د افغانستان د ازادۍ جبهه وايي؛ په کابل کې یې په یوه برید کې دوه طالب جنګیالي وژلي دي. دغې جبهې پر اېکس پاڼې لیکلي، چې نن دوشنبه یې د پلازمنې کابل په نهمه حوزه کې یې د طالبانو د تالاشۍ پر یوې پوسته برید کړی او دوه طالب وسلوال یې وژلي دي.
دغه برید چې د ماښام د پنځو بجو وروسته د کابل د هوايي ډګر په سړک شوی، دوه طالبانو پکې ژوبل شوي هم دي. په همدې مهال د کابل ښار ځینو اوسیدونکو په ښار کې د یوې چاودنې د اورېدو رپوټونه ورکړي؛ خو د چاودنې د څرنګوالي په اړه لا معلومات نه دي ترلاسه شوي.
طالبانو لا د دغه برید په اړه څه نه دي ویلي.
ایراني رسنیو د دوشنبې په ورځ (د لیندۍ ۶مه) خبر ورکړ، چې په تېرو لسو ورځو کې ۲۴۸۸۴ افغان کډوال له دغه هېواده ایستلي دي.
د راپورونو له مخې؛ د روان کال په لومړۍ نیمايي کې افغانستان ته د لېږل شويو کډوالو شمېر شاوخوا ۳۲۸ زرو تنو ته رسېږي.
د ایران د خراسان رضوي سرحدي قوماندان مجید شجاع په یوه خبري غونډه کې وویل، چې د بهرنیو هېوادونو اتباع باید د رسمي او قانوني دروازو له لارې ایران ته داخل شي که نه نو له جدي غبرګون سره به مخامخ شي.
په دې وروستیو میاشتو کې ایران د افغان کډوالو د نیولو او افغانستان ته د بېرته لېږلو لړۍ ګړندۍ کړې ده.
له کندهاره یو شمېر سوداګر وايي، چې یو شمېر چینايي سوداګر له کندهاري سوداګرو سره د اړیکو په نوم په کندهار کې په کانونو او له کندهاري طالبانو سره د اړیکو د پراختیا په لټه کې دي.
نن دوشنه ( د لیندۍ ۶مه) يو شمېر چینايي سوداګر د کندهار له سوداګرو سره د سوداګريزو اړيکو پر پراختيا خبرې کړې دي.
دغه ليدنه د کندهار په سوداګرۍ او پانګونې خونه کې تر سره شوې.
په ليدنه کې چنيايي سوداګرو ويلي؛ پلان لري چې د کندهار انار د چين هېواد ته صادر کړي.
ددوی په خبره؛ غواړي پلټنه وکړي، چې افغانستان د چين کومو توکو ته اړتيا لري؛ تر څو د صادراتو او وارداتو لړۍ پيل کړي.
د کندهار يو سوداګر چې نه غواړې نوم یې واخیستل شي؛ کندهار ته د چینایانو تګ ته په اشارې وايي؛ دوی اکثره وخت د سوداګريزو اړيکو د پراختيا په نوم د کانونو پلټنې کوي او يا هم د واکمنو طالبانو سره خپلې اړيکې جوړوي.
د دغه سوداګر په خبره؛ له چين هېواد څخه چې هره ډله د سوداګريزو اړيکو د پراختیا او يا هم پانګونې په نوم کندهار ته راغلي، تر تګ وروسته پسې ورکه شوې او بيا یې هېڅ درک نه دی معلوم شوی.
د کندهار د سوداګرۍ او پانګونۍ خونې مشر حاجي محمد صديق مومند د چينایي سوداګرو سره په کتنه کې ويلي؛ په کندهار کې د تازه مېوو حاصلات زيات دي او پيل به یې د انارو د صادراتو وکړي.
مومند د چینایي سوداګرو د ورتګ اصلي موخه روښانه نه کړه؛ خو وایي چې سیمه امن شوې او د نړۍوالو سوداګرو پاملرنه ورته ډېره شوې ده.
مومند په دې کتنه کې له چنایي سوداګرو غوښتنه وکړه، چې افغان سوداګرو ته دې چين ته د تګ زمينه برابره کړي څو دوه اړخيزې سوداګريزې اړيکې زياتې شي.
اوس مهال په سويلي حوزه کې د تازه مېوو د حاصلاتو وخت دی؛ خو يو شمېر سوداګر او باغ لرونکي په کور دننه او بهر د حاصلاتو لپاره د بازار د نشتوالي سره مخ دي.
په دې کتنه کې سوداګرو هيله مندي ښودلې، چې که چېرې زمينه برابره شي د تازه مېوو حاصلات به یې د چين په بازار کې په ښه قيمت وپلورل شي.
د یادونې وړه ده، چې په روان ۲۰۲۳ عيسوي کال کې کندهار ته دا د چینايي سوداګرو درېيمه ډله ده، چې دې ولایت ته سفر کوي.
د هرات یوولسم امنیتي کنفرانس چې د دویم ځل له پاره له افغانستانه بهر د تاجکستان په پلازمېنه دوشنبه کې روان دی؛ پکې د افغانستان ملي سرود نه دی غږول شوی او په عمومي لوحه کې پښتو نه وه لیکل شوې. په دغه کنفرانس کې یوازې په فارسي او پښتو وطني سندرې غږول شوي دي.
د هرات امنیتي کنفرانس د افغانستان د ستراتیژیکو مطالعاتو د مرکز له خوا جوړ شوی دی.
د هرات په امنیتي کنفرانس کې د ملي سرود نه غږول او په لوحه کې د پښتو نه شتون له امله دغه ناسته د یو شمېر افغانانو له خوا له ګڼو غبرګونونه سره مخ شوې ده.
د ټولنیزو رسنیو یو فعال د دې چارې په غبرګون کې لیکلي: «دا ناسته د سیاسي خبرو اترو لپاره جوړه شوې وه، که یو کنسرت دی چې سندرې په کې خپریږي؟».
یو بل فعال لیکلي: « ایا افغانستان ملي سرود لري کنه؟».
یو شمېر افغانانو بیا نیوکې کړي، چې طالبان د افغانستان ملي سرود نه مني او د هرات امنیتي کنفرانس جوړونکي هم د هېواد ملي سرود ته احترام نه لري او پر ځای یې سندرې غږوي.
د طالبانو بیا ځلي واک ته له رسېدو سره دغې ډلې په افغانستان کې اساسي قانون لغوه کړ او ملي بېرغ پر ځای یې د خپلې ډلې بېرغ پورته کړ، د دې ترڅنګ یې ملي سرود هم منع اعلان کړ.
د هرات په امنیتي کنفرانس کې ګڼ شمېر د طالبانو ضد سیاسونو او د نورو هېوادونو یو شمېر سیاسي فعالینو کډون کړی دی.
د پاکستان پوځ د دوشنبې په ورځ ويلي، چې د خېبر پښتونخوا په بنو ولسوالۍ کې د پوځ په یوه کاروان د موټر سایکل برید د یوه افغان ځانمرګي له خوا شوی دی. د پاکستاني پوځ په اعلامیه کې راغلي، چې دغه برید کې دوه ملکیان وژل شوي، اووه ملکیان او درې پوځیان ژوبل شوي دي.
د پوځ په اعلامیه کې راغلي چې "یو موټرسایکل سپور ځانمرګي بریدګر د کاروان سره نېږدې ځان ته چاودنه ورکړه" او زیاته یې کړه، چې د برید وروسته په سیمه کې د نورو بریدګرو د موندنې په موخه عملیات پیل شوي دي.
په اعلامیه کې ادعا شوې، چې دغه افغان بریدګر د پاکستان د دولت مخالفې وسله والې ډلې حافظ ګل بهادر سره تړاو درلود، چې د افغانستان د واکمن طالبانو نېږدې متحد بلل کیږي.
پاکستان ویلي، چې د پاکستاني طالبانو تحریک او نورې اورپکې ډلې چې په افغانستان کې له پټنځایونو څخه فعالیت کوي، په افغانستان کې دوه کاله وړاندې واک ته د طالبانو له راتلو وروسته یې خپلو بریدونو ته زور ورکړی دی.
پاکستاني پوځ ادعا کوي، چې افغان اورپکو سږ کال د پاکستاني طالبانو تحریک په همکارۍ کې لږ تر لږه ۱۶ ځانمرګي بریدونه ترسره کړي دي.
په پاکستان کې د تاوتریخوالي د ډېرېدو له امله دغه هېواد د شاوخوا ۱،۷ میلیونه بې اسنادو افغانان کډوالو د ایستلو چارې پیل کړي، چې تر اوسه ۴۰۰ زره افغان بېرته خپل هېواد ته ستانه شوي دي.
پاکستان وايي، چې د طالبانو حکومت د پولې پورې غاړې ته د ترهګرۍ په مخنیوي کې نه یوازې چې پاتې راغلي بلکې وسله والو سره مرسته هم کوي.
دغه هېواد په رسمي توګه له طالبانو غوښتي چې په افغانستان که د دوی په وینا مېشت ۶۰۰۰ د پاکستاني طالبانو د تحریک غړي پاکستان ته وسپاري.
طالبانو د پاکستان یا بل هېواد پر وړاندې د دې ډلو د غړو او یا د افغانستان د خاورې د کارېدلو تورونه رد کړي دي.
د ملګرو ملتونو وروستیو راپورونو په افغانستان کې د پاکستاني طالبانو تحریک د زرګونو غړو او نورو ترهګرو ډلو شتون مستند کړی؛ هغه څه چې د طالبانو ادعاوو سره په ټکر کې دي.
په افغانستان کې د امریکا او ناټو د شل کلن حضور په موده که پاکستان پر دې تورن و، چې له افغان طالبانو ملاتو کوي او په خپله خاوره کې یې امن پټن ځایونه ورته ورکړي دي.
د شنونکو په اند د طالبانو سره د امریکا، ناټو او پخواني جمهوریت مبارزه د پاکستان د نه همکارۍ له امله بریالۍ نه شوه.
د جمهوري اسلامي ورځپاڼې په تهران کې یوه محافظه کاره رسنۍ له ایراني امنیتي داستګاه غوښتي چې د طالبانو چلند وڅاري او په سیمه کې د «دویم اسراییل» د رامنځ ته کېدو مخه ونیسي. دغې رسنۍ لیکلي، چې د طالبانو ډلې له خپل تاسیس راهیسې د اسراییل پر ضد کوم اقدام نه دی کړی.
جمهوري اسلامي ورځپاڼې د دوشنبې په ورځ (د لیندۍ د میاشتې په شپږمه) په یوه یادښت کې لیکلي، چې طالبان د امریکا له خوا تاسيس شوي او د جوړېدو هدف د ایران له اسلامي جمهوریت سره ټکر او په سیمه کې د امریکا او صهیونیستي رژیم د ګټو ملاتړ دی.
دې ایراني رسنۍ طالبان یوه "توکمپاله" ډله وبلله چې په چټکۍ سره "د غیر پښتون قومونو د ویجاړولو لپاره راپورته شوې".
لیکوال او د ایران رسنیو له طالبانو سره د اسراییلي جاسوسي ادارې موساد د درېیو اجنټانو په نیولو کې د همکارۍ په اړه د دغه هېواد د حکومت ادعا جدي نه ده نیولې.
د لیکوال په وینا؛ طالبانو د خپل تاسیس راهیسې "د اسراییل په وړاندې تر ټولو کوچنی اقدام" نه دی کړی.