طالبان: په تېر کال کې د رسنیو شکایتونو د څېړلو او اصلاح لپاره هر اړخیزه تګلاره جوړه شوې ده

د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت مسوولین وایي، په تېر کال کې د رسنیو شکایتونو د څېړلو او اصلاح لپاره یې هر اړخیزه طرحه جوړه کړې ده.

د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت مسوولین وایي، په تېر کال کې د رسنیو شکایتونو د څېړلو او اصلاح لپاره یې هر اړخیزه طرحه جوړه کړې ده.
د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت مسوولینو دغه څرګندونې نن سې شنبه (د وږي ۲۷مه) د حکومت په اطلاعاتو او رسنیو مرکز کې د دغې ډلې د ادارو د یو کلنو لاسته راوړنو د تشریح پروګرام کې کړې دي.دوی وایي، د ټلویزیوني، راډیویي او یوټیوب چېنلونو او چاپي رسنیو ارزونه شوې چې په پایله کې یې د ټلویزیونو ۵۵، د راډیو ګانو ۶۹ او د یوټیوب چینلونو ۳۲۰ سرغړونې تر پېژندنې وروسته، د دوی له پالیسۍ سره سمې اصلاح شوې دي.مسوولین زیاتوي، چې تر اوسه ۶۲۰ خبریالانو ته د خبریالۍ کارتونه وېشل شوي، د یوټیوب چینلونو لپاره کړنلاره وروستۍ شوې او د خبریالانو د صندوق کړنلاره هم چمتو شوې ده.خو له بل پلوه د افغانستان دننه خبریالان له ګڼو ستونزو سره لاس او ګرېوان دي.د طالبانو لهخوا د دوی په کار او فعالیت پراخه بندیزونه او د یوې روښانه تګلارې نشتوالی هغه څه دي، چې دغه خبریالان یې له ستونزو سره مخامخ کړي دي.دغه وزارت د ګرځندوی صنعت په اړه وایي، هوډ لري چې دغه صنعت ته په معیاري توګه وده ورکړي.دغو چارواکو ویلي، چې په همدې موخه یې تېر کال د ګرځندوی او هوټلدارۍ انسټیټیوټ فعاله کړ او اوسمهال عملاً زدهکوونکي په کې روزل کېږي.دغه مسوولینو وړاندې وویل، چې په تېر کال کې شاوخوا ۹ زره بهرنیو او څه باندې ۹ مېلیونه کورنیو سېلانیانو د هېواد له تاریخي او تفریحي ځایونو څخه لیدنه کړې ده.


د روغتیا نړۍوال سازمان په افغانستان کې داسې مهال ناروغانو ته پر ښې پاملرنې ټينګار کړی، چې تېره ورځ طالبانو په بدخشان کې د روغتيا نړۍوال سازمان په مرسته د ۶۰ بستريز نسايي ولادي روغتون د پرانیستې پر مهال د ښځينه پر ځای د نارینه نمایشي معاینه وکړه.
د خواله رسنیو کاروونکو پر طالبانو نیوکې وکړې، چې ښځينه وو ته په ځانګړي شوي د سیټي سکېن په ماشین کې یې د ښځينه پر ځای د یوه نارینه معاینه وکړه.
د روغتیا نړۍوال سازمان وايي، نن د (سبټمبر ۱۷مه) د ناروغانو دخوندیبتوب نړۍواله ورځ ده.
د روغتیا نړۍوال سازمان د افغانستان څانګې نن سې شنبه د (وږي ۲۷مه) په ایکس پاڼه د ناروغانو خوندیتوب نړۍوالې ورځې په مناسبت لیکلي چې، د ناروغ کره او سم تشخیص د هغه د ژوند ژغورلو لپاره اړین دی.
دغه سازمان وړاندې وايي، «راځئ په ګډه کار وکړو چې په افغانستان کې د خوندي پاملرنې لپاره پر وخت او دقیق تشخیص یقیني کړو.»
د روغتیا نړۍوال سازمان داسې مهال په افغانستان کې ناروغانو ته د ښې پاملرنې سپارښتنې کوي، چې دا مهال په افغانستان کې د ولایتونو پر مرکزونو سربېره په لرې پرتو ولسوالیو کې ناروغانو ته ان لومړنۍ روغتیايي اسانتیاوې په نشت حساب دي.
یاد سازمان تېرکال د زمري په میاشت کې ویلي و، چې د افغانستان روغتیايي سیسټم بېړنیو مرستو ته اړتیا لري او په دې برخه کې د بودجې د کموالي له امله له سختو ستونزو سره مخامخ دی.
د روغتیا نړۍوال سازمان د ۱۴۰۳ کال د غبرګولي په میاشت کې یو راپور خپور کړ، چې په کې ویل شوي و، هره ورځ په افغانستان کې ۲۴ میندې او ۱۶۷ ماشومان له هغو ناروغیو خپل ژوند بایلي چې د درملنې او وقایې وړ دي.
تېره اوونۍ د طالبانو روغتیا وزیر نور جلال جلالي په پکتیا کې د یوه روغتون د پرانیستې پر مهال ویلي و، چې د ټول افغانستان په کچه په ۴۰۰ ولسوالیو کې یوازې ۹۳ هغه یې د ولسوالۍ په کچه روغتونونه لري او پاتې هغه د ولایتونو مرکزونو ته ځي.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې او د یوناما مشره روزا اوتنبایوا سبا چهار شنبه (د سپټمبر په ۱۸مه) د ملګرو ملتونو په امنیت شورا کې د افغانستان په اړه وینا کوي.
یوناما په اېکس پاڼه کاږلي، چې دغه ناسته به د کابل په ځايي وخت د ماښام په ۶:۳۰ بجو په نیویارک کې پیل شي.
په دغې لنډې لیکنه کې راغلي، چې نوموړې به د ملګرو ملتونو امنیت شورا ته د افغانستان د وضعیت په اړه معلومات ورکړي.
که څه هم ملګرو ملتونو په دې تړاو نور څه نه دي ویلي؛ خو ښایي په دغې ناسته کې د طالبانو د امر بالمعروف لهخوا نوی توشیح شوی قانون هم د دغې ناستې غوښنه موضوع وي.

د طالبانو کډوالو وزارت د دغې ډلې تر واک لاندې باختر اژانس ته ویلي، چې تېره ورځ دوشنبه د (وږي۲۶مه) له ایران او پاکستانه ۲۹۱ د افغان کډوالو کورنۍ راستنې کړل شوې. وزارت وايي، دغه کورنۍ د هرات، نیمروز، کندهار او ننګرهار ولایتونو له لارو په جبري ډول راستنې شوې.
د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس نن سې شنبه د (وږي ۲۷مه) په ایکس پاڼه د دغې ډلې د کډوالو وزارت له قوله ویلي، چې له پاکستان او ایرانه د افغان کډوالو د اېستلو په لړ کې د دوشنبې په ورځ د (وږي ۲۶مه) له دواړو ګانډیو هیوادونو څخه دغه ۲۹۱ کورنۍ په جبري ډول را ایستل شوې دي.
خبر زیاتوي چې، ۴۰ کورنۍ د ننګرهار ولایت د تورخم، ۲۳ کورنۍ د کندهار د سپین بولدک، ۱۰۴ کورنۍ د نیمروز ولایت د ورېښمو پله او ۱۲۴ کورنۍ د هرات ولایت د اسلام کلا له لارې هېواد ته راستنې کړل شوې.
باختر اژانس لیکلي، چې له تازه راستنو شویو یو شمېر کډوالو سره د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت له لوري مرستې هم شوې او یو شمېر یې خپلو اصلي سیمو ته لېږدولي.
خو په دغه خبر کې د نړۍوالو سازمانونو له لوري له دغو کډوالو سره د مرستې یادونه نه ده شوې.
له پاکستان او ایران څخه د افغان کډوالو د اېستلو لړۍ په داسې حال کې دوام لري، چې لا هم هره ورځ لسګونه افغانان پر ناقانونه لارو دغو هېوادونه ته ور اوړي.
د ایراني رسنیو د راپورونو له مخې، د ایران حکومت هغه افغانان له دغه هیواده باسي چې د اوسېدو قانوني اسناد نه لري.
د راپورونو له مخې، د ایران حکومت په تېره یوه اوونۍ کې د ایران په سیستان او بلوچستان کې (۱۴۹۴) افغانان نیولي دي.
په دې وروستیو په ایران کې پر افغان کډوالو د فشارونو په لړ کې ایرانیانو پر افغان کډوالو د وچې ډوډی پر پلور هم بندیز لګولی.

له نږدې یوې میاشتې په تېرېدو سره د پیل شوي پرلت له امله د تورخم او پېښور تر منځ د لارې په تړل کېدو سره ، د پاکستان په بېلابېلو مارکېټونو کې د تازه میوو او سبو بیې اسمان ته ختلې؛ خو په افغانستان کې یې بیې په بې مخینې توګه راټیټې شوې دي.
د دواړو غاړو سوداګر وایي، چې هره ورځ دوی ته مېلیونونه ډالر زیان اوړي او پاکستاني چارواکي نه دي توانېدلي چې د پرلتوالو غوښتنې ومني او تړل شوې لاره پرانیزي.
دغه لاره د تېرا د کوکیخېلو د قوم لهخوا د جمرود په بیګیاړي سیمه کې د پیل شوي پرلت له امله تړل شوې او پرلتوال وایي، تر هغې چې یې غوښتنې و نه منل شي دوی به دغه لاره بنده ساتي.
د یوې میاشتې په تېرېدو سره د اسلام اباد او د پاکستان په نورو ښارونو کې د تازه میوو او سبو بیې خورا لوړې شوې، چې اخیستل یې د ډېرو خلکو لپاره ناشوني دي.
د راولپنډۍ د میو او سبو په ستر مارکېټ کې هټۍوال او سوداګر وایي، چې د پاکستان په تاریخ کې د تازه میوو او سبو بیې دومره نوې ختلې لکه دا اوس چې ختلې دي.
نن سبا چې د افغانستان د انګورو، خټکیو، مڼو، شفتالو، زردالو او نورو مېوو موسم دی، د پاکستان مارکېټونو ته نه رسېږي او هغه مېوې دانې چې د تورخم پرته په نورو لارو راوړل کېږي کرایه پرې ډېره راځي چې د بیو پر لوړېدو یې اغېز جوت دی.
خو بله غاړه د افغانستان په بېلابېلو ولایتونو کې خلک وایي، چې د دغې لارې له تړل کېدو وروسته د تازه میوې او سبو بیې خورا راټیټې شوې او د دغو میوو دانو پرېمانه پرېماني ده.
دغه راز د افغانستان بڼوال او سوداګر بیا وایي، د لارو د تړلو سره دوی ته درانه مالي زیانونه اوښتي او میوې یې د خوسا کېدو په حال کې دي.
همدغه تېره ورځ د سمنګانو ولایت یو کروندهګر افغانستان انټرنشنل ته ویلي و، چې د پیازو حاصلات یې د لمنځه تلو په حال کې دي او په کور د ننه نه ورته بازارونه لري او نه داسې سړې خونې شته چې د دوی حاصلات خوندي وساتل شي.
دا رنګه د کابل ولایت د قره باغ ولسوالۍ یو بڼوال افغانستان انټرنشنل ته په استول شوې ویډیو کې ویلي و، چې د باغ انګور یې په تاکونو کې د وچېدو په حال کې دي او دوی یې د دې لپاره نه راټولوي چې لارې بندې دي او بهر ته یې نه شي استولای.
د کابل ځینو اوسېدونکو افغانستان انټرنشنل پښتو ته ویلي، دغلته د تازه میوو او سبو بیې په بې مخینې توګه راټیټې شوې چې دوی نن سبا یو من انګور په ۸۰ او ۹۰ افغانیو پېري او دا رنګه د یو من ښو مڼو بیه تر ۱۰۰ افغانیو راټیټه شوې او ورسره خټکي هم ډېر ارزانه پلورل کېږي. د دې سره د پیازو، رومي بانجانو او نورو اړتیا وړ سبو بیې هم تر پخوا ډېرې ټیټې شوې دي.
خو سوداګر او بڼوال بیا له دغه حالته سرټکوي او وایي، چې د دوی د یو کال خواري په اوبو لاهو شوې او خپل سر هم نه شي پوره کولای.
د پاکستان او افغانستان تر منځ ترانزیټ او سوداګري تل د لانجو ګونجو سره مله وي، افغان سوداګر تل دا نیوکه کوي چې د میوو او تازه سبو د حاصلاتو پر مهال د بېلابېلو مسلو او سیاسي کړکېچونو پر سر لارې تړل کېږي، چې زیان یې دوی ته اوړي.
بله غاړه پاکستاني سوداګر چې نن سبا د منځنۍ اسیا هېوادونو ته سوداګریز توکي د افعانستان له لارې استوي هم له دې امله په اندېښنه کې دي.
دوی د پاکستان حکومت څخه غوښتنه کوي، چې راټوکېدلی کړکېچ دې د خبرو اترو له لارې حل کړي او د دوی ستونزې دې نورې پای ته ورسوي.

ملا هبتالله د شمالي ولایتونو د سفرونو په لړ کې دا ځل په بلخ ولایت کې د قوشتېپې کانال او ریل پټلۍ پروژو څخه لیدنه کړې. تر دې وړاندې هغه په ځينو شمالي ولایتونو کې یوازې د ویناوو پر مهال د شریعت پر پلي کولو ټینګار کړی و.
د طالبانو د بلخ ولایت د رسنیو برخې تېره ورځ دوشنبه ناوخته د (وږي ۲۶مه) په ایکس پاڼه د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې د دغې ډلې مشر ملا هبتالله دا ځل په بلخ ولایت کې په قوشتېپې کانال او ریل پټلۍ پروژو سربېره هلته له یو شمېر نورو پروژو هم لېدنه کړې.
ملا هبتالله تر دې وړاندې هم د افغانستان شمالي ولایتونو ته سفرونه کړي و، چې یوازې له طالب ولایتي چارواکو، دیني عالمانو او قومي مشرانو سره یې لیدل او د ویناوو پر مهال به یې هغوی ته د شریعت پر پلي کولو ټینګار کاوه، خو دا لومړی ځل دی چې د طالبانو مشر له دغو پروژو لیدنه کوي.
په دغې خبرپاڼه کې راغلي چې ملا هبتالله د طالبانو سیمه ییزو چارواکو ته سپارښتنه کړې چې د یادو پروژو کار په ښه ډول مخته یوسي او کرنیزې برخې ته پام ډیر کړي.
تر ډیره بریده داسې انګېرل کیږي، چې د طالبانو د مشر او ځینو نورو چارواکو تر منځ مخالفتونه په ډېرېدو دي او په ځینو برخو کې اوس د دغې ډلې مشر ځینو چارو ته خپله را وړاندې شوی دی.
تر دې وړاندې د تېرې پنجشنبې په ورځ د طالبانو مشر ملا هبتالله په جوزجان ولایت خلکو ته په یوه وینا کې ویلي، چې دغه ډله د شریعت په پلي کولو سره هیڅ ځواک ته نه تسلیمیږي او نه هم پرې معامله کوي.
هغه ویلي، چې نظام یې اسلامي نظام دی او دا چې د خدای سره یې ژمنه کړې چې شریعت به د خدای پر همدې ځمکه پلی کوي او په بشپړه توګه به پلي کیږي.
نوموړي دغه څرګندونې په داسې حال کې کړې، چې نړۍوالې ټولنې پر طالبانو بندیزونونه لګولي او له افغانستان سره یې خپلې مرستې راکمې کړې، چې پر دغې ډلې فشار راوړي چې بشري حقونو ته درناوی وکړي او پر ښځو او نجونو پراخ بندیزونه پای ته ورسوي.
خو د طالبانو د مشر دغه وروستي او نورو پخوانیو سفرونو او لېدنو کتنو په اړه خپلواکو سرچېنو تر اوسه پورې څه نه دي ویلي او نه هم ازادو سیمه ییزو رسنیو ته اجازه ورکړل شوې چې د ملا هبت الله دغو سفرونو ته خبري پوښښ ورکړي.