ظاهر اغبر: د دوحې په ناسته کې افغانستان باید د زبرځواکونو د سپارښتنو له امله څنډې ته نشي

په تاجکستان کې افغان سفارت په اېکس پاڼه لیکلي، چې د سلواغې په شپږمه یې «د افغان ښځو پر وړاندې د طالبانو د کړنو غندنې» تر سرلیک لاندې غونډه وکړه.

په تاجکستان کې افغان سفارت په اېکس پاڼه لیکلي، چې د سلواغې په شپږمه یې «د افغان ښځو پر وړاندې د طالبانو د کړنو غندنې» تر سرلیک لاندې غونډه وکړه.
په تاجکستان کې افغان سفیر ظاهر اغبر هم په دغې غونډه کې د وینا پرمهال وویل:« د دوحې په ناسته کې چې د هېوادونو د ځانګړو استازو په حضور کې راتلونکې میاشت د افغانستان په اړه جوړېږي، افغانستان باید د زبرځواکونو د ټاکنیزو سیالیو، جیو پولیټیکي مسلو او اقتصادي مسایلو له اړخه څنډې ته نه شي؛ بلکې اړتیا ده، چې د بشري حقونو د سرغړونې، جنسیتي توپیر او بشري مسلو سره باید په سمه توګه چلند وشي؛ چې سمې پایلې ولري او د افغانستان د خلکو د غوښتنو سره سمې وي.»
ښاغلي اغبر زیاته کړه، چې د ښځو پر وړاندې د اسلامي، انساني او اساسي حقوقو پر ضد هر ډول کړنه غندي او د ښځو د حقونو د بېرته ترلاسه کولو او د طالبانو له منګولو څخه د خپلو خلکو د خلاصون لپاره د خپلې خاورې له خلکو سره په کلکه ولاړ دی.

د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت وايي، چې په راتلونکي پسرلي کې به پر هغو راستنو شویو کډوالو د استوګنې او کرنې له پاره ځمکې ووېشي چې له پاکستانه په جبري توګه راستانه شوي دي.
د ننګرهار په ولایت کې د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ له ریاسته په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي، چې د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو سرپرست وزیر خلیل الرحمن حقاني پرون د تورخم د کډوالو په لنډ مهاله پنډ غالي کې د راستنو شویو کډوالو سره ژمنه وکړه، چې په راتلونکو دوو میاشتو کې به پر هغوی د استوګنې او کرنې له پاره ځمکې ووېشي چې دوی وکولای شي هم په کې ځانونو ته مېنې ودانې او هم په کې کر کېله وکړي.
د طالبانو د کډوالو چارو سرپرست وزیر دا رنګه ویلي، د راستنو شویو کدوالو له پاره د نورو اسانتیاوو د برابرولو په برخه کې لا له وړاندې چارې پیل شوې او ډېر ژر به په دغو برخو کې عملي کارونه پیل شي.
افغانستان ته د ستنو شویو کډوالو تر ټولو ستره ستونزه د کورونو او سرپناوو نشتوالی دی، چې هغوی ترې کړېږي، سره له دې چې په افغانستان کې د ښارګوټو د جوړولو له پاره پرېمانه ځمکې شته؛ خو لا د دغو ځمکو د قانوني وېش په برخه کې عملی ګامونه نه دي اخیستل شوي.
له هغه مهاله چې پاکستان د افغان کډوالو د اېستلو پرېکړه کړې، تر دې مهاله د ورکړل شویو شمېرو له مخې نږدې پڼخه لکه خلک د تورخم او سپین بولدک له لارو خپل هېواد ته ستانه شوي دي؛ خو د دوی تر ټولو ستره ستونزه د کورونو نشتوالی دی.
ګڼ افغانان وايي، که چېرته طالبان په خپلې دغې ژمنې رښتینی عمل وکړي او خلکو ته د کورونو د جوړولو او کرکېلې له پاره ځمکې ووېشي؛ نو لرې به نه وي چې ګڼ افغانان خپل هېواد ته د ستنېدو تکل وکړي او هلته د کرنې له لارې خپل ژوند هوسا او بسیا کړي.

په سمنګان کې د طالبانو امنیه قوماندانۍ ویلي، چې د دغه ولایت مرکز ایبک ښار کې د هاوان د یوې پخوانۍ مرمۍ په چاودنه کې دوه ماشومان وژل شوي دي. دغه پېښه پرون جمعه د (سلواغې په شپږمه) د دغه ښار په «سبزپوش» سیمه کې شوې ده.
دغه پېښه هغه مهال شوې، چې دغو ماشومانو په خپلو کې لوبې کولې او د وژل شویو ماشومانو عمرونه اووه او لس کاله ښودل شوي دي.
په افغانستان کې د چاودېدونکو توکو پاتې شوني نږدې هره ورځ د خلکو ژوند ګواښي، چې تر ډېره یې اصلي قربانیان ماشومان دي.
سره له دې چې دمګړۍ په افغانستان کې د ماین پاکونې ګڼې ادارې کار کوي؛ خو شنونکي وايي د عامه پوهاوي په برخه کې دغو ادارو هغه شان هڅې نه دي کړي لکه څنګه چې د دغه هېواد خلک ورته اړتیا لري.

افغانستان د ملي مقاومت جبهې ادعا کړې، چې په پروان او کاپیسا ولایتونو کې یې په دوو جلا بریدونو کې د طالبانو درې غړي وژلي او پنځه نور یې ټپیان کړي دي. تر اوسه طالبانو د افغانستان د ملي مقاومت جبهې د دې ادعا په اړه غبرګون نه دی ښودلی.
دغې جبهې رسنیو ته داسې ویډیوګانې هم استولي چې په کې د مقاومت د جبهې غړي په پروان او کاپیسا ولایتونو کې د کارکټي بریدونو د ترسره کولو پرمهال لیدل کیږي.
دغې جبهې د جمعې په ورځ په خپره کړې خبرپانه کې ادعا کړې چې د پروان ولایت د بګرام ولسوالۍ په «غنډ صاحب الحق» سیمه کې یې د طالبانو پر یو مرکز برید کې دوه جنګیالي وژلي او درې نور یې ټپي کړي دي.
دغه جبهې همداراز ویلي چې په یو بل برید کې د کاپیسا ولایت په مرکز کې د «شاهین لوا» په سیمه کې د طالبانو یوه پوسته په نښه کړې او یو طالب وسله وال یې وژلی. په برید کې د د دوه نورو طالبانو د ټپي کیدو ادعا هم شوې ده.
په خبرپاڼه کې راغلي دي چې په دغو بریدونو کې د ملي مقاومت د جبهې ځواکونو ته کوم زیان نه دی رسیدلی.

د افغانستان د پخواني ولسمشر لومړي مرستیال ویلي، د پاکستان د پوځ د مشر ګواښ کومه نوې یا د حیرانتیا خبره نه ده. جنرال عاصم منیر وړمه ورځ ویلي چې د یوه پاکستان ژوند تر ټول افغانستان غوره دی.
صالح د نوموړي دې ګواښ ته په غبرګون کې وايي، د پاکستان ای اس ای او پوځ اسلام او د ورورګلوی کلیمې د خپلو شیطاني ستراتیژیو د عملي کولو لپاره کارکوي.
د هغه په خبره، پاکستان په افغانستان کې د اسلام او مدرسو نوم د خپلو ویجاړوونکو ستراتیژیو د پلي کولو لپاره د وسلې په توګه کاروي.
هغه وايي، چې پر افغانستان د طالبانو واکمني هم تر ډېره د پاکستان د ناوړه ستراتیژۍ پایله ده.
د صالح په وینا، د حیرانتیا خبره دا ده چې د جنرال منیر خبرې په دومره لوړ غږ او واضح ډول خلکو ته رسول شوې دي او دا چې د جنرال عاصم منیر وضاحت، که څه هم تریخ دی، خو چارې اسانولی شي.
نوموړي ویلي، چې جنرال منیر په پاکستان کې د پریکړو د کولو واک لري هیله یې ښودلې چې د نوموړي دغه څرګندونې په پاکستان کې له مدرسو او له دارالفتواګانو د دغه هیواد د پوځ او استخباراتو د ملاتړ د ختمیدو په مانا وي.
ښاغلي صالح زیاته کړې: زه هم هیله لرم چې دا د پاکستان لخوا د توبه کولو د پروسې پیل وي. دوی زموږ له خلکو څخه د لسیزو په اوږدو کې په افغانستان کې د ویجاړیو او ټول وژنې د ملاتړ له امله باید یوه لویه بښنه وغواړي.
هغه وايي، د افغانستان په وړاندې د پاکستان یوه ښه یا بده خو روښانه پالیسي د هغوی خوږو خو زهرجنو ډيپلوماټیکو څرګندونو په پرتله غوره ده.
د جنرال منیر څرګندونو ته لا طالبانو کوم غبرګون نه دی ښودلی، خو پر صالح سربېره پخواني بهرنیو چارو وزیر حنیف اتمر ویلي، دا ناسمې څرګندونې به د دواړو هېوادونو پر اړیکو بدې پایلې ولري.

د افغانستان د شیعه عالمانو او مخورو شورا د «هزاروو د نسل وژنې»اعتراضونوه تفرقه اچوونکي وبلل. دې شورا په یوه بیان کې ویلي چې دا کمپاین د "اسلامي امارت د بدنامولو" لپاره پیل شوی او هیڅوک د هزاره په نوم وژل شوي نه دي.
د افغانستان د شیعه عالمانو او مخورو شورا چې داسې ښکاري چې دا اعلامیه یې د طالبانو تر فشار لاندې چمتو کړې، د هزاره ګانو د "نسل وژنې" پراخ کمپاین "لویدیځو یرغلګرو او د هغوی ګوډاګیانو" ته منسوب کړی چې په وینا یې دغه کمپاین په افغانستان کې د قومي شخړو د پیلولو لپاره پیل شوی دی.
دغې شورا ادعا کړې چې ډېری غړي یې هزاره دي او دا اقدام په کلکو ټکو غندي.
دغې ډلې نن په خپله خبرپاڼه کې د دغه کمپاين تنظيموونکي "بهرني" او "غير افغان" بللي او ويلي يې دي چې د هزاروو د نوي نسل مغول د تنظيم په څېر د حرکتونو له لارې تنظيم شوي دي.
د هزاره ګانو نوي نسل مغل تنظیم او د هزاره ګانو نړيواله شورا چې اولنی یې "د پاکستان د ګټو ساتنه کوي." او دويم يې "د لويديځوالو د لاس اله" ده.
په دغه اعلاميه کې ويل شوي دي چې په دغه غورځنګ کې يو څو تنه هغه افغانان شامل دي چې کلونه کلونه يې د هزاره ټولنې د مشر لقب په خپل لاس کې درلود او د تفرقې او نفاق د رامنځته کولو او د ولس او خلکو د رايو د پلورلو ترڅنګ يې د شیعه او هزاره ټولنه په ګوندونو او "کمیشنکارانو ویشله چې د دې توکم لپاره یې هیڅ لاسته راوړنه نه درلوده."
دغه بنسټ ویلي، چې شیعه ټولنه او هزاره له دغو کسانو کرکه لري او دوی خپل استازي او مشران نه ګڼي.
دغې شورا د خپلې اعلامیې په یوه بله برخه کې د طالبانو ستاینه کړې او ویلي یې دي چې دغې ډلې د شیعه ګانو د امنیت د تامین او په کابل او ولایتونو کې د خپلو ټولو فعالیتونو د امنیت د پوښښ په برخه کې شپه او ورځ صادقانه کار کړی دی. خلک له طالبانو مننه کوي.
د دغه بنسټ په اعلامیه کې راغلي چې غړي یې له ټولو ولایتونو او ولسوالیو څخه دي او دا بنسټ داسې نښه نه لري چې «د افغانستان په کوم ځای کې یو څوک د هزاره توب په تور وژل شوي وي».
په تېره اوونۍ کې د اروپا، امریکا او د نړۍ له نورو برخو څخه یو شمېر افغانانو په افغانستان کې د هزاره ګانو د «نسل وژنې» او د دشت برچي په هزاره سیمه کې د نجونو او ښځو د نیولو پر ضد لاریون وکړ.
د جمهوریت په څېر د طالبانو واکمنېدو سره هم په کابل او ولایتونو کې د هزاره مېشتو سیمو اوسېدونکي د چاودنو هدف ګرځېدلي.
دغه راز په دې وروستيو اونيو او مياشتو کې د کابل په لويديځ کې د حجاب په پلمه د ښځو او نجونو خپلسري نيول زيات شوي دي. نیول کېدل یې د یو شمېر هېوادونو او نړیوالو سازمانونو له غبرګون سره مخ شوي دي.
په افغانستان کې د ۲۰۲۳ میلادي کال په وروستیو دریو میاشتو کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه د یوناما له خوا په تازه چمتو شوي راپور کې یوناما ویلي چې دغه نیول کېدل به خطرناکې پایلې ولري.
د بشري حقونو د څار د ښځو د برخې مرستیالې هدربار په دې وروستیو کې ویلي چې د طالبانو په توقیف ځایونو کې له نجونو او ښځو سره د ناوړه چلند په اړه اندېښنه لري.
