عمومی، آزادی رفتوآمد، عدالت و خدمات اساسی به تقویت صلح، ثبات و رفاه در افغانستان کمک خواهد کرد.
شهباز شریف، نخستوزیر پاکستان و عاصم منیر، رئیس ستاد ارتش این کشور، روز پنجشنبه در کاخ سفید با دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، دیدار کردند.
در این دیدار در مورد روابط دوجانبه، امنیت منطقه و مبارزه با تروریسم گفتوگو شد.
جی دی ونس، معاون رئیسجمهور ایالات متحده و مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، نیز در این دیدار حضور داشتند.
شریف از ترامپ به خاطر «تایید علنی نقش پاکستان در مبارزه با تروریسم و تأکید بر لزوم افزایش بیشتر همکاری در زمینه امنیت و اطلاعات» قدردانی کرد.
شهباز شریف، ترامپ را «مرد صلح» توصیف کرد و از تلاشهای «صادقانه» او در پایان دادن به درگیریها در سراسر جهان تمجید کرد.
نخستوزیر پاکستان، سبک رهبری ترامپ را «جسورانه، شجاعانه و قاطع» توصیف کرد و از رئیسجمهور امریکا به خاطر نقشش در میانجیگری آتشبس بین هند و پاکستان در درگیری نظامی چهار روزه آنها در ماه مه تشکر کرد.
در این بیانیه به نقل از نخست وزیر آمده است: «او به جلوگیری از یک فاجعه بزرگ در جنوب آسیا کمک کرد.»
دفتر شهباز شریف اعلام کرد: «نخستوزیر همچنین دعوت گرم و صمیمانهای را از رئیسجمهور ترامپ برای سفر رسمی به پاکستان، در هر زمان که صلاح بداند، به عمل آورد.»
شریف همچنین «از تلاشهای رئیسجمهور ترامپ برای پایان دادن فوری به جنگ غزه، به ویژه ابتکار او برای دعوت از رهبران کلیدی جهان اسلام در نیویارک، در اوایل این هفته، برای تبادل نظر جامع برای بازگرداندن صلح در خاورمیانه، به ویژه غزه و کرانه باختری، تقدیر کرد.»
نخستوزیر پاکستان ابراز امیدواری کرد که «تحت رهبری رئیسجمهور ترامپ، مشارکت پاکستان و امریکا به نفع متقابل هر دو کشور تقویت شود.»
دفتر نخستوزیری افزود: «در این راستا، نخستوزیر از شرکتهای امریکایی دعوت کرد تا در بخشهای کشاورزی، فناوری اطلاعات، معادن و مواد معدنی و انرژی پاکستان سرمایهگذاری کنند.»
این دیدار، اولین تعامل رسمی دوجانبه بین دو رهبر، شش سال پس از دیدار عمران خان، نخستوزیر سابق، با ترامپ در طول اولین دوره ریاست جمهوریاش در ۲۰۱۹ بود.
کاربران طالبان در شبکههای اجتماعی به حضور احمد شرع، رئيسجمهور موقت سوریه، در مجمع عمومی سازمان ملل با شوق و حسرت واکنش نشان میدهند.
محمد جلال، از چهرههای نزدیک به وزیر داخله طالبان، مسیر احمد شرع از زندانیشدن در عراق تا رسیدن به ریاستجمهوری را «فوقالعاده» خواند.
آقای جلال با انتشار دو عکس متفاوت از لحظه زندانیشدن احمد شرع در عراق و سخنرانی او در مجمع عمومی ملل متحد نوشت که مسیر احمد شرع تنها سرنوشت خود او را عوض نکرد، بلکه تاریخ سوریه را نیز تغییر داد.
محمد جلال بخشهایی از سخنرانی احمد شرع در مجمع عمومی سازمان ملل را در صفحه خود در اکس منتشر کرده که برخی از آنان را خالد زدران، سخنگوی فرماندهی پولیس طالبان در کابل نیز بازنشر کرده است.
یک کاربر دیگر طالبان به نام عبیده آغا با نشر عکسی از احمد شرع نوشت: «ما زمانی در میدان جنگ بودیم و اکنون وارد میدان گفتوگو شدهایم.»
با این حال به نظر میرسد که همه اعضای طالبان درباره احمد شرع دیدگاه یکسانی ندارند. برخی او را بخاطر بیرون کشیدن سوریه از انزوا ستایش میکنند اما برخی دیگر او را «دستپرورده» امریکا میدانند.
یک عضو طالبان به نام سید جمال آغا با انتشار تصویری از احمد شرع در نیویارک که کتوشلوار به تن کرده و عینک آفتابی به چشم زده، او را «مطلوبترین فرد برای امریکا» خواند. سید جمال آغا در ادامه نوشت: «بازگشت به امریکا یک تحول شگفتانگیز برای شرع است.» در ادامه مطلب، این عضو طالبان به زبان عربی نوشته شده است: «واقعا، سلطنتدهنده و سلطنتگیرنده تنها خداوند متعال است.»
برخی از کاربران افغان، نفوذ احمد شرع در سطح بینالملل را با انزوای مطلق هبتالله آخندزاده مقایسه کردهاند. پس از حدود شش دهه، احمد شرع بهعنوان اولین رئيسجمهور سوریه بود که به مجمع عمومی سازمان ملل رفت. بسیاری این را به معنای خارج شدن سوریه از انزوا تعبیر کردند؛ برخلاف سوریه اما افغانستان امسال برای چهارمین سال متوالی نمایندهای در سازمان ملل نداشت.
احمد شرع بهطور گسترده با رهبران جهان ملاقات میکند. برعکس، هبتالله آخندزاده در چهار سال گذشته تنها با مقامهای قطری ملاقات کرده و دیگر هیچ مقام خارجی او را ندیده است. هبتالله آخندزاده در افغانستان نیز در انظار عمومی ظاهر نمیشود و خود را از دید رسانهها پنهان میکند.
یک عضو طالبان به نام عبدالحق افغان اذعان کرده است که برخی میگویند احمد شرع در مدت کوتاهی روابط سوریه را با جامعه جهانی در حدی گرم نگه دارد که او توانست در مجمع عمومی سازمان ملل حضور یابد.
آقای افغان در ادامه نوشته است: «من مخالف احمد شرع نیستم، زیرا او نیز مانند امارت اسلامی [طالبان] برای آزادی وطنش فداکاریهای زیادی کرده است.» با این حال او معتقد است که «مجمع عمومی اغلب برای منافع سیاسی قدرتهای بزرگ تشکیل شده است، نه برای حل واقعی مشکلات و دردهای جهانی.»
شهابالدین لیوال، حامی رسانهای طالبان، در اکس خود نوشت: «بسیاری از حسودان تصویر احمد شرع را بالا و پایین میکنند، گویی که او در سیاست موفق شده و حتی برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به امریکا رسیده است». آقای لیوال در ادامه پرسیده است: «اما آیا این نشست سازمان ملل سیلاب خون مردم مظلوم غزه را متوقف خواهد کرد؟ اما آیا این مجمع اسرائیل را مجازات خواهد کرد؟»
این چهره رسانهای حامی طالبان در ادامه گفته است: «من با احمد شرع کار ندارم اما حضور در سازمان ملل نمایشی بیش نیست.»
سازمان ملل روز یکشنبه در گزارشی اعلام کرد که قطع اینترنت فایبر نوری در شرق افغانستان، روند امدادرسانی به زلزلهزدگان را مختل کرده است.
به گفته این نهاد، قطع اینترنت ارتباط میان نهادهای کمکرسان و نیروهای نجات را دچار مشکل کرده و سرعت ارائه کمکها را کاهش داده است.
کاهش سرعت اینترنت فعالیت کسب وکارها، بانکها و نهادهای آموزشی را نیز مختل کرده است اما طالبان اهمیتی به آن نداده است. این گروه گفته که به دنبال یافتن راهی بدیل است اما در این مورد توضیحی نداده است.
این گروه به تازگی به شرکتهای مخابراتی و خدمات اینترنت در ولایت هرات دستور داده که اینترنت را از طرف شب قطع کنند.
دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل(اوچا) مربوط به سازمان ملل، در این گزارش گفت ۹۴ درصد مردم در مناطق آسیبدیده در ولایت کنر، در فضای باز یا سرپناههای موقت زندگی میکنند. این نهاد گفت که با نزدیک شدن فصل زمستان، نیاز فوری به کمکهای اضطراری وجود دارد.
دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل اعلام کرد که در اثر زلزله اخیر، حداقل ۸ هزار و ۴۷۱ خانواده شامل حدود ۵۶ هزار نفر متاثر شدهاند.
اوچا گفت که بر اثر این زلزله تاکنون نزدیک به ۲ هزار نفر جان باخته و بیش از ۳ هزار و ۶۰۰ نفر زخمی شدهاند. همچنین بیش از ۷ هزار راس دام از بین رفته و بسیاری از خانوادهها منابع اصلی غذایی خود را از دست دادهاند.
بر اساس این گزارش، نهادهای کمکرسان تا کنون حداقل به ۱۰۵ هزار نفر در مناطق زلزلهزده کمک کردهاند. با این حال، از ۲۴ سنبله، اختلال در خدمات اینترنتی به دلیل قطع اتصالات بین خطوط توزیع محلی و شبکه فایبر نوری، عملیات امدادرسانی را کند کرده و انتقال اطلاعات از محلات به مراکز را به تاخیر انداخته است.
سازمان ملل اعلام کرد که تاکنون بیش از ۲۳ میلیون دالر برای رسیدگی به وضعیت زلزلهزدگان اختصاص یافته، اما هنوز ۱۱۵ میلیون دالر دیگر برای رسیدگی کامل به نیازهای آسیبدیدگان نیاز است.
زلزله مرگبار در ۹ سنبله در ولایتهای کنر، ننگرهار و لغمان رخ داد و خسارات و تلفات گستردهای بر جای گذاشت.
قرار است چند نشست جانبی در حاشیه هشتادمین مجمع عمومی سازمان ملل درباره وضعیت افغانستان، به ویژه زنان و حقوق بشر برگزار شود.
یکی از این نشستها با عنوان «استفاده ابزاری طالبان از دین و پیامدهای آن برای افغانستان و فراتر از آن» است که روز جمعه، چهارم میزان، برگزار میشود.
در همین روز، یک نشست دیگر زیر عنوان «تقویت رویکرد موزاییکی سازمان ملل برای آیندهای فراگیر در افغانستان» برگزار خواهد شد. یک نشست دیگر نیز روز دوشنبه هفتم میزان زیر عنوان «حذف شده اما فراموش نه؛ صدای عدالت و حسابدهی در افغانستان» برگزار میشود.
برخی از سازمانهای حقوق بشری و مدنی نشستهای جانبی درباره افغانستان را سازماندهی کردهاند.
آمنه جمال، رئیس دانشکده روابط بینالملل دانشگاه پرینستون، ایزابل روم وزیر سابق امور برابری جنسیتی و فرصتهای برابر فرانسه، لطفالله نجفیزاده روزنامهنگار، پشتانه درانی فعال حقوق بشر، نازیلا علمی پژوهشگر حقوق بشر، نیلوفر سخا استاد دانشگاه جورج واشنگتن و پرویز کاوه روزنامهنگار از سخنرانان نشست جانبی درباره طرح موزائیک سازمان ملل هستند.
هنوز معلوماتی درباره دستور کار و شرکتکنندگان دو نشست جانبی دیگر در دست نیست.
نگینه یاری، فعال حقوق بشر در حاشیه مجمع سازمان ملل به خبرنگار افغانستان اینترنشنال گفت مسایل دسترسی زنان به حق آموزش، امکانات صحی و محدودیتهایی که آنان دچار آنند محور گفتوگوها خواهد بود. خانم یاری همچنین از وضعیت حقوق بشر و مسایل زنان، صلح و امنیت بهعنوان محور بحثها نام برد.
به گفته خانم یاری تعداد زیادی از نمایندگان کشورها علاقمندند از زنان افغان بیشتر بشنوند و پیام این زنان را به رهبران خود برسانند.
او گفت در این نشست نمایندگان کشورها علاقه دارند نظریات زنان افغانستان را بشنوند. به گفته خانم یاری، کارکرد یوناما در افغانستان و طرح «رویکرد موزاییکی سازمان ملل برای آیندهای فراگیر در افغانستان» نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت.
«رویکرد موزاییکی سازمان ملل برای آیندهای فراگیر در افغانستان» یک طرح رسمی سازمان ملل متحد است که در فبروری ۲۰۲۵ معرفی شد. هدف این طرح، ارائه یک رویکرد مرحلهای، منعطف و مشروط برای تعامل با طالبان است.
این طرح در ماههای گذشته با انتقادهای گسترده جامعه مدنی و سیاسیون افغانستان مواجه شده است. منتقدان بر این باورند که این رویکرد ممکن است به تدریج به مشروعیت دادن به طالبان منجر شود و در عین حال، حقوق بشر و مشارکت واقعی مردم افغانستان، به ویژه زنان و جامعه مدنی، نادیده گرفته شود.
روز پنجشنبه سوم میزان سومین روز نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویارک برگزار شد. امسال نیز برای چهارمین سال پیهم هیچ نمایندهای از سوی افغانستان در مجمع عمومی شرکت نکرده است.
با گذشت چهار سال، به جز روسیه هیچ کشوری در جهان حکومت طالبان در افغانستان را به رسمیت نمیشناسد و سازمان ملل متحد کرسی افغانستان را به این گروه واگذار نکرده است.
دیدهبان حقوق و دهها نهاد مدنی دیگر در بیانیهای مشترک گفتند که شرایط اقدامات عملی برای پاسخگو کردن طالبان فراهم شده است.
در بیانیه این نهادها آمده که تهدید چند کشور اروپایی برای شکایت از طالبان به دادگاه لاهه و همچنین حکم دستگیری هبتالله آخندزاده، «گامی تاریخی» برای حسابگیری از طالبان به خاطر نقض حقوق زنان است. این نهادها از کشورهای جهان خواستند به تعهدات خود در قبال پاسخگو کردن طالبان «به طور هماهنگ» عمل کنند.
بیانیه روز پنجشنبه دیدهبان حقوق بشر و ۲۹ نهاد مدنی دیگر، همزمان با یکسالگی بیانیه مشترک آسترالیا، کانادا، آلمان و هالند منتشر شد. این کشورها تهدید کردند که اگر طالبان در سیاستهای خود، مانند ممنوعیت کار و آموزش زنان تغییر نیاورد، به دادگاه بین المللی عدالت در لاهه شکایت خواهند کرد.
در بیانیه این سازمانها در مورد این ابتکار کشورهای اروپایی آمده است که این اقدام «میتواند به ثبت یک پرونده علیه افغانستان در دیوان بینالمللی دادگستری منجر شود که گامی تاریخی برای واداشتن طالبان به حسابدهی بابت سلب حقوق زنان و نقض تعهدات بینالمللی افغانستان است.»
کشورهای اروپایی به رغم درخواستهای سازمانهای مدنی افغان و بین المللی، از افزایش فشار سیاسی و اقتصادی بر طالبان خودداری کرده است. برعکس، در یکسال گذشته، روابط برخی از این کشور، مانند آلمان و سوئیس، با طالبان بهبود یافته است.
این کشورها با طالبان در مورد اخراج پناهجویان افغان «تعامل فنی و قنسولی» دارند اما نهادهای حقوق بشری نگران اند که این تعاملات به عادیشدن طالبان و بهبود روابط با این حکومت این گروه به رغم سرکوب و تبعیض گسترده علیه زنان و دیگر اقشار جامعه افغانستان منجر شود.
نهادهای مدنی نسبت به بهبود روابط کشورها با طالبان ابراز نگرانی کردند. آنها به کشورهای جهان توصیه کردند که با قربانیان طالبان، یعنی زنان و دیگر گروههای آسیبپذیر همکاری کنند.
این سازمانها گفتند که برخی تحولات مثبت در مورد اعمال فشار بر طالبان رخ داده است. این گروه به حکم دستگیری رهبر و قاضی القضات طالبان از سوی دادگاه بین المللی جنایی در لاهه اشاره کردند. این حکم به خاطر «جنایت علیه بشریت، به علت آزار و پیگرد جنسیتی» صادر شده است.
نهادهای مدنی مذکور گفتند که تغییر وضعیت زنان و اعمال فشار بر طالبان «نیازمند اقدام هماهنگ و اصولی از سوی ائتلافی گسترده و متنوع» کشورها و سازمانها است.