په غربت او جلاوطنۍ کې د افغانستان د پخوانۍ موسیقۍ د ساتلو هڅه
په پاکستان کې افغان کډوال محمد حسن زمری د طالبانو له خوا پر موسیقۍ بندیز ته په اشارې سره وايي، چې تر اوسه یې د افغانستان د لرغونې موسیقۍ له زرو زیاتې سندرې ثبت کړې دي.
ګارډین راپور ورکړی، چې دا کار د طالبانو د کلتوري تخریب د خنثی کولو یوه نایابه هڅه ده.
زمری هیله لري، چې یوه ورځ د افغانستان له ۱۰۰۰ څخه د ډېرو نادرو او پخوانیو سندرو او موسیقۍ سندریزه ټولګه په بېلابېلو سبکونو ډیجیټل کړي.
هغه د موسیقۍ او هنر په اړه د طالبانو بندیز ته په اشارې سره ګارډین ورځپاڼې ته وویل، چې د هغه هدف دا دی چې د افغانستان هغه لرغونې موسیقي چې د طالبانو له دواړو دورو وړاندې هم موجوده وه وساتي.
طالبانو د افغانستان د واک تر لاسه کولو وروسته موسیقي "حرامه" وګڼله او حتا جرم یې اعلان کړه.
څه موده وړاندې د طالبانو د کورنیو چارو وزارت اعلان وکړ، چې د کابل په ګډون یې په یو شمېر ولایتونو کې د موسیقۍ ځینې الات مات کړي دي.
دغه وزارت ویلي، چې دوی دغه کار د شریعت د اصولو له مخې کړی دی.
ښاغلی زمری پر افغانستان د شوروي د یرغل پر مهال پاکستان ته ولاړ او د جګړې له پای ته رسېدو څو کاله وروسته بېرته خپل وطن ته ستون شو.
هغه په ۱۹۹۶ (د طالبانو لومړۍ واکمنۍ) کې یو ځل بیا افغانستان پرېښود او له هغه وخت راهیسې یې د ثبت سټوډیو او ټلویزیون د ترمیمځای جوړ کړ او د افغاني موسیقۍ یوه درنه ټولګه یې ثبت کړې ده.
د هغه په سندریزه ټولګه کې د افغانستان د مشهورو موسیقارانو سندرې او موسیقي شامله ده، چې پکې استاد منور، استادناشناس، تاج محمد او د زاړه افغانستان یو شمېر نورو موسیقاران شامل دي.
هغه ګارډین ته وویل، "ما پخپله د هغو ډېرو سندرغاړو ثبت کړی، چې په ۱۹۹۰ لسیزه کې یې افغانستان پرېښی او یا پېښور ته راغلي، دا د کډوالو او موسیقارانو لپاره یو ښه مرکز دی."
زمري د هغو موسیقارانو او سندرغاړو یادونه وکړه، چې د طالبانو له خوا د بندیز له امله له افغانستانه وتلي وو.
هغه د "طلايي دور" یادونه وکړه، کله چې افغانانو په آزاده توګه د موسیقۍ او هنر څخه خوند اخیست.
زمری اندېښمن دی، چې نننی نسل د افغاني موسيقۍ د تېر په اړه څه نه پېژني.
هغه د خپلو ماشومانو په اړه وايي، چې د نورو ډېرو ځوانانو په څېر د افغانستان له دوديزې او لرغونې موسيقۍ سره ډېره مينه نه لري.
هغه وويل: "هغه خلک چې د پخوانۍ موسیقي د اخیستو لپاره راځي، دا هغه خلک دي، چې يا يې دا سندرې اورېدلې وي او يا یې په هغه زمانه کې ژوند کړی وي”.
زمری وايي، چې د دغو سندرو او موسیقۍ ځینې برخې د سولې پر اهمیت او د جګړې پر زیانونو متمرکزې دي.