با گذشت چند روز از درگیریهای خونین میان طالبان و پاکستان، احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان تاکنون هیچ موضعگیری علنی در قبال این درگیریها نداشته است. طی چند روز گذشته، اکثر رهبران سیاسی با انتشار بیانیهها و اظهاراتی به این درگیریها واکنش نشان دادهاند.
در بیشتر موارد، رهبران و چهرههای سیاسی افغانستان حملات پاکستان را محکوم کردهاند. شماری از چهرههای سیاسی طالبان را عامل این وضعیت دانستند و گفتند که اداره طالبان به شبهنظامیان تیتیپی پناه داده و این مساله زمینه حملات پاکستان را فراهم کرده است.
ریچارد بنت در یادداشتی در شبکه اجتماعی اکس نوشت: «اجرای حکم اعدام نقض شدید حقوق بشر است و در بازدارندگی از جرم نیز تاثیری ندارد.»
طالبان پس از بازپسگیری قدرت در افغانستان در اگست ۲۰۲۱، مجازاتهای بدنی را از سر گرفت و تاکنون ۱۰ نفر را در ولایتهای مختلف اعدام کرده است.
سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری این اعدامها را محکوم کرده و به دلیل عدم دسترسی متهمان به عدالت، آن را «دادگاه صحرایی» میدانند.
مقامهای آلمانی اعلام کردند که مردی که با نام «انعامالله»، در این حمله یک دختر دو ساله سوری، یک معلم و یک مرد ۷۲ ساله را نیز زخمی کرده است.
دادستانها میگویند که متهم در زمان حمله دچار بیماری روانی پارانوییدی یا اختلال شخصیت بدگمان بوده است.
این حمله، یک ماه پیش از انتخابات فبروری در آلمان رخ داد و باعث شد فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان وعده مقابله با مهاجرت و تشدید کنترول مرزی بدهد.
این رویداد همچنین بخشی از سلسله حملات خشونتآمیز در آلمان است که نگرانیها درباره مهاجرت را افزایش داده و حمایت از حزب راستگرای افراطی «آلترناتیو برای آلمان» را تقویت کرده است.
درخواست پناهندگی این متهم رد شده و او گفته بود در دسامبر سال گذشته آلمان را ترک خواهد کرد اما طبق گزارش رویترز، او از کشور خارج نشده و همچنان تحت درمان مانده بود.
پیشتر گزارش شده بود که این مرد افغان سابقه حمل مواد مخدر دارد و دستکم سه بار در آلمان مرتکب جرایم خشن شده است.
نیروهای طالبان و نظامیان پاکستان طی یک هفته اخیر در مناطق مختلف مرزی درگیر شدند. این جنگ پس از حملات هوایی پاکستان در هفته گذشته در کابل و پکتیکا آغاز شد. طالبان گفت که در پاسخ به حملات پاکستان به مواضع نظامیان پاکستان حمله کرده است.
سمیع مهدی، روزنامهنگار در یادداشتی در حساب کاربری خود در فیسبوک نوشت «پاکستان ۲۰ سال با استفاده از طالبان حمله میکرد و حالا مستقیم.»
رسول پارسی، فعال دینی مقیم فرانسه با کنایه نوشت: «اگر فردا پاکستان فتح شود، پسفردا ۲۱ میلیون دختر از مکتب و دانشگاه و ۳۹ میلیون زن از تمام فعالیتهای اجتماعی مطلقاً محروم خواهند شد».
فرحناز فروتن، روزنامهنگار، نوشته است: «حمله به کابل، خوست یا قندهار، حمله به مردم است، به خاک است، نه به طالبان. اگر پاکستان میخواست طالبان را هدف بگیرد، امروز اینجا نبودیم. برخی از دور برای راکتباران کابل، خوست و قندهار کف میزنند. دریغ از این فرزندان ناخلف که نه از سیاست شدند نه از وطن.»
محمد محق، سفیر پیشین افغانستان در مصر، با لحنی تحلیلیتر به این موضوع پرداخته و نوشته است: «حمله پاکستان به خاک افغانستان محکوم است و قتل مردم بیگناه جرمی نابخشودنی، اما چه چیزی این کشور را تا این اندازه بیمقدار ساخته است که سالانه شاهد صدها حمله کوچک و بزرگ هوایی و زمینی باشد؟»
آقای محق پرسیده است: «آیا این چیزی جز حاکمیت طالبان است؟ پیامد ویرانگر حاکمیت طالبان، فقط در ناامنی خلاصه نمیشود بلکه در ترویج بیاعتمادی و دشمنی میان مردم و از میانرفتن مفهوم منافع ملی نیز دیده میشود.»
به باور او، طالبان کشور را به میدان جنگهای نیابتی بدل کرده است و اکنون افغانستان جامعهای است که «قطبنمای منافع ملی ندارد و هر گروهی با هر بادی به سویی میچرخد.»
آثار حکیمی، روزنامهنگار و فعال سیاسی، در اکس نوشت که طالبان از آغاز ظهور تا امروز «ناجوانمردانه و غیرانسانی» جنگیدهاند. او گفت «کشتار زنان و کودکان، حمله به شفاخانهها، بازارها، دانشگاهها، مساجد، محافل خوشی، هوتلها، ورزشگاهها و حتی مراسم نماز جنازه، همه و همه تنها بخشی از کارنامه سیاه طالبان است.»
آقای حکیمی تاکید کرد که اکنون نیز «جنگجویان طالبان و همپیمانانشان مانند تیتیپی، نیروهای خود را در میان غیرنظامیان جابهجا کردهاند.»
آثار حکیمی به نقل از منابع در کابل، نوشت که چندی پیش گروهی در منطقه که روز گذشته هدف حملات هوایی پاکستان قرار گرفت، ساکن شده بودند که خود را از جلالآباد معرفی میکردند اما لهجهشان آمیخته با واژههای اردو و انگلیسی بود.
او گفته است احتمالاً این افراد از اعضای گروه تیتیپی بودهاند و در محل انفجار نیز یک تانکر تیل در اثر انفجار آتش گرفته است.
وحید مجروح، وزیر پیشین صحت عامه افغانستان، در واکنشی احساسیتر نوشته است: «وطن با نشر نفرت و کینه و قضاوت کردن و تاپهزدن همدیگر آباد نمیشود. در این روزها که حرمتها شکسته و احترام گم شده است، وطن با لطف و همدیگرپذیری نجات مییابد. برای من وطن عزیزترین است؛ هر که بر این دو ظلم کند میرنجم. چه بیگانه باشد چه خودی.» او از مردم خواسته است که در میان این هیاهو «احترام و ادب و تحمل» را فراموش نکنند.
در کنار چهرههای شناختهشده، شماری از کاربران نیز روایتهای خود را نوشتهاند که بازتابدهنده بخشی از احساس عمومی مردم افغانستان است. یکی از این کاربران نوشته است: «پاکستان سالها طالبان را پرورش داد، برایشان پناهگاه ساخت، مسجد و مدرسه باز کرد و این گروه را تقویت کرد. امروز همان فرزند نافرمان دامن پدر را گرفته است. این نه جنگ عقیده است، نه دفاع از وطن، بلکه جنگ منافع است میان کسانی که روزی در یک جبهه بودند و حالا بر سر غنیمت اختلاف دارند. اما مثل همیشه، قربانی اصلی مردم افغانستاناند؛ مردمی که نه در این بازی سهم دارند و نه از آن سودی میبرند.»
کاربر دیگری نوشته است: «هر مرمی که در افغانستان فیر میشود، حتی اگر آسیبش به طالبان برسد، ناراحتکننده است؛ چون ما هنوز درگیر جنگهای فرسایشی مذهبی، مافیایی و استخباراتی هستیم که سودش در جیب چند خانواده میریزد و زیانش به میلیونها نفر میرسد. طالب اول غلط کرد که حاکم افغانستان شد، دوم غلط کرد که عروسک خیمهشببازی هند شد، و سوم غلط کرد که پناهگاه طالبان پاکستان شد. اگر در حملات پاکستان باید یقهای گرفته شود، آن یقه طالبان است که کشور را به سرزمین وحشت بدل کرده و اکنون از دشمنان سابقش در کابل پذیرایی میکند.»
کاربر دیگری در تحلیلی تطبیقی نوشته است که «در میدان جنگ، کشورهایی که زیر فشار شدید دشمن قرار میگیرند، درخواست آتشبس میکنند. طالبان نیز اکنون در موقعیتی مشابه قرار گرفتهاند. در چهار سال گذشته با تکیه بر امکانات غربی، از زاغ به شاهین بدل شده بودند و به هیچکس گوش نمیدادند، اما حالا در برابر پاکستان سر خم کردهاند.» او ادامه داده است: «طالبان از قبله پاکستان به قبله هند سجده کردند و خشم اسلامآباد را برانگیختند.»
حلیم فدایی، والی پیشین خوست در حکومت پیشین میگوید که تقبیح حملات پاکستان به خاک افغانستان هرگز به معنای دفاع از طالبان نیست.
او در اکس نوشت «ما هم حملهٔ دیروز پاکستان از طریق نیروهای نیابتی و هم تجاوز مستقیم امروز را محکوم میکنیم.»
«جنگ پاکستان و طالبان جنگ مردم افغانستان نیست»
نور رحمان اخلاقی، وزیر مهاجرین حکومت پیشین افغانستان میگوید جنگ پاکستان و طالبان جنگ مردم افغانستان نیست. او در اکس نوشت «جنگ طالبان با پاکستان، چه قومی باشد و چه مذهبی، حتی اگر ساختگی هم نباشد، جنگ مردم افغانستان نیست.»
حمیرا قادری، نویسنده در اکس نوشت «بین مردم، میهن و طالب تروریست فرق قایل شوید.»
خانم قادری در یادداشتی دیگری در اکس نوشته است «چقدر وطن فروش هستید، پاکستان غلط بکند که به افغانستان حمله کند. مشکل ما با طالب سر جایش اما حمله پاکستان به هیچ عنوان قابل توجبه نیست.»
تلفات غیرنظامیان
نمایندگی سازمان ملل در افغانستان اعلام کرد که در درگیری میان مرزبانان پاکستانی و طالبان در اسپینبولدک قندهار، دستکم ۱۷ غیرنظامی کشته و ۳۴۶ نفر دیگر زخمی شدند. یوناما گفت در درگیری در ولایتهای پکتیا، پکتیکا، کنر و هلمند نیز دستکم یک نفر جان باخته و ۱۵ غیرنظامی زخمی شدهاند.
یوناما گفته است که احتمالا تلفات غیرنظامی وجود دارد.
پاکستان و طالبان روز چهارشنبه اعلام کردند که با برقراری آتشبس موافقت کردهاند. وزیر دفاع طالبان اما میگوید باور ندارد این آتشبس پایدار باشد.
به گزارش وبسایت رسمی اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا)، انوش دستگیر در افغانستان زاده شد؛ در کشوری که جنگ و ناامنی خانوادهاش را واداشت تا راه مهاجرت در پیش گیرند. انوش در اردوگاههای مهاجران در پیشاور پاکستان و سپس در هند بزرگ شد؛ جایی که فوتبال هنوز در زندگیاش جایی نداشت و تنها صدای توپ کریکت در کوچهها شنیده میشد.
سالها بعد، وقتی خانوادهاش به هالند رسیدند، همهچیز برای او تازه و ناآشنا بود؛ زبان، مردم، هوا و حتی بازیها؛ اما فوتبال، با سادگی و جهانیبودنش، راهی شد برای پیوستن او به جامعهای نو. او از تماشاگر بازیهای خیابانی به یکی از بازیکنان محلی تبدیل شد و یاد گرفت که چگونه با پشتکار و تمرین جای خود را در میدان پیدا کند. فوتبال، پلی شد میان انوش و دنیای تازهاش.
دستگیر بهزودی دریافت که استعدادش نه تنها در بازی، بلکه در مربیگری است. او در ۲۰سالگی برای نخستینبار تیمی را رهبری کرد و پس از آن مسیر پیشرفت را گامبهگام پیمود تا جایی که در ۲۸سالگی به عنوان جوانترین سرمربی تیم ملی در جهان شناخته شد؛ سرمربی تیم ملی فوتبال افغانستان.
او چهار سال هدایت تیمی را به عهده داشت که در میان بحرانها و دشواریها، برای میلیونها افغان در داخل و بیرون کشور نماد امید شده بود.
او میگوید: «ما میخواستیم برای افغانستان چیزی بسازیم که مردم بتوانند به آن افتخار کنند. تیم ملی، صدای وحدت بود. بازیکنان ما از کشورهای گوناگون، از اردوگاههای پناهندگان در اروپا و آسیا گرد هم آمده بودند. ما به افغانستان نشان دادیم که هنوز میشود کنار هم ایستاد.»
اکنون انوش دستگیر سرمربی تیم ملی زیر ۱۸سال هالند است و همچنان الهامبخش پناهندگان سراسر جهان باقی مانده است. او باور دارد که «نباید قربانی بودن را بهانه ساخت؛ باید بخشی از جامعه شد و سهم خود را ادا کرد»»
دستگیر رؤیایی بزرگتر نیز در سر دارد: ساختن میدانهای کوچک فوتبال (Cruijff Courts) در هر ولایت افغانستان تا کودکان از هر قوم و زبان، شانهبهشانه بازی کنند و برای لحظهای، همه غمها را فراموش نمایند. او میگوید: «وقتی در میدان فوتبال هستی، دیگر چیزی جز بازی در ذهنت نیست؛ و همین، قدرت واقعی فوتبال است.»
