پخوانی سناتور او د سیمه ییزو چارو شنونکی
نواز شریف په انګلستان کې له څلور کاله تبعید ژوند تیرولو نه وروستو پرون پاکستان ته بیرته راغلو. د هغه تود ولسي هرکلی وشو او په لاهور کې یې درنې ولسي غونډې ته وینا وکړه. د پاکستان په ژوندیو سیاستوالو کې نواز شریف تر ټولو مجرب سیاستوال ګڼل کیږي.
هغه درې واره د لومړي وزیر په توګه د پاکستان د پوځ پنځه لوی درستیزان ټاکلي دي او بیا له هغوی سره د شخړو له امله درې وارې ښاغلی شریف د جنرالانو د فشار لاندې برطرف شوی دی.
نواز شریف دمسلم لیګ نومې یوه غټ سیاسی ګوند زعیم او د خپل هیواد درې واره منتخب لومړی وزیر پاتې شوی دی. د هغه سیاسي بیس د پاکستان د نفوسو له مخې تر ټولو غټ او مهم ایالت پنجاب دی.
د پاکستان دپوځ غړي چې د هیواد واکمنۍ کې مستقیم او غیر مستقیم لاس لري هم زیاتره پنجابیان دي.
د پاکستان په سیاسي واک د خپلې غلبې د تامین لپاره جنرالان د سیاسي مهندسۍ له لارې داسې سیاسي ګوندونه جوړوي او حمایه کوي چې په دولتي واک باندې د جنرالانو غلبه تاییدوي.
په ۲۰۱۳ کې د پاکستان په ټول ټاکنو کې مسلم لیګ د هیواد په ملي اسامبله یا ولسی جرګه کې د چوکیو اکثریت وګټلو او نواز شریف د پاکستان د لومړي وزیر وظیفه تر لاسه کړه، خو ډیر ژر د نواز شریف او جنرالانو تر منځه شدید اختلافات وزیږیدل.
د دغو اختلافاتو اساسي علت دوه خبرې وې، وړومبۍ خبره د نواز شریف دا تصمیم و چې د پوځ پخوانی لوی درستیز جنرال پرویز مشرف دې د اساسي قانون د پښو لاندې کولو په تور محاکمه شي.
عالي محکمې دجنرال مشرف د اعدام امر وکړ، خو اردو دغه امر تطبیق ته نه پریښودو او په زور یې مشرف ته د خارج ته د تللو زمینه مساعده کړه.
د پوځ او د نواز شریف تر منځه د اختلاف دویمه نکته له هند سره د پاکستان د مناسباتو د رغولو په اړه د نواز شریف پلان و، نو جنرالانو د نواز شریف د راغورځولو لپاره د پاکستان دکرېکټ لوبډلې پخوانی کپتان عمران خان حمایه کړ.
د اردو سره تړلو استخباراتو له لارې یې په نواز شریف باندې د فساد او اختلاس تورونه پورې کړل او د جنرالانو تر فشار لاندې د پاکستان سترې محکمې نواز شریف په اصطلاح د فساد په تور له لومړي وزارت نه برطرف او بندي کړو او بیا د ناروغۍ له امله هغه ته د محبس نه د وتلو او تداوي لپاره لندن ته د تللو اجازه ورکړ شوه.
د ۲۰۱۸ په ټول ټاکنو کې د جنرالانو د څرګندې لاسوهنې او درغلۍ په نتیجه کې د تحریک انصاف ګوند مشر عمران خان د لومړي وزارت چوکۍ تر لاسه کړه، خو نږدې درې نیم کاله واکمنۍ نه پس پوځ له عمران خان سره اختلاف په وجه د هغه د پشتیبانۍ نه لاس واخست او په ۲۰۲۲ کې د پارلمان د غړو د اکثریت د باور بایللو له امله د عمران خان حکومت سقوط وکړ او د هغه په ځای د نواز شریف کشر ورور شهباز شریف د خپل ګوند مسلم لیګ او نورو ګوندونو په تایید لومړی وزیر شو.
هغه د خپلې واکمنۍ په یو نیم کلنه دوره کې د جنرالانو او د خپل مشر ورور تر منځ د مصالحت زمینه مساعده کړه د کومې په نتیجه کې چې نواز شریف نه یوازې بیرته خپل هیواد ته را وګرځید، بلکې هغه په راتلونکو ټول ټاکنو کې د څلورم ځل لپاره د هیواد د لومړي وزارت کاندید هم وګرځید او دا د پاکستان په سیاسی تاریخ کې بې ساری خبره ده.
د پاکستان د لوړې پایې سیاست ته د نواز شریف بیرته راګرځیدل به نه یوازې د دغه هیواد د سیاسي راتلونکي په ټاکلو کې مهم نقش ولوبوي، بلکې د پاکستان په خارجي سیاست او په خاصه توګه د سیمې هیوادونو سره د پاکستان په اړیکو به هم بې اغیزې نه وي.
نواز شریف خپله یوه غټه تجارتي او صنعتي کورنۍ پورې اړه لري او غواړي چې پاکستان خپلو ګاونډیو هیوادونو سره نږدې تجارتي او اقتصادي اړیکې ولري.
نواز شریف له سعودي عرب سره نږدې مناسبات لري ځکه چې په ۱۹۹۹ کې چې د خپل حکومت په ضد د جنرال مشرف د کودتا نه وروستو نواز شریف کله بندي شو، نو هغه د سعودي عرب په سفارش د محبس نه ووت او کلونه کلونه یې په سعودي عرب کې په تبعید کې ژوند وکړ.
اوس په یوویشتم اکتوبر پاکستان ته د راګرځیدو په لار هم نوازشریف د لندن نه وړمبی سعودي عرب او متحده عربي اماراتو ته تللی وو او د دواړو هیوادونو لوړ پوړو مقاماتو سره له خبرو وروسته هغه پاکستان ته راوګرځید.
سیاسي کتونکي باور لري چې دغه هیوادونه به له پاکستان سره مالي او اقتصادي کومکونه کوي.
نواز شریف له چین سره نږدې تجارتي او اقتصادي اړیکې غواړي او تل یې د پاکستان او چین تر منځ د اقتصادي کوریډور د جوړیدو پشتیباني کړې ده. چینایان به هم د هغه په بیرته راګرځیدو خوښ وي.
نواز شریف له هند سره د پاکستان د اړیکو د نورمالولو او د دواړو هیوادونو تر منځه د خبرو اترو له لارې د اختلافاتو هوارولو طرفدار دی.
پاکستان ته له رارسیدو نه پس نواز شریف په لاهور کې سترې ولسي غونډې ته وویل چې کوم هیوادونه د ګاونډیو هیوادونو سره دښمني کوي هغه اقتصادي رشد نه شي کولی.
نواز شریف په افغانستان کې د پاکستان د جنرالانو له خوا جوړ شوي عنعنوي سیاست نه هم زړه ستړی دی او هغه د پاکستان د امنیت او اقتصادي رشد په لار کې خنډ ګڼي. که څه هم پوځ په تیرو اوږدو کلونو کې دغه سیاست پلی کړی دی، خو نواز شریف په نږدې کلونو کې د نویو لارو لټون کړی دی.
په کال ۲۰۲۱ کې د افغانستان د ولسمشر ډاکټر اشرف غني د حکوت د سقوط نه لږ وړاندېن واز شریف په لندن کې د افغانستان د اسلامي جمهوریت یوه لوړپوړي هییت سره لیدل کتل او خبرې کړې وې. په داسې حال کې چې پاکستاني جنرالانو د طالبانو په وسیله د ډاکټر اشرف غني د حکومت د راغورځولو پلان لاره.
د پاکستان نوې ټول ټاکنې به د راتلونکي کال د فرورۍ په میاشت کې وشي، تر هغه وخته به موجوده موقت حکومت واک په لاس کې ولري او که د نواز شریف ګوند راتلونکو ټول ټاکنو کې بریالی شو او نواز شریف په څلورم ځل د پاکستان لومړی وزیر شو، نو هغه به له ګاونډیو هیوادونو سره د پاکستان په خارجي سیاست د تجدید نظر هڅه کوي.
ادونه: دا لیکنه د لیکوال خپل نظر دی او د افغانستان انټرنشنل پښتو سیاست نه منعکسوي.
