وزیر خارجه ایران میگوید استقرار مجدد پایگاههای نظامی امریکا در افغانستان تهدیدی جدی برای منطقه است. عباس عراقچی گفت «ما قاطعانه هرگونه مداخله سیاسی و نظامی خارجی، تلاش برای بازگشت عوامل مسئول بحران افغانستان و بهرهبرداری از مشکلات این کشور برای اهداف ژئوپلیتیکی را رد میکنیم.»
وی روز پنجشنبه، ۳ میزان، در نشست مشترک با وزرای امور خارجه پاکستان، روسیه و نماینده ویژه چین گفت که باهرگونه مداخله نظامی خارجی در افغانستان مخالف است.
این نشست چهارجانبه درباره افغانستان به ابتکار چین و در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل برگزار شد.
آقای عراقچی با اشاره به حضور دو دههای امریکا در افغانستان اظهار داشت: «مداخله ایالات متحده و حضور نظامی آن در افغانستان جز مصیبت، ناامنی، تروریسم، گسترش مواد مخدر، فساد، فقر و آوارگی نتیجهای نداشته است.»
او خروج امریکا از افغانستان را «عقبنشینیای خفتبار» توصیف کرد و افزود که ایالات متحده و ناتو مسئول بسیاری از چالشهای کنونی افغانستان هستند.
وزیر خارجه ایران هشدار داد که استقرار مجدد پایگاههای نظامی خارجی در داخل یا اطراف افغانستان را نقض حاکمیت این کشور، تهدیدی برای صلح و امنیت منطقهای و عاملی برای تشدید افراطگرایی و بیثباتی خواهد بود.
وی تاکید کرد: «چنین اقدامی پیشرفت شکننده منطقه را نابود میکند و باید به شدت با آن مخالفت شود.»
عباس عراقچی همچنین نسبت به وضعیت وخیم انسانی و اجتماعی در افغانستان ابراز نگرانی کرد و گفت که این شرایط تبعات منفی برای کل منطقه دارد. او با ابراز نگرانی عمیق از فعالیت گروههای تروریستی در افغانستان، از طالبان خواست تا «تدابیر شفاف، قابل راستیآزمایی و قاطع علیه این تهدیدها اتخاذ کنند.» وی افزود: «مبارزه با تروریسم باید جامع، غیرتبعیضآمیز و منطبق با حقوق بینالملل باشد.»
این اظهارات در حالی مطرح میشود که امریکا در حال مذاکره برای بازگشت به پایگاه بگرام است. رئیسجمهور امریکا هشدار داده که در صورت عدم موافقت طالبان با بازگشت به بگرام، عواقب سنگینی در انتظار این گروه خواهد بود.
او جزئيات بیشتر درباره صحبتهای احتمالی خود درباره بگرام ارائه نکرد.
رئیسجمهور امریکا روز پنجشنبه سوم میزان در این نشست، هنگام امضای چند فرمان اجرایی، بار دیگر تأکید کرد که در دوره نخست حکومت خود ارتش را بازسازی کرد اما اداره جو بایدن بخشی از تجهیزات آن را در افغانستان رها کرد. هرچند به گفته او تجهیزات رها شده در افغانستان تنها بخش کوچکی از کل تجهیزات ارتش بوده است.
او همچنین در بخشی دیگر از سخنان خود بار دیگر خروج امریکا از افغانستان «شرمآورترین» روز تاریخ ایالات متحده خواند.
رهبران پاکستان در کاخ سفید
همزمان، شهباز شریف، نخستوزیر پاکستان و عاصم منیر، رئیس ستاد ارتش این کشور، روز پنجشنبه در کاخ سفید با رئیسجمهور امریکا، دیدار کردند. در این دیدار در مورد روابط دوجانبه، امنیت منطقه و مبارزه با تروریسم گفتوگو شد.
جی دی ونس، معاون رئیسجمهور ایالات متحده و مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، نیز در این دیدار حضور داشتند.
شریف از ترامپ به خاطر «تایید علنی نقش پاکستان در مبارزه با تروریسم و تأکید بر لزوم افزایش بیشتر همکاری در زمینه امنیت و اطلاعات» قدردانی کرد.
نخستوزیر پاکستان ابراز امیدواری کرد که «تحت رهبری رئیسجمهور ترامپ، مشارکت پاکستان و امریکا به نفع متقابل هر دو کشور تقویت شود.»
این دیدار، اولین تعامل رسمی دوجانبه بین دو رهبر، شش سال پس از دیدار عمران خان، نخستوزیر سابق، با ترامپ در طول اولین دوره ریاست جمهوریاش در ۲۰۱۹ بود.
پایگاه بگرام
ترامپ در هفتههای اخیر بارها بر بازگشت امریکا به پایگاه بگرام تاکید کرده است. ماجرا زمانی آغاز شد که رئیسجمهور امریکا روز پنجشنبه، ۲۷ سنبله، در نشست خبری مشترک با کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، در لندن اعلام کرد: «در تلاش هستیم پایگاه هوایی بگرام را پس بگیریم.» او گفت که «آنها [طالبان] چیزهایی از ما میخواهند. ما آن پایگاه را میخواهیم.»
رئيسجمهور پس از این اظهارات اعلام کرد که ایالات متحده در حال گفتوگو با طالبان درباره بازگشت به پایگاه بگرام است. ترامپ سپس به طالبان هشدار داد که اگر این پایگاه را به واشنگتن تحویل ندهد، «اتفاقات بدی خواهد افتاد.»
مخالفت طالبان و چهار کشور منطقه با ایجاد پایگاه امریکا
مقامهای طالبان اما مخالفت خود را با بازگشت امریکا به خاک افغانستان اعلام کردهاند. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان در گفتوگو با رسانه العربیه تصریح کرد که پایگاه بگرام بخشی از خاک افغانستان است و متعلق به چین یا امریکا نیست. او افزود: «مردم ما حضور نیروهای خارجی را در بخشی از سرزمین خود نخواهند پذیرفت.»
وزیران خارجه روسیه، ایران، چین و پاکستان نیز روز پنجشنبه، در نشست چهارجانبه در نیویارک، با بازگشت امریکا به افغانستان و ایجاد پایگاه نظامی در این کشور مخالفت کردند. آنان در بیانیهای مشترک تاکید کردند که ایجاد پایگاههای نظامی در افغانستان یا اطراف آن به سود کشورهای منطقه نیست.
این نشست به ابتکار روسیه روز پنجشنبه، ۳ میزان، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویارک برگزار شد.
این چهار کشور گفتند که ناتو باید مسئولیت خود را در قبال وضعیت کنونی افغانستان ایفا کند. این کشورها همچنان بر لزوم احترام به حاکمیت، تمامیت ارضی و استقلال افغانستان تاکید کردند.
آنها همچنین با استقرار مجدد پایگاههای نظامی در داخل یا اطراف افغانستان مخالفت کرده و آن را مغایر با صلح و ثبات منطقه خواندند.
روسیه، چین، ایران و پاکستان بر تقویت راهکارهای منطقهای، از جمله فرمت مسکو، نشستهای چهارجانبه و سازمان همکاری شانگهای، برای حل بحران سیاسی افغانستان تأکید کردند.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، محمد اسحقدار، وزیر خارجه پاکستان و یو شیائوونگ، فرستاده ویژه چین برای افغانستان در نشست حضور داشتند.
این چهار کشور در بیانیه مشترک، خواستار رفع تحریمهای یکجانبه علیه طالبان، برگرداندن داراییهای افغانستان و لغو محدودیتهای سفر مقامات طالبان شدند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا اخیرا از تلاشهای این کشور برای بازگشت به پایگاه هوایی بگرام و گفتوگو با طالبان خبر داد. آقای ترامپ هشدار داده است اگر طالبان این پایگاه را به ایالات متحده تحویل ندهد «اتفاقات بدی رخ خواهد داد.»
طالبان با بازگشت امریکا به پایگاه بگرام مخالفت کرده و خواهان گفتوگوهای دیپلوماتیک با واشنگتن شده است.
نگرانی از حضور گروههای تروریستی در افغانستان
این چهار کشور با ابراز نگرانی جدی از فعالیت گروههای تروریستی مانند القاعده، داعش، تحریک طالبان پاکستانی، جنبش ترکستان شرقی، جداییطلبان بلوچ و جیشالعدل، از طالبان خواستند با قاطعیت و بدون تبعیض با این گروهها مقابله کند و مانع استفاده از خاک افغانستان علیه همسایگان و منطقه شود.
آنها تاکید کردند که طالبان باید با اتخاذ تدابیر مؤثر و قابل راستیآزمایی، گروههای تروریستی را نابود کرده و از جذب نیرو، تأمین مالی و دسترسی آنها به سلاح جلوگیری کند.
همچنین، این کشورها با اشاره به افزایش تولید مواد مخدر صنعتی مانند متامفتامین، خواستار اقدامات جامع برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر شدند.
تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان
آنها بر ضرورت ایجاد نظام سیاسی فراگیر در افغانستان تاکید کرده و گفتند که نظام حاکم باید بازتابدهنده خواستههای همه اقشار جامعه باشد.
روسیه، چین، ایران و پاکستان همچنین اظهار داشتند که دسترسی زنان و دختران به آموزش، فرصتهای اقتصادی، کار، مشارکت در زندگی عمومی، آزادی رفتوآمد، عدالت و خدمات اساسی به تقویت صلح، ثبات و رفاه در افغانستان کمک خواهد کرد.
